پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
قاسم سرافرازی؛ ماهنامه عصر تراکنش / بنیان‌گذار استارت‌آپ «دونیت» که نماینده ایران در رویداد جهانی سیداستارز سال 2017 بوده است درباره حضور ایرانی‌ها در بازارهای جهانی چه می‌گوید. «محی‌الدین سنیسل بچاری» که همه او را به نام «محی» می‌شناسند، بنیان‌گذار «دونیت» است؛ پلتفرمی برای جمع‌سپاری و جذب حمایت مالی برای پروژه‌های دارای اثر اجتماعی و دو سالی می‌شود که فعالیتش را شروع کرده است. دونیت در رویداد سال 2016 «سیداستارز» که در تهران برگزارشده بود، انتخاب و به‌عنوان نماینده ایران در رویداد بین‌المللی سیداستارز راهی سوئیس شد. یک روز بهاری از محی دعوت کردیم به دفتر عصر تراکنش بیاید. حال و هوای گفتگوی‌مان بیشتر به سمت سیداستارز و اینکه این شرکت سوئیسی چطور روی استارت‌آپ‌های کشورهای درحال‌توسعه کار می‌کند، کشیده شد.
سیداستارز چه کار می‌کند؟
«سیداستارز» شرکتی سوئیسی است که فعالیتش درزمینهٔ راه‌اندازی ایده‌ها و کسب‌وکارهای نوپا است. این شرکت رویدادهایی را در کشورهای مختلف جهان به‌منظور پیدا کردن برترین استارت‌آپ‌های جهان برگزار می‌کند و درنهایت نمایندگان استارت‌آپ‌های منتخب هر کشور هرساله به سوئیس روانه می‌شوند تا در آخرین مرحله این مسابقات جهانی که رقابت بر سر جایزه یک‌میلیون دلاری است، شرکت کنند. آن‌گونه که «آلیس دی‌توناک» هم‌بنیان‌گذار سیداستارز در گفتگو با مجله wired عنوان کرده است: «سیداستارز پلتفرمی برای متصل کردن سرمایه‌گذاران به نسل جدید کارآفرینان و استارت‌آپ‌ها است، به‌طوری‌که کانون توجه از سیلیکون ولی و اروپای غربی برداشته شود. ما فکر می‌کنیم بهترین روش برای اینکه بیشترین تأثیر را در کشورهای در حال رشد داشته باشیم این است که بر روی کارآفرینان سرمایه‌گذاری کرده و آن‌ها را حمایت کنیم.»
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
دونیت چیست؟
دونیت یکی از اولین پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی ایرانی است که با تمرکز بر پروژه‌هایی که به نحوی باعث ارتقاء سطح کیفی زندگی افراد می‌شوند، فعالیت می‌کند. علاوه بر دونیت، مهربانه، حامی‌جو و فاندوران نیز جزو کرادفاندینگ‌های ایرانی هستند.
[/mks_pullquote]
«سیداستارز» بر روی بازارهای نوظهور و کشورهای درحال‌توسعه متمرکز است. کشورهایی مثل بنگلادش، فیلیپین، مکزیک، برزیل، ارمنستان، گرجستان، قزاقستان، مصر، کنیا و… درمجموع 65 کشوری هستند که در رویداد سیداستارز 2017 حضور داشتند.
«محی» در رابطه با ماهیت کار «سیداستارز» می‌گوید: «سید استارز بیشتر یک شتابدهنده است و در حال ایجاد یک جامعه (community) استارت‌آپی در مقیاس جهانی است. سیداستارز در بسیاری از کشورهای دنیا شتابدهنده راه‌اندازی کرده است. توانمندسازی استارت‌آپ‌های کشورهای درحال‌توسعه و بازارهای نوظهور هدفی است که عوامل سیداستارز آن را بیان می‌کنند اما طبیعتاً این ظاهر ماجرا است. درواقع خیلی راحت می‌توان مدل کسب‌وکاری سیداستارز را حدس زد. سرمایه‌گذاری بر روی استارت‌آپ‌ها در کشورهای درحال‌توسعه و گرفتن سهمی از مالکیت آن‌ها هدف اصلی سیداستارز است. به‌طور خاص در همین رویداد سیداستارز سال 2017 از 65 استارت‌آپی که از کشورهای مختلف در سوئیس حضور داشتند، بیش از 15 تای آن‌ها در همان زمان برگزاری رویداد، به مرحله‌ای رسیدند که قرارداد سرمایه‌گذاری با خود سیداستارز و یا سایر سرمایه‌گذارانی که با آنان در ارتباط بودند، امضا کردند.»
سیداستارز در ایران
سیداستارز بر روی بازار ایران نیز متمرکزشده است. رویداد سیداستارز در سال 94 و 95 در تهران برگزار شد که با استقبال خوبی از سوی استارت‌آپ‌های ایرانی نیز مواجه شد. در سال 1395 دوازده استارت‌آپ در رویداد سیداستارز شرکت کردند. تیم‌های «بپرسیم»، «کانگورو»، «نستد»، «دیجی پیک»، «پی‌پینگ»، «دونیت»، «رساپا»، «ایدانیوم»، «فلای آپ»، «سیمیا» و «دراپز» ازجمله استارت‌آپ‌هایی بودند که در رویداد شرکت کردندکه در این میان تیم «دونیت» و «دراپز» به ترتیب به مقام اول و دوم رسیدند.
«محی» می‌گوید: «سیداستارز برنامه جدی برای ورود به بازار ایران دارد. بین مصر و ایران مردد بودند که درنهایت ایران را انتخاب کردند و تا آنجایی که اطلاع دارم قصد دارند شتابدهنده بزنند و سرمایه‌گذاری کنند. حتی مطلعم که مذاکراتشان بر روی یکی از استارت‌آپ‌های ایرانی خیلی جدی شده اما چون به‌طور کامل مطمئن نیستم، نمی‌توانم اسم آن استارت‌آپ را بیاورم.»
به‌رغم اینکه هدف سیداستارز سرمایه‌گذاری بر روی استارتاپ‌هاست و درواقع هدف اصلی این مجموعه کاملاً اقتصادی است اما بااین‌حال نمی‌توان از سازمان‌دهی مناسب در برگزاری رویدادها و دوره‌های آموزشی که در کنار آن برگزار می‌شود، به‌راحتی گذشت. «محی» از تجربه حضور خود در رویداد سیداستارز 2017 می‌گوید.
«بحث آموزش در سید استارز خیلی جدی است. در رویدادی که در تهران برگزار کردند صرفاً دو ورک‌شاپ ساده برگزار شد که آموزش‌های مقدماتی را برای استارت‌آپ‌ها ارائه می‌دادند. بااین‌حال قبل از سفر به سوئیس که درواقع رویداد سالیانه سیداستارز در آنجا برگزار می‌شد، یک رویداد کوچک در قزاقستان برگزار شد که حدود یک هفته طول کشید. عوامل سیداستارز این یک هفته را به‌طور کامل به آموزش و برگزاری ورک‌شاپ‌های مختلف و مربیان متعددی را در نظر گرفته بودند؛ اما بیشتر از ورک‌شاپ‌ها و دوره‌های مختلفی که برگزار شد، این توجه و سازمان‌دهی فعالیت‌ها بود که برای من عجیب بود. نظم و ترتیب برگزاری فعالیت‌ها به‌اندازه‌ای بود که من از سه ماه قبل از رفتن به قزاقستان مطلع بودم که برای مثال صبحانه روز چهارم حضور من در قزاقستان چه چیزی است. به همین ترتیب تمام بحث ویزای سوئیس به‌سرعت انجام شد. از خود سفارت سوئیس در تهران با من تماس گرفته شد که فلان روز به سفارت بیا و من هیچ اقدامی برای وقت گرفتن ازسفارت و مواردی ازاین‌دست انجام ندادم. رویداد در لوزان برگزار می‌شد. به‌محض رسیدن به فرودگاه، عوامل سیداستارز از من استقبال کردند و تا محل هتل ما را همراهی کردند و امکانات اولیه اعم از سیم کارت، مجوز حضور در رویداد را به ما دادند. برای هر شخص یک مربی اختصاص پیداکرده بود.»
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
معروف‌ترین کراودفاندینگ؟
کیک‌استارتر معروف‌ترین نمونه تامین مالی جمعی در جهان است. یکی از موفقیت‌های بزرگ سایت کیک استارتر، تأمین مالی جمعی برای ساخت ساعت هوشمند pebble است که در طی ۳۷ روز توانست بیش از ۱۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند. Pebble اولین سری از ساعت‌های هوشمند خود را ۱۰ ماه بعد از کمپین کراودفاندینگش به افراد تحویل داد.
[/mks_pullquote]
بین‌المللی شدن؛ نقطه ضعف استارت‌آپ‌های ایرانی
موضوع عدم چشم‌انداز بین‌المللی داشتن استارت‌آپ‌های ایرانی موضوع دیگری بود که «محی» در سفرش به سوئیس با آن مواجه شده بود. اینکه استارت‌آپ‌های ما همچنان نتوانسته‌اند علاوه بر ایران، بازار بین‌المللی را نیز هدف خود قرار دهند یکی از چالش‌های اصلی استارت‌آپ‌ها در کشور است. از مجموع استارت‌آپ‌هایی که در کشور فعال هستند تنها تیم‌های «تسکولو» و «ابرآروان» توانسته‌اند بین‌المللی شوند و مابقی حتی نتوانسته‌اند در کشورهای منطقه نظیر افغانستان، پاکستان و … نیز کسب‌وکار خود را گسترش دهند و یا حتی دید بین‌المللی داشته باشند. مشکلات ناشی از تحریم‌ها، خلأ ناشی از نبود قوانین و مقررات و موضوع پرداخت بین‌المللی از موانع اصلی در این مسیر بوده و به سدی برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل شده است.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
سیداستارز
سیداستارز بیشتر یک شتابدهنده است و در حال ایجاد یک جامعه استارت‌آپی در مقیاس جهانی است. سیداستارز در بسیاری از کشورهای دنیا شتابدهنده راه‌اندازی کرده است.
[/mks_pullquote]
«روز چهارم رویداد سیداستارز به ملاقات سرمایه‌گذارها با استارت‌آپ‌ها اختصاص داشت. اطلاعات همه استارت‌آپ‌ها به سرمایه‌گذاران داده‌شده بود و همه ملاقات‌ها از قبل برنامه‌ریزی‌شده بود. دونیت در روز چهارم تنها دو ملاقات‌کننده داشت که یکی از آن‌ها صرفاً برای گفتگو آمده بود و بحث سرمایه‌گذاری اصلاً مطرح نبود و نفر دوم نیز خانمی از چین بود که در سویس کار می‌کرد و قصد داشت به من کمک کند. اگر بخواهم صریح صحبت کنم باید بگویم هیچ تمایلی برای ورود به بازار ایران وجود نداشت و هیچ سرمایه‌گذاری حاضر به پذیرش ریسک ورود به بازار ایران نبود. این در حالی است که به‌جرئت می‌توانم بگویم از بین 65 استارت‌آپی که در رویداد سیداستارز حضور داشتند، ایران از 90 درصد آن‌ها به لحاظ زیرساختی و فنی در حوزه ارتباطات و اینترنت وضعیت بهتری داشت. برای مثال بسیاری از نمایندگان این کشورها حتی اسم اینترنت 4G رو هم نشنیده بودند و هنگامی‌که من از این موضوع که برای ما بسیار ساده و پیش‌پاافتاده است، برایشان می‌گفتم که سراسر ایران اینترنت 4G وجود دارد و حتی در اغلب جاده‌ها نیز می‌توان از آن استفاده کرد همه متعجب بودند. برای مثال من با نماینده یکی از کشورهای آفریقایی (من هنوز هم نمی‌دانم کشورش در کجای قاره افریقا قرار دارد) که به سیداستارز آمده بود و لباس محلی نیز به تن داشت گفتگو می‌کردم و حتی آن‌ها هم بازار بین‌المللی داشتند و کسب‌وکارشان را با بازار بین‌المللی پیوند زده بودند و یا نماینده کشور سریلانکا هنگامی‌که دید من اسمارت‌فون دارم تعجب کرده بود، چراکه خودش از موبایل‌های قدیمی نوکیا استفاده می‌کرد؛ اما همان شخص استارت‌آپش بیش از 5 میلیون دلار ارزش داشت. از بین استارت‌آپ‌هایی که در این رویداد حضور داشتند تنها دونیت بود که زیر 5 میلیون دلار ارزش‌گذاری می‌شد چون بازار هدف آن داخلی بود.»
به‌رغم عدم تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار ایران و سرمایه‌گذاری بر روی استارت‌آپ‌های ایرانی اما رسانه‌ها اشتیاق زیادی برای دانستن درباره ایران داشتند.
«برخلاف روزی که مختص جلسه با سرمایه‌گذاران بود و من تقریباً هیچ جلسه جدی نداشتم، در روز بعد که مختص رسانه‌ها بود تقریباً کل روز من پر بود. برای مثال سایر استارت‌آپ‌هایی که از کشورهای دیگر آمده بودند حداکثر 3 تا 4 جلسه داشتند ولی من 17 جلسه با رسانه‌های مختلف داشتم. همه می‌خواستند در مورد ایران بدانند و این موضوع دلگرم‌کننده‌ای برای من بود و سعی کردم وظیفه خودم را به‌عنوان نماینده استارت‌آپ‌های ایرانی انجام دهم. در آنجا از وضعیت خوب ایران گفتم و اینکه تحریم‌ها برداشته‌شده و به‌طورکلی سعی کردم تصویری که از ایران در ذهن مخاطب‌های آن رسانه‌ها وجود داشت را تغییر دهم.»
«درهرصورت رویداد برگزار شد و استارت‌آپی از کشور فیلیپین برنده شد که به‌نوعی می‌توان گفت یک شرخری آنلاین در کشورش راه انداخته بود و 9 ماه از تولدش هم می‌گذشت و 27 میلیون دلار ارزش مالی داشت؛ و جایزه یک‌میلیون دلاری را از آن خود کرد. در پایان من این وظیفه را روی دوش خودم احساس می‌کنم که بیایم و به بچه‌هایی که در حوزه استارت‌آپ ایران کار می‌کنند بگویم بیایند و بازار بین‌المللی فکر کنند. چون اگر در منطقه ما دوبی را کنار بگذاریم تقریباً همه کشورهای منطقه به طرز محسوسی به لحاظ زیرساختی و فنی به پای کشور ما نمی‌رسند.»