راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

تجارت الکترونیک تخصصی گوشی، دروازه رقابت برندها و اپراتورها

میثم رجبی؛  مدیرعامل گوشی شاپ / از زمان توسعه دسترسی همگانی به اینترنت برای انتقال سریع اطلاعات، حتی بنیان‌گذاران این فناوری تصوری از اثرات شگرفی که امروزه بر سبک زندگی انسان برجای گذاشته را نداشتند. یکی از حوزه‌های مهم این تأثیرات، دگرگونی روش خرده‌فروشی با شکل‌گیری و رونق خرده‌فروشی‌های آنلاین و تجارت الکترونیک است. به‌نحوی‌که در حال حاضر غول‌هایی مانند آمازون، علی‌اکسپرس (وابسته به علی‌بابا) و ای‌بِی در بسیاری کشورها توانسته‌اند سهم قابل‌توجهی از خرده‌فروشی را از آن خود کرده و رقبایی مانند فروشگاه‌های قدرتمند و بزرگ زنجیره‌ای وال‌مارت را مجبور کنند برای حفظ سهم بازار و بقای خود وارد بازی تجارت الکترونیک شوند. با الگوبرداری از این کسب‌وکارها در ایران نیز نمونه‌هایی فعالیت خود را آغاز کردند که در حال حاضر دیجی‌کالا پیشتاز این عرصه در ایران است.

اما این روند روبه‌رشد با دو ابهام جدی مواجه شده است؛ ابهام اول این‌که کاربر در خرید برخی کالاها مدل‌های ذهنی ترکیبی از وسواس‌های انتخابی مانند لمس کالا، آزمون کالا و سرگرمی خرید (خرید همراه با گردش در شهر و استفاده از رستوران مال‌های بزرگ و …) را دنبال می‌کند که هنوز امکانات فناورانه توان برآوردن آن را ندارند. از این‌رو روند رشد فروش آنلاین برخی کالاها کند شده و گزارش‌ها نشان می‌دهد این رشد، طی سال‌های آتی تنها در چند حوزه به‌شدت ادامه می‌یابد که اصلی‌ترین آن حوزه کالای دیجیتال است.

ابهام دیگر بر سر راه توسعه تجارت الکترونیک این است که کدام گونه فروشگاه‌های آنلاین با رشد سریع‌تری مواجه می‌شوند؛ فروشگاه‌های آنلاین چندمنظوره یا فروشگاه‌های تخصصی؟ فروشگاه‌های چندمنظوره از مزیت اقتصاد مقیاس برخوردارند و می‌توانند کاربر جذب‌شده را میان بخش‌های مختلف دست‌به‌دست کنند و هزینه بازاریابی و برندسازی آن‌ها کاهش می‌یابد؛ اما به دلیل نگاه توده‌وار به مشتری، تمرکزشان بر تنوع کالا و مزیت قیمتی است و کمتر به نیازهای سفارشی مشتریان می‌پردازند. در نقد این‌گونه فروشگاه‌های آنلاین می‌توان به پلتفرم مشترک اشاره کرد که قابلیت سفارشی‌شدن برای کالاها را ندارد (مانند قابلیت‌های جستجوی دقیق، نحوه نمایش مبتنی بر ویژگی کالا، سادگی کاربری و …). هم‌چنین سرویس‌های این فروشگاه‌ها مانند سرویس راهنمایی کاربر، ارسال و … به دلیل اشتراک زیرساختی بخش‌های مختلف و مشارکت با تأمین‌کنندگان از قابلیت انعطاف کمتری برخوردار است.

خصوصاً کالاهایی که سرعت تغییرات در آن‌ها زیاد است، مانند گوشی تلفن همراه، انتخاب از طریق پلتفرم را برای مشتری بسیار دشوار کرده است. گوشی تلفن همراه فضا را برای همه دستگاه‌های دیجیتال محدود و محدودتر می‌کند؛ این دستگاه زمانی فقط وسیله‌ای بود برای برقراری تماس تلفنی اما امروزه با توسعه نسل‌های سوم و چهارم شبکه موبایل و دسترسی به اینترنت پرسرعت در بسیاری مواقع جایگزین لپ‌تاپ، تلویزیون، جعبه‌های بازی و… شده و در آینده بیانگر هویت هر شخص خواهد بود. از همین روست که در نسخه‌های جدید سیستم‌عامل‌های (اندروید، iOS و …) گوشی‌های تلفن همراه، به امنیت اطلاعات و سطوح دسترسی توجه بیشتری صورت گرفته است. حالا گوشی دیگر یک دستگاه ساده نیست! این‌که گوشی با چه مشخصاتی متناسب مختصات کاربر است به سؤال جدی تبدیل شده؛ «گوشی چی بخرم؟» و مسئله دیگر استفاده و نگهداری از این دستگاه حیاتی است «چه جوری با گوشیم کار کنم؟» که این نیازهای اصلی در فروشگاه‌های آنلاین چندمنظوره قابل پیگیری نیست.

فروشگاه آنلاین گوشی شاپ به‌عنوان قدیمی‌ترین برند تجارت الکترونیک کالای دیجیتال در ایران بر اساس وجود نیازهای جدی به فروش آنلاین تخصصی گوشی تلفن همراه، هر آن‌چه در زیست‌بوم این کالا از تأمین گوشی و لوازم جانبی تا خدمات پشتیبانی، تعمیر و نگهداری، آموزش، بیمه، گارانتی و تعویض را در چرخه خدمات آنلاین خود ارائه کرده است. گوشی شاپ با کاربر خود در سفر زندگی مبتنی بر گوشی همراه است، از مشاوره برای انتخاب و خرید تا کاربری و همراهی با کاربر در زمان دلهره‌آور خرابی گوشی و به دلیل ارائه خدمات تخصصی توانسته خیال آسوده برای مشتریان خود فراهم کند. این ارتباط، دوطرفه است و کاربران نیز گوشی شاپ را خدمات‌دهنده امین خود می‌دانند و بر مبنای راهنمایی‌های گوشی شاپ تصمیم‌گیری می‌کنند.

البته این یکپارچه‌سازی کالا/خدمات از لحظه نیاز تا به‌روزرسانی نیازهای آتی، دو حلقه مفقوده دارد که می‌توان با مشارکت دو گروه بازیگر اصلی دیگر این حوزه یعنی «تأمین‌کنندگان گوشی» و «اپراتورها»، زنجیره ارزش را برای کاربر به نحوی تکمیل کرد که به معنای واقعی، آسودگی و آرامش خیال در زندگی موبایلی او مهیا شود.

تأمین‌کنندگان، به‌عنوان فراهم‌آورنده اختیار و وسعت انتخاب برای مشتری، نقش مهمی در جلب رضایت دارند؛ اما بزرگ‌ترین مسئله، عدم اتصال تأمین‌کنندگان به فروشندگان تخصصی و امین مشتری است. بسیاری از تولیدکنندگان و یا نمایندگان برندها به دلیل نداشتن شبکه فروش تخصصی مویرگی قابل‌اطمینان و امین، با وجود داشتن محصول باکیفیت، نتوانسته‌اند سهم بازار متناسب را از بازیگران و برندهای سنتی بگیرند. به این دلیل است که فروشگاه‌های تخصصی می‌توانند درگاه برندسازی برای تأمین‌کنندگان گوشی باشند. همچنین بازیگران سنتی در ترغیب مشتریان قبلی به استفاده از سایر محصولاتشان مانند گجت‌های متصل‌شونده به موبایل به دلیل نبود شبکه فروش منسجم، داده‌محور و تخصصی موفقیت‌های چشم‌گیری به‌دست نیاورده‌اند. پایگاه داده فروشگاه‌های تخصصی می‌تواند مسیر را برای موفقیت ایشان هموار کند.

اپراتورهای موبایل، مانند روح، عامل حیات سخت‌افزار گوشی‌اند و استفاده از این دستگاه بدون نقش‌آفرینی اپراتورها امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین به دلیل تجمع مشترکان، می‌توانند مسئله مزیت اقتصاد مقیاس و ریسک‌های پرداخت را برای فروشگاه‌های تخصصی به نحوی بهبود دهند که کاربر بتواند گوشی و سیم‌کارت فعال را از این فروشگاه‌ها به‌صورت نقد و اقساط تهیه و بدهی را از طریق پرداخت قبوض مستهلک کند. مزیت این مشارکت راهبردی برای اپراتور می‌تواند این باشد که نسبت کاربری مشتری را با برگزاری کمپین‌های مشترک افزایش دهد، دوم این‌که از نظام پرداخت این‌گونه کسب‌وکارها به ازای تراکنش‌ها کسب منفعت کنند، سوم این‌که اپراتور در باندل‌کردن گوشی و شراکت با تولیدکنندگان گوشی، قابلیت اجرایی کم‌هزینه‌ای را نصیب خود می‌کند و چهارم این‌که به دلیل یکپارچه‌شدن خدمات، ارزش بیشتری برای مشتری در قیاس با رقبا خلق می‌کند و می‌تواند سهم بازار خود را افزایش دهد.

آنچه امروز در کشور ما اتفاق افتاده، نارسایی و معضلات جدی در استفاده پایدار از اینترنت به‌ویژه روی موبایل باعث شده قابلیت اطمینان به دسترسی آنلاین کاهش یابد و بسیاری فرصت‌های کسب‌وکاری وابسته به اینترنت موبایل مانند اینترنت اشیا مقرون‌به‌صرفه نباشد. این مسئله علاوه بر بالا بردن هزینه‌های ملّی به دلیل کاربری کمتر فناوری اطلاعات، آسیب‌های اجتماعی ناشی از بیکاری را تشدید کرده است. امید است با ایجاد درک مشترک میان بازیگران عرصه سخت‌افزار، خدمات تخصصی فروش و نگهداری و اپراتورها، فرصتی ملّی برای بهبود مسائل اجتماعی و اقتصادی کشور در کنار کسب منفعت برای کسب‌وکارهای وابسته مهیا شود.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.