پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
درباره اپلیکیشن اینونچر که از طریق اطلاعات موبایل اعتبار افراد را تعیین می‌کند
ماهنامه عصر تراکنش / هر جای دنیا که باشید، وام گرفتن پیش‌نیازی دارد که اسمش اعتبار است. اعتبار همان چیزی است که نزول‌خوارها از نبود آن سوءاستفاده و خون وام‌گیرنده‌ها را در شیشه می‌کنند. اعتبار برای گرفتن وام هر جای دنیا تعریف و مکانیسم شناسایی خودش را دارد. در بعضی نقاط دنیا مراکز اعتبارسنجی رتبه اعتباری افراد را اندازه می‌گیرند و بعضی جاها مثل کشور ما اعتبار افراد را شخص ثالثی با چک، وثیقه، گواهی کسر از حقوق یا جواز کسب باید تأیید کنند.
و باز همه جای دنیا افرادی هستند که نه با معیارهای مراکز اعتبارسنجی، اعتباری دارند و نه شخص ثالثی که اعتبار آن‌ها را تضمین کند. این افراد یا در عمرشان وام نمی‌گیرند یا گرفتار نزول‌خوارها می‌شوند. این مسئله‌ای است که «شیوانی سیرویا» و شرکت تحت مدیریت او روی آن دست گذاشته‌اند. اینونچر (InVenture) نام یک اپلیکیشن موبایلی است که او و همکارانش برای ایجاد سابقه اعتباری افراد طراحی کرده‌اند. شیوانی تجربه‌های خوبی درزمینهٔ سلامت، تأمین مالی خرد و بانکداری سرمایه‌گذاری دارد و دانش‌آموخته دانشگاه کلمبیا است. اینونچر با دسترسی به اطلاعاتی در موبایل افراد، اعتبار آن‌ها را تعیین می‌کند.
مادرم و بیمارانش
اینونچر روی ارتباطات انسانی تکیه دارد. این‌که چطور می‌توان از طریق ارتباط یک فرد با دیگران، اعتبار او را سنجید، موضوعي است که شیوانی از کودکی آن را از نزدیک لمس کرده است. در سخنرانی‌اش در تد از مادر پزشکش می‌گوید و شیوه تعاملش با بیماران.
«مادر من در اواخر سی‌سالگی‌اش به آمریکا آمد. او پزشکی است در بروکلین و به دوستان و همسایگان اجازه می‌دهد تا برای خدمات درمانی به او مراجعه کنند، چه بتوانند همان موقع هزینه را بپردازند یا نه. به یاد دارم که در فروشگاه به بیماران او برخورد می‌کردیم یا در پیاده‌رو و بعضی وقت‌ها آن‌ها می‌آمدند و همان‌جا هزینه جلسات قبلشان را پرداخت می‌کردند. او هم از آن‌ها تشکر می‌کرد و احوال خودشان و خانواده‌شان را می‌پرسید. او به آن‌ها اعتبار می‌داد چون به آن‌ها اعتماد داشت. بیشتر ما شبیه مامان من هستیم؛ ممکن است به کسی که می‌شناسیم یا کسی که کنار ما زندگی می‌کند، اعتبار بدهیم اما بیشتر ما احتمالاً حاضر نیستیم به یک غریبه قرض بدهیم؛ مگر این‌که هرچند مختصر، چیزی درباره او بدانیم.»
مکانیسم ناقض اعتبارسنجی بانک‌ها
بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری و سایر سازمان‌های سرمایه‌گذاری، ما را به‌صورت شخصی نمی‌شناسند، اما برای اعتماد به ما روشی دارند كه بر اساس امتیازات اعتباری ما است. امتیازات اعتباری ما بر اساس جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات عمومی مصرفمان ساخته می‌شود و به خاطر آن‌ها، ما دسترسی نسبتاً آسانی به همه خدمات و کالاهای موردنیاز داریم؛ از برق منزل گرفته تا خریدن خانه یا پذیرفتن ریسک و آغاز کسب‌وکار؛ اما ۲.۵ میلیارد نفر در سراسر دنیا هستند که امتیاز اعتباری ندارند که یک‌سوم جمعیت جهان محسوب می‌شوند. آن‌ها امتیازی ندارند چون اطلاعات عمومی ثبت‌شده درباره آن‌ها وجود ندارد (نه حساب بانکی، نه پیشینه اعتباری و نه حتی شماره تأمین اجتماعی) و به همین دلیل که امتیازی ندارند، به اعتبار یا محصولات مالی دسترسی ندارند تا زندگی خود را بهبود ببخشند، به آن‌ها اعتماد نمی‌شود.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
2.5 میلیارد: تعداد افرادی در سراسر دنیا است که امتیاز اعتباری ندارند و این رقم یک‌سوم جمعیت جهان است.
[/mks_pullquote]
اعتبارسنجی با موبایل
ما به دنبال راهی برای ایجاد اعتماد بودیم تا بتوانیم برای ۲.۵ میلیارد نفر دسترسی مالی ایجاد کنیم، پس یک نرم‌افزار موبایل ساختیم که با استفاده از اطلاعات موبایل برای آن‌ها امتیاز اعتباری می‌سازد. هم‌اکنون بیش از یک میلیارد تلفن هوشمند در بازارهای درحال‌توسعه وجود دارد و مردم هم مثل ما از آن‌ها استفاده می‌کنند. به دوستانشان پیام متنی می‌دهند، به دنبال مسیرها می‌گردند، در اینترنت گردش می‌کنند و حتی نقل‌وانتقال مالی انجام می‌دهند. با گذشت زمان، این داده‌ها در تلفن همراه ثبت می‌شود و تصویر واقعاً کاملی از زندگی فرد را به وجود می‌آورد. مشتری‌های ما امکان دسترسی به این اطلاعات را می‌دهند و ما آن‌ها را با استفاده از نرم‌افزار ثبت می‌کنیم. این به ما کمک می‌کند تا میزان ارزش اعتباری هر کس را متوجه شویم؛ کسانی مانند جنیفر، صاحب یک کسب‌وکار کوچک در نایروبی کنیا.
اعتبارسنجی برای جنیفر
جنیفر ۶۵ سال دارد و برای دهه‌ها در بخش تجاری مرکزی یک غرفه غذا‌فروشی را اداره می‌کرده است. او سه پسر دارد که آن‌ها را به آموزشگاه فنی‌وحرفه‌ای فرستاده است و همچنین رهبر گروه پس‌انداز محلی است. کار غرفه غذا‌فروشی جنیفر خوب است. او هر روز درست به اندازه هزینه‌ها درآمد دارد؛ اما از نظر مالی در امنیت نیست. هر مورد غیرمترقبه‌ای می‌تواند او را مقروض کند و او هیچ درآمد اضافه‌ای هم ندارد تا روش زندگی خانواده‌اش را در جریان حوادث بهبود ببخشد یا برای بزرگ کردن تجارتش سرمایه‌گذاری کند. اگر جنیفر اعتبار بخواهد، گزینه‌های او محدود است.
[mks_pullquote align=”left” width=”220″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
۳۰۰ درصد: نرخ بهره نزول
[/mks_pullquote]
او می‌تواند وام اندکی بگیرد، اما باید گروهی ایجاد کند که اعتبار او را تضمین کنند و حتی آن‌وقت هم ميزان وام بسیار کم خواهد بود و تأثیر چندانی در تجارت او نخواهد داشت؛ به‌طور متوسط چیزی در حدود ۱۵۰ دلار. نزول‌خورها همیشه یکی از گزینه‌ها هستند اما با نرخ بهره بیش از ۳۰۰ درصد، خطر بالایی دارند و چون جنیفر وثیقه یا پیشینه اعتباری ندارد، نمی‌تواند برای دریافت وام تجاری به بانک مراجعه کند؛ اما یک روز، پسر جنیفر او را قانع کرد که نرم‌افزار ما را بگیرد و برای یک وام درخواست بدهد. جنیفر به تعدادی سؤال در موبایل خود پاسخ داد و امکان دسترسی به برخی اطلاعات کلیدی دستگاهش را به ما داد؛ و این چیزی است که ما مشاهده کردیم.
خب، اول خبر بد؛ میزان پس‌انداز جنیفر پایین بود و هیچ سابقه دریافت وامی نداشت. این‌ها عواملی است که برای یک بانک به‌منزله خط قرمز است؛ اما نقاط دیگری در سابقه او بود که تصویر خیلی دقیق‌تری از پتانسیل او به ما داد. به‌عنوان‌مثال، مشاهده کردیم که او معمولاً با خانواده‌اش در اوگاندا تماس می‌گیرد. خب، مشخص شد که این اطلاعات چهار درصد افزایش در دریافت را نشان می‌دهد برای کسانی که به‌طور مداوم با چند وابسته نزدیک ارتباط برقرار می‌کنند. همچنین توانستیم ببینیم که چون او در طول روز زیاد جابه‌جا می‌شود، تقریباً الگوی حرکتی ثابتی دارد و او یا در خانه یا در غرفه غذا‌فروشی‌اش به سر می‌برد و این اطلاعات ۶ درصد افزایش در بازپرداخت را برای مشتریانی که به‌طور مداوم وقت خود را در مکان به‌خصوصی سپری می‌کنند، نشان داد. همچنین توانستیم ببینیم که او در طول روز با افراد زیادی در تماس است و شبکه پشتیبانی قدرتمندی دارد. اطلاعات ما نشان می‌دهد افرادی که با بیش از ۵۸ نفر در تماس هستند، وام‌گیرندگان بهتری از آب درمی‌آیند.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
۲۰۰ هزار: تعداد وام اعطایی اینونچر در کنیا
[/mks_pullquote]
در مورد جنیفر، او با ۸۹ نفر مختلف در تماس بود که موجب شد ۹ درصد بازپرداخت او افزایش پیدا کند. این‌ها تنها چند نمونه از هزاران داده کلیدی است که ما برای ارزیابی اعتبار افراد به آن‌ها توجه می‌کنیم و پس از بررسی همه این اطلاعات، ما اولین خطر را پذیرفتیم و به جنیفر اولین وام را دادیم.
اعطای 200 هزار وام در کنیا
اطلاعاتی که اینونچر برای اعتبارسنجی افراد استفاده می‌کند، اطلاعاتی است که روی کاغذ نمی‌آید و به‌صورت رسمی ثبت نمی‌شود؛ اما اعتماد به وجود می‌آورد. با نگاهی بر درآمد افراد، می‌توانیم در جوامع درحال‌توسعه افرادی را پیدا کنیم که در نگاه اول خطرناک و غیرقابل‌پیش‌بینی به نظر می‌رسند اما در واقع مشتاق هستند و توانایی بازپرداخت وام‌های دريافتي‌شان را دارند. امتیازات اعتباری ما به ما کمک کرده است تا در کنیا بیش از ۲۰۰ هزار وام اعطا کنیم؛ آن‌هم تنها در سال گذشته و نرخ بازپرداخت‌های ما بیش از ۹۰ درصد است که به‌هرحال هم‌رتبه نرخ سنتی بازپرداخت‌های بانکی است.