پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
فین‌تک کلمه کلیدی صحبت‌های کرمانشاه در همایش ششم / چه خبر از نقشه راه 1400؟
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی علی کرمانشاه، در ششمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، با موضوع بازآفرینی نظام بانکی در عصر ارتباطات نوین در خصوص ساختار نظام بانکی کشور و عوامل مؤثر بر آن اظهار کرد: «ساختار نظام بانکی کشور از سه عامل اصلی تأثیر می‌پذیرد، این سه عامل عبارت‌اند از سیستم بانکی در دنیا، شرایط خاص کشور و نیز نقش ICT. سیستم بانکی کشور از سیستم بانکی در دنیا در زمینه‌های تغییرات تکنولوژی، انتظارات مشتریان، تحولات جمعیتی و نیز رفتارهای مدرن قانون‌گذاری و رگولاتوری تأثیر می‌پذیرد.»
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، او ادامه داد: «همچنین شرایط خاص کشور مانند تحریم‌های ظالمانه، عدم ارتباط با سیستم جهانی و مشکلات اقتصادی بر عملکرد و ساختار شبکه بانکی مؤثر بوده است البته دراین‌بین نباید از تغییر نقش ICT در کشور و تبدیل آن به کلیدی‌ترین عوامل در فعالیت‌های نظام بانکی غافل شد. علاوه بر این فناوری اطلاعات موجب می‌شود کسب‌وکارهای موجود کارا و بهتر عمل کنند و در همان حال تجارت را تسهیل می‌کنند.»
علی کرمانشاه دو پارادایم را برای پیشبرد نوآوری در نظام بانکی کشور متصور دانست و گفت: «برای پیشبرد نوآوری در شبکه بانکی کشور می‌توان به دو پارادایم نوآوری تدریجی (Incremental) و نوآوری ساختارشکن (Disruptive) اشاره کرد.
پارادایم نوآوری تدریجی به معنای انجام نوآوری در سیستم‌های موجود و نیز پشتیبانی و بهبود عملکرد در ساختارها و کسب‌وکارهای موجود است و نوآوری ساختارشکن نیز به دنبال تولید مسیر جدید با استفاده از ICT، ایجاد تحولات ساختاری در صنعت و اقتصاد و نیز توسعه مدل‌های کسب‌وکار جدید است.»
این مقام مسئول بانک مرکزی با اشاره به نقش ICT (فناوری اطلاعات و ارتباطات) در پارادایم‌های معرفی‌شده تصریح کرد: «درصورتی‌که گسستگی فناوری همراه گسستگی سازمانی باشد، نوآوری نمی‌تواند در ساختارهای جدید شکل بگیرد؛ بنابراین باید پاردایم دوم و ظهور فین‌تک‌ها را دنبال کرد. بااین‌حال درصورتی‌که همراه با گسستگی فناوری، گسستگی سازمانی رخ ندهد، می‌توان پاردایم اول را پی گرفت.»
او بهبود فراگیر زیرساخت‌ها و سامانه‌های نظام بانکی را امری بی‌سابقه خواند و گفت: «آمارها حاکی از آن است که چنین دستاوردی در سطح بین‌الملل نیز بی‌سابقه است. البته در طول تحریم‌های ظالمانه توانستیم به دستاوردها و استقلال دست یابیم.»
معاون فناوری اطلاعات بانک مرکزی با تشریح سیاست‌ها و مسیرهای تکاملی (Trajectories) سال‌های پیشرو برای تحقق نوآوری تدریجی تصریح کرد: «یکپارچگی و هوشمندی بیشتر و نیز هماهنگی میان فعالیت‌های بیرونی و درونی از اهمیت بالایی برخوردار است. برای مثال درزمینهٔ فعالیت‌های بیرونی باید تلاش کرد که در راستای منافع ذینفعان ملی و بین‌المللی حرکت کرد و هم‌زمان در داخل نیز باید یکپارچگی هر چه بیشتر میان فناوری و مؤلفه‌های فرهنگی، نیروی انسانی، ساختاری و … را فراهم کرد.
همچنین ارتقای جایگاه داده در تصمیمات راهبردی و عملیاتی، ارتقای جایگاه استراتژیک سامانه‌ها در جهت اهداف راهبردی از قبیل افزایش شفافیت، کاهش هزینه‌ها، مدیریت ریسک، نظارت بانکی، ثبات مالی و نیز هدفمندی بیشتر در جهت ارتقا، رضایت و انطباق با نیازهای مشتریان از دیگر موارد مؤثر در رشد و تحقق نوآوری است.»
فین‌تک‌ها مصادیق بر هم زننده در صنعت بانکی
این مقام مسئول بانک مرکزی ظهور و بروز پدیده فین‌تک‌ها را ازجمله مصادیق و روندهای بر هم زننده در صنعت بانکی خواند و گفت: «نوآوری‌های ساختارشکن فین‌تک‌ها از مصادیق ایجاد تحول در صنعت بانکی هستند. بر اساس یک مطالعه در سال 2016، عوامل چهارگانه افزایش انتظارات مشتریان، وجود منابع ریسک‌پذیر (VC)، کاهش موانع ورود و نیز افزایش نوآوری‌های تکنولوژیک در رشد و توسعه فین‌تک‌ها مؤثر بوده‌اند. در حال حاضر به‌طور متوسط 50% از مشتریان بانک، حداقل از یک محصول فین‌تک‌ها استفاده می‌کنند.»
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه اهمیت Data & Analytics (داده‌ها و تحلیل‌ها) در تولید داده‌های بسیار بیشتر در دنیای امروز تأثیر دارد، تصریح کرد: «تحلیل داده‌ها در دنیای امروز به‌منظور ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری و نیز موضوع امنیت، اهمیت دوچندان یافته است. امروزه اهمیت داده به حدی است که آن را با نفت مقایسه می‌کنند.»
او مهم‌ترین روند سال 2016 را ایجاد پلتفرم‌ها در بانکداری عنوان کرد و گفت: «پلتفرم‌ها، چارچوب‌هایی هستند که در آن کاربران (Users)، همتایان (Peers) و عرضه‌کنندگان (Providers)، در همکاری با هم اکوسیستمی را برای خلق و کسب ارزش ایجاد می‌کنند. گوگل و فیس‌بوک، دو پلتفرم دیجیتال در حوزه جستجو و رسانه‌های اجتماعی هستند. همان‌طور که آمازون یک پلتفرم در خرده‌فروشی است. در حوزه بانکداری نیز مهم‌ترین روند سال 2016 را ایجاد پلتفرم‌ها در بانکداری است. جایی که هم بانک‌ها و هم شرکت‌های نوپا، آغازگر تحولی استراتژیک بوده و به سمت استقرار در پلتفرم‌های بانکداری حرکت می‌کنند. Intuit و PayPal و بسیاری از فین‌تک‌های دیگر نمونه‌هایی از این مدل در نظام مالی بین‌المللی هستند.»
این عضو هیئت عامل بانک مرکزی در ادامه در خصوص وضعیت موجود نظام بانکی در پارادایم دوم بیان کرد: «توسعه نمونه‌های موفقی از بانکداری مجازی، توسعه اکوسیستم نوآوری در صنعت بانکی به‌ویژه VCها، بروز و ظهور شرکت‌های نوپا و فین‌تک‌ها و ترویج گفتمان نوآوری‌های ساختارشکنانه و ورود و حضور شرکت‌های تازه‌وارد به صنعت بانکی و پرداخت از بخش‌های بیرونی از قبیل بانکداری همراه، پرداخت همراه ازجمله دستاوردهای نظام بانکی در این حوزه است.»
.
نقشه راه 1400
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی درباره برنامه‌های بازآفرینی نظام بانکی و بانک مرکزی به‌عنوان محور این برنامه و در مقام ناظر و راهبر و در چارچوب نقشه راه 1400 گفت: «طراحی و پیاده‌سازی سامانه‌های تقاضامحور راهبردی شامل 12 سامانه در بخش خدمات بانکی و پشتیبانی، 6 سامانه در بخش سیاست‌های پولی، 8 سامانه در بخش نظارت و پایداری مالی و 16 سامانه در بخش نظام‌های پرداخت و همچنین در بخش سامانه‌های تکنولوژی‌محور شامل 12 سامانه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، 16 سامانه در حوزه نظام‌های پرداخت ازجمله برنامه‌های بازآفرینی نظام بانکی و بانک مرکزی در چارچوب نقشه راه 1400 است.»
او در ادامه خاطرنشان کرد: «بر اساس نقشه راه بانک مرکزی، پروژه‌ها و اولویت‌های تعریف‌شده هر دو پارادایم را دربر می‌گیرند. نقشه راه 1400، تغییر ساختار و اصلاحات بانک مرکزی و نیز تغییر ساختار و اصلاحات اکوسیستم بانکی کشور را دنبال می‌کند.»
.
صنعت بانکداری بیشترین وابستگی را به مقررات دارد
این عضو هیئت عامل بانک مرکزی با بیان اینکه صنعت بانکداری در مقایسه با سایر بخش‌ها بیشترین وابستگی را به مقررات دارد، در خصوص رویکرد بانک مرکزی به تنظیم مقررات گفت: «صنعت بانکداری بیشترین وابستگی را به مقررات را دارد، بر این اساس رعایت احتیاط، کاهش انواع ریسک، اجتناب از انحراف بانک‌ها از اهداف تعیین شده، حفاظت از محرمانگی اطلاعات بانکی، حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و نیز مسئولیت‌های اجتماعی ازجمله دلایل شدت مقررات در بخش بانکی است. البته در کنار عوامل و با توجه به اهمیت مقررات ازنظر محتوا (خروجی)، ابعاد فرایندی آن در سال‌های اخیر موردتوجه نظام‌های پیشرفته بانکی قرار گرفته است. همچنین مقررات کارآمد در فرایندی مشارکتی و از طریق درگیر کردن ذینفعان و بازیگران و به‌صورت تکاملی شکل می‌گیرد.»
کرمانشاه با بیان اینکه عصر تازه‌ای از تحولات پولی و بانکی در پیش است، اظهار کرد: «فراهم کردن فرصت فعالیت برای ورود رقابتی و آزادانه بازیگران و دیدگاه‌های نوین به عرصه فناوری‌های نوین ارتباطات و فناوری اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار است. دراین‌باره بلوغ فناوری اطلاعات، مدل‌های کسب‌وکار نوظهور، هوشمند سازی تبادلات مالی، بانکداری مجازی، ابزارهای نوین پرداخت و نیز توزیع اعتماد ازجمله بسترهایی است که تحولات پولی و بانکی در آن محقق می‌شود. البته در این مسیر توجه به بانکداری نوین، روندهای جهانی و مدل‌های نوآورانه از اهمیت بسیاری برخوردار است و در صورت عدم توجه کافی و عدم تقویت زیرساخت‌های فنی، حقوقی، مقرراتی و نظارتی می‌توانند به‌عنوان تهدیدی برای بانک‌های مرکزی و تزلزل جایگاه حاکمیتی آن‌ها تلقی شود.»
.
دغدغه‌های بانک مرکزی به‌عنوان تنها مقام ناظر پولی در کشور
معاون فناوری‌های نوین با اشاره به اینکه یکی از رویکردهای نوین به تنظیم مقررات، فراهم کردن فرصت فعالیت برای ورود رقابتی و آزادانه بازیگران با دیدگاه‌های نوین است، تصریح کرد: «گسترش ابزارها و توسعه ارائه خدمات الکترونیک و حفظ ارزش پول و جلوگیری از افزایش بی‌رویه نقدینگی ازجمله دغدغه‌های بانک مرکزی به‌عنوان تنها مقام ناظر پولی در کشور است. همچنین ایجاد تعادل میان این دو محور از اهمیت به سزایی برای بانک مرکزی برخوردار است. البته در این مسیر باید زمینه را برای گسترش نوآوری با توجه به مقررات موجود و در صورت نیاز تدوین مقررات جدید فراهم کرد و در همان حال امکان دسترسی و بهره‌مندی ساده و آسان آحاد مردم از روش‌های روزآمد در تعاملات مالی مبتنی بر مضامین نوین و غیرمتمرکز اعتماد محقق کرد.»
او بهره‌مندی از تجربیات جهانی را ابزاری مناسب برای پاسخگوی به فعالیت‌های نوظهور در حوزه فین‌تک عنوان کرد و گفت: «معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی با بهره‌گیری از برترین تجربیات جهانی به کمک «شرکت مشاوره مدیریت و فناوری رهنما» و مشاورین خبره بین‌المللی همواره در تلاش است پاسخی درخور و حرفه‌ای به فعالیت‌های نوظهور در حوزه فین‌تک ارائه کند.»
او درباره برنامه‌های بلندمدت و میان مدت این بانک در تدوین و تنظیم مقررات گفت: «بانک مرکزی برنامه‌های بلندمدت و میان‌مدتی را در تنظیم مقررات دنبال می‌کند، در برنامه بلندمدت خود این بانک درصدد است مقررات مبتنی بر تجربیات جهانی را طراحی و سازمان‌دهی کند همچنین از برنامه‌های میان مدت نیز می‌توان به این بانک درصدد است به‌جای رویکرد صدور مجوز، با اعلام حداقل شرایط و الزامات فعالیت در هر زیر بخش تفکیکی و ساده‌شده از نظام پرداخت کشور و مستقل از فناوری؛ هر شخصی که شرایط مربوط به هر زیر بخش مورداشاره و یا مجموعه‌ای از آن‌ها را فراهم کرده باشد بتواند آزادانه و در محیطی رقابتی به ارائه خدمات بپردازد.»
.
شرکت شاپرک بازوی نظارتی بانک مرکزی
این مقام مسئول با بیان اینکه شرکت شاپرک بازوی سامان‌دهی و نظارتی بانک مرکزی است، درباره رویکرد این شرکت در فعالیت‌های نظارتی گفت: «شرکت شاپرک به‌عنوان بازوی نظارتی بانک مرکزی با رویکرد آموزش و تأیید صلاحیت بازرسان، ارزیابان و مشاورین انطباق‌دهندگان با استاندارد؛ به‌عنوان رکن اصلی نظام نظارتی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. همچنین این شرکت با رویکرد ظرفیت‌سازی مجموعه شرکت‌ها و کارشناسان مستقل آموزش دیده و آموزشگاه‌های مربوطه درزمینهٔ مشاوره و ارزیابی و بازرسی و نظارت و بر طراحی و پیاده‌سازی نظام تأیید صلاحیت بر محیط پرداخت نظارت می‌کند.»
او در ادامه افزود: «همچنین شرکت شاپرک با الزام شرکت‌های داوطلب مشاوره و بازرسی به اعزام کارشناسان خود به دوره‌های آموزشی معتبر و انجام بازرسی‌های ادواری و یا نمونه‌ای، از سوی بازرسین و ارزیابان آموزش‌دیده مستقل خصوصی و تأیید صلاحیت شده به فعالیت‌های نظارتی جامه عمل می‌پوشاند.»
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه این بانک از آمادگی لازم برای تغییر نوع نگاه در فعالیت‌های خود استقبال می‌کند، تصریح کرد: «بانک مرکزی از تغییر استقبال می‌کند و آمادگی پذیرش تغییر در مواجهه با تغییرات و پایش دائم شرایط و تغییرات آن و در کنار آن نیز از آمادگی ذهنی لازم برای پاسخ‌دهی مناسب و شفاف به این تغییرات برخوردار است و این بانک بر مناسبات و چارچوب‌های سنتی، در عین میدان ندادن به لجام‌گسیختگی پافشاری ندارد.
در یک‌سال گذشته بانک مرکزی تلاش کرده است ضمن ادامه روند موجود و عدم گسیختگی ناگهانی با روند گذشته، با شیبی ملایم و انعطاف‌پذیر نسبت به تزریق دیدگاه‌های نوین به مجموعه ضوابط رگولاتوری بانک مرکزی همت گماشته و از این منظر آماده شنیدن نظرات و پیشنهاد‌های جدید از سوی صاحب‌نظران و بازیگران مطرح و نوآور در این زمینه است.»