راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

بانک، سرمایه‌گذاری جسورانه و تأمین مالی نوآوری در ایران

مهدی کنعانی، مدرس و مشاور کارآفرینی و سرمایه‌گذاری نوآورانه / نوآوری فرآیندی کلیدی و درعین‌حال پیچیده و شکننده است و تقریباً تمامی کشورها با چالشی به نام تأمین مالی نوآوری مواجه‌اند. برخی از این چالش‌ها تقریباً در همه کشورها مشترک است و به ماهیت نوآوری و ریسک‌های موجود در آن باز می‌گردد، اما بخشی دیگر اختصاص به شرایط بومی و میزان توسعه‌یافتگی هر کشور دارد. ایران نیز علاوه بر چالش‌های عمومی این حوزه با چالش‌های مرتبط با کشورهای درحال‌توسعه و نیز چالش‌های اختصاصی خود روبروست. بااین‌حال نسخه‌ای هست که در کل دنیا و ازجمله ایران جزو کارآمدترین گزینه‌هاست: «سرمایه‌گذاری خطرپذیر»

سرمایه‌گذاری خطرپذیر به دلیل توأم نمودن تأمین مالی با هدایت و مشاوره‌های مدیریتی به شرکت‌های نوپا، یکی از کارآمدترین اشکال تأمین مالی نوآوری است و بسیاری از چالش‌های تجاری‌سازی، ورود به بازار، بازاریابی، بازار داری و … را برای شرکت‌های نوآور برطرف می‌نماید. این نوع سرمایه‌گذاری مکمل بسیاری دیگر از نهادها و روش‌های حمایت از نوآوری است. در این مقاله ویژگی‌های نظام مالی و تأمین مالی نوآوری در ایران تشریح گردیده و با اشاره‌ای به تاریخچه این موضوع در ایران، به مرجعیت سازمان بورس برای صدور مجوز صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر اشاره شده است.

.

ویژگی‌های نظام مالی ایران

مجمع جهانی اقتصاد گزارش رقابت‌پذیری 2015-2016 را منتشر نمود که در ایران گزارش ایران با 9 پله بهبود نسبت به سال گذشته در جایگاه 74 جهان قرار گرفته است. مجمع جهانی اقتصاد، برای رتبه‌بندی کشورها در شاخص رقابت‌پذیری جهانی، ابتدا آن‌ها را به سه دسته اصلی تقسیم کرده است و کشورها را بر اساس میزان تولید ناخالص داخلی (GDP) برحسب دلار، در هر یک از این سه دسته قرار داده است. در این دسته‌بندی مجمع جهانی اقتصاد، آن دسته از کشورهایی که بیش از 70% مواد معدنی (متوسط پنج سال اخیر) خود را صادر می‌کنند، در مرحله اول قرار می‌دهد.

1.  مرحله مبتنی بر عوامل

2.  مرحله مبتنی بر کارآیی

3.  مرحله مبتنی بر نوآوری

جایگاه ایران در این گزارش بین مرحله اول و دوم توسعه است. با توجه به وضعیت ایران در مراحل توسعه به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت‌های صنعت سرمایه‌گذاری خطرپذیر باید در افزایش بهره‌وری صنایع موجود از طریق راه‌اندازی طرح‌ها و شرکت‌هایی باشد که هر چه بهتر بتوانند صنایع موجود را بهره‌ورتر سازند البته فرصت‌های جدید کسب‌وکار مانند حوزه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات نیز می‌تواند حوزه تأثیرگذار دیگری برای ورود سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشور باشد.

منابع بانکی در ایران بیشتر در حوزه بازرگانی و مسکن تخصیص داده شده و کمتر به تأمین مالی فعالیت‌های تولیدی و صنعتی اختصاص می‌یابد.

.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران

در ایران و در غیاب نهادهای حرفه‌ای تأمین مالی نوآوری توسط بانک، بورس و … و نیز نبود نهادهایی چون «تأمین ضمانت اعطای تسهیلات»، سرمایه‌گذاری خطرپذیر به‌عنوان مهم‌ترین ابزار تأمین مالی طرح‌های نوآورانه (در دهه 1380 و نیمه نخست دهه 1390) مطرح بوده است. قریب به 15 سال از شروع فعالیت نخستین سرمایه‌گذاران خطرپذیر در ایران می‌گذرد. فعالیت‌های رسمی در این حوزه از ابتدای دهه 1380 در کشور آغاز شده است. هر چند عمده این سرمایه‌گذاری‌ها دولتی و وابسته به نهادهای زیرمجموعه ریاست جمهوری و وزارتخانه‌های مختلف بوده است اما از ابتدای دهه 1390، برخی نهادهای نیمه‌خصوصی و هلدینگ‌های خصوصی هم وارد این حوزه شده‌اند حتی برخی بانک‌ها (نظیر بانک پاسارگاد و بانک ملت) اقدام به تأسیس نهادهایی خاص برای این موضوع نموده‌اند. جایگاه سرمایه‌گذاری خطرپذیر هم در حوزه‌های «سیاست گزاری» و «تنظیم‌گری» و هم در حوزه‌های «تسهیلگری» و «ارائه خدمات» تأمین مالی نوآوری رو به رشد است. اگر یک دهه پیش تعداد نهادهای فعال در این حوزه کمتر از انگشتان یک دست بودند، امروز حدود 30 نهاد فعال در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در قالب «انجمن صنفی کارفرمایی صندوق‌ها و نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران» (به نشانی www.IRVC.ir) متشکل شده‌اند. از سوی دیگر برخی از هلدینگ‌ها، بانک‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌ها تلاش‌هایی را برای راه‌اندازی سرمایه‌گذاری خطرپذیر درون شرکتی آغاز نموده‌اند. بااین‌حال توسعه این فرآیند کمتر از اهداف مشخص شده در برنامه‌های توسعه و برنامه‌ریزی‌های انجام شده بوده و هنوز صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر سهم درخوری در تأمین مالی پروژه‌های نوآوری در کشور ندارند.

.

مرجعیت سازمان بورس برای صدور مجوز

یکی از نقاط عطف این حوزه، تصویب آیین‌نامه‌های مربوط به اعطای مجوز رسمی به صندوق‌های خطرپذیر از طریق سازمان بورس اوراق بهادار و شرکت فرابورس است و پیش‌بینی می‌شود تغییراتی کارآ و اثربخش در بازار سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران ایجاد کند. این موضوع از سال 1395 عملیاتی شده و دستمایه مقاله‌ای دیگر خواهد بود.

منبع: خبر آنلاین

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.