پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
سهم ۱۵ دلاری مخترع ATM بابت اختراع جهانی
گاهی اوقات زندگی بههیچوجه منصفانه و عادلانه نمیگذرد. مارک زوکربرگ «فیسبوک» را خلق میکند و تنها با گذشت چند سال امروز به نقطهای رسیده است که ارزش مخلوق مجازی او حدود ۴۸ میلیارد دلار تخمین زده میشود
جیمز گودفلو نیز چیزی را اختراع کرده است که همهروزه میلیونها نفر در سراسر جهان از آن استفاده میکنند و حتی میتوان گفت دیگر جزئی از زندگی روزمره ما شده است؛ ماشین خودپرداز پول نقد. بااینوجود این اختراع پرکاربرد و جهانشمول گودفلو بههیچوجه او را ثروتمند نکرد.
درواقع این مخترع ۷۹ ساله در شامگاه پنجاهمین سالگرد اختراع بینظیرش در گفتوگویی که با گاردین داشت در کمال تعجب و بهصراحت گفت کل پولی که بابت حق امتیاز اختراع خود دریافت کرده است فقط ۱۵ دلار یا حدود ۱۰ پوند بوده و از آن زمان (یعنی ۵۰ سال پیش) تا به امروز حتی یک پنی دیگر بابت اختراع جهانی خودش از کسی دریافت نکرده است. گودفلو سخن خود را چنین ادامه میدهد: «با این اوصاف شما میتوانید تصور کنید که من چه احساسی دارم هنگامیکه میبینم مدیران عامل بانکها پاداشهای یکمیلیون پوندی دریافت میکنند. من بهراستی شگفتزده میشوم که آنها چه چیزی بیشتر از من به صنعت بانکداری افزوده و کمک کردهاند که شایستگی دریافت یکمیلیون پوند پاداش را دارند؟ این موضوعات حس زیادی در من ایجاد نمیکند، اما گویا این رسم جهان است.» موضوعی که او را آزردهخاطر میکند آن است که برای مخترعان و مهندسان امروز، او بهعنوان یک الگو که نقش قابلتوجهی در پیشبرد فناوریهای ویژه حیطه فعالیت خود- یعنی عرصه صنعت بانکداری- داشته است معرفی و شناسانده نشده است.
گودفلو اختراعی پیشگامانه را وارد زندگی مردم کرده است که بذر آن به شکلگیری چندین صنعت جدید و تولید میلیاردها پوند درآمد منجر شده است. بااینهمه او میگوید: «و بااینوجود هیچچیز عاید من نشد. پس آیا به نظر شما کسی پیدا خواهد شد که بخواهد پا جای پای جیمز گودفلو بگذارد و بابت یک موفقیت خارقالعاده تنها رقم ناچیزی بهاندازه ۱۵ دلار به دست بیاورد؟»
در شرایطی که زوکربرگ در فهرست میلیاردرهای مجله فوربس برای خودش جایی دستوپا کرده و سبد داراییهای دهها میلیون دلاری خود شامل ملک و زمین و سهام را در کالیفرنیا، نیویورک و هاوایی مدام غنیتر و بزرگتر میکند، گودفلو مجبور به سکونت در یک خانه سهخوابه (همراه با خانوادهاش) در شهر اسکاتلندی پیس لی (Pais Ley) است.
بااینهمه آنچه از هر پولی بااهمیتتر به نظر میرسد، به رسمیت شناخته شدن است. البته در طول سالهای طولانی گذشته استدلالهای زیادی درباره اینکه چه کسی را باید بهطور رسمی در تاریخ بهعنوان «مخترع دستگاه ATM» معرفی کرد مطرح شده و حتی در سال ۲۰۰۵ م فردی به نام جان شپردبارون تاییدیهای را در ابتدای سال جدید میلادی دریافت کرد مبنی بر اینکه نامش در فهرست افتخارات بریتانیا بهواسطه خدماتش به حوزه بانکداری با عنوان «مخترع دستگاه عرضه خودکار پول نقد» ثبت شده است اما در حال حاضر دولت بریتانیا بهصراحت اعلام کرده است که گودفلو کسی است که دستگاه ATM را اختراع کرده است.
بنابراین به نظر میرسد که پس از تمامی مشاجراتی که در این زمینه از سالها پیش انجام شده و تا همین اواخر نیز ادامه داشت، نام او بهعنوان مخترع این دستگاه در تاریخ به شکلی تضمینشده به ثبت رسیده است.
برای مروری بر روند شکلگیری اختراع گودفلو باید بازگشتی به گذشته و اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی داشته باشیم، زمانی که او بهعنوان مهندس توسعه برای شرکت کلوین هیوز در گلاسکو اسکاتلند کار میکرد و این شرکت خود زیرمجموعهای از صنایع اسمیت به شمار میرفت. در آن زمان گودفلو زیر فشار قرار داشت تا راهی را ابداع کند که مشتریان را قادر کند تا از اواسط روز شنبه که ساعات کاری بانکها به پایان میرسید در صورت لزوم بتوانند از بانک پول نقد برداشت کنند.
گودفلو با یادآوری آن دوره میگوید: «بیشتر مردم تمام طول هفته را کار میکردند و نمیتوانستند به بانک مراجعه کنند. آنها خواهان یک راهحل بودند و راهحل، ماشینی بود که قادر باشد با شناسایی دقیق متقاضی (بهعنوان فردی که در بانک دارای حساب پسانداز است) دستور پرداخت پول نقد را صادر کند. بر همین اساس من اقدام به ساخت و توسعه ماشین عرضهکننده پول نقد کردم و برای اینکه آن ایده را به واقعیت تبدیل کنم پینکد را اختراع کردم و البته نوعی ابزار با عنوان نشانه رمزی همراه بهمنظور خواندن و شناسایی پینکد.»
این ابزار ابداعی وی بهصورت یک کارت پلاستیکی ساخته شد که چند سوراخ روی آن ایجاد شده بود. اسناد مربوط به ثبت اختراع گودفلو نشان میدهد که سیستم ابداعی وی ترکیبی بود از یک کارتخوان و دگمهای که روی دیوار خارجی بانک نصب میشد. هنگامیکه مشتری قصد دریافت پول از این ماشین را داشت کارت پلاستیکی خود را درون دستگاه کارتخوان قرار میداد و سپس بر اساس سوراخهای موجود روی کارت، مجموعهای مشخص و ۱۰ گانه از فشار دادن دگمه روی دیوار را انجام میداد.
پس از تولید نمونه آزمایشی موفقیتآمیز گودفلو، اقدام متهورانه برای ساخت نخستین نمونههای دستگاه ابداعی او آغاز شد و بهاینترتیب نخستین دستگاه خودپرداز در سال ۱۹۶۷ میلادی در شعبه بانک وست مینستر (که بعدها به نت وست تغییر نام پیدا کرد) نصب و راهاندازی شد.
البته در همان محدوده زمانی، شپردبارون که در کارخانه تولید اسکناس دلارو کار میکرد درحالتوسعه و تکمیل دستگاه پرداخت پول خودکار بود که رقیب اختراع گودفلو به شمار میرفت؛ اما ماشین ساخت شپردبارون از کارتهای پلاستیکی استفاده نمیکرد و بهجای آن از چکهایی استفاده میشد که آغشته به کربن ۱۴ بودند که نوعی ماده رادیواکتیو ضعیف شده و ماشین پس از تشخیص کربن-۱۴، چک را در مقابل پینکد همسان خود قرار داده و با شناسایی چک، پول نقد را به مشتری پرداخت میکرد.
۳ سال پیش از مرگ شپردبارون در سال ۲۰۱۰ م، او در یک مصاحبه تلویزیونی با اخبار بیبیسی در برنامهای با عنوان «مردی که ماشین پرداخت پول نقد را اختراع کرد» خاطرنشان کرده بود که بانک بارکلی درباره ساخت ایده او با وی به توافق رسیده بود. درنهایت نیز این امر بهطور گستردهای پذیرفته شده است که ATM ساخت شپردبارون نخستین دستگاه خودپرداز جهان بود که در یک مکان عمومی نصب و به کار گرفته شده آنهم در تاریخ ۲۷ ژوئن ۱۹۶۷ یعنی یک ماه قبل از ساخت و راهاندازی دستگاه ATM گودفلو، اما بر اساس اسناد موجود، ماشین ساخته گودفلو در تاریخ ۲ مه ۱۹۶۶ سند ثبت اختراع دریافت کرده بود و این یعنی اختراع گودفلو ۱۴ ماه قبل از اختراع شپردبارون ثبت رسمی شده بود؛ و سرانجام در سال ۲۰۰۶ م نیز گودفلو تاییدیهای را بابت خلق سرویس بانکی پرداخت خودکار پول دریافت کرد که بهواسطه آن نام او وارد فهرست افتخارات بریتانیا شده است.
هنگامیکه از گودفلو پرسیده شد که با آن ۱۵ دلار دریافتی بابت حق امتیاز اختراعش چهکار کرد، چنین پاسخ داد: «فکر کنم یکشبه آن را به باد دادم. آن پول زندگی مرا دگرگون نکرد اما درنهایت بابت کاری که انجام دادهام بینهایت و تا آخر عمر خوشحال خواهم بود.»
منبع: سرمد نیوز