راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

توکن‌سازی سفته‌ها؛ گامی نوین در دیجیتالی‌سازی تأمین مالی بانک‌های توسعه‌ای

وحید صیامی، کارشناس صنعت بانکی و پرداخت / برای مقابله با چالش‌های جهانی در قرن جدید، گروه کشورهای ۲۰ می‌خواهد از طریق افزایش قابل‌توجه ظرفیت تأمین مالی بانک‌های توسعه‌ای چندجانبه (Multilateral Development Bank)، آنها را به بانک‌هایی بهتر، بزرگ‌تر و مؤثرتر تبدیل کند. بانک‌های توسعه‌ای چندجانبه بانک‌هایی بین‌المللی یا منطقه‌ای هستند که با مشارکت و سرمایه آورده توسط دولت‌ها تأسیس می‌شوند.

بانک جهانی، بانک توسعه زیرساخت‌های آسیا، بانک بازسازی و توسعه اروپا از جمله این بانک‌ها هستند. روال مرسوم درباره این بانک‌ها آن است که هر یک از دولت‌های مشارکت‌کننده در بانک، از طریق کشیدن سفته‌هایی به ذی‌نفعی بانک توسعه‌ای آورده خود را فراهم ساخته و تا مبلغ معینی تعهد می‌کند.

روال مرسوم مورداستفاده در حال حاضر استفاده از سفته‌های کاغذی است. بانک‌های توسعه‌ای روال‌های کنترلی را جهت تبدیل به نقد سفته‌های سررسید شده و نگهداری سفته‌های با سررسید آتی انجام می‌دهند. حجم سفته‌ها در مؤسسات مالی بین‌المللی قابل‌توجه است: به‌عنوان مثال، دو زیرمجموعه مهم گروه بانک جهانی، یعنی بانک بین‌المللی بازسازی و توسعه (IBRD) و انجمن توسعه بین‌المللی (IDA)، هر دو دارای مقدار قابل‌توجهی سفته هستند که توسط کشورهای عضو تعهد شده است.

سیستم فعلی، کنترل‌های عملیاتی را برای کشورهای عضو فراهم می‌کند تا پرداخت‌های حق عضویت و مشارکت را به مؤسساتی مانند بانک جهانی انجام دهند، نگهداری سفته‌های معوق می‌تواند برای رفع چالش‌های عملیاتی و افزایش کارایی، دیجیتالی شود.

اخیراً دفتر سوئیس هاب نوآوری بانک بین‌المللی تسویه، بانک مرکزی سوئیس و بانک جهانی با موفقیت پروژه‌ای را به پایان رساندند که هدف آن اثبات ایده (PoC) پلتفرمی برای توکن‌سازی دیجیتالی از سفته بود. در این پروژه که Promissa برگرفته از اصطلاح Promissory Note (معادل انگلیسی واژه سفته) نام گرفته است، صندوق بین‌المللی پول به عنوان ناظر حضور داشت.

این اثبات ایده با استفاده از فناوری دفترکل توزیع‌شده، ویژگی‌های زیر را برآورده می‌سازد:

  • چرخه عمر سریع و کارآمد سفته: طی این پروژه، اوراق تجاری سفته دیماتریالایز شد که باعث افزایش کارایی در صدور، به‌روزرسانی و نگهداری و آرشیو شد.
  • اطمینان از حاکمیت مستقل بر داده و عملیات: طی این پروژه برای وزارت دارایی و امین تعیین شده کشورهای عضو، محرمانگی و حاکمیت مستقلی بر داده‌ها و فرایندهای عملیاتی به‌دور از دسترس دیگر اعضاء فراهم می‌شود.
  • افزایش شفافیت: با ایجاد یک پلتفرم، ساختارهای داده‌ای یکسان‌سازی شده و یک منبع یکتا از داده‌ها و قابل وثوق برای همه طرف‌های درگیر فراهم می‌شود. ضمن اینکه قابلیت ردیابی برخط داده‌ها فراهم می‌شود.
  • فراهم‌سازی امکان دیده‌بانی یکپارچه برای بانک‌های توسعه‌ای چندجانبه: امکان مشاهده فعالیت کشورهای عضو و مشارکت‌کننده توسط بانک توسعه‌ای چندجانبه و امنای بانک فراهم است و آنها دارای کنترل کامل و دیده‌بانی کافی بر سفته‌های نزد امین هر عضو (که عموماً بانک مرکزی کشور عضو است) هستند.

خبر موفقیت این پروژه در آوریل ۲۰۲۵ منتشر شده و دو بانک توسعه‌ای چندجانبه به همراه هفت کشور از اعضای آنها شامل اتریش، گرجستان، آلمان، هند، صعودی، آفریقای جنوبی و سوئیس در مرحله اثبات ایده حضور یافتند.

به منظور ورود به فاز عملیاتی این پروژه اقدامات زیر لازم الاجرا است:

  • کارهای بیشتری برای برآورده کردن الزامات عملکردی و غیرعملکردی، از جمله کنترل‌های دسترسی، مدیریت خطا و ادغام با سیستم‌های قدیمی، موردنیاز است.
  • بررسی‌های بیشتری درباره چارچوب قانونی برای توکن‌سازی سفته‌ها در هر کشور باید صورت پذیرد.
  • یک مدل حکمرانی و عملیاتی پایدار باید تعریف شود که به مدیریت پلتفرم و تأمین مالی بین طرف‌های مشارکت‌کننده بپردازد.

این نمونه اولیه، پایه و اساس توسعه آینده را بنا می‌نهد و از همکاری مستمر برای تبدیل پتانسیل به عمل دعوت می‌کند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.