بانک مرکزی بعد از چند سال معاون فناوری‌های نوین دارد / منتظر نوآوری‌های فناورانه در نظام بانکی باشیم؟

معرفی علی کرمانشاه به‌عنوان معاون جدید فناوری‌های نوین بانک مرکزی آن‌هم بعد از 5 سال خالی بودن این پست تب‌وتابی در فعالان بانکداری و پرداخت ایران ایجاد کرده است. تا پیش‌ازاین، این مسوولیت یکی از وظایف احمدی، دبیر کل بانک مرکزی بود. احمدی که پیش از دبیر کلی سابقه حضور در حراست بانک مرکزی را هم دارد، کسی بود که تا همین چند وقت پیش و هرچند وقت یک بار آمارهایی از عملکرد درخشان بانک مرکزی در توسعه بانکداری و پرداخت ایران ارائه می‌کرد. علاقه او به فناوری زیاد است و کتابی تحت عنوان «نظام‌های پرداخت و بانکداری الکترونیک در ایران» با نام او به‌عنوان نویسنده همین چند وقت پیش منتشر شد؛ بخش فنی بانکداری و پرداخت بانک مرکزی هم بر عهده حکیمی بود. تا همین چند وقت پیش و قبل از تغییر بانک مرکزی چند چهره ثابت از بانک در رسانه‌ها حاضر می‌شدند که یکی از آن‌ها ناصر حکیمی بود. او تنها فرد در لایه مدیریتی بانک بود که چهره‌اش را در رسانه‌ها می‌شد دید. حالا این مدیر صاحب معاونی شده و برخی گمان می‌کنند با حضور او بادهای تغییر، وزیدن خواهد گرفت.

.

فرشته نجات کارمزد؟

علی کرمانشاه که متولد سال 34 در قصر شیرین کرمانشاه است از اواخر خردادماه قائم‌مقام معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت شد. او در کنار فعالیت در این وزارتخانه، ریاست هیئت‌مدیره شاپرک و اکنون معاونت در بانک مرکزی، در دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف هم استادیار است.

مرتبط‌ترین سابقه کرمانشاه درزمینه بانکداری، مدیرعاملی شرکت داده‌پردازی ایران در سال‌های دور است، شرکتی که یکی از خدمات و محصولاتش تولید نرم‌افزارهای بانکی است. علاوه بر این او مسوولیت‌هایی مانند ریاست سازمان مدیریت صنعتی، معاونت بین‌المللی وزارت ICT، عضویت شورای عالی انفورماتیک کشور و هیات‌مدیره شرکت ملی انفورماتیک را تجربه کرده است.

تیرماه امسال هم او به‌عنوان رئیس هیئت‌مدیره شرکت الکترونیکی پرداخت کارت یا همان شاپرک منصوب شد و این اولین سمت وی در حوزه پرداخت بود. اما آیا این انتصاب هم‌زمان با فعالیت او در وزارت صنعت نشان از این دارد که بانک مرکزی برای حل گره کور کارمزد پذیرنده‌ها دست به دامن او شده است تا از حضور او در وزارت صنایع به‌عنوان یکی از اجزای تصمیم‌گیرنده استفاده کند.

گرچه کرمانشاه در حوزه بانکداری سوابق درست و درمانی ندارد، اما او مرد سیاست است و همین ویژگی می‌تواند قفل کارهای ناتمام و گره‌های کور بانک مرکزی و شاپرک را باز کند، گره‌های کوری مانند کیف پول الکترونیکی و پرداخت همراه و مهم‌تر از همه کارمزد خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیکی.

.

کلید دست کیست؟

هنوز مهر حکم جدید کرمانشاه خشک نشده بود که خبر رسید قرار است او معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی شود. خبری که تقریباً اکثر فعالان حوزه بانکداری را شوکه کرد، برخی حتی نمی‌دانستند که چنین پستی هم در چارت سازمانی بانک مرکزی وجود دارد و برای آن‌ها که می‌دانستند هم انتخاب کرمانشاه برای پر کردن این پست عجیب بود.

با ورود فناوری در گوشت و پوست بانکداری دیگر بانکداری بدون ابزارهای فناورانه ممکن نیست، می‌گویند بانکداری از بانکداری الکترونیکی جدا نیست. به همین خاطر هم پست معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی، پست مهمی است. می‌گویند بیش از 60 درصد وظایف بانک مرکزی به‌عنوان یک نهاد ناظر وابسته به فناوری‌های نوین است و بی مسئول بودن این واحد در بانک مرکزی طی سال‌های اخیر طبیعتاً پیامدهایی داشته است.

سؤال اینجاست که آیا کلید حل مشکلات تلنبار شده در حوزه فناوری‌های نوین بانک مرکزی در دستان این استاد گروه مدیریت دانشگاه شریف است؟

.

منتظر چه تغییراتی باشیم؟

بعضی از کارشناسان آشنا با ایده‌های کرمانشاه می‌گویند که او به‌شدت منتقد راهبردهای حضور بانک مرکزی در کسب‌وکار است. بنابراین این احتمال وجود دارد که با ورود او شاهد تحولاتی در راهبردهای کلان بانک مرکزی باشیم. البته وی به دلیل سوابق کاری‌اش در وزارت صنایع احتمالاً با مشکلات بخش اجرا هم آشناست و شاید این ویژگی برای حل مسائل ریزودرشت بانک مرکزی و شرکت شاپرک کارگشا باشد.

اما درباره برنامه‌های کرمانشاه برای سروسامان دادن به نظام بانکی حدس و گمان‌هایی زده می‌شود، ازجمله اینکه در پی بازنگری در تقسیم وظایف شرکت‌های زیرمجموعه بانک مرکزی است. به‌عنوان‌مثال او در نظر دارد پژوهش‌های راهبردی، طراحی و پشتیبانی سوئیچ‌های ملی در شرکت خدمات انفورماتیک انجام شوند. پرداخت‌های خرد در شرکت شاپرک انجام گیرد و شبکه‌های پرداخت خرد شامل شتاب، ساتنا و پایا در شرکتی متفاوت با سهامداری بانک‌ها انجام شود. همچنین او در مورد وظایف کسب‌وکاری حوزه بانکی شرکت خدمات در نظر دارد که این وظایف از وظایف حاکمیتی شرکت جداشده و در یک مجموعه مجزا و چابک‌تر انجام شوند.

بر مبنای حدس و گمان‌ها برخی برنامه‌های وی در سمت جدیدش عبارت‌اند از: «ماهیت بخشی به هیئت‌های مدیره شرکت شاپرک و خدمات، هویت‌بخشی به نقش شرکت ملی انفورماتیک به‌عنوان شرکت مادر تخصصی فناوری زیرمجموعه بانک مرکزی»

.

عمر کوتاه یک معاونت

اینکه داستان معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی چیست و چرا این پست این‌همه مدت خالی مانده است سر دراز دارد. سال 87 بود که بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار پست معاونت فناوری‌های نوین در چارت سازمانی بانک مرکزی گنجانده شد و همان زمان هم محمدحسین مهرانی برای تصدی‌گری این پست انتخاب گردید.

در آن زمان طهماسب مظاهری رئیس‌کل بانک مرکزی بود اما ریاست او در این بانک فقط یک سال دوام آورد و با رفتن او از بانک مرکزی مهرانی هم از بانک مرکزی برکنار شد که به همان بانک توسعه صادرات، یعنی جایی که پیش از آن فعالیت می‌کرد برگردد. بعدها خود مهرانی که اکنون مدیر امور بین‌الملل توسعه صادرات است، گفت که هیچ‌وقت از این سمت استعفا نداده است. اما محمود بهمنی، جانشین مظاهری، کسی را برای پر کردن صندلی معاونت فناوری‌های نوین منصوب نکرد و از همان زمان تابه‌حال این پست خالی بود.

در این مدت هم هر بار زمزمه‌هایی از حذف این پست سازمانی بانک مرکزی به گوش می‌رسید. از طرف دیگر هم خالی بودن این پست در بانک مرکزی در این چند سال همواره انتقادهایی را به همراه داشته، ازجمله اینکه بخش قابل‌توجهی از وظایف بانک مرکزی بر عهده این معاونت است و یک اداره کوچک به نام نظام‌های پرداخت نمی‌تواند از پس حل مسائل فناوری‌های نوین برآید و همین می‌شود که در نظام بانکی‌مان مسایلی مانند گواهی دیجیتال، کارت اعتباری، ضعف بازار بین‌بانکی، عدم استقلال نظام پرداخت از نظام بانکی، سامانه یکپارچه بانکی و کارت هوشمند لاینحل باقی‌مانده‌اند.

.

 امید تازه

حالا پس از گذشت 5 سال، علی کرمانشاه سکان هدایت معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی را در دست گرفته است. او سال 65 مدیرعامل شرکت داده‌پردازی ایران شد و بعد از دو سال خدمت در این سمت به انگلستان رفت که کارشناسی ارشد خود را در رشته مدیریت تکنولوژی بگیرد. اقامت او در انگلستان پس از آن‌هم ادامه یافت تا در سال 76 موفق به گرفتن مدرک دکتری استراتژی تکنولوژی اطلاعات از دانشگاه منچستر شد.

گرچه کرمانشاه تحصیلات مرتبط با فناوری اطلاعات یا بانکداری ندارد و همین‌طور تجربه قابل‌توجهی در این حوزه تاکنون نداشته است، اما با توجه به قدرت نفوذ او در نهادهای تصمیم گیر و همچنین آشنایی‌اش با حوزه اجرا خیلی‌ها امید دارند عضو تازه‌وارد بانک مرکزی بتواند گره کور مسائل نظام بانکی و پرداخت کشور را باز کند.

هفته گذشته و در رویداد تراکنش کرمانشاه در کنار سیف دیده شد و این اولین حضور او در محافل بعد از معاونت بود. با رفتن دیواندری به پژوهشکده پولی و بانکی و حالا کرمانشاه به بانک مرکزی و حضور مدیرانی مانند همتی و فاطمی در بانک ملی، به نظر می‌رسد فضای جدیدی در حال شکل گرفتن است و امیدها نسبت به تغییر فضا پررنگ شده است.

مینا والی

منبع: هفته‌نامه عصر ارتباط