پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ویکی‌پدیا گیمیفیکیشن را این‌گونه تعریف می‌کند: استفاده از تفکر بازی (گیم) و مکانیک‌های آن در زمینه‌هایی به‌غیراز بازی‌ها، برای همراه کردن مشتریان در جهت حل مشکلات و افزایش همکاری کاربران. اگر به گیمیفیکیشن در زمینه سایت‌های تجارت الکترونیک فکر کنید، متوجه خواهید شد که هدف‌گذاری این ابزار شگفت‌آور، استفاده از محرک‌های پیدا و پنهان برای جذاب‌تر کردن پروسه فروش می‌باشد.
.
جنبه‌ی روانشناسی گیمیفیکیشن
گیمیفیکیشن به افراد اجازه می‌دهد تا چیزهایی را به دست بیاورند. دریافت امتیاز، کوپن‌های تخفیف و …که به‌طورکلی می‌توان آن‌ها را پاداش نامید. دریافت پاداش موجب می‌شود تا نقاط مربوط به لذت بردن در مغز افراد فعال شود و درنتیجه حس لذتی را به افراد القاء می‌کند که می‌تواند وفاداری آن‌ها را در پی داشته باشد.
.
چرا به استفاده از تکنیک‌های گیمیفیکیشن در فروشگاهتان نیاز دارید؟
در دنیای جدید که صدها فروشگاه آنلاین هرروزه ظاهر می‌شوند، در صدر بودن کار بسیار سختی است. این یعنی باید به‌سختی کار کنید، با موضوعات داغ بازاریابی حرکت کرده و تکنیک‌های جدید را پیاده‌سازی نمایید. (مترجم) تب خرید از فروشگاه‌های آنلاین به‌شدت در حال شیوع بوده و فروشگاه‌های آنلاین در ایران رو به رشد می‌باشند. این بازار نوپا در حال حاضر مشتریان بالقوه‌ی بسیار زیادی دارد اما نکته‌ی مهم این است که در آینده‌ای بسیار نزدیک، بازار اشباع شده و این فروشگاه‌ها شروع به رقابت برای جذب مشتریان یکدیگر می‌نمایند. این همان نقطه‌ای است که ابزاری مانند گیمفیکیشن به‌شدت بااهمیت خواهد شد. اگرچه سیاست درست این است که یک فروشگاه آنلاین از ابتدا با پیاده‌سازی گیمیفیکیشن، وفاداری مشتریان به سایت را افزایش دهد.
.
المان‌های گیمیفیکیشن
(مترجم) شاید برخی گیمیفیکیشن را با بازی اشتباه بگیرند و هدف از این مقاله را ایجاد یک بازی بدانند؛ اما گیمیفیکیشن به‌هیچ‌عنوان یک موضوع جدا از سایت یا اپلیکیشن شما نیست بلکه تکنیک‌هایی است که به ساختار سایت یا اپلیکیشن شما اضافه می‌شود.
.
سه المان اصلی هر گیمیفیکیشن را در زیر می‌بینید:
چالش:
این قسمت کاربر را تحریک می‌کند تا نقش خود را در بازی شما ایفا نماید. برای انگیزش بیشتر می‌توانید قول بدهید که هدایای ارزنده و یا کوپن تخفیف به او خواهید داد. در طول مدتی که به این قسمت فکر می‌نمایید سعی کنید جوابی برای این سؤال پیدا کنید «چرا می‌خواهم در این بازی شرکت کنم». خودتان را جای مشتری قرار دهید. (مترجم) هر اقدامی که باعث شود تا ذهن کاربر درگیر سایت شما شده و برای بازدید مجدد به سایت سر بزند می‌تواند عامل یک چالش باشد؛ اما مسئله‌ی مهم اینجاست که طراحی این عوامل باید بر اساس انگیزش‌های درونی افراد انجام پذیرد. جوایز و کوپن‌ها انگیزش‌های بیرونی هستند اما قدرت این موارد فقط در صورت ادامه‌دار بودن پای برجا می‌ماند که نتیجتاً هزینه‌های سنگینی را در پی خواهند داشت. از این موارد باید برای جذب مشتری در مرحله اول استفاده کرده و سعی کنید در ادامه مسیر، انگیزش‌های درونی افراد را بیدار نمایید.
دستورالعمل‌ها:
همه‌چیز باید شفاف باشد. کاربر باید بداند از او می‌خواهید که چه‌کاری انجام دهد. کاربران از سردرگمی خوششان نمی‌آید. دلیل عدم رضایت کاربران از برخی صفحات وب این است که برای انجام هر کاری باید کلی فکر کنند!!!!. در کنار این موضوع از نوشتن یک شرح ۱۰۰۰ کلمه‌ای!!! در مورد بازی پرهیز کنید و تا سرحد ممکن آن را ساده و مختصر بنویسید.
(مترجم) در برخی موارد گیمیفیکشن بجای اینکه به کمک شما بیاید مشکل بزرگ‌تری به سایت شما اضافه می‌کند و آن پیچیده شدن مراحل برای کاربر است. به این موضوع بسیار دقت کنید. علاوه بر اینکه از پیچیده شدن مراحل پیشگیری می‌کنید سعی کنید کاربران را در مراحل مختلف راهنمایی کنید. به‌عنوان‌مثال کاربر برای اینکه یک مرحله پیشرفت کند و یا جایزه یا مدالی را به دست بیاورد نباید در سایت سرگردان باشد. این مراحل کاملاً شفاف و روشن می‌بایست بیان گردند.
پاداش:
زمانی که کاربر نتیجه‌ی کارش را می‌بیند و آن را به دست می‌آورد، لحظه‌ی شیرینی است. هرگز سعی نکنید کاربرتان را فریب دهید چراکه هیچ رابطه‌ای پایدار نمی‌ماند مگر بر پایه اعتماد.
به مشتریانتان بگویید: «به خاطر داشته باشید که همیشه فرصت برای سریع‌تر، بهتر و قوی‌تر بودن وجود دارد». در همین راستا می‌توانید بهترین امتیاز را به نمایش گذاشته و برای آن پاداش بزرگ‌تری در نظر بگیرید.وقتی‌که کاربر تمام مراحل بالا را طی کند شما می‌توانید او را تحریک کنید تا دوباره این کار را انجام دهد.
(مترجم) در حالت عادی تکرار مراحل برای کاربران خسته‌کننده است و از انجام این کار طفره می‌روند؛ اما گیمیفیکیشن به دلیل اینکه از انگیزه‌های درونی افراد استفاده می‌کند قدرت شگفت‌آوری در این زمینه دارد.
.
انواع کاربران
از آنجائی که گیمیفیکیشن بخش روان‌شناختی افراد را هدف قرار می‌دهد، دسته‌بندی کاربران بر اساس رفتارهایشان منطقی به نظر می‌رسد. (مترجم: در این قسمت اصطلاحات بازی و گیمیفیکیشن مورداستفاده قرار گرفته و تقریباً تمامی آن‌ها با کلمات انگلیسی در میان اهالی بازی و گیمیفیکیشن مصطلح می‌باشند. به همین علت از ترجمه‌ی آن صرف‌نظر کرده و متن اصلی درج گردیده است)
Enjoyers
What they need: surprise, inspiration, fun
Game mechanics: luck and quick success games, prizes, boosters
Gamification example: fortune wheel
.
Self-seekers
What they need: status, influence, acceptance
Game mechanics: leaderboards, duels, extra options
Gamification example: users ratings
.
Farmers
What they need: achievements and collection
Game mechanics: badges, levels, simple tasks, progress bars
Gamification example: revenues badges
.
Networkers
What they need: contacts, communication, privileges
Game mechanics: chats, mentoring, communities
Gamification example: advice section
مثال‌هایی از گیمیفیکیشن
برنامه‌ها و امتیازهای مبتنی بر پاداش
سایت Teleflora.com از برنامه‌های پاداش مبتنی بر امتیاز استفاده می‌کند بدین‌صورت که به هر مشتری در ابتدای ورود، چند فرصت عالی می‌دهد؛ یعنی می‌توانید امتیازهای را بخرید و یا به دست بیاورید که در آینده قابل‌استفاده در کوپن‌های تخفیف هستند. نه رقابتی بین کاربران وجود دارد و نه نمایش بهترین و بالاترین امتیازها به چشم می‌خورد اما مسئله‌ی جالبی در اینجا وجود دارد. فقط خرید محصولات. به ازای هر خرید جایزه دریافت می‌کنید. نیاز به انجام هیچ کار دیگری نیست.
تعداد زیادی از فروشگاه‌های آنلاین این مدل از گیمیفیکیشن را استفاده می‌کنند. برنامه‌های وفاداری که در اینجا استفاده می‌شود مبتنی بر سیستم امتیازدهی نیستند اما آن‌ها بر اساس خریدی که کرده‌اید تخفیفی را برای خرید بعدی شما در نظر می‌گیرند. این‌گونه پاداش‌ها و برنامه‌های وفادار سازی مشتریان منجر به افزایش میانگین مبلغ سفارشات و میزان بازدید مجدد مشتریان از سایت می‌گردد.
.
امتیازهای تشویقی روزانه
امتیازها از پراستفاده‌ترین تکنیک‌های گیمیفیکیشن در سرتاسر دنیا به‌حساب می‌آیند. امتیازهای روزانه موجب می‌شود مشتریان حتی بدون قصد خرید هم هرروز به سایت شما سربزنند. نشان دادن افراد برتر از این دیدگاه، موجب تحریک کاربران برای جمع‌آوری بیشتر و بیشتر امتیازات می‌شود.
.
مدال‌ها
شما می‌توانید کاربرانتان را برای کامل کردن و انجام دادن کارها تشویق کنید و در قبال انجام این کارها به آن‌ها مدال بدهید. مدال‌ها، گروه‌هایی که کاربران در آن‌ها قرار دارند و امتیازاتی را که کسب کرده‌اند را نمایش می‌دهند. به‌عنوان‌مثال ممکن است مشتریانی داشته باشید که برای هر خریدی که انجام داده‌اند یک نظر نیز در سایت شما ثبت کرده‌اند. به آن‌ها مدال «هر خرید، یک نظر» بدهید.
.
طرفداران و Like ها
افراد دوست دارند موردتوجه قرار گرفته و دیده شوند.آن‌ها دوست دارند زمانی که پستی در فیس‌بوک می‌گذارند تعداد زیادی کامنت و به اشتراک‌گذاری از پستشان ببینند.چرا چنین تکنیکی را در تجارت الکترونیک بکار نبندیم؟؟ افراد می‌توانند نظرات دیگران را Like نموده و نظر خودشان را هم بنویسند و در قبال آن امتیاز دریافت نمایند. مشاهده‌ی اقدامات سایر کاربران کمک می‌کند تا یک انجمن و یا یک جامعه در داخل فروشگاه شما به وجود بیاید.
.
بازی‌ها
برخی از فروشگاه‌های آنلاین یک بازی واقعی در سایت خود راه‌اندازی می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند تا از طریق آن‌ها کوپن‌های تخفیف به دست بیاورند. به‌عنوان یک نمونه موفق می‌توانیم از Aliexpress نام ببریم.
.
جمع‌بندی
در این مقاله برخی تکنیک‌های رایج گیمیفیکیشن در دنیای تجارت الکترونیک را باهم مرور کردیم اما راه‌ها و نمونه‌های متعدد دیگری نیز وجود دارد. مدلی که مناسب فروشگاهتان می‌باشد را انتخاب کنید و برای پیدا کردن بهترین گزینه، هیچ ترسی از تست کردن نداشته باشید. این کار نیازمند صرف زمان و هزینه است اما زمانی که ایجاد یک انجمن از کاربران وفادار فروشگاهتان را مدیریت می‌کنید متوجه خواهید شد که تمام آن هزینه و زمان‌ها جبران می‌شوند.
محسن سعیدی
منبع: انجمن گیمیفیکیشن ایران