پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
امید ترابی، قائم‌مقام شرکت توسن و مدیرعامل شرکت IDCORP مالزی که در زمینه نرم‌افزارهای بانکی فعالیت می‌کند توجه به موضوع نرم‌افزارهای بانکی و صادرات آن را در کشوری مانند ایران که داعیه داشتن بانکداری به شیوه اسلامی دارد بسیار حائز اهمیت می‌داند. وی با اشاره به وضعیت حاکم بر بازار نرم‌افزارهای بانکی و مالی ایران و جهان در این مورد که چگونه به شرایطی رسیده‌اند تا امروز پس از ۴ سال از آغاز کار این مجموعه در حوزه نرم‌افزار بانکداری با اطمینان کامل درباره توان صادر کردن نرم‌افزارهای خود به کشورهای خارجی سخن بگویند، گفت: ما از سال ۸۵ یا ۸۶ این موضوع را در برنامه خود قرار دادیم که شرکت توسن باید بتواند جزو ۱۴ شرکت کربنکینگ و بهترین شرکت در حوزه نرم‌افزاری بانکداری اسلامی باشد. زمانی که محصول ما برای فروش در بازار خارجی آماده شد سعی در بررسی بازار و شناسایی کشورهای مناسب کردیم و در سال ۲۰۱۰ بود که تشخیص دادیم مالزی کشور مناسبی است بنابراین دفتری در این کشور ایجاد کردیم و باوجود مالکیت صددرصدی شرکت به خاطر مسئله تحریم‌هایی که بر کشور ما تحمیل‌شده یک لایسنس به مالزی منتقل کردیم تا محدودیتی در فعالیت نداشته باشیم و شروع به شراکت در بازارهای مختلف کردیم و تاکنون در مالزی، کشورهای آفریقایی، میانمار و نیز یکی دو کشور همسایه در منطقه فروش داشته‌ایم.
ترابی درباره انتخاب کشور مالزی برای محل دفتر مرکزی شرکت گفت: مالزی کشوری است که در حوزه بانکداری و تجارت اسلامی تلاش‌های بسیار کرده و تا حدی نیز موفق بوده و از طرفی همچنان روابط خوبی با کشور ایران دارد. از مزایای بازار کار در مالزی برای ما آن است که وقتی وارد این کشور شدیم تا سه ماه بدون ویزای کار و توریستی می‌توانستیم نیور به این کشور بفرستیم و مزایای خوبی که دولت به فعالان این حوزه می‌دهد ازجمله ۱۰ سال معافیت مالیاتی برای تولیدکنندگان نرم‌افزار، امکان استخدام نیروی کار خارجی استخدام، شرکت به هزینه دولت مالزی در کنفرانس‌های خارجی به نمایندگی از طرف این دولت مشوق‌های بوند تا ما این کشور را انتخاب کنیم.
وی با اشاره به فعالیت گسترده مالزی در حوزه مطالعاتی و بانکداری اسلامی ادامه داد: مالزی اکنون ۱۸ بانک اسلامی دارد. بانک مرکزی مالزی حدود ۴ یا ۵ سازمان مختلف در حوزه تحقیق و توسعه بانکداری اسلامی دارد. دانشگاه بانکداری اسلامی این کشور باوجود اساتید خوب که حتی برخی ایرانی هستند و نیز در سازمان ایسرا که مرکز پژوهشی بانکداری اسلامی است و سازمان‌های تخصصی دیگر در حوزه آموزش فعالیت قابل‌توجهی دارد. اکنون کشور عمان نیز که اکنون حدود سه سال است ورود به بانکداری اسلامی را آغاز کرده از امکانات مالزی در این حوزه استفاده می‌کند. نکته جالب آن است که در سال ۶۵ گروهی از کشور مالزی به ایران آمدند و دانش این کار را ز ما گرفتند و با پیگیری در توسعه و به‌روز کردن آن اکنون تا این حد پیش رفته‌اند.
مدیرعامل شرکت IDCORP مالزی درباره مشخصه‌های بانکداری اسلامی گفت: «بانکداری اسلامی مبتنی بر این دین و نسبت به شرایطی حساس است؛ مثلاً مسئله ربا، قمار و کمک به تولید محصولاتی که از دیدگاه شریعت حرام هستند. بانکداری اسلامی سعی در حذف این‌ها از فعالیت بانکی دارد. ربا مفهومی قدیمی دارد اما درواقع موضوعی است که در دنیای نیز مدرن معنا دارد و تعبیر آن این است که درآمد بدون ریسک و فعالیت ازنظر اسلام حرام است و درواقع شما باید در فعالیت‌های سازنده اقتصادی مشارکت کرده و با پذیرش ریسک این مسئله ایجاد درآمد کنید. بانکداری اسلامی خود را بر این زیرساخت می‌گذارد و پیش می‌رود که این مسئله باید در نرم‌افزارهای بانکداری اسلامی نیز پیاده‌سازی شود.»
وی گستردگی و پراکندگی بازار بانکداری اسلامی در دنیا را جالب‌توجه دانست و در این مورد گفت: «اکنون حداقل ۴۰۰ تا ۵۰۰ موسسه مالی اسلامی در دنیا وجود دارد که از این تعداد ۲۰۰ موسسه بانکداری اسلامی هستند و در حدود ۳۷ کشور دنیا که برخی حتی اسلامی نیستند، فعالیت دارند. در ۱۰ سال گذشته رشد متوسط دارایی بانک‌های اسلامی در هرسال ۲۰ درصد بوده و حتی در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ که دارایی ۱۰۰ بانک عمده دنیا به نصف رسید در میزان رشد دارایی رشد در این بانک‌ها متوقف نشد. مسئله جالب آن است که باوجوداین رقم رشد و برآورد ۲ هزار میلیارد دلاری دارایی بانکداری اسلامی دنیا حدود ۷۵ درصد مسلمانان دنیا به ابزار بانکداری اسلامی دسترسی ندارند.»
ترابی ادامه داد: «ما تقریباً اولین کشوری هستیم که بانکداری اسلامی را به‌درستی در کشور شروع و اجرا کرده‌ایم و داعیه آن را داریم که این شیوه را به‌طور کامل در کشور اجرا می‌کنیم اما متأسفانه از این ویژگی و بستر در جهت توسعه تجارت و صادرات نرم‌افزارهای مربوطه استفاده نکرده‌ایم. کشورهایی مانند پاکستان نیز زمانی این روند را شروع کردند و بعد از چند سال از این تصمیم برگشتند ولی ما به این راه ادامه دادیم و موانعی که ما در این مسیر رفع کردیم از جنسی است که دنیا تا چند سال دیگر به آن می‌رسد اما از آن تجربیات بهره‌ای نبرده‌ایم. کشورهایی مثل مالزی، لبنان، کویت و اندونزی شروع به صادرات سایر محصولات این حوزه کرده‌اند و اکنون تعداد دانشجویان بانکداری مالزی خیلی زیاد است درحالی‌که ما واقعاً در کشورمان این میزان دانشجوی خارجی یا حتی داخلی بانکداری اسلامی و فعالیت پژوهشی در این زمینه نداریم.»
قائم‌مقام شرکت توسن درباره اصول حاکم بر سیستم بانکداری اسلامی گفت: «مدل بانکداری اسلامی در ایران تنها به ورژن از این نظام مالی است و وقتی‌که وارد بازارهای خارجی می‌شویم باید نرم‌افزاری مبتنی بر نسخه‌های دیگر بانکداری اسلامی و قابل‌تأیید در تمام دنیا داشته باشیم و امروز در دنیا موسسه‌هایی هستند که به محصولات و خدمات ارائه‌شده گواهی‌نامه تطبیق با شریعت می‌دهند که ما چنین گواهی‌نامه‌ای را از ایسرا در مالزی گرفته‌ایم و باوجودآن فروش و پذیرش خوبی به دست آوردیم.»
وی درباره دلیل ورود کشورهای غیرمسلمان دنیا به این بازار گفت: «جمعیت مسلمانان در تمام دنیا گسترده است و بسیاری از این مسلمانان پولدار هستند و در بازارهای مالی جهان حضور دارند بنابراین بسیاری از کشورهای جهان خواهان جذب سرمایه از طریق بازار این حوزه هستند و سعی دارند ابزار بازار اسلامی را در بازار خود پیاده کنند تا بازار منطبق بر شریعت اسلامی داشته باشند و حجم قابل‌توجهی سرمایه از بازارهای کشورهای اسلامی را جذب کنند. اکنون برخی شرکت‌ها در کنار سایر نرم‌افزارها و محصولات خود به تولید نرم‌افزارهای حوزه بانکداری اسلامی می‌پردازند و برخی نیز به‌طور تخصصی در این حوزه فعال‌اند و رقابت شدیدی وجود دارد.»
ترابی درباره چرایی تلاش بیشتر در به دست آوردن بازار خارجی و از طرفی میزان تمایل به استفاده از محصولات خارجی در بازار داخلی گفت: صادرات کیفیت می‌آورد و رقبای ما کشورهای خارجی هستند. عرضه محصولات فنی و مهندسی در بازارهای جهانی باعث ایجاد رقابت می‌شود و این رقابت کیفیت به دنبال دارد. در ۴ سال گذشته با تعداد زیادی مشاور آشنا شدم که تعدادی از آن‌ها به ایران نیز آمدند و وضعیت بانکداری ما را دیدند. ما به‌عنوان توسن از وجود رقبای خارجی استقبال می‌کنیم. حقیقت این است که همیشه بازار داخلی فکر می‌کند که نرم‌افزار خارجی بهتر از نرم‌افزار ایرانی است و البته این امر در مجموع به نفع بازار است اما عامل مهم در بازار نرم‌افزار این است که تولید نرم‌افزار در ایران در مقایسه با دنیا بسیار ارزان است که این امر برای شرکت‌های مختلفی مثل توسن این انگیزه را ایجاد می‌کند و مشوق خوبی برای همه شرکت‌های آی تی است که وقتی قیمت‌های داخلی را باقیمت‌های خارجی مقایسه می‌کنند تمایل پیدا می‌کنند که وارد این بازار شوند.
وی ادامه داد: «البته برای ورود به بازار خارجی رعایت یک‌سری مسائل کیفی و استانداردها یک الزام و محرک است و این‌ها شاید در ایران جا نیفتاده باشد اما وقتی شما خود را در معرض این قضیه قرار می‌دهید که گواهی‌نامه از فلان شرکت معتبر بین‌المللی بگیرید قطعاً این باعث بالا رفتن کیفیت می‌شود. برای به دست آوردن بازار جهانی باید خود را بر روی پروتکل‌های جدید امنیت قرار دهید و این امر باعث رشد می‌شود. این یعنی تغییر در دید، کیفیت و معماری. ما نیز با نگاه وارد بازار شدیم اما هنگام ورود با حجم عظیمی از تغییرات و نیازمندی‌ها مواجه شدیم و تا ۲ سال فقط در حال انطباق خود بودیم و تمام‌وقت کار می‌کردیم؛ مثلاً به‌عنوان یک نمونه ساده اگر ما واژه وام را به Loan ترجمه کنیم در بانکداری اسلامی جاهای دیگر مفهوم قانونی ندارد و حتماً باید به Finance ترجمه شود. درهرحال ما ۴ سال پیش فکر می‌کردیم که آمادگی ورود به این بخش از بازار را داریم اما وقتی‌که وارد شدیم دیدیم فاصله بسیاری از استانداردهای موجود داریم اما بسیار هم تلاش کردیم تا این روند را بهبود ببخشیم و خود را تطبیق دهیم.»
ترابی نرم‌افزار را محصولی همیشه در حال تغییر که همواره بتواند با تکنولوژی روز دنیا منطبق باشد، خواند و با اشاره به لزوم توجه به نیاز مشتریان داخلی گفت: ما امروز رقبا و روندها را خیلی خوب می‌شناسیم و تعداد زیادی محصول داریم که برای بازار بین‌المللی طراحی کرده‌ایم که این‌ها قابل‌ارائه در داخل نیز هستند و ما در حال مذاکره هستیم تا این‌ها را برای استفاده مشتریان داخلی، بهبود و ارتقای کیفیت بانکداری داخلی به کار ببریم.
وی درباره چرایی انتخاب کشورهای درجه دوم و سوم به‌عنوان بازار محصولات گفت: «مسئله اینجاست که ما هم دوست داریم به کشورهای بزرگ نرم‌افزار صادر کنیم اما زیرساخت‌های بازار نرم‌افزار در کشورهای پیشرفته از مدت‌ها پیش ایجادشده‌اند و نیازی به خرید از ما ندارند ولی از طرفی این کشورهای پیشرفته در کسب بازار کشورهای درجه ۲ و ۳ رقبای ما هستند و ما با این برندهای برتر در فروش محصولات خود به این کشورها به رقابت می‌پردازیم. در همین میانمار که اخیراً سعی در راه‌اندازی و بهبود زیرساخت‌های آی تی خود دارد، شرکت‌های مختلف و بزرگی در حال ورود به بازار هستند و ما هم با این برندها نظیر اوراکل در مناقضات برای کسب این بازارها رقابت داریم.»
قائم‌مقام شرکت توسن افزود: «رقابت در این بازار و در کنار این نام‌ها بسیار دشوار است اما بازار خیلی بزرگ وجود دارد. درست است که ایران یک کشور بزرگ است اما در فضای صد برابری این کشور، فرصت‌ها هم بیشتر می‌شوند. برندهای رقیب گاهی حاضر به شکستن قیمت نمی‌شوند و ما به‌عنوان کشورهای کوچک‌تر چون علاقه و انگیزه برای فروش داریم در شرایط سخت‌تر باقی می‌مانیم. بر فرض همین حالا به خاطر بحران شیوع بیماری آبولا در افریقا ما مرددیم که وارد این بازار شویم و به فعالیت ادامه دهیم یا خیر اما این شرکت‌های بزرگ اصلاً وارد نمی‌شوند. حقیقت این است که پارامترهای اکنونی بازار زیادند و هر شرکتی نقشه راه خود را پیدا می‌کند. شرکت‌های بزرگ چابکی کمتر و قیمت بیشتری دارند که می‌تواند برای ما فرصت باشد. کشورهای درحال‌توسعه به برند ارزان‌تر هم راضی می‌شود و این قطعاً کار پیچیده‌ای نیست.»
ترابی درباره نقش و جایگاه دولت در حمایت از بازار نرم‌افزار داخلی گفت: «قطعاً جای خرسندی بسیاری بود اگر مشوق داخلی ما داشتیم اما در این شرایط یک مالیات سنگین به حوزه آی تی تحمیل می‌شود درحالی‌که دولت مالزی ۱۰ سال معافیت به شرکت‌های این حوزه می‌دهد یا مثلاً سازمان وزارت خارجی مالزی هرساله برای تعداد مشخصی از شرکت‌ها و تحت یک بودجه مشخص امکان حضور در حدود ۱۵۰ نمایشگاه صادراتی در کشورهای مختلف دنیا را ایجاد می‌کند. این ناشی از تفاوت دیدگاهی است که در دولت‌ها وجود دارد. کاش ما نیز حداقل‌هایی شبیه این در کشورمان داشتیم تا بستر کسب‌وکارهای نوپای حوزه آی تی در کشور که بستری برای اشتغال‌زایی است، فراهم شود.»
وی در پایان گفت: «باوجود تمام مشکلات انسان‌ها با چشم‌اندازی که برای خود ترسیم می‌کنند، به زندگی‌شان معنا می‌دهند و به شرکت‌های دیگر نیز پیشنهاد می‌کنم که بدون واهمه وارد این فضا شوند. بزرگی این بازار این‌قدر هست تا ما را به افق بهتری در عرصه کسب بازار نرم‌افزاری در جهان برسانند.»
منبع: ماهنامه دیده‌بان فناوری