گفت‌وگوی راه پرداخت با فرامرز خالقی در حاشیه همایش چهارم؛ اگر بانک‌ها با انقلاب دیجیتال همراه نشوند ضربه می‌خورند

گروه رسانه‌ای شفق در حاشیه چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت با بیش از ۳۰ نفر از فعالان و متخصصان برجسته صنعت پرداخت و بانکداری الکترونیک ایران و دنیا مصاحبه ویدیویی کرد که مجموعه کامل این گفت‌وگوها را هم به‌صورت متنی و هم به‌صورت ویدیویی، می‌توانید در «مجموعه گفت‌وگوهای راه پرداخت» مشاهده کنید.

آنچه در ادامه آمده است گفت‌وگوی اختصاصی راه پرداخت با مهندس فرامرز خالقی مدیرعامل شرکت داده‌پردازی ایران در حاشیه چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت است.

.

رضا قربانی: خیلی‌ها شرکت داده‌پردازی ایران را کارخانه مدیرسازی فضای فناوری اطلاعات ایران و بالخصوص فضای فناوری اطلاعات بانکی ایران می‌دانند. با توجه به اینکه شما مدیرعامل شرکت داده‌پردازی ایران یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های فعال در فضای فناوری اطلاعات ایرات هستید، چه چالش‌هایی را در فضای نوین بانکی می‌بینید؟

خالقی: از داده‌پردازی گفتید؛ باید بگویم پنجاه‌وهشتمین سالگردش است و به عبارتی پرسابقه‌ترین شرکت فناوری اطلاعت کشور است. به نظر من کشور به نوعی به داده‌پردازی بدهکار است چراکه مدیران بسیاری دوره‌ای در شرکت داده‌پردازی حضور داشته‌اند و آموزش دیده‌اند یا در سمینارهایی که در این شرکت برگزار شده، حضور داشتند و چه‌بسا پروژه‌هایی که از داده‌پردازی رشد کردند و فراگیر شدند. اما پاسخ به سؤال شما را با یک شعر شروع می‌کنم:

با عشق آن‌سوی خطر جایی برای ترس نیست

در انتهای موعظه دیگر مجال درس نیست

کافر اگر عاشق شود بی‌پرده مؤمن می‌شود

چیزی شبیه معجزه با عشق ممکن می‌شود

لغت‌هایی را از این شعر بیرون می‌آورم که می‌تواند جواب شما را به‌صورت کوتاه بدهد. اول، آیا ما آن‌سوی خطر را می‌بینیم و آیا خطری وجود دارد؟ یا اصلا این‌سو که هستیم خطری وجود دارد؟ دوم، آیا جسارت رفتن به آن‌سو را داریم؟ آیا ترسی که در این شعر نهفته است در تک‌تک مدیران ما برای حرکت رو به جلو یا برای نواوری وجود ندارد؟ سوم، در انتهای موعظه؛ دائم همه ما داریم موعظه می‌کنیم و از بانکداری الکترونیکی صحبت می‌کنیم. آیا اگر قبلا الکترونیکی بودن سرویس‌های بانکی ضرورت بود، آیا هنوز هم ضرورت است یا الزام؟

اصلا تفاوت بین اختراع یا نوآوری چیست؟ اختراع در این است که فرآیندهای فنی و مهندسی شما را مجاب می‌کند که یک چیزی باید ایجاد شود؛ آیا وقتی اختراعش صورت پذیرفت، آیا فراگیر می‌شود؟ من خلاقیت تجلی یافته را نوآوری می‌گویم. این تجلی از نیاز جامعه می‌آید. یعنی اگر جامعه‌ای به آن اختراع نیاز پیدا کرد، این حرکت ماندگار می‌شود. شاید در اینجا ادیسون بهترین مثال باشد. او اختراعات بسیاری داشت اما اکثر مردم او را به خاطر برق می‌شناسند چون‌که برق نیاز جامعه بود. این نیاز، آن را تبدیل به یک نوآوری کرد. شعر در ادامه می‌گوید کافر اگر عاشق شود؛ خب کافر در اینجا کسی است که سیستم بانکی را قبول ندارد و نیاز به نوآوری در آن نمی‌بیند و فقط موعظه می‌کند؛ کافر بودن از این جنبه، با چه حل می‌شود؟ با عشق. عشقِ به اینکه می‌خواهم بی‌پرده مومن شوم؛ یعنی اینکه حرکت‌های جدید را بدون ترس، با علم و آگاهی به سمت یک حرکت مخترع‌گونه و قابل پیاده‌سازی پیش برد و اینجاست که معجزه رخ می‌دهد.

با توجه به تفسیری که من از این شعر داشتم، می‌خواستم بگویم که بخشی از معضلات ما عدم دانش و ترس از حرکات نوآورانه است.

.

رضا قربانی: فناوری‌هایی مانند بیت کوین یا اپلیکیشن‌های موبایلی که فرصت جدیدی هم هستند، به نظر می‌رسد که دارند تبدیل به یک ضعف و چالش می‌شوند. نظر شما چیست؟

خالقی: گفتید فرصت؛ وقتی یک استراتژیست می‌خواهد حرکت‌هایش را تحلیل کند به این فکر می‌کند که تهدیدهای بیرون را به فرصت تبدیل کند. ولی ما بعضی وقت‌ها فرصت‌های خود را به تهدید تبدیل می‌کنیم؛ کاملا برعکس. پتانسیل‌هایی که بالقوه وجود دارد و ما نمی‌توانیم آن را به فعل تبدیل کنیم. نسلی به نام نسل «وای» وجود دارد که سن 14 تا 34 سال را در برمی‌گیرد و این حرکت‌های نوآورانه متعلق به این نسل است. نسل‌های بالاتر اکثراً تجربی مدیریت می‌کنند.

اصلا دوره‌های آموزش مدیران با عناون کمبود دانش مدیران برگزار می‌کنیم؛ چقدر مدیران در آن‌ها شرکت می‌کنند؟ باز هم مدیران نسل‌های پایین‌تر را برای شرکت در این دوره‌های می‌فرستند. شرکت‌های خلاق و دانش‌محور به خاطر مدیریت نسل وای است که حرکاتشان نمود بیشتری دارد؛ مانند واتس اپ. این شرکت 28 کارمند دارد و درآمدش در سال گذشته 19 میلیارد دلار بوده است که واقعاً تعجب‌برانگیز است. چقدر برای این‌ها ارزش قائلیم؟ من منکر تجربیات گذشته نمی‌شوم چون در این صورت داده‌پردازی را خودم زیر سؤال می‌برم. امثال داده‌پردازی باید نسل وای را معرفی کنند چراکه این نسل‌ها هستند که می‌توانند حرکت‌های نوآورانه ایجاد کنند و پاسخ‌گوی نیازهای جامعه باشند.

من نگران روزی هستم که بانک‌ها دیگر به کسب‌وکارشان اهمیت ندهند. به نظر من بانک باید از سه منظر روی حرکات نوآورانه نگاه کند: یک، از منظر سرویس و محصول که در این مورد حرکات خوبی را انجام می‌دهیم. دو، از منظر پلت فرم که در این مرحله بانک و دولت باید سرمایه‌گذاری کنند. باید بپذیریم که هرچقدر که بانک‌ها روی فناوری اطلاعات سرمایه‌گذاری کنند جای دوری نمی‌رود و هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری است؛

منظر بعدی کسب‌وکار است. اگر متوجه نباشیم که مدل‌های کسب‌وکار در حال تغییر است، بانک‌ها ضربه خواهند خورد. اگر از Social Networking، بزرگ‌داده، موبایلیتی و فضای ابری غافل شویم، از همین جا بانک ضربه می‌خورد. نگرانی من این است که ما هرچه در مورد بانکداری الکترونیکی صحبت می‌کنیم، در عمل کمتر به‌عنوان یک درس به آن نگاه کنیم. دنیا برای ما عبرت است و دوباره‌سازی معنا ندارد بلکه وقتی چیزی ساخته می‌شود باید از آن بهره برد. چرخی که قبلا ساخته شده است دیگر چرا ما از اول بسازیم!؟

.

رضا قربانی: به نظر شما این صدا به گوش بانک‌ها می‌رسد؟

خالقی: صدا تا زمانی که خفیف است و قدرت کافی را ندارد به گوش نمی‌رسد؛ پس یا صدا باید بلند باش یا اینکه گوش‌ها باید قدرت شنیدن کافی را داشته باشند. درست مثل زلزله، ریشترهای پایین را ما اصلا متوجه نمی‌شویم، از یک جایی به بعد را ما حس می‌کنیم ولی اتفاق خاصی نمی‌افتد اما اصطلاحا هشت ریشتر به بالا شما را نابود می‌کند.

به قول پیتر دراکر، الزامات کار با کارکنان دانش ورز را بیابید و این که چطور با آن‌ها کار کنید. این نیروها هستند که می‌توانند آن انقلاب دیجیتالی که اکنون در آن هستیم را به وجود آورند. بانک‌ها به سمت این انقلاب رفته‌اند و برای اینکه بتوانند نیازهای جامعه را پوشش دهند باید رگولاتورها به کمکشان بیایند. برای مثال Direct Debit روی سیستم ACH ما پیش‌بینی شده است ولی الآن آن را نداریم. اما با آمدنش پرداخت‌های الکترونیکی بهتر انجام می‌شود. به نظرم فشاری که از کاربر نهایی به رگولاتور وارد می‌شود، آن را مجبور می‌کند که دست‌به‌کار شود.

بخش اول ویدیو گفت‌وگوی راه پرداخت با فرامرز خالقی در حاشیه همایش چهارم

بخش دوم ویدیو گفت‌وگوی راه پرداخت با فرامرز خالقی در حاشیه همایش چهارم