پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
دقیقا 10 روز دیگر، چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت برگزار می‌شود. این همایش به دلیل کیفیت بالای اجرایی، علمی و البته فقر شدید محتوا در حوزه بانکداری و پرداخت، از همان ابتدا موردتوجه فعالان صنعت قرارگرفت و تا امروز هم شاهد ادامه این استقبال بوده‌ایم. تا پیش‌ازاین بخش خصوصی فعالیت‌های ارزشمندی انجام داده بودند.
در صدر آن‌ها دوست گران‌قدرم فرنود حسنی بود که مردانه ایستاد و چند دوره همایش بانکداری الکترونیکی را برگزار کرد. او ایستاد و تا زمانی که توانست پرچم بانکداری الکترونیکی را بالا نگه داشت. قصد مقایسه بین این دو رویداد را ندارم. طبیعی است که انتظار از بخش خصوصی نحیف و شکننده هرگز به‌اندازه انتظار از بخش دولتی نیست. الحق و الانصاف هم اگر از چند بخش همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت بگذریم این همایش هم شایسته و زیبنده است؛ هرچند که معتقدم می‌تواند در بخش‌های مختلف بیشتر و بهتر از این باشد؛ اما همین هم که هست غنیمت است، آن‌هم در فضای خبر زده ما. به نظرم فضای کسب‌وکار در ایران بیش‌ازحد خبر زده است و متأسفانه برخی از خبرنگاران، تولید محتوا در این حوزه را مانند حوزه ورزش می‌بینند. بسیاری سودای عادل فردوسی‌پور شدن دارند و تلاش می‌کنند به هر شکل ممکن و با غوغا سالاری، توجه‌ها را برای لحظاتی اندکی هم که شده به خودشان جلب کنند. طبیعی است که اگر کسی به ما فحش دهد، توجه ما را بیشتر به خودش جلب می‌کند و برخی این رویکرد را در پیش گرفته‌اند که به هر کار و تلاشی که انجام می‌شود فحشی بدهند، شاید این‌طوری معروف شوند. بماند که اصلاً چه ارزشی دارد این معروف شدن و شناخته شدن به‌عنوان یک گُنده لات رسانه‌ای. دراین‌بین هم برخی خنثی هستند و اصلاً کاری به هیچ‌چیز ندارند که ما هم کاری به آن‌ها نداریم.
.
سرمایه‌های ما
دکتر نیلی یکی از وزنه‌های علمی اقتصاد این مملکت است؛ از همان‌ها که مملکت برایش هزینه کرده. این فرصت را در اختیارش گذاشته که رشد کنند و آن‌ها هم در ساختار و چارچوب‌های ضعیف علمی و دانشی همین مملکت، تلاش کردند کار علمی و پژوهشی کنند. معتقدم افرادی مانند او به‌اندازه کافی قدر نمی‌بینند. در حوزه‌های فنی و مهندسی و علوم پایه و حتی پزشکی، پژوهش امر محترم و شناخته‌شده است؛ اما در حوزه انتزاعی مانند اقتصاد، پژوهش فقط امر محترمی است. البته به نظر می‌رسد مدتی است که با تغییراتی که در رأس دولت و مدیران و وزیران و تصمیم گیران و تصمیم سازان داشته‌ایم، نقش افراد و جاهایی مانند پژوهشکده جدی‌تر از قبل هم شده باشد. خدا را شکر، آرام‌آرام داریم متوجه چیزی می‌شویم، که سال‌ها پیش دنیای پیشرفته آن را درک کرده بود؛ این‌که اقتصاد مبتنی بر حدس و گمان نیست و علمی است که می‌توان با روش‌های علمی از آن برای توسعه و بهبود استفاده کرد. دکتر نیلی و دوستانش به‌خوبی خلأ تولید محتوا در فضای بانکداری و پرداخت را درک کردند و با راه‌اندازی همایشی بزرگ تلاش کردند گام‌های برنداشته شده توسط حاکمیت را جبران کنند. به نظرم باید از او و دوستانش تشکر کرد و شایسته نیست که در هیچ رسانه‌ای این تلاش‌ها را به بهانه نقد زیر سؤال برد.
.
نقد چیست؟
برخی صحبت از نقد می‌کنند که من قبلاً حرف‌هایم را درباره نقد همین‌جا زده‌ام و نیازی به تکرار نیست. نقد گواهینامه می‌خواهد و دوستانی که به بهانه نقد فحاشی رسانه‌ای می‌کنند، خوب است گواهینامه‌شان را نشان دهند. چه باید کرد با کسانی که حتی با شرکت‌ها و فعالان این صنعت همچنین رویکردی را در پیش‌گرفته‌اند؟ متأسفانه جوی حاکم شده که برخی از دوستان روابط عمومی بانک‌ها، به دلیل آسانی راه‌اندازی وب‌سایت، وب‌سایتی راه می‌اندازند و در آن شروع می‌کنند به بدگویی از این بانک و آن شرکت. اگر بانک‌ها و شرکت‌های ما وارد این فضای مسموم شوند، در‌‌نهایت همه بازنده خواهند بود. دکتر نیلی از سرمایه‌های ایران است. همین‌طور شرکت‌هایی که تلاش کردند در این وانفسای از خودباختگی کاری کنند. به نظرم گروه توسن و فناپ و شرکت‌های فعال دیگر این صنعت، گروه خدمات انفورماتیک، برخی از بانک‌های ایران همه و همه از سرمایه‌های ما هستند. خوب نیست سرمایه‌هایمان را قدر ندانیم. ما در فضای بانکداری، چابکی و نوآوری را مدیون گروه‌هایی مانند توسن و فناپ هستیم. استقامت و ایستادگی برای انجام پروژه‌های بزرگ را هم مدیون گروه‌هایی مانند خدمات هستیم. بانک‌هایی مانند سامان، اقتصاد نوین، پارسیان، پاسارگاد و حتی بانک نسبتاً جدید مانند آینده با نوآوری‌هایی که داشته‌اند، از سرمایه‌های ما هستند. متأسفانه بانک، بانکدار و بانکداری جزو کلماتی هستند که هنوز تکلیفمان با آن مشخص نیست. همه ما خواننده پاپ تازه درگذشته را دوست داریم؛ اما کسی برای یک بانکدار، تره هم خورد نمی‌کند. درحالی‌که در همه دنیا، این بانکدار‌ها هستند که به دولت‌ها کمک می‌کنند که چرخ توسعه بهتر بچرخد. نگاهی به کتاب نسبتاً معروف «چرا کشور‌ها شکست می‌خورند» بیندازید. می‌بینید که بانکدار‌ها هم بخشی از جامعه‌ای هستند که در آن زندگی می‌کنند. در آمریکا بخشی از توسعه هستند و در مکزیک ضد توسعه. اگر ایرادی هست، ایراد لزوما از بانک‌ها نیست.
.
فناوری
بانک مرکزی ایران، جزو معدود نهادهای حاکمیتی است که تلاش کرده فناوری را درک کند و آن را در بخش‌های مختلف به کار بندد. البته این را مدیون توسعه رقابت و همچنین بخش خصوصی در فضای بانکداری ایران هستیم. نگاهی بیندازید به بخش‌های دیگر این مملکت. به تأمین اجتماعی، به سازمان مالیاتی، ثبت‌احوال و ده‌ها بخش دیگر. ببینید چقدر فناوری به این بخش‌ها کم ورود کرده است. ببینید هنوز صاحبان کسب‌وکار برای پرداخت مالیات چطور بین پنجره‌های مختلف گیج می‌شوند و چیزی به نام پنجره واحد که از ابتدایی‌ترین پیش‌نیازهای دولت الکترونیک است، این‌چنین به مانعی برای آسانی کسب‌وکار تبدیل‌شده است. درهرحال، بانکداری ایران در بانک مرکزی بخشی دارد که به دنبال توسعه فناوری است. اگر دوستان در آن بخش مایل به شنیدن حرفی باشند، آن حرف یک‌چیز است: قدرِ بخش خصوصی را بدانند. اگر بانک مرکزی می‌تواند سرش را بالا بگیرد به لطف حضور و تلاش همین بخش خصوصی است. بانک مرکزی باید چابکی را قدر بداند و فناوری را درست بشناسد و فضای رقابت را تقویت کند.
از دوستان رسانه‌ای‌ام هم یک خواهش دوستانه دارم. از فضای وحشتناک بگیروببند ذهنی که درست کرده‌اند دست‌بردارند. بگذاریم این بخش متفاوت از بخش‌های دیگر باشد. به‌اندازه کافی در این کشور روزنامه ورزشی داریم. آنجا هم به‌اندازه کافی جاروجنجال هست. بگذاریم این بخش فضای تخصصی و علمی داشته باشد.
.
برت کینگ
اما بحث تولید محتوا. باخبر شدم پژوهشکده پولی و بانکی برای چهارمین همایش برت کینگ را به ایران می‌آورد. خوشحالم که بنده و دوستانم با ترجمه و تولید کتاب بانک ۳. ۰ و اطلاع‌رسانی درباره این کتاب و خود برت کینگ، نقش کوچکی در شناخته شدن برت کینگ در جامعه بانکی ایران داشته‌ایم و این رویداد فرصتی است برای حضور یکی از شناخته‌شده‌ترین افراد دنیا در زمینه نوآوری در فضای بانکی. انشا الله در همین همایش دو کتاب جذاب دیگر هم به مخاطبان جامعه بانکی تقدیم خواهیم کرد و برای سال ۹۴ هم در حال کار بر روی تعدادی کتاب دیگر هستیم که امیدواریم با استقبال علاقه‌مندان پیگیری فضای فناوری مواجه شود. به نظرم هر فعالیتی که در زمینه تولید محتوا صورت می‌گیرد ارزشمند است و حوزه رقیق‌المحتوایی مانند بانکداری نیاز به همت و تلاش بیشتری دارد.
.
فناوری مالی
این روز‌ها آنچه ذهن من و دوستانم را آشفته کرده، کلمه‌ای است با عنوان FinTech. اگر جست‌وجویی در وب کنید، با انبوه مطالبی روبه‌روی می‌شوید که خبر از رشد استارتاپ‌های متنوعی می‌دهند که در فضای فناوری مالی جهان در حال رشد کردن هستند. دیگر آن چیزی که ما از بانکداری و پرداخت الکترونیکی می‌شناسیم، به تاریخ پیوسته است و این روز‌ها فعالان حوزه‌های نوآور، به دنبال ایده‌های خلاقانه جدیدی هستند که بسیار با گذشته متفاوت است. این شماره در ماهنامه بانکداری الکترونیکی عصر ارتباط، تمرکز اصلیمان بر روی موضوع نوآوری بوده است. ما تصور می‌کنیم دیگر با روش‌ها و البته نگاه قدیمی، نمی‌توان ادامه داد. دوست گرامی‌ام حامد قنادپور و دوستانش در حال تدارک رویداد لین استارتاپ ماشین در حاشیه چهارمین همایش هستند. امیدوارم این حرکت آن‌ها بتواند کلیدواژه فناوری‌های مالی را وارد ادبیات استارتاپ‌های ایرانی کند. معتقدم که بانکداری در ایران و جهان، مانند برخی حوزه‌ها نوآوری پذیر نیست و چیزهایی مانند فیس‌بوک در این بخش هرگز اتفاق نمی‌افتند؛ اما در کنار بزرگان می‌توان ایستاد و کارهای بزرگی در کنار آن‌ها انجام داد. به نظرم مالی حوزه آزمون و خطا نیست که هرکسی راه بیفتد استارتاپی در آن بزند؛ اما به جد معتقدم همین بچه‌ها می‌توانند در کنار نهاد‌ها و شرکت‌ها و بانک‌های تثبیت‌شده، منشأ اثر باشند. امیدوارم در آینده نزدیک شاهد رخدادهای جذابی در حوزه فناوری‌های مالی در ایران باشیم. فناوری‌های مالی احتمالا در سال‌های آینده مهم‌ترین حوزه کسب‌وکارهای فناورانه باشد. آن را دریابیم.
رضا قربانی
منبع: ماهنامه پرداخت و بانکداری الکترونیک عصر ارتباط؛ شماره 16