پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بانک‌های کشور صاحب چند شرکت هستند؟ در یک گزارش پر از عدد، نگاهی آماری به کسب‌وکارهای زیرمجموعه بانک‌ها انداخته‌ایم
تا پایان شهریورماه ۱۴۰۳ کسب‌وکارهای زیرمجموعه بانک‌ها ۴۸۴ شرکت بوده‌اند؛ بانک‌های ملی، ملت، تجارت و ملل در صدر فهرست هستند. بانک‌ها در بیشتر این شرکت‌ها بالای ۸۰درصد سهام دارند و اکثر این کسب‌وکارها را هم خودشان تأسیس کرده‌اند
در یک گزارش تحلیلی، به بررسی تعداد شرکت‌ها، نحوه تملک و میزان سهام بانک‌های ایران در شرکت‌های بانکی پرداخته‌ایم. بانک‌های ایرانی به‌عنوان بازیگران اصلی در اقتصاد، نقش مهمی در تسهیل و تأمین مالی شرکت‌ها ایفا می‌کنند. این بانک‌ها نه‌فقط به‌عنوان تأمین‌کنندگان منابع مالی برای بنگاه‌ها عمل می‌کنند، بلکه به دلیل مالکیت سهام در بسیاری از شرکت‌ها، در فرآیند تصمیم‌گیری و مدیریت آنها نیز تأثیرگذار هستند.
گزارش حاضر با تحلیل داده‌های موجود، بررسی سهم بانک‌ها در ساختار مالکیتی و اقتصادی شرکت‌ها را هدف قرار داده است؛ گزارشی که به ما می‌گوید که بانک‌های کشور ۴۸۴ شرکت دارند که ۱۲۸ مورد از آنها را خریده‌اند، ۲۷۶ مورد را خودشان تأسیس کرده‌اند، ۵۴ مورد را از طریق تملیک و ۲۶ مورد را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست آورده‌اند. علاوه‌بر این، بانک‌های کشور در مجموع سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی ۱۰۵ شرکت، سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی ۶۹ شرکت، سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی ۶۲ شرکت و سهام‌دار ۸۰ تا ۱۰۰درصدی ۲۴۳ شرکت هستند.
در دو اینفوگرافیکی که در ادامه آمده است تعداد کسب‌وکارهای زیرمجموعه بانک‌ها به تفکیک نوع شکل‌گیری و میزان سهام بانک‌ها در این کسب‌وکارها را مشاهده می‌کنید.
لازم به ذکر است که این اطلاعات تا پایان شهریورماه ۱۴۰۳ است. اگر دوست دارید از جزئیات آماری و تحلیلی بیش‌تری درباره این موضوع مطلع شوید، می‌توانید گزارش ما در راه پرداخت را که در ادامه آمده است، بخوانید.
بانک ملی ایران
بانک ملی ایران به‌طور کلی ۷۶ شرکت دارد که ۳۷ مورد از آنها را خریده، ۳۱ مورد از آنها را تأسیس کرده، سه مورد از آنها را از طریق تملیک به دست آورده و پنج موردشان هم از رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون بوده است. بانک ملی ایران در پانزده شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یازده شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در ۹ شرکت ۶۱ تا ۸۰درصدی و در ۴۱ شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک ملت
بانک ملت به‌طور کلی ۶۴ شرکت دارد که دو مورد از آنها را خریده، ۴۶ مورد از آنها را تأسیس کرده، یازده مورد از آنها را از طریق تملیک به دست آورده و پنج موردشان هم از رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون بوده است. بانک ملت در شانزده شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در هشت شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در هفت شرکت سهام‌داری ۶۱ تا ۸۰درصدی و در ۳۳ شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک تجارت
بانک تجارت به‌طور کلی ۵۰ شرکت دارد که شش مورد از آنها را خریده، ۲۸ مورد را تأسیس کرده، یازده مورد از آنها را از طریق تملیک به دست آورده و پنج موردشان هم از رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون بوده است. بانک تجارت در هفت شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در دوازده شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در سه شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در ۲۸ شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
مؤسسه مالی و اعتباری ملل
مؤسسه مالی و اعتباری ملل به‌طور کلی ۴۸ شرکت دارد که ۳۳ مورد از آنها را خریده، چهارده مورد از آنها را تأسیس کرده و یک مورد از آنها را هم از طریق تملیک به دست آورده است. این مؤسسه مالی و اعتباری هیچ شرکتی را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. ملل در یازده شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در هفت شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در ۱۰ شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در بیست شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک آینده
بانک آینده به‌طور کلی ۲۵ شرکت دارد که سه مورد از آنها را خریده، شش مورد را تأسیس کرده و شانزده مورد از آنها را از طریق تملیک به دست آورده است. این بانک هیچ شرکتی را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. بانک آینده در سه شرکت، سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۰ تا ۶۰درصدی و در ۲۱ شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است. نکته جالب توجه این است که بانک آینده در هر هیچ شرکتی سهام‌دار ۶۱ تا ۸۱درصدی نیست.
بانک پاسارگاد
بانک پاسارگاد به‌طور کلی ۲۳ شرکت دارد که همه آنها را خریده است و از طریق تأسیس و تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون هیچ شرکتی را به دست نیاورده است. بانک پاسارگاد در یازده مورد از این شرکت‌ها سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در شش شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در دو شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در چهار شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک مسکن
بانک مسکن به‌طور کلی شانزده شرکت دارد که سیزده مورد از آنها را خودش تأسیس کرده و سه مورد باقی‌مانده را هم از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست آورده است. پس اینطور می‌توان گفت که بانک مسکن هیچ شرکتی را نخریده و از راه تملیک به دست نیاورده است. این بانک در سه شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در سه شرکت دیگر سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی و در ۱۰ شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است. این به این معنا است که بانک مسکن در هیچ شرکتی سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی نیست.
بانک کارآفرین
بانک کارآفرین به‌طور کلی شانزده شرکت دارد که فقط یک مورد از آنها را خریده است و پانزده مورد دیگر را خودش تأسیس کرده است و هیچ شرکتی را از راه تملیک یا رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. این بانک در چهار شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در هفت شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰ درصدی و در چهار شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک گردشگری
بانک گردشگری به‌طور کلی پانزده شرکت دارد که سه مورد از آنها را خریده، پنج مورد را تأسیس کرده و هفت مورد را هم از طریق تملیک به دست آورده است. با وجود این، هیچ شرکتی را از طریق رد دیون دولت و نهادهای گوناگون برای خود نکرده است و در پنج شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در سه شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در سه شرکت دیگر سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در چهار شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک سپه
بانک سپه نیز به‌طور کلی پانزده شرکت دارد که پنج مورد از آنها را خریده، هفت مورد را تأسیس کرده و سه مورد را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست آورده است. نکته جالب توجه این است که هیچ شرکتی را از طریق تملیک برای خود نکرده است. بانک سپه در دو شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در سه شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در سه شرکت دیگر سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در هفت شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک کشاورزی
بانک کشاورزی به‌طور کلی چهارده شرکت دارد که سه مورد از آنها را خریده و یازده مورد را تأسیس کرده است. این بانک هیچ شرکتی را از طریق تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. بانک کشاورزی در چهار شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در هشت شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک پارسیان
بانک پارسیان هم به‌طور کلی چهارده شرکت دارد که فقط دو مورد از آنها را خریده است و دوازده شرکت دیگر را تأسیس کرده است. در نتیجه اینطور می‌توان گفت که هیچ شرکتی را از طریق تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. این بانک در چهار شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در سه شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در شش شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک صادرات
بانک صادرات هم به‌طور کلی چهارده شرکت دارد که شش مورد از آنها را خریده، پنج مورد را تأسیس کرده، یک مورد را از طریق تملیک و یک مورد را هم از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست آورده است. بانک صادرات در سه شرکت سهام‌دار ۳۰ تا ۴۰درصدی، در پنج شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در پنج شرکت هم سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است. پس اینطور می‌توان گفت که این بانک سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی هیچ شرکتی نیست.
بانک شهر
بانک شهر به‌طور کلی دوازده شرکت دارد که چهار مورد از آنها را خریده و هشت مورد را تأسیس کرده است. در نتیجه، هیچ شرکتی را از طریق تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. بانک شهر در چهار شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در یک شرکت دیگر سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در شش شرکت هم سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک توسعه صادرات
بانک توسعه صادرات نیز به‌طور کلی دوازده شرکت دارد که دو مورد از آنها را خریده و ۱۰ مورد دیگر را تأسیس کرده است و هیچ شرکتی را از طریق تملیک یا رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. این بانک در سه شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در یک شرکت دیگر سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در هفت شرکت هم سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک اقتصاد نوین
بانک اقتصاد نوین به‌طور کلی یازده شرکت دارد که پنج مورد را خریده و شش مورد را تأسیس کرده است. پس هیچ شرکتی را از طریق تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. بانک اقتصاد نوین در دو شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در یک شرکت دیگر سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در هفت شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک سامان
بانک سامان به‌طور کلی ۱۰ شرکت دارد که چهار مورد از آنها را خریده و شش مورد دیگر را تأسیس کرده است. در نتیجه، اینطور می‌توان گفت که هیچ شرکتی را از طریق تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. بانک سامان در دو شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در سه شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در چهار شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک رفاه کارگران
بانک رفاه کارگران به‌طور کلی ۹ شرکت دارد که سه مورد از آنها را خریده، سه مورد را تأسیس کرده و سه مورد دیگر را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست آورده است. این بانک هیچ شرکتی را از طریق تملیک برای خود نکرده است. بانک رفاه کارگران در دو شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در دو شرکت دیگر سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی و در پنج شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است و در هیچ شرکتی سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی نیست.
بانک صنعت و معدن
بانک صنعت و معدن به‌طور کلی هشت شرکت دارد که همه‌شان را خودش تأسیس کرده است و هیچ شرکتی را از راه‌هایی نظیر خرید، تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون برای خود نکرده است. این بانک در یک شرکت سهام ۲۰ تا ۴۰درصدی، در دو شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در سه شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در دو شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک دی
بانک دی نیز به‌طور کلی هشت شرکت دارد که چهار موردشان را خریده، سه مورد را تأسیس کرده و یک مورد را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست آورده است و هیچ شرکتی را از طریق تملیک برای خود نکرده است. بانک دی در یک شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی و در پنج شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است.
بانک سینا
بانک سینا به‌طور کلی، هفت شرکت دارد که سه مورد از آنها را خریده، دو مورد را خودش تأسیس کرده و دو مورد را از طریق تملیک به دست آورده است. این بانک هیچ شرکتی را از طریق رد دیون دولت یا سایر نهادها به دست نیاورده است. بانک سینا در یک شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی و در پنج شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است و سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی هیچ شرکتی نیست.
بانک سرمایه
بانک سرمایه به‌طور کلی شش شرکت دارد که یک مورد از آنها را خریده، سه مورد را تأسیس کرده و دو مورد را از طریق تملیک به دست آورده است و هیچ شرکتی را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون برای خود نکرده است. بانک سرمایه سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی تمام این شش شرکت است و در هیچ شرکتی سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، ۴۱ تا ۶۰درصدی و ۶۱ تا ۸۰درصدی نیست.
بانک توسعه تعاون
بانک توسعه تعاون به‌طور کلی پنج شرکت دارد که همه‌شان را خودش تأسیس کرده است و هیچ شرکتی را از طریق خریدن، تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. از نحوه سهام‌داری‌اش در این شرکت‌ها نیز اطلاعاتی در دسترس نیست.
بانک خاورمیانه
بانک خاورمیانه به‌طور کلی چهار شرکت دارد که یک مورد از آنها را خریده و سه مورد دیگر را تأسیس کرده است و هیچ شرکتی را از طریق تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست نیاورده است. این بانک در یک شرکت سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، در یک شرکت سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰ درصدی و در دو شرکت سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی است و در هیچ شرکتی سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی نیست.
پست‌بانک
پست‌بانک به‌طور کلی سه شرکت دارد که همه آنها را خودش تأسیس کرده و از طریق خریدن، تملیک و رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون شرکتی را به دست نیاورده است. پست‌بانک سهام‌دار ۸۱ تا ۱۰۰درصدی تمام این سه شرکت است و در هیچ شرکتی سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی، ۴۱ تا ۶۰درصدی و ۶۱ تا ۸۰درصدی نیست.
در ادامه دو اینفوگرافیکی را مشاهده می‌کنید که کسب‌وکارهای زیرمجموعه بانک‌ها را از منظر نوع شکل‌گیری و میزان سهام بانک‌ها به درصد نشان می‌دهد.
مقایسه نحوه تملک شرکت‌ها و نحوه سهام‌داری بانک‌ها در آنها
اما اگر طور دیگری به جدول و نمودارهای این گزارش نگاه کنیم، اینطور می‌توان تحلیل کرد که سه بانک ملی، ملت و تجارت بیشترین تعداد شرکت را در میان همه بانک‌های کشور دارند. مؤسسه مالی و اعتباری ملل هم با فاصله ناچیزی رتبه چهارم را به دست می‌آورد. درباره نحوه تملک شرکت‌ها هم اینطور می‌توان گفت که بانک ملی و مؤسسه مالی و اعتباری ملل بیشترین تعداد شرکت خریده‌شده را دارند و بانک‌های پاسارگاد، مسکن، صنعت و معدن، توسعه تعاون و پست‌بانک هیچ شرکت خریده‌شده‌ای ندارند. بانک ملت بیشترین شرکت تأسیس شده را دارد و بانک‌های پاسارگاد، صنعت و معدن، توسعه تعاون و پست‌بانک هم تمام شرکت‌هایشان را خودشان تأسیس کرده‌اند. تملیک شرکت در بانک آینده از همه بانک‌ها بیشتر بوده و بانک‌های پاسارگاد، مسکن، کارآفرین، سپه، کشاورزی، پارسیان، شهر، توسعه صادرات، اقتصاد نوین، سامان، رفاه کارگران، صنعت و معدن، دی، توسعه تعاون، خاورمیانه و پست‌بانک هیچ شرکتی را از راه تملیک به دست نیاورده‌اند. بانک‌های ملی، ملت و تجارت بیشترین تعداد شرکت را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون برای خود کرده‌اند و تقریباً از این روش در بانک‌های دیگر خیلی کم استفاده شده است.
بانک‌های ملی، ملت، تجارت، مؤسسه مالی و اعتباری ملل و آینده بیشترین سهم ۸۱ تا ۱۰۰درصدی را در بخش سهام‌داری شرکت‌ها دارند و مؤسسه مالی و اعتباری ملل بیشترین سهم ۶۱ تا ۸۰درصدی را در بخش سهام‌داری برای خود کرده است. در دو بازه ۴۱ تا ۶۰درصد و ۲۰ تا ۴۰درصد نیز به ترتیب بانک‌های تجارت و ملی بیشترین سهام را به خود اختصاص داده‌اند.
در مجموع بانک‌های کشور ۴۸۴ شرکت دارند که ۱۲۸ مورد از آنها را خریده‌اند، ۲۷۶ مورد را خودشان تأسیس کرده‌اند، ۵۴ مورد را از طریق تملیک و ۲۶ مورد را از طریق رد دیون دولت یا نهادهای گوناگون به دست آورده‌اند.
علاوه‌بر این، بانک‌های کشور در مجموع سهام‌دار ۲۰ تا ۴۰درصدی ۱۰۵ شرکت، سهام‌دار ۴۱ تا ۶۰درصدی ۶۹ شرکت، سهام‌دار ۶۱ تا ۸۰درصدی ۶۲ شرکت و سهام‌دار ۸۰ تا ۱۰۰درصدی ۲۴۳ شرکت هستند.
جدول کامل شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها را در ادامه مشاهده می‌کنید.
