پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
«سقف نامرئی، یک اختراع سنتی مردانه است.» این جمله‌ای است که نوش‌آفرین مومن واقفی نزدیک به ۱۰ سال پیش در یک مصاحبه عنوان کرد و حالا بعد از یک دهه توانست از سقف شیشه‌ای نهادی عبور کند و برای اولین بار چهره مردانه معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی را تغییر دهد. براساس حکم رئیس کل بانک مرکزی، مهران محرمیان بعد از ۵ سال از این معاونت خداحافظی کرده و مومن واقفی جانشین او شد.
چند سالی است که حضور زنان در لایه‌های ارشد صنعت پولی و مالی در جهان در حال تغییر است و کشورها تلاش می‌کنند در این سطح از شکاف جنسیتی بکاهند. به گزارش صندوق بین‌المللی پول به تازگی تعداد بانک‌های مرکزی که به دست زنان مدیریت و رهبری می‌شوند از ۲۳ مورد به ۲۹ مورد افزایش پیدا کرده است. هرچند IMF اعلام کرده بانک‌های مرکزی هنوز فاصله زیادی برای رفتن به سمت برابری بیشتر در ردیف سیاست‌گذاران ارشد که اقتصاد جهانی را هدایت می‌کنند، دارند.
از جمله کشورهایی که در این مسیر با توصیه‌های صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی درخصوص برابری جنسیتی همراه شده‌اند، کشورهایی مانند استرالیا، ترکیه، کامبوج و گرجستان هستند که زنان ریاست بانک مرکزی آنان را به عهده داشته‌اند.
حالا برای اولین بار هرچند نه در لایه ریاست، در لایه معاونت اجرایی و سیاست‌گذاری ارشد، یک مدیر زن توانست وارد بانک مرکزی شود.
نوش‌آفرین مومن واقفی متولد ۱۳۵۲ است و تا قبل از این معاون فناوری بانک دی بود.
نوش‌آفرین مؤمن‌واقفی دارای مدرک کارشناسی مهندسی برق، گرایش مخابرات از دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات از دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دکترای مدیریت کسب‌وکار از دانشگاه لیون فرانسه است.
مؤمن‌واقفی بیش از ۲۶ سال تجربه تخصصی در حوزه مهندسی و مدیریت در حوزه‌های فناوری اطلاعات و کسب‌وکار را دارد.
او از سال ۱۳۷۶ تا تیرماه ۱۳۹۹ در شرکت خدمات انفورماتیک مشغول بود که ازجمله سوابق کاری او در این شرکت می‌توان به کارشناس شبکه‌های ماهواره‌ای از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۷، مدیر شبکه در حوزه راهبری شبکه بین بانکی و پرداخت از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹ و معاون ریسک و امنیت فناوری اطلاعات از سال ۱۳۸۹ تا تیرماه ۱۳۹۹ اشاره کرد.
مؤمن‌واقفی همچنین از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۸ کارشناس ارشد واحد بین‌الملل سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات بود.
او هم‌زمان از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ نایب‌رئیس هیئت‌مدیره شرکت کاشف و از تیرماه ۱۳۹۹ تا بهمن‌ماه ۱۴۰۰ مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات بانک تجارت بود. همچنین از اسفند ۱۴۰۰ تا کنون معاون فناوری اطلاعات و عضو هیئت‌عامل بانک دی و از خردادماه ۱۴۰۱ تا کنون عضو هیئت‌مدیره شرکت امیدپی است.
مومن‌واقفی به‌نفع فناوری قدم خواهد برداشت؟
حالا در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ و در دولت مسعود پزشکیان نوش‌آفرین مومن واقفی معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی را برعهده گرفته است؛ معاونتی که در عصر اقتصاد دیجیتال و توسعه و فراگیرشدن صنعت‌های نوظهوری مانند فین‌تک و نئوبانک‌ها به یکی از استراتژیک‌ترین معاونت‌های بانک مرکزی تبدیل شده است.
مومن‌واقفی در مصاحبه‌ای که در روزهای پایانی سال گذشته با عصر تراکنش داشت، در خلال صحبت‌هایش تعریفی از واحدهای فناوری اطلاعات بانک‌ها ارائه کرد که شاید امروز با توجه به مسئولیت جدیدش بتواند به شناخت ما از رویکرد او کمک کند.
او به‌عنوان یک معاون فناوری اطلاعات بانک معتقد بود:« واحد فناوری اطلاعات سنگ آسیابی شده است که بین دستورات بانک مرکزی و سایر نهادهای بالادستی و انتظارات هیئت‌مدیره و مدیرعامل و سایر واحدهای بانک قرار گرفته و بی‌توجه به امکانات موجود، هر روز بیشتر با کارشناسانی مواجه می‌شویم که اعلام می‌کنند: «من خسته‌ام.» و البته هرچه می‌گذرد این فشار بیشتر می‌شود و در صورت استمرار موضوع با استهلاک نیروی انسانی خبره باقی‌مانده در سال آتی مواجه خواهیم شد.»
حالا باید دید آیا او در قامت معاون فناوری بانک مرکزی هم همچنان این درک و همدلی را با واحدهای فناوری بانک‌ها خواهد داشت و می‌تواند در برابر تصمیم‌هایی مانند اعمال محدودیت در تاسیس و فعالیت نئوبانک‌ها ایستادگی کند و به نفع توسعه فناوری قدم بردارد؟
بیشتر بخوانید: چه کسی چشم‌انداز نئوبانک‌ها را تیره کرده؛ بانک مرکزی یا بانک‌ها؟
کسی که بخشنامه‌های مکرر را مایه سردرگمی می‌دانست
مومن واقفی در تشریح مشکلات صنعت مالی همواره از منتقدان رگولاتور بوده است. او در مصاحبه‌ای مهم‌ترین چالش را «بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مکرر و سردرگمی کل اکوسیستم و درنتیجه بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری در صنعت» معرفی کرده است.
همین رویکرد این امیدواری را ایجاد می‌کند که او از بدنه فناوری و اکوسیستم به بانک مرکزی رفته و شاید در آن جایگاه بیشتر از اینکه با عینک بدبینانه و سلبی رگولاتور به مسائل فناوری نگاه کند، بتواند با رویکردی مثبت و ایجابی به فکر سیاست‌گذاری باشد.
هرچند این نگاه را تا حدی مهران محرمیان نیز دنبال می‌کرد اما هنوز حوزه فناوری اطلاعات صنعت مالی با مشکلات زیاد و اعمال محدودیت‌های گوناگون از سمت بانک مرکزی مواجه است.
راهکار مومن‌واقفی برای فشارهای بالادستی چه خواهد بود؟
مومن‌واقفی به‌نظر می‌رسد نسبت به همین حساسیتی که در بانک مرکزی وجود دارد از قبل آگاه بوده، به‌طوری که در همان مصاحبه می‌گوید:« شاید اگر نماینده رگولاتور هم اینجا بود، دفاعیه‌ای محکم می‌آورد و می‌گفت که نهادهای بالادستی باعث این فشار مضاعف‌اند.»
او ریشه و راهکار موضوع را هم این طور توضیح می‌دهد:« ما از تفکر استراتژیک جدا افتاده‌ایم و هر روز بیشتر از آن دور می‌شویم. کسانی که باید استراتژیست باشند، کسانی که در نقش رگولاتور فعالیت می‌کنند باید تجربه عملی از فضایی که برای آن سیاست تبیین می‌کنند، داشته باشند.»
یکی دیگر از دغدغه‌های مهم این حوزه بحث امنیت است و نگاه مومن‌واقفی به تصمیم‌هایی که تاکنون در این رابطه گرفته شده نقد داشته است.
خلق امنیت خرید تجهیزات نیست
او در یادداشتی که برای عصر تراکنش نوشته بود، سیاست‌گذاری در حوزه امنیت را این‌طور توضیح می‌دهد:«در حوزه امنیت اطلاعات در مسیر بلوغ و اثربخشی آنچنان که باید، حرکت نکرده‌ایم. البته این اختلاف بین روند استفاده از فناوری و بحث‌هایی مثل ریسک و امنیت اطلاعات تا حدی در همه جای دنیا وجود داشته است، ولی به نظر این فاصله در ایران معنادارتر است. نگرش راهبردی در این مقوله هنوز به‌درستی شکل نگرفته و ما هنوز امنیت اطلاعات را فقط با خرید تجهیزات مرتبط می‌دانیم.»
با وجود همه این نقطه نظرات پرواضح است که جایگاه نوش‌آفرین مومن واقفی به‌عنوان یک مدیر بانکی و کسب‌وکاری با جایگاه او در معاونت فناوری بانک مرکزی، مواضع و رویکردهای متفاوتی را به‌همراه خواهد داشت.
اما آن چیزی که درمورد او روشن است، آگاهی، دانش و سابقه اجرایی او در بحث فناوری است.
این بخش از صحبت‌های قدیمی مومن‌واقفی جالب است. روایت او از آمدن فناوری به کشور و نگاه رگولاتور این گونه است:« وقتی یک فناوری را به کشور می‌آوریم و وارد اکوسیستم می‌کنیم باید فرهنگ، فرایندها و تنظیم‌گری آن را نیز بیاوریم و بعد می‌توانیم آن را با شرایط اکوسیستم خودمان تا حدودی بومی‌سازی کنیم. خیلی سریع براساس فناوری جدید، سرویس خلق می‌کنیم و بعد از دو سال تازه می‌گوییم: «عجب! اینکه دارد برای کشور ریسک ایجاد می‌کند» و سپس با یک بخشنامه آن را از ریشه می‌زنیم و به این ترتیب در نهایت «خرگوش» می‌خوابد و «لاک‌پشت» از خط مسابقه رد می‌شود و به مقصد می‌رسد. این داستان تکراری را برای نئوبانک و لندتک‌ها و… هم داشته‌ایم.»
حالا باید دید آیا او در ادامه می‌تواند به‌جای خلق سرعت‌گیرهای مکرر برای خرگوش فناوری، لاک‌پشت بانک مرکزی را که همواره از سرعت فعالیت اکوسیستم عقب مانده، با آن همگام کند؟
پاسخ سوابق و رویکرد نوش‌آفرین مومن‌واقفی که به این سوال مثبت است تا چه بگویند باقی؛ از نهادهای بالادستی گرفته تا شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی.