پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کارشناسان بانکداری در گفت‌وگو با راه پرداخت پاسخ دادند / دستورالعمل بانک مرکزی؛ تهدیدی برای نئوبانک‌ها در ایران؟
بانک مرکزی به‌تازگی دستورالعمل نحوه تأسیس و فعالیت نئوبانک‌ها را به شبکه بانکی ابلاغ کرده است. این دستورالعمل، از زمان انتشار با انتقادهای زیادی از سوی فعالان فین‌تک همراه شده و به اعتقاد آنها، با این دستورالعمل بسیاری از پروژه‌ها و مدل‌های کسب‌وکاری متنوع در حوزه نئوبانک متوقف می‌شود. به همین بهانه، در این گزارش به بررسی ابعاد مختلف دستورالعمل بانک مرکزی از نگاه کارشناسان بانکداری پرداخته‌ایم و به این سؤال پاسخ داده شده که آیا این دستورالعمل تهدیدی برای فعالیت نئوبانک‌ها خواهد بود یا نه؟
مصطفی ثابتی، کارشناس و مشاور بانکداری دیجیتال نیز در گفت‌وگو با «راه پرداخت» ضمن نقد و بررسی دستورالعمل بانک مرکزی، پیش‌بینی می‌کند که با این دستورالعمل عملاً توسعه نئوبانک‌ها در ایران غیرممکن خواهد شد. همچنین، حسام مقصودلو، کارشناس بانکداری و صنعت پرداخت معتقد است که اجرای این دستورالعمل به نابودی نئوبانک‌ها منجر می‌شود و بانکداری در ایران را محدود به شعبه خواهد کرد.
بانک مرکزی، در ماه‌های اخیر از تنظیم‌گری بخش‌های مختلف فین‌تک در ره‌نگاشت این بانک خبر می‌داد و طبق گفته معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، این بانک با تمرکز و حمایت از نوآوری قرار است به رگولاتوری فناوری‌های مالی ورود کند تا سرانجام در همایش بانکداری الکترونیک از این ره‌نگاشت رونمایی شد.
حالا با گذشت کمتر از یک ماه از برگزاری دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت با محوریت بانکداری هوشمند، دستورالعمل بانک مرکزی برای فعالیت نئوبانک‌ها ابلاغ شده و فعالان این حوزه، آن را تهدیدی برای فعالیت نئوبانک‌ها در ایران می‌دانند و به اعتقاد آنها، با این دستورالعمل بسیاری از پروژه‌ها و مدل‌های کسب‌وکاری متنوع در حوزه نئوبانک متوقف می‌شود.
انحصار در فعالیت نئوبانک‌ها
مصطفی ثابتی نیز به‌عنوان مشاور و کارشناس بانکداری دیجیتال در گفت‌وگو با راه پرداخت با انتقاد از عدم بررسی و اعلام نظر از فعالان و کارشناسان درباره دستورالعمل فعالیت و نظارت بر واحد دیجیتال ارائه خدمات بانکی در مؤسسات اعتباری پیش از ابلاغ رسمی، اظهار کرد: «در دستورالعمل بانک مرکزی، تأسیس و فعالیت نئوبانک در انحصار بانک یا مؤسسه اعتباری قرار گرفته که این موضوع در تناقض با استانداردهای بین‌المللی در راستای تأسیس نئوبانک است؛ زیرا فعالیت آنها با بانک باید مبتنی بر شراکت و همکاری دوجانبه باشد.»
او در ادامه با اشاره به عدم استفاده از core مجزا برای تأسیس و فعالیت واحد دیجیتال در مؤسسات اعتباری گفت: «یکی از مشخصه‌های اصلی نئوبانک‌ها، چابکی و نوآوری است که عملاً با این دستورالعمل، باید قید چابکی و نوآوری در واحد دیجیتال بانک‌ها را زد و صرفاً یک واحد در بانک ایجاد می‌شود که یک شعبه مجازی است و ارزش‌افزوده‌ای برای بانک و مشتریان خلق نخواهد کرد.»
طبق گفته ثابتی، امکان توزیع عملیات در شعب مختلف در دستورالعمل بانک مرکزی برای فعالیت نئوبانک‌ها وجود ندارد. این کارشناس بانکداری دیجیتال با بیان این مطلب ادامه داد: «همچنین، در این دستورالعمل، بانک و مؤسسه اعتباری برای ایجاد واحد دیجیتال باید فقط از core مربوط به بانک استفاده کرده و core جدیدی پیاده نکند که این ابهام و سؤال را ایجاد می‌کند که یک core مستقل برای ایجاد و فعالیت واحد دیجیتال چه مشکل و چالشی ایجاد خواهد کرد؟»
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود تأکید کرد: «در دستورالعمل بانک مرکزی برای تأسیس و فعالیت واحد دیجیتال در بانک‌ها، نه‌تنها امکان شراکت با اشخاص ثالث محدود شده، بلکه بانک مجاز به ایجاد شرکت مستقل هم نیست. به عبارت دیگر، روال و فرایند سنتی بانکداری در این دستورالعمل مسلط است و نمی‌توان انتظار چابکی و نوآوری از آن داشت.»
علاوه بر این، حسام مقصودلو، کارشناس حوزه بانکداری و صنعت پرداخت نیز معتقد است که نابودی فین‌تک‌های فعال در حوزه نئوبانک یکی از عواقب جدی دستورالعمل بانک مرکزی خواهد بود. او با بیان این مطلب ادامه داد: «با الزام عدم استفاده از core مجزا برای تأسیس و فعالیت واحد دیجیتال در مؤسسات اعتباری، هیچ خلاقیتی در بانک‌ها رخ نخواهد داد و همان روند سنتی برای ارائه خدمات بانکی پیش گرفته می‌شود.»
طبق گفته این کارشناس، بانک مرکزی با این مدل نظارت و تنظیم‌گری مانع از توسعه خلاقیت در شبکه بانکی می‌شود. مقصودلو در بخش دیگری از صحبت‌های خود از اینکه مؤسسه اعتباری صرفاً می‌تواند یک شناسه اختصاصی برای واحد دیجیتال ارائه خدمات دریافت کند، انتقاد و بیان کرد: «در کل، این دستورالعمل مانع نوآوری و خلاقیت در نظام بانکی ایران خواهد بود و با ادعای مسئولان بانک مرکزی مبنی بر گذار نظام بانکی به بانکداری نوین در تضاد است.»
او در پایان صحبت‌های خود هشدار داد که اجرای این دستورالعمل به نابودی نئوبانک‌ها منجر خواهد شد و بانکداری در ایران را محدود به شعبه خواهد کرد.
در شرایطی که دستورالعمل بانک مرکزی برای ایجاد و فعالیت واحد دیجیتال در بانک‌ها با انتقادها و واکنش‌های منفی مواجه شده و کارشناسان آن را تهدیدی برای فعالیت نئوبانک‌ها در ایران می‌دانند و خواستار بازنگری در این دستورالعمل هستند، باید منتظر ماند و دید که واکنش بانک مرکزی به انتقادها چه خواهد بود و این دستورالعمل برگشت خواهد خورد یا نه.
