پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نیاز به یکنواخت سازی گزارش‌گیری مالی راهکار استفاده از استاندارد بین‌المللی را پیش روی سازمان‌ها قرار می‌دهد. استاندارد بین‌المللی گزارش‌گیری IFRS، مجموعه‌ای واحد از استانداردهای جهانی حسابداری قابل درک و قابل اجرا و در جهت منافع عمومی است که اطلاعاتی با کیفیت بالا، شفاف و قابل مقایسه را در صورت‌های مالی و سایر گزارش‌های مالی تضمین می‌کند. استاندارد بالای این روش باعث شفاف‌سازی بهتر و سریع‌تر در گزارشات مالی شده است و به نحو مطلوبی مانع بسیاری از تخطی‌های موجود در واحدهای مالی می‌شود. در شماره ۴۷ و ۴۸ توسن هفتگی کلیاتی در رابطه با چیستی و چگونگی IFRS بیان شده است. در این شماره برخی چالش‌های موجود در پیاده‌سازی آن مورد واکاوی قرارگرفته است.
.
چالش‌های پیاده‌سازی IFRS
پیاده‌سازی استاندارد بین‌المللی گزارش‌گیری IFRS در شرکت‌ها متناسب با تیپ‌های مختلف کاری از قبیل بانکی، بیمه و… قالب‌های مشخصی دارد. ولی هر بانک یا سازمان ویژگی‌های منحصربه‌فردی در رابطه با مدیریت و اجرای فعالیت‌های خود و حتی محصول‌هایی که ارائه می‌کند، دارد که لحاظ نمودن آن‌ها در پیاده‌سازی IFRS الزامی می‌نماید. علاوه بر این، علی‌رغم مزایای عمده‌ایی که برای نهادهای مختلف ایجاد می‌نماید، اجرای آن در سازمان‌های مختلف با چالش‌های زیادی روبرو است.
ازجمله مباحث اصلی و کلیدی در اجرای این استاندارد، تبدیل یا کانورت از سیستم‌های گزارش‌گیری قبلی و انتقال به این استاندارد می‌باشد. انتقال از یک چارچوب حسابداری به یک چارچوب دیگر یک قدم بزرگ بوده و ملاحظات خاصی جهت ایجاد اطمینان از قابل حصول بودن اطلاعات سیستم‌های قبلی در صورت‌های مالی حاصل از این استاندارد را می‌طلبد. مهم‌ترین ملاحظات در انتقال به استاندارد بین‌المللی گزارش‌گیری عبارتنداز:
- بررسی اثر استانداردهای جدید بر روی حوزه‌های خاص و پیچیده از قبیل مالیات و ابزارهای مالی
- در برگرفتن موضوعات حسابداری ویژه هر صنعت
- چگونگی تأثیرگذاری بر سود و معیارهای عملکردی قابل‌بیان در گزارشات
- اطمینان از کمیت و کیفیت نیروهای با مهارت خاص برای اجرای فرآیندهای انتقال به IFRS و اجرای تغییرات متناسب در ساختار سازمانی
لحاظ نمودن این موارد در پیاده‌سازی IFRS نیازمند توجه و بررسی به حوزه‌های چالش‌برانگیز در هر کسب‌وکار است. چهار حوزه مطرح شده مهم برای صنایعی که این استاندارد را پیاده‌سازی می‌کنند (به‌ویژه بانک‌ها)، عبارتنداز: شیوه‌های حسابداری و گزارش‌گیری، سیستم‌ها و فرآیند‌ها، افراد و کسب‌وکار می‌باشد.
.
1- شیوه‌های حسابداری و گزارش‌گیری
اولین و مهم‌ترین حوزه کلیدی برای اجرایIFRS، تشخیص، تجزیه‌وتحلیل عمقی تفاوت‌ها و شکاف¬های بین اصول پذیرفته‌شده حسابداری هر سازمان (GAAP) و IFRS می‌باشد. چالش‌های مطرح در حوزه حسابداری در انتقال به IFRS، تحت عناوینی نظیر سیاست‌ها و فرآیندهای حسابداری، تأثیر پیاده‌سازی این استاندارد بر گزارش‌گیری حقوقی، طراحی و تعیین الگوهای گزارش‌گیری مالی، هزینه انتقال به این استاندارد، تجزیه‌وتحلیل و همچنین تعیین الزامات افشاء اطلاعات بوده که تعیین دامنه و محدوده هریک برای تهیه گزارشات IFRS الزامی و برای بانک‌ها به‌عنوان یک چالش، عمدتاً مانع از اجرای کارای این استاندارد می‌گردد. آموزش مالی و مدیریت ریسک به کارکنان، استفاده از مشاوران خبره در این زمینه و حتی برون‌سپاری به شرکت‌ها و سازمان‌هایی که حوزه فعالیت آن‌ها مباحث گزارش‌گیری و حسابداری است به‌عنوان راهکار‌ها رفع این موانع مطرح شده است.
.
2- سیستم‌ها و فرآیند‌ها
پیاده‌سازیIFRS، از طریق تسهیل تصمیمات فنی و استراتژیک وابسته به سیستم‌های اطلاعاتی و پشتیبانی فرآیندهای مختلف که نیازمند گزارش‌گیری هستند، منجر به حذف هزینه‌های غیرضروری و ریسک‌های نشأت‌گرفته از دوباره‌کاری‌های ممکن در سیستم‌ها و فرآیندهای بانک‌ها می‌گردد. با اجرای این استاندارد بیشتر فرآیندهای جدید اتوماتیک شده و مشکلات روزانه کمتر می‌شود. اما پیاده‌سازی IFRS با چالش‌هایی در حوزه سیستم‌ها و فرآیند‌ها روبرو بوده که به‌شدت وابسته به فاکتورهای ذیل وابسته می‌باشد:
- آیا بانک از سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) استفاده می‌کند یا خیر؟ زیرا عمده سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی قادر به مدیریت حسابداری سیستم‌های مختلف به‌صورت موازی بوده و وجود آن در سیستم بانکی، انطباق‌پذیری بیشتری بین سیستم‌های حسابداری و IFRS ایجاد می‌کند.
- آگاهی نسبت به ارزش و حجم سیستم‌های داخلی که نیازمند گزارش‌گیری مالی هستند.
- تعیین سطح بومی‌سازی: هر اندازه یک سیستم بیشتر بومی‌سازی شده باشد فرآیندهای تبدیل به IFRS مستلزم طرح و برنامه بیشتری است.
- آگاهی نسبت به تعداد سیستم‌هایی که نیازمند گزارش‌گیری مالی هستند: تعداد زیاد سیستم‌های نیازمند به‌روزرسانی معنادار برای اهداف تلفیق و یکپارچه‌سازی در پیاده‌سازی IFRS می‌باشد.
بسیاری از بانک‌ها با شمار زیادی فرآیند در گزارشات محصولی و منطقه‌ای روبرو بوده که با توجه به وسعت سیستم‌های نیازمند گزارش‌گیری در صنعت بانک، اکثر این فرآیند‌ها مستلزم تحلیل و طراحی مجدد تحت IFRS هستند. همچنین گستردگی تفاوت سیستم‌های اطلاعاتی جهت گزارش‌گیری در سازمان‌ها، منجر به پیچیدگی رفتاری در رابطه با هر سیستم می‌گردد. عدم وجود رفتار واحد در برابر سیستم‌های یک نهاد انتقال به IFRS را پیچیده می‌نماید. علاوه بر این برخی دیگر از چالش‌های مطرح در این حوزه عبارتنداز:
- امکان عدم سازگاری سیستم‌های core banking با این استاندارد‌ها
- جستجوی برای یافتن سیستم‌هایی سازگار و هزینه‌های محتمل
- عدم پشتیبانی فرایندهای داخلی توسط این استاندارد
- وجود خلأهای اطلاعاتی
- ارزیابی تأثیر بر نظارت (به‌ویژه در مواردی که نظارت داخلی به‌عنوان یک ضرورت تعیین شده است)
- طراحی نمودار (chart) حساب‌ها با توجه به نیازهای حسابداری IFRS
.
3- کسب‌وکار
پیاده‌سازی IFRS برای سازمان‌هایی نظیر بانک‌ها که محوریت اصلی فعالیتش بر سودآوری و بازده سهامداران و همکاران تجاری است، اهمیت زیادی دارد. زیرا بانک‌ها ملزم به اطلاع‌رسانی جنبه‌های مختلف فعالیت‌های خود به مشتریان و سهامداران می‌باشند. لذا علاوه بر حفظ منافع کلی، لازم است سهامدار و مشتریان از عدم وجود هیچ‌گونه ضرری در پیاده‌سازی IFRS بر دارایی‌هایشان اطمینان خاطر داشته باشند.
.
4- افراد درگیر در اجرا و تغییرات IFRS
وقتی گزارشات یک بانک برای اولین بار تحت استاندارد IFRS درمی‌آید، آماده‌سازی صورت‌های مالی مستلزم دانش IFRS جهت درخواست، ایجاد و تفسیر گزارشات توسط تیم گزارش‌گیری IFRS می‌باشد. بنابراین قبل از اجرای این استاندارد لازم است برنامه‌ریزی و آموزش‌هایی برای افراد درگیر در تغییرات صورت پذیرد.
هیرو فارابی / کارشناس تحقیق و توسعه
منبع: ویژه‌نامه بانکداری الکترونیک عصر ارتباط؛ شماره 14