پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آزاده عزیزی / فراگیری مالی به مجموعه‌ای از فرایندها و فعالیت‌ها اشاره دارد که هدف آن ارتقای دانش و توانایی‌های فردی در‌زمینه مسائل اقتصادی است. این مهم شامل درک مفاهیم مالی مدیریت درآمد و هزینه‌ها، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی مالی و استفاده بهینه از خدمات مالی میشود. فراگیری مالی به افراد کمک می‌کند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند و توانایی مدیریت مالی خود را بهبود دهند.
نقش گسترش فراگیری مالی توسط بانک‌ها در ایران شامل موارد زیر است:
آموزش و مشاوره: بسیاری از بانک‌ها برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای به مشتریان خود ارائه می‌کنند تا آنها را با اصول مدیریت مالی، استفاده از خدمات بانکی و محصولات مالی آشنا کنند.
خدمات و ابزارهای مالی: بانک‌ها با ارائه خدمات و ابزارهای مالی متنوع، از‌جمله حساب‌های پس‌انداز، وام‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها، به افراد کمک می‌کنند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند و منابع مالی خود را به‌شکل بهینه مدیریت کنند.
فراهم کردن اطلاعات: بانک‌ها با انتشار مطالب آموزشی، بروشورها و وبینارها به ارتقای آگاهی مالی عموم مردم کمک می‌کنند و اطلاعات لازم برای استفاده مؤثر از خدمات مالی را در اختیار آنان قرار می‌دهند.
توسعه زیرساخت‌ها: بانک‌ها با توسعه زیرساخت‌های مالی، مانند بانکداری اینترنتی و موبایلی، دسترسی آسان‌تر به خدمات مالی را برای مردم فراهم می‌کنند که می‌تواند به ارتقای دانش و استفاده بهینه از این خدمات کمک کند.
همکاری با نهادهای دیگر: بانک‌ها ممکن است با سازمان‌های دولتی و نهادهای آموزشی همکاری کنند تا برنامه‌های آموزشی گسترده‌تری را در‌زمینه فراگیری مالی اجرا کنند.
این اقدامات به افزایش سطح دانش مالی مردم کمک کرده، آنها را توانمندتر می‌کند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند.
در این راستا، تسهیلات بانکی نیز بسیار پررنگ‌تر از سایر محصولات بانکی، به چندین طریق، نقش مهمی را در فراگیری مالی در جامعه ایفا می‌کنند:
افزایش دسترسی به خدمات مالی: تسهیلات مانند وام‌ها و خطوط اعتباری به افراد کمک می‌کنند تا به منابع مالی لازم برای خرید کالاها، سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارها یا مدیریت مشکلات مالی دست پیدا کنند. این امر می‌تواند به افزایش آگاهی و استفاده از خدمات مالی کمک کند.
آموزش و تجربه عملی: دریافت وام یا استفاده از تسهیلات بانکی، به افراد این فرصت را می‌دهد که با فرایندهای مالی آشنا شوند و تجربه عملی مدیریت بدهی و بازپرداخت داشته باشند. این تجربه می‌تواند به بهبود دانش مالی آنها کمک کند.
تشویق به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری: برخی تسهیلات مانند وام‌های پس‌انداز محور یا تسهیلات سرمایه‌گذاری، افراد را به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری تشویق می‌کنند. این نوع تسهیلات می‌تواند به افزایش آگاهی از اهمیت پس‌انداز و مدیریت مالی کمک کند.
تقویت فرهنگ مالی: با ارائه تسهیلات و مشاوره‌های مالی، بانک‌ها می‌توانند فرهنگ مالی بهتری در جامعه ایجاد کنند و افراد را به یادگیری و استفاده از ابزارهای مالی تشویق کنند.
کمک به برنامه‌ریزی مالی: تسهیلات می‌تواند به افراد کمک کند تا برنامه‌ریزی مالی بهتری داشته باشند؛ به‌ویژه اگر این تسهیلات به‌همراه مشاوره مالی مناسب ارائه شود.
در ادامه به بررسی نقش تسهیلات ویپادی در این حوزه می‌پردازیم. تسهیلات ویپادی به خدمات مالی و پرداخت‌های دیجیتال مربوط میشود. این تسهیلات شامل امکاناتی مانند درخواست آنلاین، پرداخت اقساطی، سود کمتر به نسبت سایر تسهیلات موجود، و از همه مهم‌تر، عدم نیاز به هر گونه وثیقه یا ضامن است. ویپاد به‌عنوان یک سیستم پرداخت الکترونیکی تلاش می‌کند تا فرایندهای مالی را ساده و سریع‌تر کند و برای کاربران امکان دسترسی راحت به خدمات مالی را فراهم آورد.
ویژگی‌های تسهیلات ویپاد
مهم‌ترین ویژگی تسهیلات ویپادی، اعطای آن بدون ضامن و وثیقه است. تسهیلات بدون ضامن و وثیقه ویپاد به‌عنوان یکی از مدل‌های نوآورانه تأمین مالی در ایران معرفی شده است. ویژگی‌های اصلی انواع تسهیلات ویپاد شامل موارد زیر است:
- عدم نیاز به ضامن و وثیقه: تسهیلات ویپاد به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که برای دریافت آنها، نیازی به ارائه ضامن یا وثیقه نیست. این ویژگی می‌تواند دسترسی به منابع مالی را برای افرادی که به دلیل نداشتن ضامن یا وثیقه نمی‌توانند وام دریافت کنند، تسهیل کند.
- دسترس‌پذیری بالا: با توجه به فرایند ساده‌تر درخواست و دریافت این تسهیلات، افراد بیشتری می‌توانند به‌راحتی از این خدمات استفاده کنند و به منابع مالی مورد نیاز خود دست پیدا کنند.
- مدیریت آسان‌تر: این نوع تسهیلات معمولا به‌همراه سیستم‌های مدیریت آنلاین و ابزارهای دیجیتال ارائه میشود که امکان پیگیری و مدیریت وام‌ها را برای دریافت‌کنندگان آسان‌تر می‌کند.
- آموزش و مشاوره مالی: برخی از مدل‌های تسهیلات بدون ضامن و وثیقه ممکن است همراه با مشاوره و آموزش مالی باشند که به افراد کمک می‌کند تا بتوانند از تسهیلات به‌صورت مناسب‌تری استفاده کنند و مدیریت مالی بهتری داشته باشند.
تأثیرات تسهیلات بدون ضامن و وثیقه بر توسعه فراگیری مالی
تسهیلات بدون ضامن و وثیقه می‌تواند تأثیرات مثبت و منفی متعددی بر فراگیری مالی در جامعه داشته باشد:
تأثیرات مثبت:
- دسترسی آسان‌تر به منابع مالی: این نوع تسهیلات برای افرادی که ممکن است از نظر مالی ضعیف‌تر باشند یا به ضامن و وثیقه دسترسی نداشته باشند، دسترسی به منابع مالی را امکان‌پذیر می‌کند و به افزایش مشارکت مالی آنها کمک می‌کند.
- کاهش موانع مالی: حذف نیاز به ضامن و وثیقه می‌تواند موانع مالی را کاهش دهد و کاری کند تا افراد بیشتری مشمول استفاده از خدمات مالی شوند.
- آموزش و آگاهی بیشتر: با دسترسی به تسهیلات بدون ضامن، افراد ممکن است تجربه بیشتری در‌زمینه مدیریت مالی، بازپرداخت و برنامه‌ریزی مالی کسب کنند و در نتیجه دانش مالی خود را ارتقا دهند.
تأثیرات منفی:
- ریسک بالا برای موسسات مالی: تسهیلات بدون ضامن و وثیقه ممکن است ریسک بالاتری برای موسسات مالی داشته باشد، زیرا احتمال عدم بازپرداخت آن توسط دریافت‌کننده تسهیلات وجود دارد. این موضوع می‌تواند به افزایش نرخ بهره و هزینه‌های بالاتر برای دریافت این نوع تسهیلات منجر شود که مدیریت ریسک با ابزارهایی چون اعتبار‌سنجی و آموزش تخصصی به مردم در‌راستای کسب اطلاعات مالی، می‌تواند تا حد بسیار خوبی از بار تاثیرات منفی آن کم کند.
- محرک تصمیمات مالی نادرست: دسترسی آسان به تسهیلات بدون ضامن ممکن است به افراد این احساس را بدهد که به‌راحتی می‌توانند بدهی‌های بیشتری ایجاد کنند، که این موضوع می‌تواند به مشکلات مالی و بدهی‌های غیرقابل مدیریت منجر شود.
- ترویج فرهنگ قرض‌گیری نادرست: دریافت تسهیلات بدون ضامن، اگر به‌درستی مدیریت نشود، منجر به فرهنگ قرض‌گیری نادرست و عدم مسئولیت‌پذیری مالی میشود، که در درازمدت مشکلات مالی بیشتری را ایجاد می‌کند.
با توجه به اهمیت مواردی که مطرح شد، در ادامه، به اقدامات ویپاد در‌رابطه‌با ارائه تسهیلات در چند سال اخیر نگاهی می‌اندازیم.
انواع تسهیلات ویپاد؛ ترابانک پاسارگاد
در‌حال‌حاضر، ویپاد با آگاهی از نیازهای اقشار مختلف جامعه، طرح‌های تسهیلاتی «پشتوانه»، «برآیند»، «پیش‌درآمد»، «تسهیلات سازمانی» و «خرید اعتباری بیمه» را ارائه می‌دهد. در ادامه درباره هر یک از این خدمات تسهیلاتی توضیحات مختصری ارائه میشود:
تسهیلات پشتوانه: یکی از مهم‌ترین خدمات بانک‌ها و موسسات اعتباری، ارائه تسهیلات با بازپرداخت کوتاه‌مدت و یا بلند‌مدت برای متقاضیان است که با شرایط و ضوابط تعیین‌شده پرداخت میشود. تسهیلات بانکی در‌واقع همان خروجی‌های اصلی بانک است که از‌طریق آن، نقدینگی جامعه که به‌صورت سرگردان در سطح جامعه قرار گرفته، به مبادی تعریف شده و هدفمند اقتصادی تزریق میشود. شرایط اقتصادی این روزها به‌نحوی است که تراز هزینه و درآمد بسیاری از خانوارها به‌گونه‌ای بسته میشود که اگر یک هزینه پیش‌بینی نشده، مثل هزینه درمان یا تحصیلات یا تعمیر خودرو و مواردی از این قبیل پیش بیاید، خرج خانواده از دخل آن بیشتر شده و بحران مالی در خانواده ایجاد میشود. در کشورهای دیگر اعتبار مصرف‌کننده (Consumer Credit) که عمدتا از‌طریق کارت‌های اعتباری عرضه میشود، روشی جا‌افتاده و رایج برای حل این مشکل است؛ اعتبار اندکی که صرف هزینه‌های جاری و روزمره خانواده‌ها میشود و به‌راحتی قابل استفاده است. تسهیلات «پشتوانه»، با محوریت کارت‌های ویپاد به‌عنوان ابزار پرداخت و به‌صورت آنلاین و غیرحضوری با هدف تامین کالاهای خرد به مبالغ ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ میلیون تومان در فاز اول به‌صورت کمک هزینه در‌اختیار مشتریان قرار گرفت. در فاز دوم تسهیلات پشتوانه، با افزایش سقف اعتبار در پله‌های ۷، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰ و در نهایت ۳۵ میلیون تومان، براساس قوانین و مقررات مصوب طرح در اختیار متقاضیان قرار گرفته است. اعتبار دریافتی در تسهیلات «پشتوانه»، در تمامی فروشگاه‌های حضوری و آنلاین سراسر کشور و در تمامی دستگاههای کارت‌خوان قابل استفاده است.
تسهیلات برآیند: موسسات مالی و بانک‌ها از سازمان‌هایی هستند كه به‌لحاظ ماهیت كار خود، نیازمند فرایندهای مدیریت ریسک هستند. در این میان، ریسک اعتباری در‌رابطه‌با مشتریان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مدیران باید راهکار مناسبی را برای ارزیابی و شناسایی ریسک مشتریان ارائه دهند؛ تا از این طریق، تخصیص كارآمد تسهیلات اعتباری امکان‌پذیر شود. در واقع مدیریت ریسک اعتباری، همان مفاهیم مطرح شده در فاز اول مدیریت ارتباط با مشتری، در عرصه بانکداری و امور مالی است. فاز اولیه فرایند مدیریت ارتباط با مشتری، شناسایی مشتریان است كه شامل دسته‌بندی مشتریان و تجزیه و تحلیل بازار هدف است. در بحث مدیریت ریسک اعتباری نیز، شناسایی مشتریان و تفکیک آنها به گروه‌های خوش‌حساب و بدحساب و تخمین ریسک مرتبط با هر یک، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
محصول تسهیلات «برآیند»، با محوریت کارت‌های ویپاد، به‌عنوان ابزار پرداخت براساس دستورالعمل عقد مرابحه در نظر گرفته شده است. اعتبار تخصیص داده شده در این محصول، براساس رفتار مالی متقاضی در اپلیکیشن ویپاد است. همچنین این طرح فاقد شرط پله‌ای برای تخصیص اعتبار است و مشتریان براساس رفتار مالی متناسب با طرح در اپلیکیشن ویپاد و تعداد سکه‌های وی‌کلاب می‌توانند هر یک از مبالغ موجود در طرح را دریافت کنند. اعتبار دریافتی در تسهیلات «برآیند»، در تمامی فروشگاه‌های حضوری و آنلاین سراسر کشور و در تمامی دستگاههای کارت‌خوان قابل استفاده است.
در‌حال‌حاضر تسهیلات «برآیند» از جنس اعتبار خرید است و امکان انتقال وجه و یا برداشت نقدی آن از دستگاه ATM فراهم نیست. اما به‌زودی تمامی طرح‌های اعتباری به تسهیلات با واریز نقدی به حساب، تبدیل خواهند شد تا متقاضی امکان برداشت و انتقال مبلغ دریافتی را نیز داشته باشد.
تسهیلات سازمانی: سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و خصوصی در‌صورت تمایل به ارائه تسهیلات به کارکنان خود، می‌توانند از قابلیت‌‌‌های «تسهیلات سازمانی» ویپاد بهره‌‌‌مند شوند. ویپاد در قالب طرحی به نام «تسهیلات سازمانی» این امکان را در اختیار آنها قرار می‌دهد. برای این منظور، نیاز است تا سازمان مربوطه، درخواستی به‌همراه اطلاعات هویتی پرسنل تحت پوشش خود را برای ویپاد ارسال کند. تسهیلات سازمانی در مبالغ ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۵۰ میلیون تومانی به کارکنان تخصیص داده میشود. مبلغ تسهیلات هر فرد به‌نحوی از سوی سازمان معرف تعیین میشود که متقاضی امکان پرداخت اقساط آن را داشته باشد. لازم به ذکر است که در‌صورت عدم پرداخت قسط توسط کارکنان، تعهد بازگشت بدهی بر‌عهده سازمان متقاضی است.
تسهیلات پیش‌درآمد: گاهی شرایط افراد با مشاغل روزمزد، راهشان را برای بهره بردن از برخی مزایا و خدمات مالی مسدود می‌کند. محصول تسهیلات «پیش‌درآمد» برای جامعه هدف افراد با مشاغل روزمزد که درآمد آنها به‌صورت روزانه از‌سوی کارفرما واریز میشود، تعریف شده است. هدف از اعطای تسهیلات پیش‌درآمد، ارائه اعتبار آسان برای این قشر و کمک به آنها در شرایط فورس ماژور و کاهش دغدغه‌های مالی این افراد است. در این محصول صرفا واریز روزانه به حساب ویپادی این امکان را برای متقاضی فراهم می‌آورد تا بتواند تا سقف ۸ میلیون تومان از ویپاد به مدت یک هفته بدون سود و کارمزد، تسهیلات دریافت کند و درصورتی‌که در راس هفته اقدام به تسویه نکند تا راس ماه فرصت تسویه با سود بانکی مصوب را خواهد داشت.
خرید اعتباری بیمه: بیمه شخص ثالث در‌صورت بروز حوادث، خسارت وارد شده به شخص آسیب‌دیده غیر‌مقصر را جبران می‌کند، از‌این‌رو، این بیمه برای تمام وسایل نقلیه زمینی اجباری است. شرکت‌های بیمه با شرایط و تعرفه‌های مختلفی بیمه اقساطی شخص ثالث خودرو را ارائه می‌کنند. در سال‌های اخیر، هزینه انواع بیمه مثل بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه افزایش چشم‌گیری داشته است. بیمه شخص ثالث یکی از بیمه‌های ضروری برای دارندگان وسیله نقلیه است و جزو انواع بیمه مسئولیت است. اگر صاحب خودرو هستید، باید بیمه شخص ثالث داشته باشید، در غیر این صورت، جریمه می‌شوید. بهتر است بدانید که هزینه بیمه شخص ثالث با توجه به نوع خودرو و نرخ دیه مشخص میشود و هر سال تغییر می‌کند. به همین دلیل، بسیاری از مردم سراغ خرید اقساطی بیمه می‌روند. در طرح فروش اقساطی بیمه در ویپاد، مشتری پس‌از طی کردن مراحل پیش رو، مبلغ فاکتور خرید تا سقف ۱۲ میلیون تومان را طی اقساط ۴ ماهه پرداخت می‌کند.