پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رسول قربانی / سابقه ارسال پیام متنی از طریق تلفن همراه یا همان پیامک در ایران به 15 سال هم نمی‌رسد. سیستم ارسال پیامک در ایران اولین بار در سال 1381 راه‌اندازی شد. اگر یادتان باشد در سال‌های اول برای فعال کردن سرویس ارسال پیامک مشترکین مجبور بودند ثبت‌نام کنند و برای فعال شدن چند ماهی منتظر بمانند. بعضی وقت‌ها هم به دلیل محدودیت ظرفیت‌ها از این سرویس محروم می‌ماندند. پیامک با ویژگی‌های خارق‌العاده‌اش خیلی زود جای خود را در بین کاربران تلفن همراه باز کرد و تقاضا روی این سرویس خیلی زود بالا گرفت. پیامک علاوه بر این که تقریبا جزو اولین کانال‌های ارسال پیام‌های متنی در ارتباطات مجازی ایران بود، نسبت به دیگر کانال‌ها به شدت کم هزینه‌تر و در دسترس‌تر بود.
با گسترش فرهنگ پیامک در میان کاربران ایرانی، مخاطبان این سرویس از سقف اشخاص حقیقی بالاتر رفت و توجه شرکت‌ها و سازمان‌ها را نیز به خود جذب کرد. به عبارتی شرکت‌ها دریافتند که می‌توانند از پیامک به عنوان فرصتی برای بازاریابی، برندینگ، اطلاع رسانی و مواردی مشابه به صورت انبوه استفاده کنند. صنعتی که از پتانسیل‌های بالایی برخوردار بود و در عین حال ناشناخته بود. با کشف این پتانسیل، پای شرکتهای جدیدی به میدان باز شد که تا مدت‌ها به دلیل ناشناخته بودن این حوزه، بدون رقیب یکه‌تاز این صنعت بودند. یکی از بزرگترین شرکتهای فعال این صنعت که بیش از 50 درصد بازار را در دست دارد، شرکت آتیه داده پرداز است. از همین رو داشتن سهم حداکثری‌اش در بازار منطقی به نظر می‌آید.
.
تشکیل هسته اولیه شرکت آتیه داده پرداز
کنجکاو شدیم بدانیم در دل این شرکت چه می‌گذرد و داستان پا گذاشتن به عنوان اولین شرکت در این صنعت را از زبان خودشان بشنویم. در تماسی که با شرکت آتیه داده پرداز داشتیم با استقبال گرم مدیران شرکت روبه‌رو شدیم. در عصر یکی از آخرین روزهای شهریور به شرکت آتیه داده پرداز رفتیم و با چند تن از مدیران این شرکت گپی پیرامون فضای کسب‌وکار آنها زدیم.
امیر جلیلوند از بنیان‌گذاران این شرکت است که در حال حاضر مدیر عامل شرکت آتیه داده پرداز است؛ جلیلوند داستان را از ابتدا برایمان شرح می‌دهد و اینکه چطور در سال 1381 شرکت را با هدف تولید نرمافزارهای تحت وب تاسیس کردند. همین باعث شد همه افرادی که بعدا به این تیم اضافه شدند در راستای توسعه نرمافزارهای تحت وب به آنها ملحق شدند. در دورانی که حتی تولید نرم‌افزار خودش یک آرزو بود، آنها به فکر صادرات نرمافزارهای تحت وب به خارج از کشور بودند. اما این مسیر بیش از دو سال طول نمی‌کشد و در سال 83 تیم آتیه داده پرداز به خاطر تعاملات نرم‌افزاری زیادی که با یک شرکت مخابراتی اروپایی داشت، با صنعت ارسال پیامک‌های انبوه و تجاری در خارج از کشور آشنا می‌شوند و سرانجام راغب می‌شوند این صنعت و تکنولوژی را وارد ایران کرده و از مدلهای تجاری رایج در کشور استفاده نمایند.
جلیلوند می‌گوید: «این شرکت اروپایی در آن زمان یک درگاه بسیار حرفه‌ای داشته که به شرکتهای طرف سوم این امکان را می‌داد که بتوانند پیامک ارسال کنند و از طریق پروتکل SMPP به Aggregator این خدمات تبدیل شوند. در دوره‌ای که در ایران چیزی کمتر از 3 میلیون کاربر از سرویس پیامک استفاده می‌کردند ما به تنها اپراتور آن زمان پیشنهاد دادیم که از طریق پروتکل SMPP برای مخاطبین پیام ارسال کنیم. آن زمان هنوز خود پیامک هم بین مردم خیلی شناخته شده نبود چه برسد به اینکه می‌خواستیم چنین صنعتی را راه بیاندازیم. حتی در ابتدا وقتی به سراغ مدیران مخابراتی می‌رفتیم بسیاری از آنها حتی مقاومت می‌کردند و می‌گفتند اصلا چنین چیزی امکان پذیر نیست؛ ما خودمان سرویس را داریم ارائه میکنیم چنین چیزی نداریم، چطور شما می‌خواهید این کار را بکنید؟ خلاصه ما آن زمان انقدر رفتیم و آمدیم تا توانستیم آنها را متقاعد کنیم که چنین سرویسی قابل ارائه است و اگر آنها از وجودش خبر ندارند دلیل بر نبودش نیست!»
جلیلوند از داستان جالب و خنده‌داری که به نوعی چالش‌ها و موانع شروع کارش بودند برایمان می‌گوید و اینکه چطور در طول تمام این مدت تمام تلاشش را برای معرفی و جا انداختن این صنعت کرده است. به گفته او بعد از اینکه این فناوری در بین اپراتورها شناخته شد، ارائه سرویس به مخاطبین از طریق این بستر به مزایده گذاشته شد. در آن مزایده چهار شرکت حاضر شدند؛ علیرغم اینکه شرکت آتیه داده پرداز از لحاظ زیرساختی و دانش بهترین گزینه روی میز بود،با انصراف یکی از سه شرکت اول، سومین شرکتی بود که در مزایده پذیرفته شد و متعهد گردید که ماهانه پنج میلیون پیامک ارسال کند و کار را آغاز میکند.
.
ورود به صنعت بانکی و ورزشی
به گفته جلیلوند آنها برای حفظ حریم خصوصی مردم، از ارسال پیامک انبوه به مردم اجتناب می‌کنند و به سمت سرویس‌های مشتری‌محور رفته‌اند. جلیلوند می‌گوید: «به همین دلیل به سمت بانک‌ها رفتیم. در آن سال تنها بانک سامان و سپه از سیستم پیامک استفاده می‌کردند. اولین همکاری بانکی خود را ابتدا با بانک سپه و سپس با سامان شروع کردیم. پس از چند سال اکثر بانک‌ها به سیستم‌های پیامکی مجهز شدند و الان خیلی از آنها از مشتریان ما هستند.»
جلیلوند از آن استقلالی‌های تیر است. نه تنها او بلکه دیگر همکارانش هم در این شرکت عاشق فوتبال و دیگر رشته‌های ورزشی هستند. آتیه داده پرداز بعد از صنعت بانکی، به دلیل بافت شرکت و علاقه اعضایش وارد حوزه ورزشی می‌شود. در فروردین 1385 برای اولین بار در تلویزیون در برنامه یار دوازدهم در بازی ایران-ژاپن برای پیش‌بینی بازی از سامانه پیامکی آنها استفاده شد و این نقطه ورود شرکت آتیه داده پرداز به تلویزیون بود. در آن سال‌ها هنوز سیم‌کارت اعتباری وارد بازار نشده بود. همین علاقه آن ها در شرکت به رشته‌های ورزشی باعث شد در بسیاری از برنامه‌های ورزشی از جمله برنامه 90 از سرویس‌های آنها استفاده می‌شود، نه صرفا برای اینکه اولین شرکت بوده‌اند بلکه به خاطر عشقی که به ورزش دارند و به پروژه‌های ورزشی صرفا به عنوان انجام وظیفه نگاه نمی کنند، بلکه با آن زندگی می‌کنند.
.
دسترسی به اطلاعات بانک‌ها عملا ممکن نیست
با توجه به اینکه اخیرا شایعاتی راجع به دسترسی آنها به اطلاعات بانکی شده بود، خواستیم در این زمینه هم کمی شفاف سازی کنند. فرامرز صابری معاونت فنی آتیه داده پرداز در مورد حساسیت‌های مورد توجه شرکت ما را روشن میکند. از او پرسیدیم که آتیه به عنوان ارائه دهنده نرم‌افزار ،به داده‌های بانکی چقدر دسترسی دارد؟ صابری در پاسخ می‌گوید: «که هر بانک یک واحد امنیت دارد و همه محصولات ارائه شده به بانک را از نظر امنیتی بررسی میکند. هر سرویسی که به بانک داده می‌شود توسط این واحد کنترل می‌شود. نرمافزارهای همراه بانک ما هم از این فیلتر عبور می کنند. مثلا آخرین نمونه همراه بانک که برای بانک سامان طراحی کردیم؛ الان هیچ دسترسی از آن برای ما وجود ندارد. حتی برای ارتقا سرویس نیرو‌های ما در حضور نماینده بانک و در خود بانک این کار را انجام می‌دهند. زمان شروع سیستم به صورت آزمایشی در بانک حتی اجازه تهیه نسخه پشتیبان از داده‌های غیرواقعی به ما داده نشد.»
صابری نقش شرکت در ارسال پیامک را فراهم‌کننده بستر عنوان میکند به طوری که حتی اطلاعات عبوری از این بستر رمزنگاری می‌شوند و شرکت آتیه داده پرداز به این کدها دسترسی ندارد و عملا از داده‌ها نمی‌توانند استفاده کنند. به علاوه طبق قوانین امنیتی بانک‌ها ملزم هستند تا اطلاعات در سرورهایشان را به صورت رمزنگاری شده نگهداری کنند.
صابری در راستای مجوزها و گواهینامه‌های آتیه داده پرداز هم کمی توضیح می‌دهد. آتیه داده پرداز برای همکاری با شرکتهای پرداخت به استاندارد در مورد همراه بانک‌ها هم هر چند گواهی خاصی وجود ندارد اما خود
شان را کاملا متعهد به رعایت بخشنامه‌ها و اطلاعیه‌هایی که هر بانک اعلام میکند می دانند و سرویس‌هایشان را مطابق با آن ها ارائه می‌کنند.
.
بازار سیاه اطلاعات پیامکی
صابری از اهمیت انجام فعالیت ها به صورت شفاف و قانونی در آتیه داده پرداز می گوید و اینکه برای رعایت کامل این ارزش از ارائه پایگاه های داده مورد نظر مشتریان برای آنها اجتناب می کنند. این امر باعث می شود که پنل ارسال پیامک آنها نسبت به رقبا از پایگاه داده بی بهره باشد.در واقع آنها برای پاسخ به این نیاز مشتریان وارد خرید و فروش های غیر قانونی پایگاه داده نشده اند، کاری که خیلی در بازار داخلی رایج است و غالباً دیگر شرکتهای مشابه از آن استفاده می کنند. صابری برای روشن تر شدن مقصد مثالی می آورد و می گوید در حال حاضر محصول پیام رسان این شرکت تنها مجهز به بانک اطلاعاتی مشاغل است که به صورت کاملاً قانونی از کتاب اول خریداری شده و طی یک قرارداد همکاری کتاب اول در سود حاصل از پیام های ارسالی از این پایگاه سهیم است . هر چند آنها داده های کتاب اول را برای کسب و کار خود بسیار محدود می دانند اما اصرار دارند همه چیز روی اصول و طبق قرارداد باشد.
.
غیرقانونی بودن ارسال پیامک با استفاده از اطلاعات BTS
از صابری پرسیدیم با وجود اینکه اطلاعات کاربران محرمانه است چگونه با وارد شدن به بعضی از شهرها پیامک‌ها تبلیغاتی ارسال می‌شود؟ صابری این چنین توضیح می‌دهد: «این اطلاعات از BTSها دریافت می‌شوند که البته هیچکدام از اپراتورها این اطلاعات را در اختیار هیچ شرکتی قرار نداده و این کار غیرقانونی انجام می¬شود. برخی اطلاعات جنبه مکانیابی دارند و انتشار آنها به شرکت‌ها صحیح نیست. ما سعی کردیم تمام سرویس‌ها و اطلاعات‌مان را از مجاری قانونی کسب کنیم هرچند این مساله باعث شده است پنل ما به نسبت ضعیف عمل کند. نقاط قوت پنل ما در بازار سرعت ارسال پیامک و آمار بالای موفقیت پیام های ارسالی است. علاوه بر این هزینه‌های دریافتی ما براساس تحویل پیامک به مشتری است نه براساس ارسال آنها.»
.
شرکتهای فعال در صنعت
جلیلوند درباره بازار پیامکی در ایران و شرکتهای طرف قرارداد با اپراتورها می‌گوید: «در حال حاضر شش شرکت به صورت رسمی فعالیت می‌کنند به علاوه جیرینگ هم به عنوان یکی از شرکتهای زیر مجموعه شرکت ارتباطات سیار در زمینه پیامک به این حوزه ورود کرده است.
شرکتهای وابسته به این شرکتهای سرویس‌دهنده هم به عنوان نماینده فروش در این صنعت فعالیت می نمایند. متاسفانه بعضی از این شرکت‌ها در فضای رقابتی ناسالم می‌افتند و ارزش افزوده ایجاد نمیکنند. به عنوان مثال به نظر نمی رسد شرکتی به دنبال ایجاد پنلی برای برقراری ارتباط پزشکان یک بیمارستان با بیمارانش باشد.»
.
مسیر رشد آتیه داده پرداز
از جلیلوند می‌خواهیم درباره مسیری که پیش رو دارند هم کمی برایمان بگوید. او می‌گوید: «شرکت آتیه داده پرداز در حال حاضر از هفتاد نفر تشکیل شده که در بخش‌های مختلف آن فعالیت می‌کنند. استراتژی شرکت در حال حاضر افزایش تعداد منابع انسانی نیست و هر کسب‌وکاری که پتانسیل تبدیل شدن به یک شرکت مستقل را داشته باشد از شرکت جدا می‌شود و به صورت حقوقی ثبت می‌شوند، مثل شرکت کارینا. شرکت کارینا از پشتوانه آتیه داده پرداز استفاده می¬کند و حدود 75% سهامش مربوط به آتیه داده پرداز است. یک شرکت بازرگانی هم به نام ورچین وجود دارد که با ایده تجارت الکترونیک شکل گرفت تا در فضای مجازی خرید و فروش کالا داشته باشیم.
یک شرکت کوچک نرم افزاری به نام سارینا هم داریم که یک سال بیشتر از عمرش نمی¬گذرد. هدف سارینا تولید نرمافزارهای تجارت الکترونیک است و هشتاد درصد سهام آن متعلق به شرکت ماست اما هنوز برای قضاوت در باره عملکرد آن زود است.»
سالم کار کردن، تنها مزیت رقابتی
از بیرون اتاق صدای شلوغی می‌آید؛ ظاهرا تعداد زیادی آن بیرون هستند. جلیلوند نگاهی به ساعتش می‌اندازد و می‌گوید: «بچه‌ها هستند؛ آمده‌اند برای جلسه هفتگی. هر ماه در یک روز خاص و یک ساعت خاص همه بچه‌ها را در اتاق کنفرانس جمع میکنیم و در مورد تمام مسائلی که داریم یا کارهایی که می‌خواهیم بکنیم یا حتی مشکلاتمان صحبت میکنیم.» ظاهرا خیلی وقت نداریم و جلیلوند هم باید برود؛ به عنوان آخرین سوال از او درباره مزیت‌رقابتی شرکت در بین سایر شرکت‌ها در صنعت می‌پرسیم. جلیلوند با تجربه 12 ساله خود در این صنعت می‌گوید: «شرکتهای این صنعت طوری رشد نکرده‌اند که از لحاظ ساختار فنی، مالی و نیروی انسانی قوی باشند و از نظر منابع و تجهیزات خوب عمل نکرده‌اند و عموما استراتژی‌های قوی‌ای را دنبال نمیکنند. ما هم نقاط ضعف خاص خود را داریم اما از نظر سرویس دهی و ثبات رویه و استراتژی مشخص‌تر عمل میکنیم. تنها چیزی که هست این است که شرکت ما سالم کار میکند و می‌شود گفت که مزیت رقابتی ما این است که ما در زمان درست، کار درست را شروع کردیم و در این صنعت جا افتادیم.»
منبع: ویژه‌نامه بانکداری الکترونیک عصر ارتباط، شماره 13