پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بحث گوردزی، خلیلی و شهیدی دور یک میز درباره کارمزد سرویس‌های بانکی و پرداخت
نظام بانکداری ایران به سمتی پیش می‌رود تا کاربران را نیز در پرداخت هزینه‌های استفاده از خدمات الکترونیک شریک کند. هنوز مشخص نیست که اجرای این ایده با چه واکنشی از سوی مشتریان بانک‌ها مواجه می‌شود.
بانکداری الکترونیک وارد فاز تازه‌ای شده است. ۱۲ سال قبل نظام بانکی ایران برای گسترش استفاده از خدمات الکترونیک بانکی، هزینه‌های استفاده از این خدمات را برای مردم رایگان کرد. مدتی پس از اجرای این ایده بانک‌های کشور دستگاه‌های پوز را وارد شبکه بانکی کردند. در ماه‌های ابتدای استفاده از این دستگاه‌ها، کارمزدهای ۵۰۰ و ۳۰۰ تومانی از فروشندگان و کسبه برای ارائه این خدمات دریافت می‌شد ولی پس از مدتی رقابت بین بانک‌ها منجر به کاهش این کارمزد‌ها تا کمترین حد ممکن شد.
در حال حاضر نظام بانکی کشور به این جمع بندی رسیده است که ارائه این خدمات رایگان نمی‌تواند برای بانک‌ها و نظام مالی کشور مفید باشد.
گودرزی معاون فناوری اطلاعات بانک صادرات، شهیدی قائم مقام شرکت آسان پرداخت و خلیلی معاون شرکت به پرداخت ملت در میزگرد کافه خبر شرکت کرده‌اند تا در مورد آینده خدمات الکترونیک در بانک‌های کشور به اظهار نظر بپردازند. آن‌ها اعتقاد دارند کاربران نهایی هم در در پرداخت هزینه‌های خدمات الکترونیک بانک‌ها شریک شوند.
.
پرداخت الکترونیکی در سال‌های اخیر با استقبال زیادی رو به رو شده و حضور سرمایه‌گذاران در این بخش نیز چشم‌گیر بوده است. در چنین شرایطی موضوع به روز بودن قوانین و مقررات و البته نظارت از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود. شرایط نهادهای حاکمیتی و زیرساخت‌ها در کشور الان چگونه است؟
گودرزی: اگر بخواهم به طور خلاصه عنوان کنم باید بگویم که بانکداری در سه دهه ۷۰، ۸۰ و ۹۰ تغییرات بسیاری کرد. در دهه ۷۰ ما بیشتر درگیر مکانیزاسیون شعب بودیم، سیستم‌های دستی که وجود داشت تبدیل شدند به سیستم‌های کامپیوتری و بیشتر از اینکه سرویس ارزش افزوده به مشتریان داده شود این سرویس ارزش افزوده برای خود بانک‌ها ایجاد شد تا همکاران بانکی بتوانند کار را سریع‌تر و با کیفیت بالاتری انجام دهند.
در دهه ۸۰ با ارتباطی که شعب بانک‌ها با یکدیگر در زیر ساخت ارتباطی پیدا کردند و معرفی خدمات نوین، این امکان فراهم شد که سرویس‌های بانکداری فرا‌تر از حوزه‌های مکانی شعبه و زمان مشخصی که کارکرد شعب بود، در تمام شبانه روز این سرویس و در هر مکانی در خدمت و اختیار مشتریان قرار بگیرد و در این راستا کانال‌هایی مانند خود‌پرداز، تلفن بانک، همراه بانک، اینترنت بانک وکیوسک‌های بانکی همه کمک کردند که این خدمات سرویس‌ها در دسترس مشتریان قرار بگیرد. بنابراین زمانی که یک مشتری وارد شعبه می‌شد هم می‌توانست از خدمات خود شعبه اصلی استفاه کند و هم اگر به شعبه اصلی مراجعه نمی‌کرد می‌توانست از سرویس‌های بانک اصلی در هر موقعیت و زمان متفاوت استفاده کند.
در همین دهه شتاب متولد شد که خود شبکه شتاب دارای یک زیر ساخت بسیار خوب و مناسب است برای اینکه کمک کند که بین بانک‌ها ارتباطی برقرار شود. بنابراین فرض کنید که اگر بخواهیم کارت‌مان را بر یک پایانه فروش بکشیم و یا در یک خود‌پرداز قرار بدهیم می‌توانیم به جز سرویس بانک اصلی خود از سایر کانال‌های بانکی دیگر استفاده کنیم و به همین دلیل است که چنین سیستم‌های شکل می‌گیرد و همین سیستم کمک می‌کند که بانکداری الکترونیکی توسعه پیدا کند و به اصطلاح در سطح جامعه اشاعه پیدا کند.
ما اگر اوایل دهه ۸۰ را با اواخر آن مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که جمعا تا سال ۸۲ بیشتر از ۱۰ میلیون کارت وجود نداشته است اما در اواخر این دهه یا در همین سال کنونی که ۹۳ است تعداد کارت‌ها از ۳۰۰ میلیون نیز فرا‌تر رفته و همچنان هم در حال توسعه است. این فراگیر شدن و سهولت در امور بانکی و در دسترس بودن این خدمات تحولی است که در این دهه اتفاق می‌افتد و زمینه این موضوع می‌شود که در دهه ۹۰ بانک‌ها بتوانند خدمات الکترونیکی خودشان را به شکل گسترده‌تری به مشتریان خودشان عرضه کنند البته طبیعی است که چالش‌های و مشکلات نیز در این زمینه نیز وجود دارد.
.
چه نیازی احساس شد که به سمت تاسیس شاپرک رفتیم؟
شهیدی: آقای گودرزی به بحث‌های بانکی اشاره کردند. ما نیز یک مقدار در بحث پرداخت جدید‌تر هستیم. بحث را می‌خواهیم از زمان تاسیس شاپرک شروع کنم. هر چه کاربرد بیشتر می‌شد نیاز به نظارت هم بیشتر احساس می‌شد. شاپرک علاوه بر نقش ساماندهی بسیار خوبی که داشته است، از دیدگاه من نقش نظارتی‌اش بسیار مهم‌تر است. حتی طرح ساماندهی به زودی قرار است که به پایان برسد مگر چقدر قرار است به یک شبکه نظم بخشید. نهایتا ساماندهی به این شبکه بیشتر از ۲ یا ۳ سال زمان نمی‌برد و تمام مراحل کاری آن نهایتا طبق آن چیزی که دولت و مردم می‌خواهند چیده خواهد شد و به خوبی هم پیش خواهد رفت. به طور دقیق این مسئله نظارتی است که هیچ‌گاه تمام نخواهد شد. خوب به تبع هر چقدر خود مصرف‌کنندگان باهوش می‌شوند، کسانی که می‌خواهند سو استفاده کنند آن‌ها هم باهوش‌تر می‌شوند. بنابراین مسائل امنیتی باید بسیار جدی گرفته شود و یک گوشه‌های نیز اتفاقاتی افتاد که مزید بر علت شد که بحث نظارت دیده شود.
.
شرایط در آستانه تشکیل شاپرک چه‌طور بود؟
شهیدی: شاپرک از بعد ساماندهی که کار خود را آغاز کرد عملا رقابت ناسالمی بین بانک‌ها بوجود آمده بود. هر بانکی قراردادهای خاصی را با شرکت‌های پی اس پی می‌بست که البته از دیدگاه من این شرکت‌ها پی اس پی هم نبودند.
.
مگر خود بانک مرکزی به این امور نظارت نداشت؟
نظارت بانک مرکزی بسیار اندک و سطحی بود. از سوی دیگر به دلیل اینکه ساز و کار فنی عمدتا دست بانک‌ها بود شاید لزومی نداشته است که بانک مرکزی به مانند الان که نظارت جدی دارد، در آن زمان هم سخت‌گیری می‌کرد. زیرا به طور جدی سویچ، سویچ بانک‌ها بود و به تبع امنیت بانک‌ها به صورت سفت و سختی از طرف خود بانک‌ها و نهادهای نظارتی دیگر کنترل می‌شد.
از دیدگاه من پی اس پی‌ها یک عده پرستار پوز بودند، که پوز را می‌کاشتند و یا کاغذ می‌رساندند. با این وجود درست است که برخی از پی اس پی‌ها کار سویچینگ را انجام می‌دادند اما می‌توانست این سویچینگ وجود نداشته باشد. در خصوص یکی از بانک‌های که به شخصه آن را به خوبی می‌شناسم، پی اس پی واقعا تنها نقش یک پرستار را ایفا می‌کرد و حتی سویچ هم سویچ بانک بود و هیچ کار خاصی انجام نمی‌دادند. همه این مسائل باعث شده بود که بحث ارزبری در کشور مطرح شود.
موضوع ساماندهی به آرامی باعث شده که بسیاری از مشکلات از میان برداشته شود. بعد از همه این مسائل، بحث کارمزد‌ها به میان آمد که عددهای بسیار درشتی نیز گرفته می‌شده است، حتی تا ۲۵۰۰ تومان نیز به یاد دارم که کارمزد گرفته می‌شد.
ایران کیش را همین کارمزدهای سنگین ایران کیش کرد و به آن پروبال داد. از سوی دیگر بانک سامان عنوان کرد که کارمزدم را ۱۵۰۰ می‌گیرم و بعد با گذر زمان شرایط این کارمزد‌ها به هم ریخته‌تر شد و بانک‌ها کارمزد‌ها را کمتر کردند تا بلاخره بانک ملی کارمزدش را صفر کرد که باعث بسیاری از کسبه به این نتیجه رسیده بودند که بانک ملی بسیار بهتر از بانک‌های دیگر است. اکثر طلا فروشان و صنف‌هایی که درآمدهای بالایی داشتند و رقم‌های بالایی را جا به جا می‌کردند جذب بانک ملی شدند. بعد از بانک ملی آخرین بانکی که کارمزد را صفر کرد بانک پارسیان بود. زمانی که پارسیان کارمزد خود را صفر کرد حدود ۱۵۰۰ تومان کارمزد دریافت می‌کرد.
مهندس خلیلی: در خصوص لزوم وجود شاپرک مطالبی است که باید عنوان شود. در هر فرآیند و یا رشته تخصصی زمانی که تخصص فراگیر می‌شود موضوع کاملا متفاوت‌تر خواهد شد. در یک دوره بانک‌ها خدماتی را ارائه می‌کردند که یک بسته بود و همه خدمات را با همدیگر ارائه می‌دادند که شامل خدمات داخل و خارج از بانک نیز بود. اما با گذر زمان این پروسه بسیار فراگیر و گسترده شد.
از سوی دیگر جمعیت زیاد شد و از طرف دیگر تعداد این کارت‌ها با افزایش بی‌شماری رو به رو شد. همین افزایش باعث پایین آمدن کیفیت خدمات‌رسانی بانک‌ها شد، مخصوصا مسائلی که باعث می‌شد مشکلاتی خاص در جامعه به وجود آید. مثل تقلب و سو استفاده. تمام این مسائل را بانک‌ها تا حدودی می‌توانستند کنترل کنند. در چنین شرایطی نظام حاکمیتی گفت که تنها راه این است که خدمات‌رسانی و این بسته را از یکدیگر تفکیک کنیم و روش‌ها و الگوهای نظارتی خاص به خودش را مشخصا پیاده کنیم و همین مسیر را نیز ادامه بدهیم.
در تمام دنیا این مرحله از کار به این شکل پیش رفته است و نباید چنین برداشت شود که ما فقط این کار را انجام داده‌ایم. زمانی که کار بزرگ می‌شود باید قسمت‌ها و بخش‌های آن از همدیگر تفکیک شود تا بتوانیم به راحتی مدیریتش کنیم. در حوزه پرداخت‌ها همین موضوع اتفاق افتاده است. پرداخت‌های داخل شعبه به قدری با افزایش رو به رو شد که تصمصیم گرفتند بخشی از این پرداخت‌ها خارج از شعب داخلی انجام شود. در آن زمان بانک مرکزی، کارمزدی را برای قبض‌های که به صورت داخل شعبه‌ای پرداخت نشود طراحی کرد. این نیازی بود که دیگر بانک‌ها و شعب داخلی نمی‌توانستند از پس آن برآیند. تصمیم و برنامه این بود که از تعداد ۵ هزار پرداختی داخل شعب به تعداد یک هزار برسد. زمانی که قبض را می‌توانستید به صورت غیر حضوری پرداخت کنید دیگر دلیلی برای حضورتان در بانک وجود نداشت.
پرداخت قبض نیاز به یکسری بستر‌ها، روش‌ها، کانال‌ها و نوت‌های برداشتی دارد. تا آنجای که به یاد دارم ای‌تی‌‌ام سیستمی بود که مردم با آن آشنا بودند از طرف دیگر بسیاری از افراد با درگاه بانکی آشنا نبودند. اما می‌توانم عنوان کنم که سرعت تکنولوژی در ایران بالا‌تر از تمام کشورهای دنیا است و یا حداقل، جذابیت تکنولوژی برای مردم ما از همه کشورهای دنیا بیشتر است.
نگاه کنید و ببینید که نرخ رشد کارت‌های بانکی در هیچ کجای دنیا با چنین شدتی وجود نداشته است. ما می‌توانیم به راحتی بگوییم که در این زمینه در خاورمیانه تک و بی‌رقیب هستیم. تعدا مصرف کارت، تعداد استفاده از کارت و بسیاری از مسائل دیگر کشورمان یکه‌تاز است.
.
آیا این موضوع به علت رشد جمعیت کشور نیست؟
بله درست است. جمعیت کشور نسبت به ۱۵ سال گذشته با رشد روبه‌رو بوده است و موضوع انگیزش و تعاملات نیز بیشتر هم شده است و مردم در این فکر هستند که کارشان را به سرعت راه بیندازند. از پیر تا جوانی که محصل است از کارت‌های بانکی استفاده می‌کنند که نشان می‌دهد چقدر استفاده از تکنولوژی در میان جامعه ما فراگیر شده است.
.
به نظر شما بخشی از آن به دلیل اشتباه در تعریف بانک‌ها از فضای کسب و کار در جامعه نیست؟
این موضوع را قبول ندارم به این دلیل که اگر اشتباه بود بانک‌ها به این سمت و سو نمی‌رفتند زیرا بر این باور هستم که در بانک‌ها افراد باهوش بسیاری وجود دارد که مرتکب اشتباهات بزرگ نمی‌شوند. ممکن است ۱۰ درصد از خط اصلی خود جا به جا شوند اما دوباره به مسیر اصلی خود باز می‌گردند. مثلا بانک ملی یک حرکتی را انجام می‌دهد و این فعالیت خوب است و سایر بانک‌ها نیز به دنباله بانک ملی این فعالیت را انجام می‌دهند اما اگر این کار بد و مناسب نباشد سایر بانک‌ها هم دنبال این جریان نمی‌روند.
درست است که بانک ملی، بانک معتبری است اما هر بانکی اتاق فکر دارد و هیچ حرکت اشتباهی در بانک‌ها صورت نمی‌گیرد. از دیدگاه من شاپرک باید وارد بازی بانک‌ها می‌شد زیرا بسیار لازم بود و در رشته تخصصی پرداخت الکترونیک قوانین مدون نداشتیم و بانک‌ها به سلیقه خودشان حرکت می‌کردند و مشتریان را گروه بندی می‌کردند. این کار‌ها بعضی از مواقع برای جذب منابع خوب است اما خارج از جذب منابع یعنی سرویس‌دهی به مشتریان این کار اصلا مناسب نیست.
از دیدگاه پرداخت الکترونیک همه یکسان هستند. چه فردی که ۱۰ میلیارد تومان پول دارد و چه فردی که ۱۰۰ هزار تومان منابع دارد. زمانی که شاپرک وارد گود شد عنوان کرد که می‌تواند لایه‌ای باشم که هم نظارت کنم هم قوانین بدهم و هم اجرا کنم. مقوله اجرا بسیار مهم است و کار بسیار بزرگی است به تعداد شرکت‌های پی اس پی نگاه نکنید و به گستردگی این فرآیند دقت داشته باشید.
کیف پول یکی از مسائلی است که در چند سال اخیر مطرح بوده است اما همچنان این موضوع به نتیجه‌ای نرسیده است و قوانینی در این خصوص هنوز تدوین نشده است. چرا؟
شهیدی: برنامه‌ریزی‌هایی در این خصوص در حال انجام شدن است. قاعدتا انجام چنین کارهایی نیاز به زمان دارد. فقط گاهی یک اتفاقاتی پیش می‌آید که این زمان بندی‌ها را به هم می‌ریزد که قطعا در ید دوستان بانک مرکزی نیست. در ۸ ماه اخیر دو پروژه سبد کالا اتفاق افتاده است که بار سنگینی را بر روی دوش بانک مرکزی، شاپرک و پی اس پی‌ها گذاشته است. اگر به جای این دو پروژه، موضوع کیف پول پی گیری می‌شد شاید سختی‌های بسیار کمتری داشت و یا حداقل برابری می‌کرد.
درست است که می‌گویم کیف پول یک نیاز است اما در حال حاضر تاوان نبود کیف پول را چه کسی پرداخت می‌کند؟ مشخص است که بانک‌ها این تاوان را پس می‌دهند که آقای گودرزی هم کاملا در جریان هستند. یک زمان می‌گویم که پرداخت خردمان به مشکل بر می‌خورد که شبکه پرداخت کشور بگوید که زیر ۵ هزار تومان هیچ تراکنشی انجام ندهیم. در حال حاضر بالای ۱۰۰ تومان تراکنش انجام می‌شود. از دیدگاه من زیر ۲ هزار تومان پول خرد محسوب می‌شود.
نتیجه اینکه اگر در حال حاضر کیف پول نیست جایگزین آن وجود دارد. اینکه عده‌ای نمی‌خواهند از آن استفاده کنند مشکل همان افراد است. این مسئله بیشتر جنبه فرهنگی دارد زیرا این افراد اصولا به این شبکه‌ها به دلایل مختلف اعتقادی ندارند و به نوعی استفاده نکردن از این شبکه‌ها را فرار از مالیات می‌دانند.
باید برای کیف پول زیر ساخت بگذاریم اینطور نیست که آفلاین باشد و در هر صورت هر کاری نیاز به زیر ساخت‌های لازم دارد. از دیدگاه من اتفاق خاصی تاکنون نیفتاده است و اگر اروپا و کشورهای دیگر می‌گویند کیف پول وجود دارد و آفلاین تراکنش را انجام می‌دهند، نیامده‌اند بر روی زیرساخت آنلاین کار کنند. اما در کشور ما اکنون مجبور شده‌ایم که روی زیرساخت‌های آنلاین سرمایه‌گذاری کنیم. نمونه آن هم بحث پروژه سوخت بود که چقدر هزینه متحمل شدند که فقط زیر ساخت آنلاین را فراهم کنند با اینکه آفلاین آن هم وجود دارد. اما در کشورهای دیگر چنین مشکلاتی وجود ندارد و هم کیف پولش فعال است و هم بانکی‌اش فعال است.
در کشورمان بالای ۳۰۰ میلیون کارت بانکی داریم اگر بخواهیم ۱۰ درصد این ۳۰۰ میلیون را به سمت کیف پول ببریم نیاز به ۳۰ میلیون هزینه است و باید کلی ارز بری شود، کارت‌ها عوض شود و بسیاری از هزینه‌های دیگر و در پایان نیز هیچکس از کیف پول استفاده نمی‌کند. نهایتا انتظار داریم که در تاکسی کرایه را با کیف پول پرداخت کنیم که من مطمئن هستم خود راننده تاکسی از ما تقاضای پول می‌کند.
.
خلیلی: در رابطه با این موضوع که بانک مرکزی یک مقدار با رخوت حرکت می‌کند باید عنوان کنم که ماهیت کارش است زیرا بسیار بزرگ است. یکی از خوبی‌های شاپرک این بوده است که تخصصی در حوزه پرداخت هر موردی که وجود داشته باشد خودش در این خصوص صحبت می‌کند و بانک‌های دیگر مستقیما سراغ بانک مرکزی نمی‌روند. این در حالی است که تا قبل از این همه بانک‌ها مستقیما مراجعه می‌کردند و بانک مرکزی کمیسیون خاص به خودش را داشت. اما در حال حاضر بانک مرکزی یک کمیسیون برای خودشاپرک گذاشته است و هر کسی که با شاپرک کار دارد مستقیما با مجموعه اصلی آن ملاقات می‌کند که بسیار سریع هم جواب می‌دهند. منظورم از سریع هم ۱ یا ۲ ساعت نیست زیرا تا پیش از این یک نامه حدود ۸ ماه در بانک مرکزی نگه داشته می‌شد.
به نظر من در خصوص کیف پول هنوز وقت آن فرا نرسیده است. ۵ سال است که بر روی کیف پول کارت سوخت کار می‌کنیم؛ هم به صورت آنلاین و هم آفلاین.
بانک ملت حدود ۱۹۰۰ جایگاه آنلاین و ۳۱۰۰ جایگاه آفلاین دارد. یعنی هر فردی که بخواهد می‌تواند از کیف پولش استفاده کند. اما کیف پول هنوز برای مردم ما جا نیفتاده است زیرا یکسری موانع وجود دارد. مثلا فردی که در جایگاه سوخت کار می‌کند و تلمبه چی است دوست دارد پول را به صورت نقدی دریافت کند. زیرا مابقی پول هرچند بسیار کم باشد را برای خودش نگه می‌دارد. این در حالی است که اگر مشتریان کارت بکشند دقیقا همان مبلغ تعین شده را پرداخت می‌کنند.
بحث دیگری که در این خصوص وجود دارد بحث حسابرسی خود جایگاه‌های سوخت است که اکثر آن‌ها خصوصی هستند که خودشان مدیریت نمی‌کنند و آن‌ها را اجاره داده‌اند و پیمانکار آورده‌اند. در این بین همین افراد می‌خواهند یک سودی هم نصیبشان شود. با توجه به کارگزاری که شرکت نفت می‌دهد مجبور هستند یک مقداری انعام را رویش حساب کنند. با این اوصاف من فکر می‌کنم که هنوز کیف پول جا نیفتاده است و این موضوع را تعمیم می‌دهم به کل پرداخت‌های کیف پولی در کشور. زمانی که فرهنگ سازی مناسبی در این خصوص صورت نگرفته است نباید انتظار معجزه داشت. این در حالی است که بستر مناسبی نیز وجود ندارد.
در حال حاضر ۶ شرکت تولید سخت‌افزار برای تاکسیرانی با بانک ملت می‌خواهند قرارداد ببندند که می‌خواهند از طریق کارت‌های ما سرویس بدهند. اما تاکنون حتی یک ماشین هم به این سیستم مجهز نشده و می‌گویند که تجهیزات نیامده است و خود این شرکت‌ها می‌گویند در سال ۹۴ راه می‌افتد. در کشور ما جز مترو ما نمی‌توانیم از این کارت‌ها استفاده کنیم در حالی که باید هر کجای که مردم هستند بتوان از کیف پول استفاده کرد.
در حال حاضر کیف پول خودمان بر روی کیف پول کارت سوخت قابلیت این موضوع را دارد که در تمام پزهای کشور استفاده شود اما بانک مانع این کار شده است و می‌گوید نمی‌خواهیم. شما می‌توانید با کارت سوخت خود خرید کنید اما بانک مرکزی اعلام کرده است که چنین استانداردی وجود ندارد. هنوز استانداری که در آن مجاب شویم که بسیاری از موارد را رعایت کنیم وجود ندارد. یکی از نقدهای که به بانک مرکزی وجود دارد در زمینه فرهنگ سازی بسیار کم رنگ عمل کرده است و تا انتهای امسال هیچ قولی برای راه‌اندازی کیف پول به کسی نخواهیم داد.
.
شاپرک در انتظام بخشی و تنظیم روابط حاکم بر حوزه پرداخت الکترونیکی موفق عمل کرده است؟
گودرزی: زمانی که یک پدیده را بررسی می‌کنیم، نمی‌توانیم بگوییم که این پدیده از شروع کارش در نقطه صدر قرار دارد. رشد، متناسب با نیازهای روز و کاربرانش ارتقا پیدا می‌کند. در حوزه پرداخت آنلاین که به آن هم اشاره شد واقعیت این است که در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست که پرداخت آنلاین صورت بگیرد و باید پرداخت بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت آینده صورت بگیرد.
ما خودمان در بانک می‌گوییم که اگر در روز از ما صورت حساب گرفتید این صورت حساب تراکنش‌های روز جاری‌اش دقیق نیست، زیرا ما یک عملیات پایان روز داریم که باید این عملیات روز انجام شود و احیانا اگر مغایرت‌های موقت وجود دارد باید حل و فصل شود و مسائل دیگر. اگر مشتری از ما صورت حساب روز قبل را می‌خواهد کار صحیح این است که تا پایان روز گذشته را به او بدهیم. البته بسیاری از مشتریان نیاز دارند که در لحظه از حساب‌های خود مطلع باشند که بخشی از مشتریان ما هستند، مثلا دانشگاه‌ها یا خودروسازان جز کسانی هستند که نیاز به گردش حساب‌های دقیق و سر وقت دارند.
برخی از مسائل در دنیا استاندارد است و پشت آن دلایلی وجود دارد. زمانی که ما یک فناوری را در کشور بیاوریم نمی‌توانیم به آن بی‌توجه باشیم. می‌توانیم متناسب با وضعیت خودمان در آن تغییراتی به وجود آوریم اما باید به نکاتی توجه داشته باشیم.
چند وقت پیش ما درخواستی داشتیم که البته به آن هم عمل شد. مثلا اگر من به عنوان یک استفاده کننده مرتبا از کارتم استفاده می‌کنم و مانده حساب می‌گیرم تمام این هزینه‌ها را بانک پرداخت می‌کند. به طور کلی اگر بخواهیم در یک فضای منطقی فکر کنیم باید بابت سرویس و خدماتی که دریافت می‌کنیم هزینه‌اش را پرداخت کنیم.
حدود ۹ سال پیش فشار بسیار زیادی به شبکه شتاب وارد می‌شد. زیرا هر فردی که یک کارت داشت و به هر خود‌پردازی که می‌رسیدند یک مانده حساب می‌گرفتند. بعد از گذر چند وقت بانک مرکزی به درستی وارد کار شد و اعلام کرد هر فردی که از این به بعد قرار است مانده حساب بگیرد باید ۱۰۰۰ ریال کارمزد پرداخت کند. همین مبلغ باعث شد که مثلا من مصرف کننده دیگر به درستی فکر کنم و بدانم که اگر قرار است ۲۰ بار مانده حساب بگیرم باید ۲۰۰۰ هزار تومان کارمزد پرداخت کنم.
.
در حال حاضر با کاهش معنادار مانده‌گیری رو به رو شده‌اید؟
گودرزی: بله کاملا کاهش مانده‌گیری را مشاهده کرده‌ایم.
شهیدی: در شبکه ما کاهش پیدا نکرده است زیرا قبل از تعیین کارمزد نیز کنترل وجود داشت.
گودرزی: البته منظور من بخش بانک‌هاست. در آمارهایی که گرفته‌ایم کاملا این کاهش دیده شده است. اگر جلوی این کار را نمی‌گرفتیم چه اتفاقی می‌افتاد؟ ما باید منابع‌مان را تقویت می‌کردیم زیرا زمانی که سیستم در ثانیه ۵۰ تراکنش را جواب می‌دهد با زمانی که ۵۰۰ تراکنش صورت می‌گیرد با یکدیگر بسیار تفاوت دارند. باید سخت‌افزار‌ها، پهنای باند و بسیاری از سیستم‌های دیگر را ارتقا دهیم. از دیدگاه من تمام سیستم‌های بانکی باید ظرفیت‌های‌شان را ارتقا بدهند تا پاسخگوی نیاز منظقی مردم باشند.
.
طبق آمارهای خرداد ماه، شاهد هیچ کاهش مانده‌گیری با وجود کارمزد نبوده‌ایم.
شهیدی: بانک ملی از اوایل اسفند موجودی را بست و همین امر باعث شد که افتی بر روی شبکه موبایل‌ها صورت بگیرد این امر ادامه داشت تا خرداد ماه که بحث کارمزد‌ها به میان آمد. باز شدن تراکنش‌ها از سمت بانک ملی آن افت را جبران کرد.
.
یکی از انتقاداتی که به رابطه میان بانک‌ها و پی اس پی‌ها وارد می‌شود این است که در واقع بانک‌ها خود سهامدار نهادی هستند که قرار است بر پیمانکاران آنان نظارت کند. این انتقاد را وارد می‌دانید؟
نه نمی‌توان اینگونه برداشت کرد. بالای ۵۱ درصد از سهام متعلق به ملی انفورماتیک است که حاکمیتی بانک مرکزی است. اگر شاپرک می‌خواست نیم نگاهی به سهامدارانش داشته باشد مسائل کمی متفاوت‌تر می‌شد. حداقل در لایه‌های اجرایی اجازه دخالت بانک‌ها داده نمی‌شد. هیئت‌مدیره شاپرک فقط سیاست‌گذاری می‌کند. حتی بعضی اوقات هیئت‌مدیره آمارهای را که ممکن بود استفاده کنند در دسترس نداشتند.
.
آیا ساختار شاپرک اشتباه نیست؟
شهیدی: من در جایگاهی نیستم که بخواهم در این خصوص پاسخی داشته باشم.
خلیلی: بهتر است که در خصوص ساختار شاپرک نظر ندهیم اما راجع به ماموریتش می‌توانیم سخن بگوییم.
از دیدگاه من ماموریت شاپرک ساماندهی کردن بود. از نظر حوزه امنیت خیلی خوب عمل کرده است. کنترل‌ها و بازرسی‌های دوره‌ای که انجام می‌دهد باعث شده است که هر کسی دیگر به راحتی نمی‌تواند بگوید که من پی اس پی هستم زیرا در حال حاضر یک شرایط خاص نظارت وجود دارد. هر مسئله‌ای معایب و مزایایی دارد. قاعدتا شاپرک از این موضوع نیز مستثنی نیست. اما در کل باید برایند آن را دید که از نظر من برایندی مثبت داشته است حداقل برای پی اس پی بانک ملت. زیرا ما به راحتی کارمان را انجام می‌دهیم.
.
یکی از پیامد‌هایش توقف واریز آنی بود برای شما و بسیاری از بانک ملت انتقاد دارند که شما واریز آنی اشتباه را رایج کردید.
خلیلی: در حوزه رقابت خیلی اتفاقات و مسائل مختلف پیش می‌آید. این موضوع که واریز آنی خوب بوده یا نه، از نظر بانک ملت خوب بوده است زیرا تراکنش‌های که در روز انجام می‌شده است و کسانی که از این سرویس استفاده می‌کردند راضی بودند. تصمیم بر این شد که این سیستم را عوض کنند و ما حدود ۸ ماه چالش داشتیم. بانک ملت تا سال ۹۲ واریز آنی را داشت حتی الان که من اینجا هستم تسویه حساب آن زمان را به ما نداده‌اند. یعنی مبلغی را به عنوان غرامت و جریمه نگه داشته‌اند. ما در سال ۹۱ و ۹۲ بخشی را به دلیل عدم رعایت قوانین و مقررات شاپرک جریمه شدیم و بلوکه کرده‌اند و پس نداده‌اند.
سایر خدمات هم شامل کارمزد می‌شود. باید چه کار کرد؟
گودرزی: در حال حاضر سرویس‌های شتابی است که این حوزه به آن تعلق می‌گیرد در غیر این صورت خود بانک‌ها درگاه همراه بانک، اینترنت بانک، خود‌پرداز بانک‌ها، کیوسک‌ها دارند که بابت هیچ کدام از این خدمات هزینه دریافت نمی‌شود. این موضوع در پایانه‌های فروش اتفاق می‌افتد.
در همه جای دنیا تحت شرایطی خاص از مشتریان خودشان کارمزد دریافت می‌کنند و این کاری غیر معمول به حساب نمی‌آید. به هر حال هر فردی که می‌خواهد از خدمات بانک استفاده کند باید هزینه‌های را نیز متقبل شود. تصور من این است که چنین کارهای ما را به سمت عقلایی بردن می‌برد و لازم است. حداقل در سرویس شتابی دریافت کارمزد باعث می‌شود که ما کمی عاقلانه‌تر مسائل اقتصادی را جلو ببریم. در مجموع اگر بخواهیم چه از سطح خرد و چه کلان نگاه کنیم به نظر من کاملا منطقی است.
شهیدی: در خیلی از بانک‌های دنیا حتی برای حساب باز کردن از مشتری‌هایشان پول می‌گیرند. بحث کارمزد از دیدگاه من کاملا منطقی است و باید در قبال خدماتی که ارائه می‌شود باید کارمزدی نیز پرداخت شود. بحث پرداخت قبضی که در کشورمان وجود دارد واقعا در هیچ کجای دنیا به چنین کیفیتی وجود ندارد. اصلا زمانی را سراغ دارید که شرکت برق خودش باجه را تاسیس کرده باشد که هر فردی می‌خواهد قبضش را چرداخت کند به این باجه مراجعه کند؟ چنین روزی را نداشته‌ایم. در شرایط فعلی قبض خود را می‌توانید در هر بانکی که دوست دارید پرداخت کنید و این نشان می‌دهد که چه زیر ساخت بزرگی به وجود آمده است. در حالی که در کشورهای امارات و ترکیه شرایط به این گونه نیست. هر بانکی که سرویس می‌دهد باید پولش را بگیرد و این موضوعی غیر منطقی نیست.
.
شما بالا‌ترین تراکنش پوزی را دارید. اما پوز را رایگان می‌دهید و رایگان کردن شما سایرین را مجبور کرده که آن‌ها هم پوز رایگان بدهند.
خلیلی: یکسری اخلاق‌ها و روش‌های اشتباه در جامعه وجود دارد که این موضوعی که شما مطرح کردید یکی از آن موارد است. قبل از ما شرکت‌های دیگری پوز رایگان داده‌اند و ما هم سعی کرده‌ایم که فقط هم سو باشیم. مسئله پول گرفتن مسئله‌ای است که در همه جای دنیا رایج است. اما در مورد مسئله پوز ما بر این باور هستیم که اگر یک روزی بانک مرکزی و یا شاپرک دستور عمل بدهد که بابت هر پوزی که انجام می‌شود پول دریافت کنیم قاعدتا ما هم استقبال می‌کنیم. زیرا یکی از معضلات بانک ملت تامین سخت‌افزارهاست زیرا بسیار هزینه‌های سنگینی دارد و چون برای پذیرنده رایگان است نگهداری آن مبهم است.
هر چیزی هزینه‌ای دارد و هر تراکنشی یک هزینه انجام، نگهداری دارد و فردی که از خدمات استفاده می‌کند باید این هزینه‌ها را پرداخت کند. اما متاسفانه این فرهنگ در میان مردم ما جا نیفتاده است. اما بهتر است با این واقعیت رو به رو شویم که زمان آن رسیده که مردم باید هزینه‌های خودشان را پرداخت کنند به شرط اینکه سرویس در خور دریافت کنند که همین عامل باعث به وجود آمدن بازار رقابتی می‌شود.
وظیفه ما این است که بتوانیم امنیت را افزایش دهیم و توان فناوری کشور را به نقطه برسانیم که مقبول باد و خیلی عقب نباشیم و از تجهیزات روز دنیا برای مردممان استفاده کنیم و بعد بگوییم حالا انتخاب کنید.
منبع: خبرآنلاین