پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در طول تاریخ اقتصادی وام، همواره ارزش مشتری در شبکه تسهیلات به درآمدی بوده که به‌عنوان سود به ارائه‌دهنده خدمات تسهیلاتی پرداخت می‌کرده است. در چنین مدلی منبع درآمدی ارائه‌دهنده تسهیلات همین سود پرداختی بوده و مابه‌التفاوت تسهیلات دریافتی با بازپرداختی درآمد برایش ساخته است. اما حالا سرویس BNPL در جهان ورق را برگردانده و منبع درآمد اصلی در این شیوه دیگر جیب مشتری نیست. در چهار سال گذشته سهم فروش آنلاین در بازار خرده‌فروشی افزایش یافت و زمینه برای بروز روش‌های مبتکرانه در صنعت پرداخت فراهم شد. از جمله این روش‌ها BNPL است که هم از سوی سازمان‌ها و هم افراد با استقبال روبه‌رو شده و رشد قابل توجهی، در مقایسه با سایر روش‌های مبتکرانه و خلاقانه داشته است.
در BNPL معمولاً از مشتری سود دریافت نمی‌شود و صرفاً بعضی از شرکت‌ها در قبال طولانی‌ترکردن مدت بازپرداخت اقساط برای مشتری، بهره ناچیزی از مشتری می‌گیرند. بااینکه سود صفر یکی از اتفاقاتی است که با افزایش تورم و نرخ سود پول در کشور، حفظ آن کار دشواری است، اما ارائه‌دهندگان سرویس BNPL در تلاش هستند تا این نرخ را صفر نگه دارند و از این طریق جذابیت سرویس را برای کاربران حفظ کنند. بنابراین در این روش ارزش مشتری به ماندگاری او و رفتارهای مالی اوست. به عبارتی در این روش منبع درآمد شرکت‌ها به شیوه دریافت وجه از کاربران نیست.
گریزی به مفهوم BNPL
در جوامعی که اقبال کاربران به استفاده از کامپیوترهای رومیزی کاهش پیدا کرده و در عوض، توجه مردم به استفاده از گوشی‌های هوشمند افزایش پیدا کرده، اقبال به استفاده از روش‌های پرداخت دیجیتال و BNPL هم افزایش قابل توجهی داشته است.
روش BNPL (الان بخر، بعداً پرداخت کن) از روش‌هایی است که با هدف بهبود تجربه پرداخت اعتباری و افزایش قدرت خرید کاربران به وجود آمده و توسعه پیدا کرده و با توجه به اینکه هم به سود مشتری، هم به سود ارائه‌دهنده BNPL و هم به سود فروشنده است، قابلیت بسیار زیادی برای رشد، ترویج و استفاده پیدا کرده است.
علت فراگیری BNPL چیست؟
BNPL یک روش پرداخت است که در آن کاربر یا مشتری کالای مورد نظر خود را خریداری کرده و مبلغ آن را طی اقساط کوتاه‌مدت یا میان‌مدت بازمی‌گرداند. در واقع «الان بخر و بعداً پرداخت کن» نوعی مکانیسم خرید اقساطی است که مهم‌ترین دلیل محبوبیتش، امکان بازپرداخت اقساط بدون کارمزد و بهره از جانب مشتری یا کاربر است.
Buy Now Pay Later یکی از گزینه‌ها یا روش‌های پرداخت است که می‌تواند بر تصمیم خرید تأثیر بگذارد و در بیشتر موارد مشتری را از گزینه‌های «انصراف از خرید» یا «خرید در زمان دیگر» دور کرده و او را به خرید در زمان حال نزدیک‌تر کند.
این امر در شرایطی که بودجه مشتری محدود است یا برای مدتی نمی‌تواند هزینه خرید برخی کالاها را بپردازد، نیز کاربرد خواهد داشت؛ با فعال‌سازی سرویس BNPL، کاربر می‌تواند با خرید در زمان حال، هزینه کالای خود را در زمان آتی و به صورت یکجا یا قسطی بپردازد.
پاندمی کرونا نااطمینانی را افزایش داد که حتی به لایه‌های زیرین زندگی خصوصی افراد نیز کشیده شده بود؛ با روش BNPL افراد توانسته بودند قدری در مقابل نااطمینانی که در زندگیشان ایجاد شده، مقاومت کنند و اثرات آن را تقلیل دهند. این روش پرداخت و البته خرید حتی برای کسب‌وکارها نیز به راهکاری برای برونرفت از شرایط «فوق‌العاده» نیز کمک کند. نرخ بهره و کارمزد صفر، افزایش جریان درآمدی و اندازه بازار سه هزار و ۲۵۰ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۳۰ میلادی از دلایلی است که فراگیرشدن این روش پرداختی را توجیه می‌کند.
از خوبی‌هایی که این روش برای مشتری به همراه دارد، عدم نیاز به تسویه یکجا، همچنین فراهم‌کردن امکان خرید قسطی طیف متنوعی از کالاها و خدمات برای اوست. شرکت‌های ارائه‌دهنده BNPL در این روش، درآمد خود را نه از سود پرداختی مشتری که از پذیرنده‌ها دریافت می‌کنند. در اصل در این روش، معمولاً از مشتری سود دریافت نمی‌شود و صرفاً بعضی از شرکت‌ها در قبال طولانی‌تر کردن مدت بازپرداخت اقساط برای مشتری، بهره ناچیزی از مشتری می‌گیرند. نحوه بازپرداخت شامل مدت‌زمان لازم برای تسویه، هزینه و مبلغ هر قسط را شرکت ارائه‌دهنده خدمات BNPL مشخص می‌کند.
همان‌طور که اشاره شد، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات BNPL از فروشندگان خرده‌فروش (Retailer)، مبلغی را به‌عنوان کارمزد دریافت می‌کنند. در قبال فروش با روش «الان بخر، بعداً پرداخت کن» هم میانگین ارزش سبد خرید هر مشتری و نرخ تبدیل پرداخت (Checkout conversion) افزایش پیدا می‌کند و هم فروشندگان مشتریان بیشتری خواهند داشت؛ بنابراین روش BNPL هم برای مشتریان و هم برای فروشندگان، یک روش سودمند است.
BNPL یکی از روش‌های نوین پرداخت است که مزیت‌های دوسویه آن برای مشتری و کسب‌وکار، انتخابش را به‌عنوان یکی از گزینه‌های مورد استفاده در پرداخت‌های آنلاین، محتمل‌تر کرده است.
جذابیت BNPL برای فروشندگان
رشد سالانه ۵.۴درصدی تا سال ۲۰۲۵ میلادی، انعطاف‌پذیری و تنوع‌دهی به گزینه پرداخت و افزایش درآمد ازجمله دلایلی است که می‌تواند هر تردیدی را در انتخاب BNPL به‌عنوان یکی از روش‌های پرداخت از بین ببرد. البته اگر به این «دلایل»، شیوع کرونا در جهان نیز افزوده شود، BNPL یکی از مؤثرترین روش‌های جذب مشتری برای کسب‌وکارها خواهد بود.
پس از شیوع کرونا در جهان و افزایش موج نااطمینانی در خصوص آینده، خرید کالا و خدمات نیز متعاقباً کاهش یافت؛ بسیاری، از آینده شغلی و اقتصادی کشور خود نامطمئن بودند و بنابراین سبد خرید را محدود به اقلام ضروری می‌کردند. برخی شرکت‌ها برای جلوگیری از آثار مخرب این کاهش تقاضا، به جای ارائه تسهیلات (که ممکن بود کاربر یا مشتری از پس بازپرداخت آن برنیاید یا به هر دلیلی آن را استفاده نکند)، به‌کارگیری روش‌های نوین پرداخت را در دستور کار خود قرار دادند که فعال‌سازی گزینه BNPL برای پرداخت‌ها، یکی از راهکارهای ترغیب مشتری به ثبت سفارش و از بین بردن تردید در انجام خریدها بود.
اگرچه استفاده از این سرویس جذاب به دوران قرنطینه محدود نشد و در حال حاضر نیز Buy Now Pay Later کاربرد فراوانی در پرداخت آنلاین خصوصاً E-commerce دارد؛ چراکه علاوه بر انعطاف‌پذیری کسب‌وکارها در ارائه سرویس‌های پرداخت به مشتریان یا کاربران، درآمدزایی آنها را نیز بالا می‌برد. کاربران با دیدن روش پرداخت BNPL و اطمینان از اینکه مبلغ خریدهایشان را در آینده می‌پردازند، خریدهای بیشتری انجام می‌دهند.
افزایش وفاداری نیز یکی از تأثیرات تنوع‌دهی به روش‌های پرداخت است؛ بدین معنا که مشتریان با علم به اینکه می‌توانند خریدهای بیشتری با قیمت فعلی و زمان پرداخت آتی داشته باشند، بیش از گذشته از کسب‌وکار خرید کرده یا خریدهای خود را محدود به فروشگاهی می‌کنند که از سرویس BNPL بهره برده باشند. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد طی پاندمی کرونا، «تکرار خرید» در فروشگاه‌های استفاده‌کننده از سرویس «الان بخر، بعداً پرداخت کن» تا ۲۰ درصد افزایش داشته است.
دسترسی به پایگاه گسترده‌ای از مشتریان بالقوه یکی دیگر از جذابیت‌های سرویس BNPL برای کسب‌وکارهاست؛ با این سرویس و فعال‌سازی آن در خرده‌فروشی‌های گسترده، افرادی که تا پیش از آن امکان خرید از فروشگاه مورد نظر را نداشتند، به گروه مشتریان کسب‌وکار وارد شده و ممکن است شبکه‌ای از هزاران و بلکه میلیونها مشتری وفادار را تشکیل دهند.
تا زمانی که گزینه‌های پرداخت پیش روی مشتریان از تنوع زیادی برخوردار باشد و از همه مهم‌تر اینکه امکان خرید اقساطی کالا با روش BNPL وجود داشته باشد، نه‌تنها خرید برای مشتری آسان‌تر می‌شود، پرداخت مبلغ کالا یا خدمت (حتی در قیمت‌های بالاتر) نیز راحت‌تر خواهد بود.
تأثیرگذاری بر تصمیم مشتری در خصوص خرید کالا نیز از دیگر مواردی است که کسب‌وکارها را به استفاده از BNPL ترغیب خواهد کرد. کسب‌وکارها با روش BNPL می‌توانند در شرایطی که اطمینان نسبت به آینده به دلیل مشکلات اقتصادی کم شده، فروش محصولات خود را افزایش دهند و جریان درآمدی برای واحد اقتصادی یا تجاری خود را تا حدی قابل پیش‌بینی کنند.
جذابیت BNPL برای کاربران
امروزه مشتریان کسب‌وکارها بیش از گذشته به دنبال روش‌هایی برای پرداخت‌های راحت و امن هستند. اما باید به این نکته توجه کرد که پیشگامی در ارائه روش‌های نوین پرداخت، مستلزم «تغییر عادت در رفتار خریداران» از روش‌های پرداختی کنونی به فرایندهایی مدرن‌تر است. این «تغییر» را می‌بایست با ظهور و بسط سرویس‌های جدید پرداخت و افزایش جذابیت در آنها ایجاد کرد که BNPL یکی از همان روش‌هاست که کاربران را به ثبت سفارش‌های بیشتر ترغیب می‌کند.
نرخ بهره یا کارمزد صفر یکی از مواردی است که می‌تواند BNPL را برای کاربران جذاب کند؛ بدین معنا که این امکان را به مشتری می‌دهد حتی در شرایط تورمی، کالای خود را در سریع‌ترین زمان ممکن خریداری کرده و مبلغ آن را در زمان دیگری پرداخت کند. این امکان برای مشتریانی کاربرد دارد که ممکن است در حال حاضر بودجه کافی برای خرید نداشته یا با پرداخت کل مبلغ به صورت یکجا احساس راحتی نداشته باشند.
جذابیت BNPL برای ارائه‌دهندگان این سرویس
تمامی راهکارهای ارائه اعتبار با کارمزد صفر درصد نیست و ارائه اعتبارهای دارای بازه زمانی بازپرداخت بلندمدت، با دریافت سود همراه است. همچنین دریافت کارمزد از کاربران یکی از راه‌های درآمدزایی این کسب‌وکارهاست. مهم‌ترین منبع درآمد کسب‌وکارهای BNPL از طریق دریافت کارمزد از فروشنده‌هاست که مقدار آن به نوع کالا و مفاد قرارداد با پذیرنده بستگی دارد. در نتیجه مادامی که کاربران بتوانند اقساط خود را حتی با شیوه دریافت اعتبار صفر درصد در موعد مقرر انجام دهند، کسب‌وکارهای BNPL از طریق دریافت سود از پذیرنده‌ها می‌توانند درآمدزایی جالب توجهی داشته باشند. دریافت جریمه به دلیل عدم بازپرداخت اقساط در موعد مقرر نیز از راه‌های دیگر درآمدزایی این کسب‌وکارهاست.
نگاهی به مدل درآمدی جهانی BNPL
در نمونه‌های خارجی BNPL با سود صفر درصد، با توجه به اینکه هر دو هفته یک‌بار حقوق دریافت می‌کنند، معمولاً بازه زمانی پرداخت اقساط از یک‌و‌نیم تا شش ماه متغیر بوده و معمولاً خریدار هر دو هفته یک‌بار اقدام به پرداخت اقساط می‌کند. تعداد اقساط در کسب‌وکارهای BNPL چهار قسط است که معمولاً قسط اول پس از خرید کالا از خریدار در همان ابتدا دریافت می‌شود. شیوه بازپرداخت در بازه زمانی یک‌و‌نیم‌ماهه و چهار قسط، در ایران زیاد رایج نبوده و اعتبار تخصیص‌داده‌شده به کاربران یا در یک قسط و حداکثر تا یک ماه دریافت می‌شود یا از شیوه وام با تعداد اقساط ثابت با سود مشخص استفاده می‌شود. در نمونه‌های خارجی اگر تعداد اقساط بازپرداخت بیش از چهار قسط باشد، کاربر معمولاً سود پرداخت می‌کند.
اسنپ‌پی؛ هماهنگ با استانداردهای جهانی
در ایران شرکت اسنپ‌پی ازجمله شرکت‌های ارائه‌دهنده BNPL در ایران است که سعی کرده محصولی هماهنگ با استانداردهای جهانی به کاربر ایرانی ارائه دهد. اعتبار ماهانه اسنپ‌پی که از آذرماه ۱۳۹۹ به کاربران ارائه شد، کاملاً مشابه نمونه‌های جهانی این سرویس است و اعطای اعتبار صرفاً با گرفتن شماره موبایل و کد ملی و بدون هیچ ضامن یا وثیقه‌ای و به صورت درلحظه انجام می شود. استقبال کاربران از این محصول در نهایت موجب شد سایر بازیگران این عرصه نیز فرایندهای مشابهی را در محصولات خود پیاده‌سازی کنند و بدین ترتیب تحولی در نظام ارائه اعتبار خرد در کشور به وجود آمد. محصول جدید اسنپ‌پی در حوزه اعتبار اقساطی نیز کاملاً منطبق بر نمونه‌های جهانی این محصول طراحی شده است.
کاربران می‌توانند با استفاده از این سرویس، هزینه کالاها و خدمات خریداری‌شده را در چهار قسط و تا چهار ماه بعد از خریدشان بپردازند. خرید قسطی با اسنپ‌پی بدون سود است و خریدار نیازی به چک و سفته ندارد. این سرویس به‌تازگی امکان خرید حضوری از فروشگاه‌های طرف قراردادش را نیز به خدمات خود اضافه کرده است.
یکی از مزایای سرویس اعتباری اسنپ در حوزه تنوع فروشگاه‌ها و کالاهاست. مصرف‌کنندگان با مراجعه به این سرویس می‌توانند انواع کالاهای دیجیتال، لوازم آرایشی و بهداشتی، پوشاک، طلا، لوازم خانگی و… را از بیش از 500 فروشگاه به صورت آنلاین یا حضوری و قسطی خریداری کنند.
علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید قسطی انواع کالاها با اسنپ‌پی به این لینک مراجعه کنند.