پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کمی شبیه پول است … و کمی هم شبیه حباب‌های مالی. نامش بیت‌کوین است، و در یک چشم به هم زدن در همه جا سبز شده تا آینده احتمالی پول‌ها را در کسری از زمان معاصر به ما نشان دهد. بیت‌کوین اساسا نوعی پول مجازی است که در بستر اینترنت، کامپیوترهای پر قدرت، و البته به واسطه علاقه بسیاری افراد به استفاده از شکل‌های جدیدی از پول‌های مبادله‌ای، به وجود آمده.
بیت‌کوین شباهت‌های زیادی با سایر ارز‌ها دارد ولی مهم‌ترینش، پذیرفته شدن بیشتر و بیشتر توسط تجار، خرده فروش‌ها و مردم عادی، چه آنلاین و چه آفلاین، به عنوان راهی برای دریافت و پرداخت است. این روز‌ها خرید پیتزا با بیت‌کوین هم در برخی کشور‌ها ممکن است، یا حتی انجام خریدهای روزانه در سوپرمارکت‌ها.
.
بیت‌کوین یک پول غیر متمرکز است و توسط هیچ دولتی پشتیبانی نمی‌شود. این بخشی از جاذبه آن است.
.
با این حال، بیت‌کوین خیلی با ارزهای سنتی فرق دارد. برخلاف دلار و پوند و یورو، بیت‌کوین توسط هیچ دولتی پشتیبانی نمی‌شود. بلکه نوعی پول کاملا غیرمتمرکز است. بیت‌کوین به هیچ نوع سیستم بانک مرکزی یا سیستم کنترل پولی متصل نیست و این بخشی بزرگ از جاذبه آن است. در عوض، به جای تبدیل شدن به بخشی از یک سیستم که اغلب توسط حرص و طمع افراد یا دستکاری‌های قدرت‌ها قابل آلوده شدن است، این ارز در دنیایی آنلاین گسترش یافته که توسط ریاضیات و پروتکل‌های رمزگذاری هوشمند هدایت می‌شود.
برای شروع باید بیت‌کوین را با روش‌های رایج نظیر کارت‌های اعتباری بین‌المللی، یا در برخی کشور‌ها از طریق جا‌به‌جایی پول در سیستم بانکی، یا حتی پرداخت دستی پول، خریداری کرد. بیت‌کوین‌ها به حساب شخصی بیت‌کوین شما منتقل می‌شوند و امکان ارسال و دریافت آن‌ها به طور مستقیم به خریدار یا از فروشنده را دارید، بدون اینکه نیازی به وجود یک واسطه نظیر بانک یا شرکت‌های صادرکننده کارت‌های اعتباری باشد.
.
بیت‌کوین معادل دیجیتال انتقال پول به روش دست – به – دست است، یعنی تقریبا غیرقابل ردگیری!
.
با حذف واسطه‌های میانی در تبادلات، جا‌به‌جایی بیت‌کوین بدون هزینه‌های موسساتی صورت می‌گیرد. هر طرف تبادل، نا‌شناس بودن خود را حفظ می‌کند که این البته برای طرف‌های درگیر خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد. خرج کردن و گرفتن بیت‌کوین‌ها به آسانی فرستادن یک ایمیل است، قابل انجام با کامپیو‌تر یا تلفن هوشمند. این سادگی مانع از آن شده که سیستم ریاضیاتی بسیار پیچیده‌ای که تمام نقل و انتقالات را محافظت می‌کند و امنیت و رسمی بودن آن‌ها را تایید، مورد توجه افراد قرار گیرد.
در ادامه مطلب به چگونگی خیزش راز‌آلود بیت‌کوین می‌پردازیم، و البته لایه‌های درونی شبکه‌ای که این «ارز – سری» (crypto-currency) را سر پا و فعال نگه می‌دارد نیز نگاهی می‌اندازیم.
.
پیدایش بیت‌کوین
شکل‌گیری بیت‌کوین از افسانه‌های اینترنتی است. در سال ۲۰۰۸، فرد یا افرادی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو سَنَدی را منتشر کردند که در آن به امکان پدیدآوردن طرح مفهومی بیت‌کوین پرداخته شده بود. ناکاموتو بحران مالی ۲۰۰۸، شکست ارزهای پشتیبانی شده توسط دولت‌ها، و فساد سیستم بانکداری فعلی را از جمله عوامل انگیزه بخش برای اختراع ارزی جدید ذکر کرده بود. امروزه بیت‌کوین را نوعی پول خالص‌تر می‌دانند که می‌تواند برای شهروندان عادی دنیای به هم پیوسته‌مان عمل کند و نه اینکه به عنوانی اهرمی توسط دولت‌ها بر علیه آنان مورد استفاده قرار گیرد.
در سال ۲۰۰۹، ناکاموتو اولین برنامه کاربردی بیت‌کوین را منتشر کرد و در ضمن، نخستین بیت‌کوین‌ها را برای به چرخه افتادن این پول مجازی «استخراج» کرد. سپس فقط کافی بود حرف بیت‌کوین بر سر زبان‌ها بیفتد تا ویروس وار در دنیا پخش شود.
.
شکل گیری بیت‌کوین از افسانه‌های اینترنتی است.
.
برای استفاده از بیت‌کوین شما یک نرم‌افزار کیف پول (Wallet) نیاز دارید که ته مانده حساب شما را محاسبه، رمزگذاریی و بر روی کامپیو‌تر شخصیتان نگهداری می‌کند. برای شروع باید ابتدا این برنامه را بر روی کامپیو‌تر یا تلفن هوشمند دریافت و نصب کنید. سپس امکان قرار دادن بیت‌کوین‌ها در حساب شخصی وجود دارد، همان طور که قبلا نوشتیم خرید بیت‌کوین به روش‌های مختلف از طریق حساب بانکی، کارت اعتباری یا پرداخت دستی ممکن است.
سپس می‌رسیم به بحث دوم که یافتن بنگاه‌های تجاری و خدماتی قبول کننده پرداخت با بیت‌کوین است. هر چند در ابتدا این نوع طرف‌های پرداخت کم بودند ولی امروزه به تعدادشان افزوده شده و تجارتخانه‌ها و فروشگاه‌های بیشتری را در دنیا می‌بینیم که بیت‌کوین را به عنوان وجه معامله دریافت می‌کنند؛ از جمله رستوران‌ها، فروشگاه‌های لباس، و سایر بنگاه‌های تجاری. با استفاده از خدمات مرتبطی نظیر Bitspend یا Bitpay نیز می‌توان بیت‌کوین‌ها را برای خرید از تمام خرده فروشی‌ها استفاده کرد، از اقلام کوچک گرفته تا بزرگ
اگر خبرهای مالی را دنبال کنید حتما می‌دانید که بیت‌کوین تنها برای خرید کالا و خدمات نیست. بسیاری جنجال‌ها درباره بیت‌کوین معطوف سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول در صرافی‌های آنلاینی مثل Mt.Gox بود که البته در حال حاضر این صرافی به خاطر هک شدن سیستم‌های خود دچار ورشکستگی شده. افراد با هدف سوداگری و نگه داشتن بیت‌کوین به امید افزایش قیمت آن در آینده، اقدام به سفته بازی بر روی آن می‌کردند که البته با سقوط‌های اخیر در قیمت آن، عملا رویاهای بسیاری نقش بر آب شده.
اما این ارز مجازی و سری چطور اینقدر قدرت مالی پیدا کرده؟ چطور یک نوع جدید از پول می‌تواند ایده‌ای قابل اجرا از آب در آید؟ قضیه پیچیده است، در بخش بعدی به چگونگی خلق بیت‌کوین می‌پردازیم.
یک پول پیچیده
بیت‌کوین شبیه طلا نیست که بشود از دل زمین استخراجش کرد. شبیه کاغذ مخصوص هم نیست که بانک‌های مرکزی با روش‌های دشوار برای حفاظت از جعل آن، چاپش کنند. در عوض، بیت‌کوین‌ها به طور کامل بر شبکه‌ای غیرمتمرکز از کامپیوتر‌ها و شاهکارهای رمزگذاری استوار هستند.
کل سیستم بیت‌کوین بر پایه شبکه P۲P (یا Peer-to-peer) کار می‌کند. معماری P۲P مشابه شبکه‌های اشتراک‌گذاری فایل است که به مردم امکان می‌دهند آزادانه داده‌هایی از همه نوع، شامل فیلم‌ها و موسیقی‌های تحت پوشش قانون کپی رایت را برای هم ارسال کنند. خلاصه که این یک شبکه ارتجاعی است.
به بیان دیگر، هیچ قطب کامپیوتری ویژه‌ای وجود ندارد که تمام فرآیندهای مرتبط با بیت‌کوین را پردازش کند. در عوض، هر کاربر بیت‌کوین بخشی از شبکه‌ای است که مجتمعا بار پردازشی برای تولید بیت‌کوین‌ها و ثبت داد و ستدهای آن‌ها را اداره می‌کند. این ماهیت غیرمتمرکز است که تاکنون بیت‌کوین را در مقابل دخالت‌های دولتی غیرقابل نفوذ کرده و آن را از نظارت و قانون‌گذاری نیز دور داشته.
.
هیچ قطب کامپیوتری ویژه‌ای وجود ندارد که تمام فرآیندهای مرتبط با بیت‌کوین را پردازش کند. همه چیز در یک شبکه بزرگ ثبت می‌شود.
.
اما قبل از اینکه بیت‌کوینی برای استفاده توسط کاربران وجود داشته باشد، ابتدا باید بیت‌کوین‌ها را استخراج کرد. هر کامپیوتری می‌تواند استخراج بیت‌کوین را شروع کند، فقط به یک نرم افزار رایگان مخصوص برای این کار نیاز است. در بحث استخراج باید کل شبکه کامپیوترهای شرکت کننده، مقدار مشخصی کار انجام دهند تا یک بیت‌کوین به عنوان پاداش کارشان استخراج شود و سهم هر یک در کیف پولشان ثبت گردد.
کار کردن این کامپیوتر‌ها شامل مقادیر بسیار زیادی اعمال ریاضی است و ماحصل کار که بیت‌کوین باشد، به حساب صاحب کامپیوتری که یک بسته ریاضی را حل کرده، می‌رود. برخی افراد هزاران دلار وقف خرید سخت افزار قدرتمند برای استخراج بیت‌کوین می‌کنند، و امروزه در عمل استخراج بیت‌کوین تبدیل به یک مبارزه بین کامپیوتر‌ها شده و فقط افرادی که از این نظر برتری دارند، سودآور باقی می‌مانند.
.
امروزه استخراج بیت‌کوین تبدیل به یک جنگ سخت‌افزاری شده.
.
مقدار دقیق کار لازم برای استخراج یک بیت‌کوین، ثابت نیست. شبکه به طور خودکار مقدار کار را طوری تنظیم می‌کند که تعداد بیت‌کوین‌های موجود در کل سیستم با نرخی یکنواخت و از پیش تعیین شده افزایش یابد. این فرآیند تا آنجا ادامه می‌یابد که تعداد بیت‌کوین‌های در چرخش به رقم نهایی یعنی ۲۱ میلیون برسد. در حال حاضر نرخ تولید بیت‌کوین، ۲۵ عدد در هر ۱۰ دقیقه است. هر ۴ سال یکبار این عدد نصف می‌شود و تا سال ۲۱۴۰ کل بیت‌کوین‌های باقی مانده استخراج خواهند شد. بعد از آن، تعداد بیت‌کوین‌های در چرخش ثابت می‌ماند.
همان‌طور که قبلا نوشتیم، بیت‌کوین‌ها در یک کیف پول دیجیتال ذخیره می‌شوند. وقتی شما بیت‌کوینی دریافت یا ارسال می‌کنید، توسط یک امضای دیجیتال تایید می‌شود که نامش کلید رمزگذاری عمومی است و کارش جلوگیری از جعل بیت‌کوین و قابل تشخیص بودن بیت‌کوین‌های واقعی برای کل شبکه است. به یک معنا، شبکه یک دفتر کل عمومی (به نام blockchain یا زنجیره بلاک) برای تمام بیت‌کوین‌ها دارد که از آن به عنوان روشی قابل اعتماد برای نگه داشتن حساب بیت‌کوین‌ها استفاده می‌شود.
.
تعداد کل بیت‌کوین‌های قابل استخراج ۲۱ میلیون است.
.
تمام این‌ها به لطف کدهای مبتکرانه متن – باز بیت‌کوین که برای همه قابل مشاهده‌اند میسر شده. نرم‌افزارهای متن-باز در بین برنامه‌نویسانی که با کنترل‌های سازمانی و کسب سود از این طریق مخالف هستند رایج است. هر برنامه نویس خبرهای می‌تواند کدهای منبع اصلی بیت‌کوین را مطالعه کند و اصلا هم مشکلی ندارد، زیرا این کد نیست که داد و ستد‌ها را محافظت می‌کند، بلکه شبکه متصل به همی از کامپیوتر‌ها است که صحیح بودن هر مبادله را تایید می‌کند و از آنجا که شبکه غیرمتمرکز است، راهی برای دستکاری آن وجود ندارد.
همان‌طور که نوشتیم، زنجیره بلاک یک دفتر کل حسابداری است که ماهیت عمومی دارد. یک پایگاه داده بزرگ است که تک تک مبادلات بیت‌کوینی در آن به صورت ترتیبی ثبت شده‌اند و بر این اساس، مشخص است که در هر لحظه (گذشته و حال) هر کیف پول چه مقدار موجودی داشته و دارد. با ثبت و نگهداری تاریخچه انتقالات، مشکل خرج کردن دوباره که در برخی پول‌های آنلاین به وجود آمده بود، از بیت‌کوین حذف شده. ضمنا زنجیره بلاک به نا‌شناس باقی ماندن افراد نیز می‌انجامد زیرا تنها آدرس کیف پول دریافت کننده هر بیت‌کوین ثبت می‌شود. البته این نا‌شناس بودن ۱۰۰ درصد نیست زیرا بیشتر صرافی‌های بیت‌کوین توسط نهادهای قانونی ملزم به ثبت اطلاعات و داده‌های فردی مشتریان هستند و انطباق احتمالی آن‌ها بر زنجیره بلاک می‌تواند هویت افراد را بر ملا کند.
کیف پول‌ها
نوشتیم که بیت‌کوین بر رمزگذاری کلید – عمومی یا رمزنگاری نامتقارن استوار است، روشی که در آن کلید مورد استفاده برای رمزنگاری با کلیدی که برای رمزگشایی استفاده می‌شود، فرق دارد. به بیان دیگر، با در اختیار داشتن کلید رمزنگاری نمی‌توان رمزگشایی یک پیام را انجام داد. در نتیجه افشا شدن (عمومی بودن) کلید رمزنگاری خطری برای کسی ایجاد نخواهد کرد.
رمزگذاری نامتقارن از دو کلید مجزا تشکیل شده. یکی کلید خصوصی (یا سری) است و دومی کلید عمومی؛ کلید عمومی برای رمزگذاری متن آشکار (Plaintext) یا تایید امضای دیجیتال (Digital Signature) استفاده می‌شود. حال آنکه کلید خصوصی برای رمزگشایی از متن رمزنگاری شده (Cyphertext) یا خلق یک امضای دیجیتال استفاده می‌شود. مجموعه این دو کلید را کیف پول می‌نامند. البته گاهی منظور از آن نرم افزاری است که نقش کیف پول دیجیتال را ایفا می‌کند. اما این‌ها چطور عمل می‌کنند؟
هر تبادل بیت‌کوینی باعث انتقال مالکیت به آدرسی جدید می‌شود؛ آدرس ردیفی از اعداد و حروف تصادفی است که با کمک تابع درهم ساز رمزنگارانه و نیز برنامه رمزنگار، از کلید عمومی استخراج شده است. کلیدهای خصوصی متناظر با آن کلید عمومی به عنوان حفاظ امنیتی صاحب حساب عمل می‌کنند. هر پیام پرداخت که مشخصه اصیل بودن را دارا است، باید شامل کلید عمومی مربوطه و نیز یک امضای دیجیتال باشد که دومی مالکیت کلید خصوصی را اثبات می‌کند.
از آنجا که هر کسی با داشتن کلید خصوصی مرتبط به یک حساب می‌تواند تمام بیت‌کوین‌های آن را خرج کند، می‌توان گفت که امنیت بیت‌کوین مساوی است با محافظت از کلید خصوصی. دزدی بیت‌کوین‌ها که بار‌ها در سال گذشته و در ابعاد بزرگ رخ داده، از جمله نگرانی‌ها پیرامون کیف پول‌های بیت‌کوین به حساب می‌آید. به خصوص افرادی که بیت‌کوین‌های خود را نزد صرافی‌های آنلاین به امانت می‌گذارند از هک شدن سرورهای این صرافی‌ها صدمه جدی خورده‌اند.
بهترین راه، نگهداری بیت‌کوین‌ها در حساب شخصی، بر روی یک کامپیو‌تر امن، حافظه‌های خارجی غیرمتصل به اینترنت، یا چاپ بر روی کاغذ است. برای این منظور حتی سخت افزارهای خاص با نام «کیف پول سخت افزاری» نیز ساخته شده. باید توجه داشت که صرف پاک کرده داده‌های کیف پول از روی حافظه‌های خارجی نمی‌تواند کافی باشد. در سال ۲۰۱۳ گزارشی مربوط به سرقت ۷۵۰۰ بیت‌کوین به ارزش ۷.۵ میلیون دلار دریافت شد. صاحب آن حساب هارد دیسکی را که از آن برای ذخیره کلید خصوصی‌اش استفاده می‌کرد، دور انداخته یا فروخته بود و … حدس‌زدن باقی ماجرا با خودتان!
نرم‌افزار
نرم افزار بیت‌کوین که برای ارسال، دریافت و ذخیره بیت‌کوین استفاده می‌شود کار تولید و ذخیره کلیدهای خصوصی، و مراوده با حساب‌های دیگر در شبکه را انجام می‌دهد. اولین نرم افزار کیف پول با نام Bitcoin-Qt در سال ۲۰۰۹ توسط ساتوشی ناکاموتو در قالب یک کد منبع باز منتشر شد. می‌توان از آن به عنوان یک کیف پول دسکتاپ برای پرداخت‌های شخصی یا بر روی سرور‌ها برای صرافی‌ها استفاده کرد. در نسخه ۰.۹ نام این برنامه به Bitcoin Core تغییر یافت تا نقش آن در شبکه بهتر بیان شود، زیرا در اصل پروتکل بیت‌کوین را تعریف می‌کند و به عنوان استانداردی برای سایر کاربرد‌ها استفاده می‌شود.
یک سوال پولی
شما وقتی در حساب خود بیت‌کوین دارید، یا می‌توانید آن را به ارزهای رایج تبدیل و حساب خود را خالی کنید یا اینکه دل به نوسانات ارزش آن ببندید و بگذارید داراییتان به شکل بیت‌کوین باقی بماند. این را بدانید که انتقالات بیت‌کوین غیرقابل بازگشت هستند و البته به خاطر اینکه هر تبادلی باید در شبکه تایید شود، گاهی فرآیند نهایی شدن برای دقایقی طول می‌کشد.
هنوز قوانین کشوری برای بیت‌کوین وضع نشده و این یعنی ابهام در قانونی بودن آن. از یک طرف می‌شود با بیت‌کوین بدون نظارت دولتی و هزینه جا به جایی پول، وجوهی را دریافت یا از کشور خارج کرد و مطمئن بود که به خاطر عدم نظارت دولتی، هیچ وقت حساب بیت‌کوین با محدودیت یا مسدود شدن روبرو نمی‌شود. اما از طرف دیگر سوال مهم این است که چطور می‌شود به بیت‌کوین اعتماد کرد؟ چطور یک ارز در اینترنت و در یک چشم بر هم زدن به وجود می‌آید و دارای ارزش برابری با ارزهای رایج می‌شود؟
.
تمام ارز‌ها دارای ارزش هستند زیرا مردم اعتقاد دارند که آن ارز‌ها ارزش دارند.
.
توضیحات اقتصادی پیچیده را کنار می‌گذاریم، و جواب کوتاهی به این سوال می‌دهیم: «تمام ارز‌ها دارای ارزش هستند زیرا مردم اعتقاد دارند که آن ارز‌ها ارزش دارند.» بیت‌کوین هم از این قاعده مستثی نیست. فعالان طرفدارش آزادی کامل آن را قبول کرده‌اند و همین طور سفته بازان مالی و مردمی که خیلی ساده اعتمادشان را به دولت‌ها و بانک‌های مرکزی و سیستم‌های مالی از دست می‌دهند. این افراد به معادلات ریاضی و رمزگذاری سیستم بیت‌کوین اعتماد کرده‌اند و اعتمادشان هم مُسری بوده، طوری که باعث بالارفتن اعتبار این ارز مجازی شده.
کمی بیش از اندکی ترسناک
در دنیای امروز بیت‌کوین به آرامی راستای آزمایی می‌شود و به سمت قانون شدن می‌رود. ولی مسئله‌ای که هست، اعتماد واقعی مردم به یک ارز است. و همین جا است که این ارز جدید ترسناک می‌شود. سوداگری بی‌قاعده باعث شده ارزش بیت‌کوین مثل اسبی سرکش بالا برود و مثل گاوی خشمگین پایین بیاید. در سال ۲۰۱۰ هر بیت‌کوین تنها چند سنت ارزش داشت ولی در میانه ۲۰۱۱ این عدد به ۳۰ دلار رسید. سپس در انتهای همان سال به حدود ۲ دلار سقوط کرد. در اوایل ۲۰۱۳ بود که دوباره موشک به جان بیت‌کوین بسته شد و تا ۲۶۰ دلار هم بالا رفت و سپس سقوطی دوباره رخ داد و به ۱۰۰ دلار رسید. در ماه‌های آخر ۲۰۱۳ این اتفاق دوباره اتفاق افتاد. ارزش هر بیت‌کوین تا بیش از ۱۱۰۰ دلار هم رسید ولی بعد به حوالی ۵۰۰ دلار سقوط کرد.
.
سوداگری بی‌قاعده باعث شده ارزش بیت‌کوین مثل اسبی سرکش بالا برود و مثل گاوی خشمگین پایین بیاید.
.
برای بسیاری ناظران این صعود و نزول یادآوری حباب دات-کام و حباب مسکن امریکا است. برخی تحلیلگران می‌گویند این حبابی است منتظر ترکیدنِ دوباره و دوباره. آن‌ها بیت‌کوین را ارزی برای بازنده‌ها و سفته باز‌ها می‌دانند. مورد دیگر در این می‌ان، تبدیل شدن صرافی‌های آنلاین بیت‌کوین به قطب‌هایی برای تبادل این ارز است. وجود این صرافی‌ها ضروری است زیرا به تبدیل بیت‌کوین به ارزهای محلی کمک می‌کنند، اما در عین حال آن‌ها به اهدافی چرب و خوشمزه برای هکر‌ها و البته سازمان‌های قانون‌گذاری تبدیل شده‌اند.
برای مثال هکر‌ها شاید هنوز قادر به خرابکاری در این سیستم شاهکار برای جعل بیت‌کوین یا ساختن تبادل‌های قلابی نشده باشند ولی قطعا دستشان برای حمله به سرور صرافی‌ها که می‌تواند به اندازه سایر سایت‌ها شکننده باشد، باز است. در یکی از حمله‌ها به صرافی Mt. Gox که به روش DDoS انجام شده بود، دسترسی همه کاربران به این سایت قطع شد که نتیجه آن چیزی جز آشوب و نزول قیمت بیت‌کوین نبود.
.
صرافی‌های بیت‌کوین تبدیل به طعمه‌ای چرب و گرم برای هکر‌ها شده‌اند.
.
این صرافی‌ها به شکل دیگری هم خطرساز هستند. بسیاری افراد از آن‌ها برای ذخیره بیت‌کوین‌های خود استفاده می‌کند با این فرض که ذخیره سازی داده‌ها در یک صرافی امن است. ولی تقریبا نزدیک به نیمی از صرافی‌های بیت‌کوین تا به حال توسط هکر‌ها دست به سر شده‌اند و اطلاعات کاربران به خطر افتاده. بنابراین صرافی‌ها جای خوبی برای ذخیره کردن بیت‌کوین نیستند.
قطعا بیت‌کوین یک دارایی پر ریسک است و اصلا نمی‌شود به خاطر امن بودن سیستم زیرساختش، تصور کرد که عاری از هر نوع وجه بد است.
فعالیت‌های غیرقانونی
اگر سیستم بیت‌کوین کمی آشوب طلبانه به نظر می‌رسد، باید گفت واقعا هم این طور هست. بیت‌کوین روشی است برای دور زدن روش‌های مرسوم که متضمن نظارت دولت و دستکاری عرضه پول توسط آن است. با بیت‌کوین افراد می‌توانند وارد شرط بندی آنلاین شوند بی‌آنکه دولت‌ها حرفی برای گفتن داشته باشند. بیت‌کوین هسته اصلی سایت Silk Road بود که یک بازار سیاه از جمله برای خرید داروهای غیرقانونی به شمار می‌رفت. یا سایت The Armory که در آن می‌توان انواع سلاح‌ها را با زحمت کم خرید. سایت Black Market Reloaded هم هست که امکان خرید هر چیز قابل تصوری از سرویس‌ها گرفته تا محصولات را دارد.
تصور کنید که برخی افراد بد طینت بتوانند با استخدام آدم ربا یا تک تیر انداز و پرداخت هزینه آن با بیت‌کوین، به طور نا‌شناس اقدام به کارهای خلاف قانون کنند و ضمن رسیدن به اهداف شومشان، از معرکه سالم در بروند. با بیت‌کوین و کمی تحقیق، احتمالا شما می‌توانید هر کسی را برای انجام کار مورد نظرتان، خوب یا بد، استخدام کنید. اگر کسی در کار جاسوسی باشد هم بیت‌کوین راه مناسب برای خرید اسناد و پرداخت به صورت نا‌شناس را فراهم می‌کند.
نا‌شناس بودن نسبی در سیستم بیت‌کوین، اجازه می‌دهد افراد از زیر مالیات نیز بگریزند. معمولا مخفی کردن دارایی‌ها در حساب‌های خارج از کشور کار سختی بود ولی حالا چطور؟ با بیت‌کوین می‌توان به سادگی میلیون‌ها دلار دارایی را در یک کیف پول الکترونیکی مخفی کرد، دور از نظر مالیاتچی‌ها و همیشه در دسترس. مسلم است که دولت‌ها هر کاری می‌کنند تا شهروندان از پرداخت مالیات نگریزند و مبارزه با حیات خلوت آنلاین یا اینترنت سیاه نیز در همین راستا مورد نظر آن‌ها است.
با وجود این جنبه‌های سیاه و البته نوسانات شدید، جالب است که بدانید بیت‌کوین به زندگی خود ادامه داده و بسیاری از اقتصاددان‌ها و صاحب نظران را با این شگفتی روبرو کرده که در آینده چه اتفاقی برای آن رخ خواهد داد؟
بیت‌کوین فقط یک شروع است
صعود و نزول‌های بزرگ نشانه‌ای از این هستند که این ارز مجازی هر چیزی هست جز ثبات یافته. تا زمانی که استفاده روزمره از بیت‌کوین برای خریدهای رایج بیشتر نشود، وجه سفته بازی بر آن غلبه خواهد داشت و این یعنی اظهار نظر درباره آینده آن سخت است. در حال حاضر بیت‌کوین بازیچه دست سفته بازانی است که با تاثیر بر نرخ برابری آن با ارزهای واقعی، باعث صعود‌های تند و هیجانی می‌شوند تا با فروش بیت‌کوین‌های گران، کسب سود کنند.
در آن سود نیز استخراج کنندگان بیت‌کوین آنقدر بر روی سخت افزارهای قدرتمند برای استخراج وقت و سرمایه گذاشته‌اند و با خبره‌هایی مثل خودشان پنجه در پنجه شده‌اند که کار استخراج به کندی پیش می‌رود، طوری که‌گاه هزینه سخت افزار و برق اختصاص یافته به استخراج، از بیت‌کوین‌های حاصله از آن بیشتر می‌شود و عملا استخراج به صرف نیست.
سوال‌های بیشماری نیز درباره ماهیت این پول مجازی باقی مانده. برای مثال آیا دنیا آماده مهاجرت از پول‌های سنتی تایید شده توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی هست؟ اگر مردم آماده این کار باشند آیا بیت‌کوین جدا مناسب است؟ رقبای بیت‌کوین نظیر پی پی کوین، لایت کوین، و بقیه که به عرصه آمده‌اند چطور هستند؟ تمام این سیستم‌ها ادعا دارند که از سایر ارز‌ها بهترند، واقعا هستند؟
موضوع بحث هر چه که باشد، خواه بیت‌کوین، یا پول‌های چاپی یا اقتصاد جهانی، لازمه همگی اعتماد به یک سیستم ارزی است که منطقی و قابل اعتماد به نظر برسد. شاید در سال‌های آینده ارزهای دیجیتال اعتماد کافی برای نشستن به جای ارزهای سنتی را بیابند. تا آن موقع ممکن است بیت‌کوین از گستره اینترنت محو شود یا از امروز قدرتمند‌تر.
نیما دادگستر
منبع: دیجیاتو / howstuffworks.com / wikipedia