پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مقایسه وضعیت دایرکت‌دبیت ایران و دنیا در گفت‌وگو با فعالان این حوزه / رقیبی برای درگاه پرداخت
نگاهی به ابعاد، چالش‌ها و وضعیت دایرکت‌دبیت در کشور و دنیا در گفت‌وگو با فعالان این حوزه
باور کنید یا نه، سرویس دایرکت‌دبیت (پرداخت مستقیم) در سال ۱۹۶۴ در بریتانیا به‌دلیل نیاز به جمع‌آوری پول از هزاران خرده‌فروش بستنی متولد شد؛ هنگامی که این ایده برای اولین‌بار توسعه یافت، روش‌های پرداخت، به پول نقد، چک و حضور در بانک‌ها محدود می‌شدند. تا اینکه آلستر هانتون، مدیر اجرایی غول کالاهای مصرفی یونیلور، راه‌حلی ارائه داد. چرا از مشتریان مجوزی دریافت نشود تا مبالغ مورد نظر مستقیماً از حساب‌های بانکی‌شان دریافت شود؟ هانتون با الهام از نیاز یونیلور به دریافت پول از فروشندگان بستنی، یک فرایند «انتقال پول خودکار» را ابداع کرد تا امکان دریافت مبالغ مختلف را در زمان‌های متغیر به‌صورت منظم فراهم آورد؛ یک ایده ساده، اما ایده‌ای که سیستم بانکی آن روز را شوکه کرد. سیستم بانکی در آن زمان هم به اندازه امروز در برابر تغییرات مقاوم بود، اما با وجود مقاومت شدید، یونیلور به برنامه خود برای اتوماسیون جمع‌آوری پول نقد ادامه داد تا اینکه این روش انقلابی چهار بعد کاملاً کاربردی شد.
در سال ۱۹۷۰ سرویس دایرکت‌دبیت پذیرفته شد و در خارج از محدوده یونیلور نیز محبوبیت پیدا کرد. امروزه، تقریباً ۵۰ سال پس از شروع استفاده از این سرویس، از هر ۱۰ بزرگسال بریتانیایی، ۹ نفر به‌طور منظم پرداخت‌هایشان را از طریق دایرکت‌دبیت انجام می‌دهند و از هر چهار قبض خانگی، سه قبض با این روش پرداخت می‌شود. با اینکه از شروع و همه‌گیری استفاده از این سرویس در دنیا سال‌های زیادی می‌گذرد، اما این سرویس در ایران تقریباً در ابتدای راه خود و با موانعی برای توسعه همراه است؛ سرویسی که مزیت‌های زیادی نسبت به درگاه‌های پرداخت که استفاده از آنها در کشور متداول است، دارد و حتی می‌تواند رقیبی برای آن نیز محسوب شود. در گفت‌وگو با مهدی عبادی، مدیرعامل وندار؛ سعید قدوسی‌نژاد، مدیرعامل فینوتک؛ علی‌اکبر فراهانی، مدیرعامل شرکت آسان‌پرداخت پرشین و فرشاد صفری، معاون توسعه کسب‌وکار فرابوم به وضعیت این سرویس در کشور پرداختیم.
بی‌توجهی بانک‌ها و عدم مطالبه بازار
مهدی عبادی، مدیرعامل وندار درباره عدم توسعه زیرساخت دایرکت‌دبیت در کشور ابتدا به پیشینه صنعت پرداخت کشور اشاره میکند. به گفته او، به‌طور کلی دو نوع تراکنش به‌صورت کلان وجود دارد؛ تراکنش‌های مبتنی بر کارت و تراکنش‌های مبتنی بر حساب. با توجه به پیشینه‌ای که ایران داشته از حدود سال ۱۳۸۰ تمرکز اصلی صنعت پرداخت روی تراکنش‌های مبتنی بر کارت گذاشته شد و بدین صورت شرکت‌های پرداختی به وجود آمدند که به پی‌اس‌پی‌ها تبدیل شدند و سپس شرکت شاپرک تأسیس شد تا این تراکنش‌ها را مدیریت کند.
او می‌گوید: «به نظر می‌آید بازار پرداخت ایران از آن زمان تمرکز خود را روی ایجاد زیرساخت‌های تراکنش‌های مبتنی بر کارت گذاشت و زیرساخت‌های مورد نیاز برای تراکنش‌های مبتنی بر حساب که دایرکت‌دبیت یکی از آنهاست، در ایران توسعه داده نشد. این موضوع چند دلیل می‌تواند داشته باشد. یکی بی‌توجهی بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت به این نوع از تراکنش‌هاست و دیگری اینکه بازار چنین تراکنش‌هایی را مطالبه نکرده بود. توجه داشته باشید که در دنیا اگر سرویس دایرکت‌دبیت نقش بسیار پررنگی بازی میکند، به این دلیل است که کسب‌وکارهای مبتنی بر حق اشتراک تعدادشان به‌شدت زیاد است و برای سرویس‌های حق اشتراک، تراکنش‌های مبتنی بر کارت کارکردی ندارد. با این حال عمده دلیلی که دایرکت‌دبیت در ایران رشد نکرد، به این خاطر است که زیرساخت‌های تراکنش‌های مبتنی بر حساب در بانک‌ها توسعه پیدا نکرده است.»
طبق صحبت‌های عبادی، در حال حاضر تنها ۱۶ بانک کشور زیرساخت دایرکت‌دبیت را توسعه داده‌اند که وندار زیرساخت این بانک‌ها را به مشتریان ارائه می‌دهد. ۱۴ بانک دیگر در کشور هستند که هنوز زیرساخت‌های تراکنش‌های مبتنی بر حساب را ایجاد نکرده‌اند و آن ۱۶ بانک نیز به‌شدت روی این حوزه کم کار کرده‌اند و هنوز جای کار بسیار زیادی برای توسعه آن وجود دارد.
فرشاد صفری، معاون توسعه کسب‌وکار فرابوم نیز درباره چالش‌هایی که سرویس دایرکت‌دبیت با آنها روبه‌روست و باعث شده آن‌طور که باید این سرویس در کشور رشد و توسعه پیدا نکند، می‌گوید: «در دنیا استانداردی به نام PSD2 وجود دارد که راهنمای خدمات پرداخت است و مفهوم اصلی‌اش مربوط به انتقال مالکیت داده‌ها از سوی بانک به مشتری است. مشتری باید این امکان را داشته باشد تا از داده‌هایی که نزد بانک‌ها و نهادهای مالی دارد، در سایر کانال‌ها نیز استفاده کند. در ایران اما مدل ذهنی بانک‌ها این‌گونه است که مالکیت داده متعلق به بانک‌هاست و یکی از موانعی که باعث می‌شود سرویسی مانند دایرکت‌دبیت در کشور آن‌طور که باید شکل نگیرد، همین موضوع است.»
او توضیح می‌دهد که به‌طور کلی مهم‌ترین مانع بر سر راه دایرکت‌دبیت در کشور، بحث رگولاتوری بانک مرکزی است که باعث شده ذهنیت بانک‌ها این باشد که مالکیت داده با کاربر نیست و با بانک‌هاست. همچنین رگولاتور در صنعت پرداخت علاوه بر اینکه سیاست‌گذاری این صنعت را بر عهده دارد، خودش نیز به‌عنوان رقیب شرکت‌ها در ارائه محصول ورود کرده و همین موضوع باعث شده تا منافع بازیگران خدمت پرداخت حسابی به خطر بیفتد. صفری می‌گوید: «دومین عامل این است که در حال حاضر وجود استانداردهایی مانند OAuth 2.0 در صنعت تجارت الکترونیکی و صنایع دیگر باعث شده که توقعات کاربران از نهادهای مالی که با آنها در ارتباط هستند، افزایش پیدا کند و این موضوع باعث می‌شود بانک‌ها در خصوص مالکیت داده مقاومت به خرج دهند.»
به گفته صفری، چالش بعدی دایرکت‌دبیت در کشور این است که بانکهای کشور از لحاظ readiness آمادگی لازم را در بحث استفاده از بانکداری باز ندارند. او در این‌باره می‌گوید: «بسیاری از بانکهای کشور به درک ارائه سرویس، خارج از کانال‌های مرسوم خود نرسیده‌اند و آنهایی که ایجاد کرده‌اند، نمی‌توانند کسب‌وکار مشخصی برای آن ایجاد کنند. بنابراین عدم آمادگی و عدم بلوغ بانک‌ها نیز یکی دیگر از این چالش‌هاست. نکته بعدی نگرانی بانک‌ها در موضوع اهلیت‌سنجی TPPهاست که خود پلتفرم‌ها باید این شفافیت را ایجاد کنند.» صفری همچنین به موضوع ایجاد اعتماد برای کاربران نیز اشاره میکند و می‌گوید که باید فرهنگ‌سازی و اعتماد استفاده از سرویس دایرکت‌دبیت نیز برای توسعه و رشد این سرویس در کشور ایجاد شود.
علی‌اکبر فراهانی، مدیرعامل شرکت آسان‌پرداخت پرشین نیز درباره عمده دلایل عدم رشد و توسعه دایرکت‌دبیت در کشور به عوامل سمت سرویس‌دهند‌گان اشاره میکند و می‌گوید: «از جمله این عوامل می‌توان به سطح بلوغ فناوری در بانکهای ارائه‌دهنده این سرویس در کشور، داشتن مکانیسم احراز هویت متناسب (احراز هویت کارتی) با ابزار پرداخت دارای ضریب نفوذ بالا نزد کاربران و وجود فرایندهای مدیریت ریسک نزد بانک‌ها اشاره کرد. با گذشت بیش از چهار سال از ورود این سرویس به حوزه پرداخت کشور همچنان شاهد این هستیم که ۱۶ بانک در سطح کشور این سرویس را ارائه می‌دهند و بعضاً فرایندهای احراز هویت نیز متفاوت است که همین موضوع باعث می‌شود کسب‌وکارها برنامه‌های بازاریابی و محصولی خود را روی این سرویس متمرکز نکنند.»
به عقیده فراهانی، برای رشد و توسعه این سرویس در کشور به فرهنگ‌سازی و آموزش کاربران نیاز داریم. او می‌گوید: «البته می‌توان به مدل درآمدی هم اشاره کرد که شرکت‌ها به سمت توسعه این سرویس حرکت نکرده‌اند.»
نیاز به همراهی بانکهای بزرگ و بانک مرکزی
طبق توضیحات سعید قدوسی‌نژاد، مدیرعامل فینوتک موانعی که باعث عدم توسعه درست سرویس دایرکت‌دبیت در کشور شده است، دو جنبه فنی و فرهنگی دارد. او در این‌باره می‌گوید: «در دنیا در برخی کشورها بیش از ۳۰ سال است که سرویس‌هایی نه با اسم دایرکت‌دبیت ولی با همین کارکرد مورد استفاده قرار گرفته‌اند و این در حالی است که در ایران یک موضوع فرهنگی در استفاده از چنین سرویس‌هایی وجود دارد؛ اینکه مردم اعتماد کافی ندارند و به اینکه پولی از حساب‌شان بدون اینکه خودشان در آن لحظه فرایند پرداخت را انجام داده باشند، کم شود، عادت ندارند. تجربه‌های منفی مانند سرویس‌های VAS نیز باعث شده که این بی‌‌اعتمادی در لایه کاربران نهایی تقویت شود. در نتیجه برای اینکه این سرویس بتواند مسیر توسعه‌ای خود را طی کند، لازم است این اعتماد در بین کاربران ایجاد شود.
دومین مانع، چالش فنی است. بانکهای کشور بپذیرند که باید احراز هویت ساده‌تری برای استفاده از این سرویس انجام شود تا مردم نیز ترغیب شوند و از این سرویس استفاده کنند. همچنین عدم گستردگی بانک‌ها یکی از موضوعات مهم است. در ایران دایرکت‌دبیت تا حدودی به بن‌بست خورده است، زیرا اتصال به بانک‌ها کار سختی است و شرکت‌هایی که محصول دایرکت‌دبیت دارند نیز همه بانک‌ها را پوشش نمی‌دهند و اتفاقاً بانکهای مهمی نیز اینجا غایب هستند. به نظر می‌رسد باید حداقل ۸۰ درصد بانکهای کشور این سرویس را پشتیبانی کنند تا این سرویس بتواند توسعه لازم را داشته باشد.»
به عقیده قدوسی‌نژاد، سرویس دایرکت‌دبیت پتانسیل بسیار زیادی برای توسعه دارد، ولی بدون هماهنگی بانکهای بزرگ و کمک بانک مرکزی این اکوسیستم توسعه نمی‌یابد. او می‌گوید: «دایرکت‌دبیت در پرداخت‌های مبتنی بر حساب می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد؛ چراکه امنیتش بیشتر است و امکانات بیشتری نسبت به کارت در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهد. با توسعه این سرویس، یکسری از کسب‌وکارها نیز امکان ظهور پیدا می‌کنند، ولی در شرایط فعلی بدون کمک بانکهای بزرگ شدنی نیست.»
دایرکت‌دبیت در دنیا
مدیرعامل وندار توضیح می‌دهد که در دنیا از سال ۱۹۶۴ سرویس دایرکت‌دبیت ایجاد شد و اولین بار شرکت یونیلور که مواد اولیه بستنی‌سازی را تولید می‌کرد، تصمیم گرفت که به‌صورت مداوم و تکرارشونده از مشتریان خود پول دریافت کند؛ در نتیجه به سفارش شرکت یونیلور سرویس دایرکت‌دبیت برای اولین‌بار شکل گرفت. او درباره وضعیت این حوزه در دنیا می‌گوید: «در حال حاضر در دنیا تقریباً ۴۰ درصد تراکنش‌های آنلاین مبتنی بر حساب یا دایرکت‌دبیت انجام می‌شود.
البته که این عدد در کشورهای مختلف، متفاوت است و کشورها رویکردهای متفاوتی داشته‌اند. برای مثال در کشورهای اتحادیه اروپا به‌تازگی این سرویس جدی‌تر گرفته شده و PSD2 که تمرکز اصلی‌اش روی تراکنش‌های مبتنی بر حساب است و نه کارت نیز جدی‌تر گرفته شده است؛ در واقع به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا این هدف را دنبال میکند که بتواند سلطه و قدرت ویزا و مسترکارت را روی تراکنش‌های مبتنی بر کارت کاهش دهد. اما برای مثال در آمریکا اوضاع متفاوت است. آمار جالبی که در آمریکا وجود دارد این است که ۵۰ درصد تراکنش‌های دایرکت‌دبیت برای خرید کالا استفاده می‌شود و این آمار عجیبی است.»
طبق توضیحات معاون توسعه کسب‌وکار فرابوم، در دنیا معمولاً بین ۱۰ تا ۲۲ درصد تراکنش‌های خرد از طریق سرویس دایرکت‌دبیت انجام می‌شود. او می‌گوید: «عمده تراکنش‌هایی که بر بستر این سرویس در دنیا انجام می‌شود، تراکنش‌های خرد هستند و در ایران نیز عمدتاً تراکنش‌های خرد تراکنش‌های کمتر از ۸۰ هزار تومان هستند و با توجه به حدود تقریبی ۱۵۰ میلیون تراکنش پرداختی که طی روز در کشور انجام می‌شود که ۸۰ درصدشان خرد است، می‌توانیم به این برآورد برسیم که می‌توانیم روزانه حدود یک میلیون تراکنش دایرکت‌دبیتی در کشور داشته باشیم. با توجه به بازیگران این حوزه در کشور اکنون تراکنش‌های روزانه دایرکت‌دبیت در کشور حدود ۵۰ هزار تراکنش است که نسبت به دنیا بسیار عقب‌تر هستیم. این عدد می‌تواند تا ۱۰ برابر بیشتر شود.»
او به انگلستان نیز به‌عنوان کشوری که در دنیا بیشترین استفاده از سرویس دایرکت‌دبیت را دارد، اشاره میکند و این‌گونه توضیح می‌دهد: «حدود ۲۲ درصد از تراکنش‌های خرد انگلستان توسط سرویس دایرکت‌دبیت انجام می‌شود. جالب اینجاست که عمر دایرکت‌دبیت در انگلستان به خاطر خدمات حق عضویت، آبونمان و شارژ ساختمان و باشگاه‌های عضویتی که وجود دارد، به بیش از ۴۰ سال می‌رسد، اما این سرویس در ایران جدید به حساب می‌آید. با این حال وضعیت دایرکت‌دبیت در ایران کاملاً روبه‌رشد و نمایی است و ماهانه تراکنش‌های این سرویس در کشور یک رشد مرکب سه تا پنج درصدی را تجربه می‌کنند. همچنین چون در کشور بازار وام و خدمات دریافت و پرداخت در حال گسترش است، یکی از مکانیسم‌های وصول اقساط و بدهی‌های اعتباری می‌تواند سرویس دایرکت‌دبیت باشد که این موضوع به توسعه آن نیز کمک میکند.»
دستیابی به ۳۰ درصد تراکنش‌های آنلاین
به گفته عبادی، در حال حاضر زیر یک درصد تراکنش‌های آنلاین کشور را دایرکت‌دبیت تشکیل می‌دهد و بازار بسیار کوچکی دارد. او در این‌باره می‌گوید: «با این حال ما متصور هستیم تا سال ۱۴۰۵، ۳۰ درصد تراکنش‌های آنلاین کشور مبتنی بر دایرکت‌دبیت و تراکنش‌های مبتنی بر حساب خواهد بود. یعنی این تغییر پارادایم را ما پیش‌بینی می‌کنیم که این حوزه رشد زیادی را در کشور تجربه خواهد کرد و مردم نیز عادت خواهند کرد که پرداخت‌های تکرارشونده خود را چه در حوزه خرید کالا و چه در حوزه خرید سرویس، روی درگاه پرداخت انجام ندهند.»
او درباره شرکت‌های فعال در حوزه دایرکت‌دبیت در کشور نیز صحبت میکند و می‌گوید که دو شرکت زیرساخت‌های دایرکت‌دبیت را در کشور فراهم می‌کنند که وندار و فرابوم هستند: «اما سرویس حق اشتراک را که به‌شدت مطلوب شرکت‌های حق اشتراک است، فقط و فقط وندار ارائه می‌دهد و فرابوم بیشتر تمرکزش روی ایجاد زیرساخت بوده؛ همین دلیل نیز باعث شده که وندار پیشرو حوزه دریافت حق اشتراک تکرارشونده باشد. در حال حاضر مشتریان پرتراکنش و بزرگ وندار؛ فیلیمو، نماوا، آسیاتک، مبین‌نت، بلوط، فیلم‌نت، بلوبانک و… هستند.»
مدیرعامل وندار درباره آمار و ارقام بازار دایرکت‌دبیت در کشور می‌گوید: «آماری از سهم بازار دایرکت‌دبیت به‌صورت دقیق در کشور وجود ندارد. امروز پذیرنده بزرگی وجود دارد به نام کافه‌بازار که یک میلیون کاربر را جذب این بستر کرده است. وندار نیز مانند کافه‌بازار یک میلیون کاربر را جذب سرویس دایرکت‌دبیت کرده است. من آماری از شرکت فرابوم ندارم که چه میزان کاربر را جذب کرده؛ در نتیجه نمی‌توانم دقیقاً به سهم بازار وندار اشاره کنم، ولی فکر می‌کنم تا سال ۱۴۰۵ حدود ۳۰ درصد تراکنش‌های آنلاین کشور مبتنی بر دایرکت‌دبیت خواهد بود.»
پتانسیل زیاد رشد
طبق صحبت‌های صفری، فرابوم در ایران یکی از ارائه‌دهندگان اصلی سرویس دایرکت‌دبیت است؛ چنانچه دو شرکت وندار و آپ سرویس دایرکت‌دبیت را از مبداء فرابوم ارائه می‌دهند. او می‌گوید: «حدود ۷۵ درصد سهم عمده بازار تراکنش‌های دایرکت‌دبیتی که در کشور انجام می‌شود، به‌صورت مستقیم از طریق فرابوم انجام می‌شود. ۲۵ درصد نیز توسط همکاران تجاری و فروش آنها صورت می‌گیرد. همچنین فرابوم حدود ۹۰ پذیرنده دایرکت‌دبیت دارد که عمده آنها شامل آپ (شارژ کیف پول خودکار)، اسنپ‌فود از طریق آپ، همراه‌کارت (قبض و شارژ)، همراه اول و ایرانسل، تپسی، پینوست، دیجی‌پی و… هستند.»
معاون توسعه کسب‌وکار فرابوم می‌گوید که در ایران ماهانه حدود یک میلیون تا یک میلیون و ۵۰۰ تراکنش دایرکت‌دبیتی انجام می‌شود که می‌تواند بسیار افزایش پیدا کرده و به ۵ تا ۱۲ میلیون تراکنش ماهانه برسد که در حال حاضر یک‌دهم آن اتفاق افتاده است. او در این‌باره این‌طور توضیح می‌دهد: «تعداد تراکنش‌های دایرکت‌دبیتی در کشور این پتانسیل را دارد که به روزانه حدود نیم‌میلیون تراکنش برسد و برای اینکه این اتفاق بیفتد، هم باید تعداد بانکهای پشتیبانی‌کننده این سرویس افزایش یابد و هم اعتماد لازم از سوی کاربران ایجاد شود.»
به عقیده صفری، با توجه به روندی که در دنیا طی شده و توسعه خدمات فین‌تکی که در ایران وجود دارد، می‌توان حداقل در سناریو محافظه‌کارانه، پنج درصد از تراکنش‌های خرد کشور را روی سرویس دایرکت‌دبیت آورد. او می‌گوید: «دنیا در حال حرکت به این سمت است که تراکنش‌های مبتنی بر حساب توسط دایرکت‌دبیت صورت پذیرد و در ایران نیز بهترین اتفاق همین است که این سرویس به سمت تراکنش‌های حسابی سوق پیدا کند.»
سعید قدوسی‌نژاد، مدیرعامل فینوتک نیز درباره شرکت‌های فعال در حوزه دایرکت‌دبیت در کشور صحبت میکند و می‌گوید: «در این سرویس دو لایه کسب‌وکار فعال هستند؛ یکی کسب‌وکارهای لایه اتصال به بانک هستند که فینوتک در این بخش فعال است و دوم کسب‌وکارهای لایه محصول هستند مانند وندار. مدل کاری فینوتک B2B است و برای مثال ما API دایرکت‌دبیت را در اختیار یک شرکت واسط قرار می‌دهیم و آنها محصول دایرکت‌دبیت را به وجود می‌آورند و در اختیار کسب‌وکارهایی مانند VODها، SaaSها و کسب‌وکارهای محتوامحور قرار می‌دهند. بانکهای طرف قرارداد فینوتک در حال حاضر پنج بانک هستند و با اینکه ما به این سرویس علاقه زیادی داریم و اهمیت استراتژیک زیادی برایش قائلیم، ولی به‌دلیل موانعی که وجود دارد، فراخوان جدی روی آن نداشته‌ایم.»
قدوسی‌نژاد بر این باور است که تا زمانی که بانکهای بزرگ وارد سرویس دایرکت‌دبیت نشوند و تا زمانی که بانک مرکزی در این حوزه کمک نکند، دایرکت‌دبیت نمی‌تواند آن‌طور که باید رشد کند.
با توجه به توضیحات فراهانی، اگر از منظر عرضه به ارائه سرویس دایرکت‌دبیت نگاه کنیم، توسط پلتفرم‌های بانکداری باز و به‌صورت مستقیم توسط بانک‌ها یا شرکت‌های زیرمجموعه آن صورت می‌گیرد و اگر از منظر تقاضا به آن نگاه کنیم، اپلیکیشن‌های پرداخت‌ساز، VODها، پلتفرم‌های لندتک و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت از آن استفاده می‌کنند.
فراهانی می‌گوید که در حال حاضر حجم این بازار و تعداد کاربران این سرویس تعداد بالایی نیست و روزانه قریب به 100 هزار تراکنش روی این سرویس صورت می‌گیرد و سهم بازار آپ نیز کمتر از 50 درصد از کل بازار است. او می‌گوید: «این سرویس به‌عنوان روش پرداخت در اختیار شرکت‌ها قرار داده شده و به‌عنوان درگاه پرداخت در گروه اسنپ به‌عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین سرویس‌ها در اختیار عموم قرار گرفته است. این روش پرداخت در اپلیکیشن آپ به‌عنوان درگاه پرداخت اضافه شده، اما یکی از محصولاتی که بر اساس سرویس برداشت مستقیم از حساب توسعه داده‌ایم، سرویس پرداخت روزانه اقساط بیمه است که کاربر به جای پرداخت یک‌مرتبه هزینه بیمه می‌تواند به‌صورت روزانه و اقساطی پرداخت خود را انجام دهد. البته این سرویس به‌صورت پرداخت اقساط روزانه یا ماهانه در سایر سرویس‌ها قابل ارائه است و به‌زودی در قالب روش پرداخت یکپارچه با سایر روش‌های پرداخت (کیف پول، اعتبار و درگاه IPG) در اختیار سایر شرکت نیز قرار می‌گیرد.»
به عقیده فراهانی، دایرکت‌دبیت پتانسیل بسیار خوبی برای تسهیل در خدمات پرداخت دارد و یکی از محل‌هایی که می‌توان آینده خوبی را برای آن متصور بود، ترکیب آن با خدمات لندتک است. او در این خصوص می‌گوید: «با وجود شرایط تورمی در کشور و رشد کسب‌وکارهای حوزه لندتک، ترکیب مکانیسم دایرکت‌دبیت و خدمات اعتباری در کنار پرداخت اقساط تسهیلات می‌تواند رشد آن را بیشتر کند. اما مهم‌ترین گام در راستای توسعه این سرویس، اضافه‌شدن بانکهای ارائه‌دهنده سرویس و ارتقای سطح سرویس‌دهی بانکهای فعلی است که در حال حاضر با چالش مواجه است.»
مزایایی از جنس سهولت پرداخت
دایرکت‌دبیت یکی از مکانیسم‌های پرداخت جدید است که طی سال‌های اخیر به صنعت پرداخت کشور معرفی شده و می‌تواند به کسب‌وکارهایی با مدل درآمدی حق عضویت یا کسب‌وکارهایی که دارای پرداخت‌های منظم و دوره‌ای هستند، کمک کند. فراهانی با بیان این موضوع، توضیح می‌دهد: «این سرویس می‌تواند به سرعت جمع‌آوری گردش حق اشتراک به کسب‌وکارها کمک کند و از سمت دیگر نیز می‌تواند تجربه کاربری مناسبی را برای کاربران فراهم آورد که می‌توان به پرداخت‌های موسوم به One Tap Payment اشاره کرد که یکی از نمونه‌های موفق آن در اسنپ‌فود توسط اپلیکیشن آپ عملیاتی شده است.»
عبادی با بیان اینکه دایرکت‌دبیت یک زیرساخت است، نه یک سرویس، می‌گوید: «حق اشتراک یک سرویس است. One tap payment یک سرویس است؛ در نتیجه سرویس دریافت حق اشتراک یا One Tap Payment می‌تواند به هر کسب‌وکاری کمک کند. در کسب‌وکارهای مبتنی بر حق اشتراک و پرداخت‌های تکرارشونده یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی را که دایرکت‌دبیت حل میکند، ایجاد جریان درآمدی مستمر و قابل پیش‌بینی برای کسب‌وکارهاست. یعنی وقتی کسب‌وکاری از درگاه پرداخت استفاده میکند، خیلی درآمد ماه‌های بعدی‌اش قابل پیش‌بینی نیست، اما وقتی تراکنش‌ها بر بستر دایرکت‌دبیت باشد، جریان درآمدی باثبات می‌شود و می‌داند که از یک تعداد مشتری در پایان ماه مبلغی را دریافت خواهد کرد. چالش بزرگ دیگری که کسب‌وکارهای مبتنی بر حق اشتراک دارند، وقفه و فاصله‌ای است که بین خرید دو حق اشتراک کاربران‌شان برایشان ایجاد می‌شود و این فاصله ضرر و زیان زیادی را به کسب‌وکار وارد میکند، ولی دایرکت‌دبیت کمک میکند که در لحظه‌ای که سرویس کاربر تمام شد، بلافاصله شارژ شود و عملاً این فاصله را پر میکند.»
طبق صحبت‌های او، برای کاربران نیز دایرکت‌دبیت این مزیت را دارد که فرایند خرید را برایشان تسهیل میکند. برای کسب‌وکارهایی که مبتنی بر حق اشتراک نیستند و از مدل One Tap Payment دایرکت‌دبیت استفاده می‌کنند نیز این امکان ایجاد می‌شود که با ایجاد سهولت در لحظه پرداخت، نرخ موفقیت خرید کاربران‌شان را بالاتر می‌برند. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «بارها شده که شما در یک وب‌سایت سبد خریدی را تشکیل می‌دهید و وارد درگاه پرداخت می‌شوید، ولی رمز دوم پویای شما ارسال نمی‌شود یا رمز را اشتباه وارد می‌کنید و در نهایت ممکن است از خرید منصرف شوید، اما دایرکت‌دبیت کمک میکند پرداخت به‌صورت One Tap Payment انجام شود، بدون اینکه کاربر از وب‌سایت آن کسب‌وکار خارج شود و نیازی به وارد کردن رمز دوم پویا یا ورود به درگاه پرداخت داشته باشد. این سهولت در پرداخت باعث می‌شود نرخ موفقیت سبد خرید بالاتر رود.»
مصداق‌هایی از دایرکت‌دبیت در کشور
طبق توضیحات صفری، در حال حاضر دایرکت‌دبیت در مدل‌هایی مانند پرداخت‌های سریع یا آنی، پرداخت‌های زمان‌بندی‌شده و پرداخت‌های دوره‌ای در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. کسب‌وکارهایی که کاربران حق عضویت دارند، کسب‌وکارهایی که خدمات پرداخت یکی از مهم‌ترین خدمات آنهاست و پرداخت سریع جزء اولویت‌هایشان است، می‌توانند از مخاطبان اصلی سرویس دایرکت‌دبیت باشند. او در پایان با بیان این موضوع می‌گوید: «علاوه بر این، کسب‌وکارهایی که خدمات آبونمان دارند یا اشتراک ماهانه دارند نیز می‌توانند از سرویس دایرکت‌دبیت استفاده کنند. همچنین این سرویس برای ایجاد عادت‌های سرمایه‌گذاری افراد می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و در این بخش کسب‌وکارهایی که در حوزه مدیریت ثروت فعالیت می‌کنند، مخاطبان این سرویس هستند.»
منبع
عصر تراکنش ۷۰