شهروند الکترونیک در مقایسه با شهروند سنتی

این روزها به کاربردن واژه الکترونیک به دنبال هر کلمه‌ای، کاملا عادی است. هرچند هنوز در کشور ما بسیاری از پروژه های الکترونیکی عملیاتی نشده و زیرساخت‌های لازم برای اجرای آنها فراهم نشده است، اما دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک، شهروند الکترونیک و بسیاری از الکترونیک‌های دیگر واژه‌هایی است که حداقل به گوش آشنا هستند.

شهروند الکترونیک و تجارت الکترونیک پیش‌نیاز تحقق تجارت الکترونیک است. از سویی دیگر شرط تحقق شهروند الکترونیک و تجارت الکترونیک در کشور نیازمند مشارکت شهروندان الکترونیک در این طرح است که نقش موثری را در رسیدن به اهداف مورد نظر ایفا می‌کند. در دنیای امروز، آدمی خسته از گشت‌وگذار عادی و زندگی در کلان‌شهرهایی مملو از آلودگی‌ها، شلوغی‌ها، معطلی‌ها و خستگی‌ها به دنبال مجالی است که جلوه‌های نشاط و سرزندگی را بازیابد. فناوری اطلاعات و ارتباطات در فضای مجازی، به سوی راحتی بیشتر انسان، تعاملات و ارتباطات روان‌تر، بهتر و سازنده‌تر در اجتماع و ارائه هرچه بهتر خدمات به شهروندان یک جامعه در حرکت است. اما حضور در فضای مجازی برای هر شهروند ایرانی نیاز به آمادگی هایی دارد که موارد آن توسط بنیاد IDCL، با سرفصل‌هایی معین تحت عنوان استانداردهای شهروند الکترونیک مشخص شده است.

.

طرح تکفا

در همین راستا از چند سال پیش طرح جدیدی موسوم به «توسعه کاربردی فناوری اطلاعات» یا به صورت خلاصه «تکفا» توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی که متولی طرح‌ریزی برنامه‌های کلان دولت است، پایه‌گذاری شد. هدف طرح تکفا در یک بعد توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در میان کارکنان دولت و دستیابی به دولت الکترونیک-پیش نیاز تحقق تجارت الکترونیک- و در بعد دیگر پرورش عموم جامعه برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی روزمره بود. در کشور ما نیز از ابتدای سال ۲۰۰۵ ، مراکز آموزش مهارت های IT با هدف آموزش شهرنشینی الکترونیک، مهارت‌های IT و کاربری رایانه در این مسیر قدم نهاده‌اند و به این ترتیب مراحل بومی‌سازی استاندارد شهروند الکترونیکی آغاز شده است.

. 

شهروند الکترونیک و مزایای آن

شهروند الکترونیک در مقایسه با شهروند سنتی زندگی مدرن‌تری را تجربه می‌کند، برای زندگی در عصر ارتباطات و اطلاعات اعتماد به نفس بیشتری دارد و با توانایی بیشتری از حقوق شهروندی خود دفاع می‌کند. صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌ها با توجه به انجام بسیاری از کارها بدون نیاز به خروج از منزل یا محل کار و همچنین کاهش هزینه‌های تردد شهری و بین‌شهری از دیگر مزایای شهروند الکترونیک است. فراگیری مهارت‌های شهروند الکترونیکی، توانایی استفاده از فناوری‌های ارتباطی نوین را در شهروندان افزایش می‌دهد و به این ترتیب آنها را برای استفاده از تسهیلات و خدمات دولت الکترونیک آماده می‌سازد.

.

شهروند الکترونیک عامل مهم پیشرفت شهر الکترونیک

در کشور ما زیربنایی‌ترین و اساسی‌ترین پایه‌ها در آموزش شهروند الکترونیک از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نیست و هنوز فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی کافی و مناسبی در این خصوص انجام نشده است. عدم توجه لازم برای آموزش مهارت‌های رایانه در نظام آموزشی کشور را می‌توان علت اصلی این ضعف بزرگ برشمرد.

شهروند الکترونیک عبارت بسیار زیبایی است، اما در جایی که شهروندان آن ذهنیتی از الکترونیکی شدن و کاربرد این عبارات در زندگی خود ندارند، قطعا شهر و شهروند الکترونیکی وجود خارجی نخواهد داشت. بخش بزرگی از بار این مسوولیت به عهده نهادهای آموزشی و تربیتی است که شاید بتوان مدارس را در صدر آنها قرار داد. با توجه به این که مدرسه اولین جایی است که فرد در آن زندگی اجتماعی را تجربه می‌کند، می‌بایست توجه بیشتری به آن معطوف داشت.

براساس بررسی‌های به عمل آمده، آموزش رفتار شهروندی یکی از مهم‌ترین آموزش‌هایی است که با توجه به مولفه‌های امروز جهان در عصر ارتباطات، بیش از هر آموزش دیگری نیاز به آن احساس می‌شود. بنابراین شهروند الکترونیک عامل مهم در پیشرفت شهر الکترونیک و در ادامه تجارت الکترونیک است.

عمار پورصادق

منبع: هوشمند باشیم