پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
مشکلی به اسم بانکداری کریپتو
اخبار کریپتو، بهویژه سال گذشته و با اتفاقاتی که افتاد، معمولاً تیتر یک خبرها است. داستان سودهای کلان عدهای در مقابل ضررهای عجیبوغریب عدهای دیگر، کلاهبرداریهای میلیاردی، سیاستها و حتی بانکداری، عناوینی هستند که میتوان در این خبرها مشاهده کرد. کل ارزش طبقه دارایی دیجیتال، کمتر از نصف ارزش بازار اپل است، ولی با این حال حجم انبوهی از خبرها و توجه بازار را به خود اختصاص داده. دلیل اینهمه هیاهو، پتانسیل نهفته در این طبقه دارایی است. پتانسیلی که احتمالاً میتوان با ایده ترکیب داراییهای مالی با فناوریهای نوآورانه، به آن دست یافت.
تیتر یک خبرهای اخیر، نه کاهش قیمت رمزارزها و بیتکوین است و نه سقوط دومینووار بسیاری از فعالان صنعت کریپتو، از جمله صرافی بزرگ افتیایکس؛ جدیدترین و داغترین اخبار کریپتو، فعلاً در مورد رگولاتورهای بانکی و اوراق بهادار است، که در تلاشاند تا با بررسی و بهبود مقررات موجود، تعاملات بین صنعت خدمات مالی و رمزارزها را سروسامان بدهند.
در ایالاتمتحده، تعدادی از شرکتها به دنبال راهاندازی «بانکهای کریپتو» هستند و ادعا میکنند که اگر این اتفاق بهزودی محقق نشود، ایالاتمتحده آمریکا در پذیرش و استفاده از پتانسیلهای نوآوری کریپتو، از دیگر کشورها عقب خواهد ماند. طرفداران صنعت کریپتو، رویکرد محتاطانه و محافظهکارانه رگولاتورهای بانکی ایالاتمتحده را محکوم میکنند و انتظار دارند تعاملات بین بانکها و شرکتهای کریپتو بیشتر از اینها باشد. برخی از بازیگران بزرگ صنعت، مانند بایننس، که تاکنون بدون تنظیمکننده اولیه و در سطح جهانی فعالیت کرده، به دنبال ایجاد تحول در صنعت بانکداری، در ایالاتمتحده و حتی سطح جهانی هستند.
بانکها با استانداردهای بالا کار میکنند
اینکه به هر تازهواردی، با منافع خاص اجازه داده شود تا در مورد مسئله مهمی مثل بانکداری اظهارنظر کرده و برای آن تعیین تکلیف کند، آغاز یک فاجعه برای سیاستهای نظارتی ایالاتمتحده آمریکاست. سیستم مالی ایالاتمتحده، به این دلیل رهبر جهانی است که مقامات نظارتی و اختیارات متعدد حفاظت از مصرفکننده، سرمایهگذاران و صنعت در آن جاری است و سطح بالایی از استانداردها اعمال میشود.
گرفتن تأییدیه برای مالکیت یا راهاندازی یک بانک در ایالاتمتحده، کار هرکسی نیست. برای کسب چنین تأییدیهای، گذشتن از هفتخوان دفتر کنترل ارز ایالاتمتحده (OCC) و شرکت بیمه سپرده فدرال (FDIC) لازم است. علاوهبراین، برای راهاندازی شرکتهای هلدینگ بانکی، هیئت حکام فدرال رزرو نیز باید تأییدیه صادر کنند. کلیه این نهادهای نظارتی، ایجاد شدهاند تا از سیستمهای بانکی و مصرفکنندگان آنها به بهترین نحو محافظت کنند.
سوابق ضعیف به صنعت آسیب میرساند
در موارد معدودی که مجوز بانکی صادر شده، سوابق ضعیف مؤسسات متمرکز بر رمزارزها باعث آسیب به صنعت شده و اعتبار همه افراد فعال در فضا را خدشهدار کرده است. بهعنوان مثال، دفتر کنترل ارز ایالاتمتحده، در ژانویه 2021 بود که برای راهاندازی بانک دیجیتال انکوریج (Anchorage) تأییدیه مشروط صادر کرد، اما در عرض 15 ماه، عدم رعایت شرایط قرارداد عملیاتی باعث شد تا این بانک متوقف شده و دستور عدم رضایت دریافت کند.
تجربه غیربانکی ارائه محصولات شبهبانکی در فضای کریپتو هم معمولاً نتایج خوبی نداشته. علاوه بر افتیایکس، شرکتهای دیگری مانند سلسیوس نتورک، وویجر دیجیتال و بلاکفی نیز در سال 2022 اعلام ورشکستگی کردند و سر خیل عظیم مشتریانشان را بیکلاه گذاشتند. نگاه کردن به این شرکتها، یک درس بزرگ به رگولاتورهای بانکی میدهد: اینکه سیستم بانکی باید از شرکتهایی که کسبوکار نامطمئن دارند و سالم مدیریت نمیشوند مصون بماند.
درس دیگری که سرمایهگذاران باید از شکستها و رسواییهای سال قبل بگیرند این است که صِرف ارائه محصولات و خدمات بانکی، یک شرکت را بانک نمیکند. فرق زیادی بین امنیت ادعایی یک شرکت بیدروپیکر با امنیت یک بانک چارتر ایالاتمتحده وجود دارد.
اگرچه علتهای سقوط سه شرکت مذکور متفاوت است، اما اشتراکاتی میان آنها وجود دارد. سرمایه ناکافی و عدم تمرکز، ریسکهایی هستند که میتوان در اکثریت شرکتهای سقوطکرده سال گذشته پیدا کرد. ضمن اینکه بانکها، معمولاً سراغ معاملات پرریسک نمیروند، درحالیکه این شرکتها، روی مدلهای تجاری بسیار پرخطر (که طبیعتاً درصورت موفقیتآمیز بودن سود بسیار بالایی هم دارند) شرطبندی کرده بودند.
نکته قابل توجه این است که این شرکتها، به دلیل ریسکهای متداول صنعت کریپتو، که نقدینگی و حساسیت به نوسانات شدید بازار است، سقوط نکردهاند. این شرکتها شکست خوردند، چون به مشتریانی وام دادند که قادر به بازپرداخت وام نبودند.
اول ایمنی بعد کار
اوایل ماه گذشته بود که در سوم ژانویه، اداره کنترل ارزی ایالاتمتحده، شرکت بیمه سپرده فدرال و خودِ فدرال رزرو، بیانیه مشترکی صادر کردند مبنی بر خطرات داراییهای دیجیتال برای سازمانهای بانکی. آنها در این بیانیه، تعدادی از مهمترین ریسکهای کلیدی را فهرست کرده و هشدار دادند که «ریسکهایی که قابل کنترل یا کاهش نیستند، نباید به سیستم بانکی منتقل شوند».
در بخشی از این بیانیه که احتمالاً مهمترین بخش آن میتواند باشد، آمده است «انتشار و نگهداری داراییهای رمزنگاری در شبکههای باز، عمومی یا غیرمتمرکز، به احتمال زیاد با رویههای بانکی مطمئن و سالم ناسازگار است». این اعلامیه، درواقع اعمال ممنوعیت برای بانکهایی است که استیبلکوین یا رمزارز نگهداری میکنند.
رگولاتورهای بانکی، صرفاً به تهدیدها علیه امنیت و ثبات سیستمهای بانکی واکنش نشان میدهند و عملاً کاری به مجموعههای غیربانکی ندارند. با توجه به لحنی که همه اعلامیهها و بیانیهها دارند، میتوان رویکرد آنها را برای حصول اطمینان کامل از حفاظت ملت درک کرد.
بااینحال، گزارشها حاکی از آن است که دریافت خدمات بانکی برای شرکتهایی که خدمات رمزارز ارائه میدهند دشوار است. قطعاً، بانکها در ارائه خدمات افتتاح حساب و غیره به شرکتهای رمزارز بسیار سختگیر هستند و نباید اینطور باشد. هر شرکتی که محصولی قانونی را ارائه میدهد، استحقاق دسترسی به یک سیستم بانکی را دارد.
منع چندانی برای بانکها، به جهت ارائه خدمات به شرکتهای فعال در فضای کریپتو وجود ندارد. اما بانکها به دنبال کاهش ریسک هستند درحالیکه شرکتهای رمزارز حاشیه ریسک را افزایش دادهاند. با توجه به همه شکستهایی که دیدیم و اخبار نگرانکنندهای که در مورد بازیگران بد صنعت شنیدیم، این ریسک بالا قابل درک است.
اعتبار چیزی است که به سختی به دست میآید و به راحتی آب خوردن از دست میرود. صنعت کریپتو، فعلاً اعتبار بسیار کمی نزد جامعه رگولاتوری دارد و این باعث شده است تا بازیگران خوب صنعت نیز پاسوز بقیه شوند و رنج ببرند. بههرحال، دیریازود، این دوره میگذرد و بازیگران خوب صنعت که مدیریت ریسک قابل قبولی دارند و محصولات قانونی ارائه میدهند، به سیستمهای بانکی و خدمات مالی آنها دسترسی پیدا میکنند. اگرچه شاید آسان نباشد، اما غیرممکن هم نیست.
یکی از مهمترین نقاط قوت صنعت بانکداری ایالاتمتحده پایداری آن است و از این رو، تغییر آن دشوار است. اما این تغییر، برای تعامل صنعت کریپتو با صنعت بانکداری لازم است. خبر خوب این است که رگولاتورها، به صنعت کریپتو نه نگفته و نمیگویند، اما منتظر روی کار آمدن و اعتمادسازی توسط بازیگرانی هستند که خوب بلدند مدیریت ریسک کنند و سابقهای قوی دارند. این باعث میشود تا مطمئن شویم که رگولاتورها، در آیندهای نه چندان دور، راهی برای حل مشکل بانکداری کریپتو پیدا خواهند کرد.