پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ارزیابی خسارت‌ها به سیستم بانکی آمریکا / از خرابه‌های طوفان سهمگین سقوط سیلیکون‌ولی چه خبر؟
همیشه بعد از طوفان، برهه‌ای از آرامش و سکوت هم وجود دارد. برهه‌ای که بقا دیگر در معرض خطر نیست و می‌توان در آرامش برای ادامه حیات برنامه‌ریزی کرد. اما بعد از گذران این برهه سکوت و آرامش، تازه نوبت به ارزیابی خسارت‌ها و آسیب‌ها می‌رسد. درست است که بقا حرف اول را می‌زند، اما آنچه که ازدست‌رفته نیز بی‌ارزش نبوده است. چه چیزهایی را از دست داده‌ایم؟ چقدر خرابی و ویرانی به بار آمده؟ اوضاع چقدر طول می‌کشد تا به روال عادی و سابقش برگردد؟ اصل قرار هست برگردد یا نه؟
این سکانس، برای کسانی که شاهد وضعیت بانکداری ایالات متحده در سال گذشته بوده‌اند، بسیار آشناست. در روزهای پس از سقوط بانک سیلیکون‌ولی (Silicon Valley Bank)، که خودش را شانزدهمین وام‌دهنده بزرگ ایالات متحده می‌دانست، ترس و وحشت وجود سیستم‌های مالی و بانکی کشور را فراگرفته بود. خصوصاً که دو بانک دیگر نیز پیرو سقوط سیلیکون‌ولی شکست‌خورده بودند. بااین‌حال، جای خوشحالی است که بعد از آن، دیگر هیچ وام‌دهنده‌ای در معرض خطر قرار نگرفت. اتفاقی که نشان می‌دهد امداد خوب بوده‌اند.
اما از خرابه‌های آن طوفان سهمگین چه خبر؟ تشخیص این‌که میزان خرابی‌ها چقدر بوده و کی ممکن است مجدداً شاهد فروپاشی یک بانک دیگر باشیم، به این زودی‌ها ممکن نیست. اما بانک‌های فهرست شده ایالات متحده آمریکا باید ترازنامه‌ها و میزان درآمد خود را هر سه ماه یک‌بار افشا کنند. فصل ارائه نتایج از 14 آوریل و با گزارش سیتی‌گروپ، جی‌پی مورگان چیس، پی‌ان‌سی بانک (PNC Bank) و ولز فارگو از وضعیت سه‌ماهه نخستشان آغاز شده و قرار است همه بانک‌ها، یکی پس از دیگری در رصد رگولاتورها قرار بگیرند، تا میزان آسیب‌ها شناسایی شده و در صورت نیاز، از خرابی‌های بیشتر جلوگیری به عمل بیاید. البته، برخی بانک‌ها مثل فیرست ریپابلیک (First Republic) هم ممکن است به‌خاطر وضعیت نابسامان خود – که در ماه مارس به‌سختی از ورشکستگی جان سالم به در برده – از ارائه ترازنامه خود سرباز بزنند یا دست‌کم تا جایی که می‌توانند آن را به تعویق بیندازند.
رصد پانورامای صنعت تا به این لحظه نشان می‌دهد که آسیب‌های وارد شده به بانکداری، در همه بخش‌های آن یکسان نبوده است. بهترین و ساده‌ترین راه برای درک این موضوع، بررسی سه معیار – پایه سپرده، درآمد مبتنی بر بهره و میزان سود – در سه بانک با مقیاس‌های متفاوت است. بزرگ‌ترین بانک در میان این سه، جی‌پی مورگان چیس با 3.7 تریلیون دلار دارایی است. پی‌ان‌سی بانک با 560 میلیارد دلار دارایی، که یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های منطقه به شمار می‌رود نیز در رده دوم قرار دارد و وسترن آلیانس بانکورپ (Western Alliance Bancorp)، وام‌دهنده مستقر در آریزونا با تنها 70 میلیارد دلار دارایی، سومین بانک مورد بررسی است.
هرطور که بخواهیم حساب کنیم، جی‌پی مورگان چیس عملکرد بسیار خوبی داشته است. هجوم سازمان‌ها و افراد به سمت بانک‌های بزرگ برای سودهای بیشتر و سپرده‌گذاری‌های امن‌تر، باعث شده تا سپرده‌های جی‌پی مورگان چیس روزبه‌روز بیشتر و بیشتر شود. به همین دلیل است که پایه سپرده این بانک، از پایان سال 2022 میلادی تاکنون 2 درصد رشد کرده است. اگرچه جرمی بارنوم (Jeremy Barnum)، مدیر مالی ارشد جی‌پی مورگان چیس هشدار داده که تصور نمی‌کند این سپرده‌ها تداوم داشته باشند، چون ماهیت آن‌ها بنابه تعریف تاحدودی «متزلزل» است، اما درهرصورت این حجم از سپرده می‌تواند سودآوری کلانی برای بانک در پی داشته باشد.
در اواخر سال گذشته، جی‌پی مورگان چیس تخمین می‌زد که در سال 2023 قریب به 74 میلیارد دلار درآمد خواهد داشت و اکنون، با وضعیتی که پیش‌آمده بانک ادعا می‌کند درآمد 81 میلیارد دلار را در چنگ خود دارد؛ خصوصاً که برای حفظ سپرده‌ها نیز هزینه کمتری لازم است پرداخت کند.
همه این‌ها، به افزایش سود شرکت به 12.6 میلیارد دلار کمک کرده که 15 درصد نسبت به سه‌ماهه گذشته و 50 درصد نسبت به سال قبل افزایش را نشان می‌دهد. این در حالی است که جی‌پی مورگان چیس، هنوز هم با وجود طوفان سال گذشته، سالم و سرپا به نظر می‌رسد و حتی شاید خیلی بهتر و قبراق‌تر از قبل از طوفان.
در پی‌ان‌سی بانک، اوضاع آن‌قدرها هم خوب نیست. بهترین خبری که می‌توان در مورد این بانک داد این است که پایه سپرده آن ثابت باقی‌مانده است. پایه سپرده این بانک، که در سه‌ماهه پایانی سال 2022 به 435 میلیارد دلار رسیده بود، سه‌ماهه نخست سال 2023 را نیز با رقم 437 میلیارد دلار به اتمام رسانده است.
اما نکته قابل‌توجه در مورد پی‌ان‌سی بانک، این است که این شرکت برای نگه‌داشتن این سپرده‌ها نزد خود هزینه‌های گزافی پرداخت می‌کند. در پایان سال گذشته میلادی، مشتریان پی‌ان‌سی بانک حدود 31 درصد از سپرده‌های خود را در حساب‌های بدون بهره نگهداری می‌کردند که باعث شده بود بانک، طی سه‌ماهه 1.07 درصد سود به حساب‌های با بهره پرداخت کند. این در حالی است که در سه‌ماهه نخست امسال، مشتریان تنها 28 درصد از سپرده‌های خود را در حساب‌های بدون بهره نگهداری کرده‌اند که بانک را مجبور به پرداخت 1.66 درصد سود برای حساب‌های دارای بهره کرده است.
تنها راه نجات تأمین بودجه است
اگرچه سودهای پرداختی در ازای سپرده‌های مشتریان، افزایش چندان بالایی نداشته و مهم‌تر از آن، باعث حفظ سپرده‌ها و ثبات آن شده است، اما تأثیر آن در درآمد شرکت قابل‌ملاحظه بوده است. درآمد خالص بانک از سود، از 3.7 میلیارد دلار به 3.6 میلیارد دلار کاهش‌یافته و همین امر می‌تواند دلیل موجهی برای رویکرد محتاطانه بانک طی سه‌ماهه اخیر باشد. پی‌ان‌سی بانک، دفتر وام‌دهی خود در سه‌ماهه نخست خود را تنها 1 درصد افزایش داده که نشان می‌دهد محافظه‌کارتر شده و قصد ندارد ریسک وام‌دهی و ضرر و زیان آن را در شرایط فعلی به جان بخرد.
اما سومین شرکت، وسترن آلیانس بانکورپ است، که طوفان سال گذشته، بیشترین آسیب و خرابی را در آن به بار آورده است. وسترن آلیانس، در همین سه‌ماهه نخست سال 2023 حدود 11 درصد از سپرده‌های خود را از دست داده است؛ هرچند که مدیریت بانک اذعان کرده پایین‌ترین حد سپرده‌ها در 20 مارس بوده و پس از آن، اندکی اوضاع بهبودیافته است. ازآنجاکه سپرده‌های مشتریان، کم‌هزینه‌ترین منابع برای تأمین مالی هستند، در نتیجه طی این سه ماه هزینه‌های شرکت بالغ بر 50 درصد افزایش داشته و از 250 میلیون دلار در سه‌ماهه پایانی سال 2022، به 360 میلیون دلا در سه‌ماهه نخست سال 2023 رسیده است.
البته، شرکت تا حدودی توانسته این تأثیر را با افزایش 10 درصدی بهره وام‌ها جبران کند که نتیجه آن این بوده که درآمد خالص آن در سه‌ماهه نخست سال جاری، نسبت به سه‌ماهه پایانی 2022 تنها 5 درصد کاهش داشته باشد. اما نکته اینجا است که وضعیت اسفناک وسترن آلیانس بانکورپ در ترازنامه آن هویداست؛ شرکتی که مجبور شده طی این سه ماه، بخشی از اوراق بهادار خود را بفروشد. رویکردی که تخمین زده می‌شود بالغ بر 110 میلیون دلار ضرر روی دست وسترن آلیانس بانکورپ گذاشته و سود آن را به 142 میلیون دلار تقلیل داده، که در مقایسه با سه‌ماهه چهارم سال گذشته میلادی تقریباً نصف شده است. به نظر می‌رسد تنها راه برای نجات از وضعیت موجود، تأمین بودجه است و به همین دلیل نیز شرکت اعلام کرده در حال برنامه‌ریزی برای جذب سرمایه است.
باوجود این‌که وضعیت وسترن آلیانس بانکورپ خیلی جالب نیست، اما این معیارها دال بر احتمال سقوط یک سیستم بانکی نیستند. شواهدی نشان می‌دهند که یک سیستم بانکی در حال سقوط است که ثابت کنند بانک به‌قدری منابع مالی – سپرده‌های – خود را ازدست‌داده که مجبور است بخش قابل‌توجهی از دارایی‌های خود را برای جبران آن بفروشد. از طرفی اگر هزینه‌های تأمین مالی یک سیستم بانکی، به‌قدری افزایش پیدا کند که کل درآمد خالص آن را تحت پوشش قرار دهد و درآمدی برای بانک نماند، این احتمال وجود دارد که در آینده‌ای نه‌چندان دور در معرض خطر فروپاشی باشد. هیچ‌یک از این نشانه‌ها، در مورد وسترن آلیانس بانکورپ صدق نمی‌کنند.
به نظر می‌رسد در حال حاضر، ترازنامه ارائه شده از سوی وسترن آلیانس بانکورپ سرمایه‌گذاران را متقاعد کرده است. سهام این مؤسسه مالی در 19 آوریل شاهد رشدی 24 درصدی بوده – هرچند که اگر روند کلی آن را در نظیر بگیریم طی یک سال اخیر به یک‌سوم کاهش‌یافته – و درآمد خالص آن از بهره نیز طی سه‌ماهه نخست سال جاری کاهش‌یافته است. بااین‌حال، وسترن آلیانس بانکورپ امروز بسیار بالاتر از نقطه‌ای ایستاده که در سال 2021 و با نرخ بهره صفر ایستاده بود. اکنون که بانک ترازنامه خود را ارائه کرده و برای جذب سرمایه نیز آماده شده است، احتمال دارد حتی بسیار پرقدرت‌تر از زمانی که نرخ‌های بهره صفر بودند به بازی برگردد.
سرپوش گذاشتن بانک‌ها بر ویرانی‌ها
هرچند که این موضوع، در مورد همه بانک‌های کوچک و متوسط آسیب‌دیده ایالات متحده صادق نیست. وضعیت فیرست ری پابلیک و برخی هم‌نوعانش اصلاً خوب نیست و ممکن است عمق خسارت‌ها و ویرانی‌ها در این سیستم‌های بانکی بسیار بیشتر از چیزی باشد که می‌بینیم. اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق بانک‌ها، میانگین سه‌ماهه سود و درآمد خود را ارائه می‌دهند نه سود و درآمدی که در پایان سه‌ماهه داشته‌اند، و همین می‌تواند سرپوشی برای برخی از رویدادهای اخیر باشد. احتمال دارد بانک‌های کوچک و متوسط، برای تأمین مالی با هزینه‌هایی بسیار بالاتر از آنچه که نشان می‌دهند مواجه باشند و همین ترسناک است. زندگی در طوفان همیشه ترسناک است و عبور از یک طوفان، صورت‌مسئله را پاک نمی‌کند. شاید این طوفان رد شده باشد، اما نمی‌توان ضمانت کرد که همه بانک‌ها، از طوفان بعدی در امان خواهند بود.
منبع
economist
