پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هر آنچه باید در مورد پرداخت از طریق UPI بدانید / سوئیچی برای ارتباط با بانک‌ها و انتقال پول
فاطمه حسین‌زاده / دورانی که ما در آن زندگی می‌کنیم، عصر ارتباطات و فناوری نامیده می‌شود. این نام‌گذاری می‌تواند به این دلیل باشد که ارتباطات و فناوری جزو جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ما شده‌اند. اما آنچه اهمیت این موضوع را بیش از پیش نشان می‌دهد، این است که سرعت رشد و پیشرفت انجام فعالیت‌های روزمره بسیار بیشتر شده است. یکی از مواردی که در این دوره بسیار حائز اهمیت است و مورد توجه مردم قرار گرفته، تغییر روند پرداخت از پول نقد به پرداخت الکترونیکی بوده و به همین دلیل، پلتفرم‌های پرداخت الکترونیکی در طول زمان توسعه یافته‌اند. یکی از این نسخه‌های نوین، پرداخت پول از طریق UPI است.
ایده UPI نخستین بار توسط سازمان NPCI (National Payment Corporation of India) ارائه شد. در این سیستم می‌توان از طریق تلفن همراه مبلغ وجوه را به‌صورت مستقیم از یک حساب بانکی به حساب بانکی دیگر منتقل کرد. این روش پرداخت، با آینده‌نگری نسبت به کمبود نقدینگی در اقتصاد هند، به مردم کمک می‌کند وجوه را از طریق یک فرآیند سریع و بی‌واسطه انتقال دهند. هرچند کاربران UPI تعداد قابل توجهی نبوده و در مقایسه با جمعیت هند مقیاس کوچک و بسیار کمتری هستند، اما این روش نقش مهمی در انقلاب معاملات الکترونیکی در این کشور داشته است.
پرداخت UPI چیست؟
پرداخت UPI که مخفف عبارت Unified Payments Interface است، در واقع یک نسخه پیشرفته از روش‌های پرداخت پولی است. از طریق پرداخت UPI، مشتریان بانک می‌توانند مبلغ مشخصی را از یک حساب بانکی به حساب بانکی دیگر، بدون هزینه اضافی یا کارمزد انتقال دهند. برای انجام تراکنش از طریق برنامه‌های پرداخت UPI، هر فرد باید یک حساب UPI و یک پین UPI، که به عنوان رمز عبور برای تأیید تراکنش است، ایجاد کند. برای انجام معاملات از طریق این پلتفرم‌ها، می‌توان به سادگی مخاطب دریافت‌کننده وجه را از دفترچه مخاطبان تلفن همراه خود انتخاب کرد یا شماره تماس دریافت‌کننده وجه را وارد کرد تا از طریق UPI مبلغ مورد نظر به حساب گیرنده وجه ارسال شود.
این بدان معناست که شما می‌توانید از UPI برای انتقال وجوه بین‌بانکی از هر نقطه برای انتقال پول به خانواده، دوستان یا حتی بین حساب‌های بانکی خود استفاده کنید. استفاده بسیار گسترده‌تر از UPI زمانی اتفاق می‌افتد که نیاز است به همکاران تجاری خود پول پرداخت کنید. این کار تنها با چند کلیک ساده انجام خواهد شد.
استفاده از روش پرداخت الکترونیکی UPI دارای مزایای بی‌شماری است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
پرداخت از طریق UPI بسیار سریع است و معمولاً در چند ثانیه انجام می‌شود. تقریباً تمامی بانک‌ها قادر هستند امکان انجام تراکنش UPI را از طریق برنامه‌های تلفن همراه فراهم کنند. این روش پرداخت الکترونیکی کاملاً امن است. برای تکمیل پرداخت، کاربر باید از یک سیم‌کارت که تحت مالکیت یکسان با حساب مبدأ تراکنش است، استفاده کند. همچنین در هر مرتبه انتقال وجه باید MPIN مخفی را وارد کند. MPIN در واقع یک رمز عبور شش‌رقمی است که به دارنده حساب تعلق داشته و برای انجام هر تراکنش باید به سیستم داده شود. تسهیلات پرداخت UPI به افراد این امکان را می‌دهد به‌صورت 24×7 (هفت روز هفته به‌صورت شبانه‌روزی) عملیات واریز و دریافت وجه را انجام دهند. استفاده از روش پرداخت الکترونیکی UPI کاملاً رایگان است.
ویژگی‌های پرداخت الکترونیکی UPI
UPI کاربردی و راحت است و استفاده از آن راحت‌تر از کارت‌های اعتباری یا وجه نقد است. علاوه بر آسانی و راحتی، UPI ویژگی‌های دیگری نیز دارد:
- قابلیت اطمینان: یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌های روش پرداخت الکترونیکی UPI، قابلیت اطمینان آن است. از طریق UPI، مشتریان کنترل بسیار بیشتری بر انتقال وجوه خود دارند و نگران گم‌شدن و دزدی در مسیر انتقال نیستند.
- انتقال سریع: یکی دیگر از ویژگی‌های مهم مرتبط با UPI این واقعیت است که همه نقل‌وانتقالات به‌صورت آنی انجام می‌شوند. مشتریان دکمه ارسال را فشار می‌دهند و پذیرنده مقصد، در عرض چند ثانیه وجه پرداختی را دریافت می‌کند؛ درنتیجه، فعالیت‌های اساسی زندگی روزمره مانند خرید مواد خوراکی و غذایی، هزینه کرایه تاکسی یا پرداخت بدهی/طلب به اشخاص بسیار راحت و سریع است.
- فراگیری UPI: برای انجام کار با UPI نیازی به اتصال دائم به شبکه اینترنت نیست. انجام معاملات بدون نیاز به تلفن همراه یا از طریق اینترنت فعال بدون محدودیت انجام می‌شود.
- پرداخت در کوتاه‌ترین زمان: برخلاف سایر روش‌های پرداخت، انتقال پول از طریق روش UPI دردسر زیادی ندارد و در چند ثانیه انجام می‌شود. تسهیلات پرداخت UPI به افراد این امکان را می‌دهد که از شخص دیگری درخواست پول کنند، که در هیچ روش پرداخت دیگری چنین امکانی فراهم نشده است.
پرداخت UPI چگونه کار می‌کند؟
روش سنتی انتقال وجه به‌صورت آنلاین از فرستنده می‌خواهد مشخصات گیرنده مانند شماره حساب، نوع حساب، نام بانک و غیره را ارائه دهد. با وارد کردن این مشخصات، گیرنده به عنوان دریافت‌کننده جدید ظرف 12 ساعت به حساب پذیرنده اضافه می‌شود. فقط پس از تکمیل این فرآیند می‌توان انتقال وجه را انجام داد. ولی در روش پرداخت UPI برای انتقال پول، کاربر نیازی به وارد کردن جزئیات خاصی از گیرنده وجه ندارد. تقریباً هر بانکی امکان تراکنش UPI را از طریق برنامه‌های تلفن همراه فراهم می‌کند.
BHIM (Bharat Interface for Money) یک پلتفرم پرداخت تلفن همراه هندی است که توسط شرکت ملی پرداخت هند (NPCI) بر اساس UPI توسعه‌یافته است. هدف این پلتفرم که در 30 دسامبر 2016 راه‌اندازی شده، تسهیل پرداخت‌های الکترونیکی به طور مستقیم از طریق بانک‌ها و تشویق مردم به تراکنش‌های بدون استفاده از وجه نقد است. این پلتفرم دارای مزایای بسیار زیادی هم برای مشتریان و هم برای ارائه‌دهندگان خدمات است:
- ایجاد کد QR برای فروشندگان تا مشتریان به سادگی بتوانند با اسکن آن، مبلغ مورد نظر را پرداخت کنند.
- پشتیبانی از دو زبان هندی و انگلیسی
- گزارش تراکنش‌های مالی برای افراد که در صورت درخواست می‌توان به راحتی به آن دسترسی داشت.
- انتقال سریع و مستقیم پول به حساب بانکی کاربر
- اقدامات امنیتی قوی در قالب احراز هویت دومرحله‌ای (شناسه کاربر و MPIN)
- ادغام تمامی پرداخت‌ها (دریافت و ارسال) در یک پلتفرم واحد
- بدون محدودیت بانکداری سنتی مانند ساعات کاری یا تعطیلات (24*7)
نسخه دوم UPI با نام UPI 2.0 برای اولین بار در سال 2016 راه‌اندازی شد. این نسخه برای افزایش پذیرش دیجیتال در حوزه کسب‌وکارها، همچنین راحت‌تر شدن تراکنش‌های همتا به خدمات‌دهندگان ارتقا داده شد.
نسخه به‌روزرسانی یا اصلاح‌شده UPI دارای ویژگی‌های زیر است:
- استفاده از حساب‌های اضافه برداشت: در نسخه UPI 2.0، تاجران این امکان را دارند که حتی در زمانی که در حساب بانکی خود موجودی کافی ندارند، پول برداشت کنند.
- پس‌انداز و نگهداشت سرمایه به آسانی: تاجرانی که پرداخت‌ها را از طریق پلتفرم بانکی UPI انجام می‌دهند، می‌توانند مبالغ خاصی را در کارت‌های اعتباری خود مسدود کرده و در تاریخ بعد آن را بازپرداخت کنند.
- پشتیبانی از صورتحساب: UPI 2.0 از گزارش‌های صورتحساب بانکی اشخاص پشتیبانی می‌کند؛ به این معنی که کسب‌وکارها می‌توانند از یک پلتفرم واحد برای ارسال فاکتورها و دریافت پرداخت‌ها استفاده کنند.
- هیچ هزینه‌ای برای تراکنش‌های UPI، چه به‌صورت P2P و چه به‌صورت P2M (شخص به فروشنده) وجود ندارد. اما از آنجا که پایگاه کاربران شاهد پیشرفت‌های جدیدی بوده، برخی بانک‌ها از اول ماه مه امسال اعلامیه‌هایی درباره هزینه‌های تراکنش‌های UPI در حالت P2P به مشتریان خود اعلام کرده‌اند.
بانک کوتاک ماهیندرا اولین بانکی است که هزینه تراکنش‌های P2P انجام‌شده از طریق UPI را اعلام کرده است. این بانک برای 30 تراکنش اول در یک ماه هزینه‌ای دریافت نمی‌کند، اما برای تراکنش‌های بیشتر از سقف، هزینه دریافت خواهد کرد.
استفاده از UPI در هند
ظهور UPI در سال 2018، یک تغییر بزرگ در دنیای پرداخت در کشور هند بود. این روش پرداخت تبدیل به یکی از سریع‌ترین حالت‌های پرداخت شد که توانسته منجر به پس‌انداز و افزایش سرمایه بانک‌ها شود.
بین ژانویه و دسامبر 2018، حجم استفاده از UPI رشد هفت‌برابری داشته است. در میان برنامه‌های گوگل‌پلی، UPI با کسب 62 درصد از کل تراکنش‌های انجام‌شده، در صدر جدول پلتفرم‌های پرداخت الکترونیکی قرار داشت.
در آوریل 2022، نزدیک به 5.6 میلیارد تراکنش از طریق واسط پرداخت یکپارچه در هند انجام شد. این افزایش اندکی نسبت به ماه قبل بود و علاوه بر این، حجم تراکنش‌های UPI از حدود 300 میلیون تراکنش در آگوست 2018 به طور گسترده‌ای رشد کرده بود.
UPI محصولی از شرکت ملی پرداخت هند (NPCI) است که در سال 2016 راه‌اندازی شد. این روش این امکان را به کاربران ارائه‌دهنده خدمات پرداخت مانند PhonePe یا گوگل‌پلی می‌دهد تا از NPCI به عنوان سوئیچ برای ارتباط با بانک‌ها و انتقال پول استفاده کنند که نسبت به حالت‌های تراکنش قدیمی‌تر مانند IMPS کاربرپسندتر است.