راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

نئوبانکداری؛‏‏ فرصتی راهبردی برای توسعه فناوری‌های مالی کشاورزی (AgFi) در ایران

مصطفی امینی، مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره شرکت گسترش فناوری‏‌های نوین بانک کشاورزی / پیشرفت‌های فناوری راه را برای ظهور و فعالیت‏‏‌های صنایع جدید هموار کرده و صنایع موجود را به طور اساسی متحول کرده است. یکی از صنایعی که تحت تأثیر پیشرفت‌های فناورانه قرار گرفته، صنعت خدمات مالی است و شاهد آن هستیم که ماهیت این صنعت توسط فناوری‌های مالی یا همان فین‏‌تک‌‏‏ها دچار تغییر و تحول بسیاری شده است. زمانی فین‏‌تک‌‏ها به‌‏عنوان یک فناوری برهم‌‏زننده و برانداز تلقی می‌‏شدند که قرار بود بانک‏‏‌های سنتی و بانک‏‏‌های موجود را دگرگون و حتی براندازی کنند، اما رویکردهایی نظیر نوآوری باز (و به‌تبع آن بانکداری باز) رویکردی مترقی‌‏تر و متعالی‌‏تر را وارد فضای فکری، راهبردی و عملیاتی صنعت مالی و بانکی کرد: فین‏‌تک‏‌ها به‌‏عنوان شریک و عضوی از اکوسیستم بانکی و مالی.

در تعاریف نئوبانک‌‏ها بر فین‏‌تک‌بودن آنها تأکید شده و در واقع نئوبانک‌‏ها فین‌‏تک‏‏‌هایی هستند که شعبه فیزیکی ندارند. اکثر نئوبانک‌‏ها غالباً در بستر موبایل و از طریق اپلیکیشن ارائه خدمت می‏‌کنند و تعداد محدودی نیز در بستر اینترنت و رایانه شخصی حضور دارند. مخلص کلام اینکه نئوبانک‏‌ها با استفاده از فناوری‏‏‌های دیجیتال در پی تسهیل خدمات مالی و بانکی در بستر اینترنت و موبایل هستند.

با توجه به اینکه نئوبانک‌‏‏ها شاخه‌‏‏ای از فین‌‏تک‌‏‏ها هستند؛ بنابراین مدل مفهومی آنها متأسی از فین‏‌تک‏‌ها خواهد بود و مشابه فین‏‌تک‏‏‌ها، نئوبانک‌‏ها نیز بر اساس سه محور اصلی تعریف می‏‏‌شوند: مدل کسب‏‌و‏کار، فناوری و خدمت مالی منتخب. این سه محور مکعب نئوبانک را تشکیل می‌‏دهند.

شکل 1 – مکعب نئوبانکداری (مدل پیشنهادی برای تعریف نئوبانک)

بنابراین هر نئوبانکی باید مشخص کند که (1) چه خدمات مالی را می‌‏خواهد ارائه دهد؟ (2) گزاره ارزش این خدمات چیست و مشتریان چه کسانی هستند؟ (3) چه فناوری‏‏‌هایی به تحقق مدل نئوبانک و مدل کسب‏‌و‏کار آن کمک می‏‌کنند؟

نکته حائز اهمیت دیگر، مجوزهای بانکی نئوبانک‏‌هاست. نئوبانک‏‌ها از حیث مجوز در دو دسته قابل بررسی هستند: آنهایی که مجوز فعالیت بانکی و مالی را اخذ می‏‌کنند و به‌صورت یک نهاد مستقل قانونی فعالیت می‏‌کنند و آنهایی که از مجوز یک بانک موجود دیگر برای فعالیت استفاده کرده و در بسترهای دیجیتال این بانک فعالیت می‏‌کنند. دسته اول را نئوبانک‏‌های  Full-Stack و دسته دوم را نئوبانک‏‏‌های Front-End Focused می‏‌نامند. در کشورهایی که رگولاتوری‏‌های شدید و محدود‏کننده وجود دارد، معمولاً دسته دوم نئوبانک‌‏ها رایج‌‏تر هستند و در کشورهای با رگولاتوری بازتر و سهل‏‌گیرانه‌‏‏تر، نئوبانک‏‌های نوع اول مرسوم هستند.

شکل 2 – نمونه‌هایی از نئوبانک‌ها در جهان

با توجه به اینکه فین‏‌تک‏‌ها و نئوبانک‌‏ها برمبنای بانکداری باز شکل گرفته‌‏اند، معماری عملیاتی آنها نیز منطبق با اصول بانکداری باز است؛‌ بخصوص نئوبانک‌‏‏های Front-End Focused که با اتصال به APIهای بانکی و ارائه خدمات بانکی از کانال اپلیکیشن موبایل به مشتریان خود، گزاره ارزش خود را تکمیل و اجرایی می‌‏‏کنند.

شکل 3 – جایگاه نئوبانکداری در بازار خدمات مالی دیجیتال

با اغماض می‌توان گفت در ایران نئوبانک‏‏‌های معدودی فعال هستند که تقریباً همگی Front-End Focused هستند. این نئوبانک‏‌ها ضمن ارائه برخی خدمات پایه بانکی (نظیر افتتاح حساب، انتقال وجه و خدمات مبتنی بر کارت) از رویکردهای فرابانکی نظیر خریدهای تخفیف‌دار و تسهیلات خرد مبتنی بر اعتبار و امتیاز نیز در ارائه خدمات بهره می‏‏‌گیرند. به نظر می‌رسد فضای رگولاتوری ایران عرصه را برای ورود نئوبانک‏‌های مستقل (Full Stack‏‏ها) تنگ کرده که باید برای رفع این موانع، اهتمام عملی جدی شود.

شرکت گسترش فناوری‏‌های نوین در پی این است که با افزایش گشودگی استراتژیک و گشودگی فرایندهای بانکی، ضمن ایجاد و حمایت از نئوبانک‏‌ها و استارت‏اپ‏‌های مالی، بین فناوری‌‏‏های نوآورانه مالی (Fintech) و فناوری‏‏‌های نوآورانه کشاورزی (Agtech) یکپارچگی بیشتری ایجاد کرده و خدمات و فناوری‏‌های نوین مالی-کشاورزی (AgFi) ارائه دهد. نمونه این کار در سامانه «بازارگاه نهاده‌های کشاورزی ایران» پیش از این انجام شده است. نئوبانک‏‏‌های نوین با محوریت بخش کشاورزی و صنایع مربوط به آن، یکی از حوزه‌‏های جذاب و مورد نیاز کشور هستند که این شرکت در پی ایجاد و حمایت از آنهاست. گزاره ارزش این نئوبانک‏‏‌ها بسته‌‏ای ترکیبی از ارزش‏‏‌ها و خدمات مالی-کشاورزی دیجیتال خواهد بود که با استفاده از زیرساخت‏‏‌های دیجیتال اکوسیستم کشاورزی و زیرساخت‌‏‏های دیجیتال اکوسیستم مالی توانمندسازی شده‌‏اند. این گزاره ارزش حول مفاهیم و مبانی بانکداری باز و کشاورزی باز شکل می‏‏‌گیرد و APIهای هر دو صنعت و اکوسیستم را به کار می‏‏‌بندد تا از طریق هم‌‏خلقی ارزش خدماتی نوآورانه ارائه دهد.

شکل 4 – مدل کلان برای فناوری‌های مالی کشاورزی (AgFi)‌ در ایران (مدل پیشنهادی برای AgFi)
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.