پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
اولویت ما همافزایی است / گفت‌و‌گو با هومن مسگری، معاون مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های داتین
المیرا حسینی / شرکت داتین که بخشی از هلدینگ فناپ است، به‌تازگی معاونت مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خود را ایجاد کرده است. از آنجا که داتین پیش‌تر نیز سرمایه‌گذاری‌هایی انجام داده، راه‌اندازی این معاونت هم نشان از نگاه جدی‌تر این مجموعه به موضوع مشارکت و سرمایه‌گذاری دارد و هم مشخص می‌کند که قرار است به شکل نوینی به این کار بپردازد.
هومن مسگری، معاون مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های داتین، در گفت‌و‌گوی پیش رو با توضیح استراتژی و رویکرد شرکت هم به چرایی ایجاد این معاونت پاسخ می‌دهد و هم تأکید دارد که این معاونت قرار نیست نقش یک وی‌سی را بر عهده داشته باشد.
معاونت مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها به سراغ شرکت‌های پایدار و بالغی می‌رود که پازل خدمات و سرویس‌های مورد نظر داتین را تکمیل می‌کنند و در این زمینه هیچ حداقل و حداکثری برای سرمایه‌ای که به این شرکت‌ها وارد می‌شود، وجود ندارد و مهم‌ترین چیز برای داتین، ارزشی است که به واسطه این مشارکت و سرمایه‌گذاری خلق می‌شود؛ ارزشی که معتقد است در بلندمدت عایدی مالی را نیز برای هر دو طرف به همراه خواهد داشت.
چه شد که داتین به فکر ایجاد معاونت مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها افتاد؟ از چه زمانی این معاونت تشکیل شده است؟
معاونت مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها امسال به ساختار و چارت سازمانی داتین اضافه شده است. اما اگر بخواهم برایتان توضیح دهم که چرا این معاونت تشکیل شد، بهتر است از استراتژی داتین شروع کنم. ما در داتین هر چند سال یک بار، در رویکردها و استراتژی‌های خود بازنگری می‌کنیم و بر اساس آن اقداماتی را انجام می‌دهیم. آخرین اصلاح این استراتژی سال 1399 انجام شد.
در این بازنگری، افق دید خود را از توسعه نرم‌افزار فراتر برده و چشم‌اندازی به وسعت فراگیری مالی انتخاب کردیم؛ به این معنا که همه افراد دسترسی آسان به خدمات مالی هوشمند داشته باشند. در این راستا دو مضمون استراتژیک – توسعه افقی و توسعه عمودی – برای خود تعریف کرده‌ایم تا نقش‌آفرینی وسیع‌تر و عمیق‌تری در صنعت خدمات مالی داشته باشیم.
در توسعه عمودی بنا را بر این گذاشته‌ایم که عمق ارتباط خود را با مشتریان بیشتر کنیم. این به چه معناست؟ در حال حاضر نوع تعامل ما با مشتری، بیشتر به عنوان ارائه‌دهنده نرم‌افزار است. ما می‌خواهیم به سمتی حرکت کنیم که داتین ارائه‌دهنده راه حل‌ها و راهکارها در حوزه تحول دیجیتال باشد. در اصل به جای اینکه نقش پیمانکار را برای مشتریان خود ایفا کنیم، شریک استراتژیک آنها باشیم.
در توسعه افقی هم می‌خواهیم فضای کسب‌و‌کاری‌مان را گسترده‌تر کنیم. در حال حاضر ما در حوزه راهکارهای بانکی و بیمه‌گری فعال هستیم و سامانه‌ها و نرم‌افزارهای این حوزه را ارائه می‌دهیم. برخی از مشتریان از ما راه حل جامع (Total Solution) دریافت می‌کنند، مانند بانک‌های پاسارگاد، سپه، توسعه تعاون، گردشگری و قرض‌الحسنه رسالت، بعضی دیگر نیز در بخش‌هایی از محصولات و خدمات ما استفاده می‌کنند، مانند بانک‌های رفاه، ملی و… در بخش بیمه‌گری هم مشتریانی چون بیمه پاسارگاد، باران، حکمت صبا و… را داریم. اما بنا داریم در توسعه افقی فضا را از این هم بزرگ‌تر کنیم و بگوییم ما فقط نمی‌خواهیم به راهکارهای بانکی و راهکارهای بیمه‌گری فکر کنیم، بلکه به اجزای دیگر فراگیری مالی نیز می‌اندیشیم و برای آن راهکار داریم.
این اجزای دیگر چه هستند؟
ما علاوه بر راهکارهای بانکی و بیمه‌گری، راهکارهای سازمانی را نیز در حال حاضر داریم. ERP (Enterprise Resource Planning) داتین هم در یکسری از بانک‌ها استفاده می‌شود و شامل بخش‌های مختلف مانند مدیریت منابع انسانی، تدارکات، اموال، انبار، اتوماسیون اداری و… است. مشتریانی داریم مانند بانک پاسارگاد و بانک سپه که در کنار دیگر محصولات داتین، از این سامانه نیز استفاده می‌کنند.
برخی از مشتریان ما نیز مثل بانک شهر و بانک سرمایه صرفاً از این محصول داتین بهره می‌برند. راهکارهای تحلیلی نیز داریم که در بانک‌های پاسارگاد، گردشگری، سپه و… مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل محصولاتی چون داشبوردهای تحلیلی، تشخیص تقلب، پول‌شویی و… می‌شود. راهکارهای شناخت مشتری داتین نیز محصولاتی چون پروفایل مشتری، سیستم‌های استعلام و… را در خود دارد و در نهایت هم راهکارهای زیرساخت و امنیت را داریم.
این پنج راهکار در حال حاضر نیز وجود دارند و مشتریان ما از آنها استفاده می‌کنند. اگرچه بازار بیشتر ما را به عنوان ارائه‌دهنده دو راهکار اول (بانکی و بیمه‌گری) می‌شناسد، اما معتقدیم حوزه‌های مالی محدود به این دو حوزه نیست و فراتر از اینهاست و تصمیم داریم در باقی حوزه‌ها نیز به صورت جدی‌تر فعالیت کنیم.
در چه نوع کسب‌وکارهایی ورود می‌کنید؟
از نظر داتین، محصولات و راهکارهای مرتبط با فراگیری مالی، دو دسته هستند. بخشی از آنها مانند راهکارهای بانکی، کسبوکار هسته‌ای داتین را تشکیل می‌دهند، اما بخشی دیگر مانند امنیت یا حتی خدمات مالی هوشمند، لزوماً قرار نیست در داخل داتین پیاده‌سازی و اجرا شوند. در بخش دوم این آمادگی را داریم که در کسب‌وکارهای دیگر سرمایه‌گذاری و با آنها مشارکت کنیم.
با این نگاه، معاونت مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های داتین در سال جاری تأسیس شد و منبع و مرجع این معاونت، این استراتژی و رویکردها و سرمایه‌گذاری‌های ما در این حوزه بر اساس ارزش ایجادشده است. به طور معمول، وی‌سی‌ها به دنبال ارزش افزوده ریالی برای خود هستند، ولی این رویکرد ما نیست. ما به این موضوع دقت داریم که این شرکت‌ها چه ارزشی می‌توانند در سبد محصولات و خدمات ما ایجاد کنند و بر این اساس وارد فرایند مشارکت و سرمایه‌گذاری می‌شویم. ما انتظار داریم منافع مالی ما از بزرگ‌تر شدن زنجیره ارزش و خدمات در حال ارائه داتین به دست آید.
مدل مشارکت و سرمایه‌گذاری داتین به چه شکل است؟
اجازه بدهید برای پاسخ به این سؤال، کمی به عقب برگردم. ما به همان دلیلی که توضیح دادم، رویکرد وی‌سی‌گری و سرمایه‌گذاری صِرف را نداریم، بلکه به دنبال همافزایی هستیم و از ترکیب توانمندی خود و مجموعه‌هایی که در آنها سرمایه‌گذاری می‌کنیم، در پی خلق ارزش بیشتر و تکمیل پازل خدمات خود با محوریت توسعه فراگیری مالی در کشور هستیم. می‌خواهیم دو به علاوه دو را پنج کنیم.
به همین دلیل به سراغ شرکت‌هایی که در مراحل ابتدایی شکل‌گیری هستند، نمی‌رویم و بیشتر تمایل داریم در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری کنیم که به یک پایداری و ثبات اولیه رسیده باشند. برداشت ما این است که مخاطب استارتاپ‌های نوپا و شرکت‌هایی که در مراحل ابتدایی شکل‌گیری هستند، وی‌سی‌هایی همچون شناسا هستند.
در اصل، هدف ما این است که بتوانیم با این شرکت‌ها ارزش افزوده بیشتری خلق کنیم که هم رشد و توسعه آن شرکت را به دنبال داشته باشد و هم بازوی انجام اقدامات خاص و تکمیل پازل ما باشد.
رقم سرمایه‌گذاری شما چقدر است؟ برای آن حداقل و حداکثری در نظر گرفته‌اید؟
ما شرایط و حد و حدود خاصی برای مشارکت‌هایمان نداریم و بر اساس هر مورد، تصمیم‌گیری می‌شود که با چه درصدی، چه مبلغی و چه شرایطی وارد شویم. ممکن است با مبلغ کم و درصد کم وارد شویم یا مدل حداکثری. بستگی به این دارد که خدمات این شرکت‌ها چقدر در پوشش حداکثری خدمات داتین با رویکرد توسعه فراگیری مالی قرار دارند و کجای مجموعه خدمات ما جای‌گذاری می‌شوند.
همان‌طور که گفتم نگاه ما مثل وی‌سی‌ها نیست که جدولی داشته باشیم و بر اساس آن عمل کنیم. این‌طور هم نیست که وقتی در نهایت خواستیم ثمره شرکتی را بررسی کنیم، ببینیم چقدر عایدی مالی داشته است. ما در انتها می‌خواهیم ببینیم با این شرکت‌ها چقدر همافزایی داشته‌ایم و آن شرکت چقدر ارزش ایجاد کرده است.
راستش را بخواهید تأمین سرمایه برای این کسبوکارها چندان کاری ندارد و آنها می‌توانند از بانک‌ها هم وام بگیرند. حتی وی‌سی‌های مختلف من‌جمله وی‌سی‌های حاکمیتی هم هستند که دست‌شان بازتر است و با رویکرد توسعه‌ای به کسبوکارها نگاه می‌کنند و خیلی حسابگرانه نمی‌بینند.
اما برای داتین به عنوان سرمایه‌گذار، ارزشی که از این مشارکت خلق می‌شود، مهم است. ما می‌خواهیم در کنار این شرکت‌ها بایستیم تا در همکاری مشترک بتوانند خدمت یا محصول جدیدی خلق کنند، سرویس‌هایی را شکل داده و در اختیار مشتریان‌شان قرار دهند که پیش از آن در مسیرش قرار نداشته‌اند. ما این روند را به شکل معامله‌ای دوطرفه می‌بینیم.
سرمایه‌گذاری‌ای هم صورت گرفته است؟
قطعاً شرکت داتین به واسطه سابقه‌ای که دارد، شرکت‌هایی را ذیل خودش داشته و سرمایه‌گذاری و سهام‌داری‌هایی کرده که عمدتاً شرکت‌های درون هلدینگ فناپ بوده‌اند. با تشکیل معاونت مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها، قرار است مدیریت و نظارت داتین بر این شرکت‌ها ذیل این معاونت انجام شود و از امروز به بعد این معاونت بر فعالیت آنها نظارت کند، برایشان هدف‌گذاری کند و وظیفه پایش، کمک و ارزیابی را انجام دهد. همزمان با نظام‌مند و ساختارمند کردن شرکت‌هایی که داتین قبلاً در آنها سهام داشته، مجموعه‌ای از مذاکرات نیز شکل گرفته که برخی از آنها در مراحل نهایی هستند. شکل‌گیری اینها جزو ثمرات این معاونت است.
نکته مهمی که من بار دیگر روی آن تأکید می‌کنم، این است که ما را یک وی‌سی یا مجموعه سرمایه‌گذاری با هدف درآمدزایی مستقیم نبینید. ما در هلدینگ فناپ شرکت شناسا را داریم که به عنوان وی‌سی در گروه فناپ فعالیت می‌کند و ما هم ارتباط خوب و همکاری ویژه‌ای با آنها داریم. اما در حوزه معاونت، منطق ما متفاوت است و به نفع مستقیم اقتصادی نگاه نمی‌کنیم. منطق ما خلق ارزش، همافزایی و تکمیل پازل‌مان است.
وقتی وارد شرکتی می‌شویم، می‌خواهیم بمانیم و حتی اگر جایی حس کنیم مجموعه‌ای آن نتایج مطلوب را نمی‌گیرد، مثل بخشی از مجموعه خودمان به سراغ شرکت می‌رویم و کمک می‌کنیم تا مشکلش را حل کند. از آنجا که نگاه‌مان این است که این شرکت تکمیل‌کننده پازل ماست، به سراغ قدرتمند کردن شرکت می‌رویم، نه اینکه بلافاصله سرمایه‌مان را خارج کنیم. بررسی می‌کنیم که چرا نتیجه نمی‌گیرد و داتین چه کمکی از دستش برمی‌آید؟
فرایند ورود شما به شرکت‌ها به چه شکل است؟
ما چه در قالب مشارکت و چه در بخش سرمایه‌گذاری ممکن است به‌تنهایی و به نیابت از کل هلدینگ فناپ وارد شویم یا در مشارکت و همکاری با شرکت‌های دیگر هلدینگ. بسته به صورت‌مسئله تصمیم می‌گیریم که داتین این کار را به‌تنهایی انجام دهد یا نه. در حالی که وی‌سی‌ها تنها وقتی ممکن است با یک وی‌سی دیگر همکاری کنند که بخواهند ریسک‌شان را کاهش دهند یا پول بیشتری وارد یک شرکت کنند. ما به دنبال کاهش ریسک یا افزایش پول نیستیم، بلکه در صورتی این کار را انجام می‌دهیم که ببینم در یک ترکیب سه یا چهارجانبه ارزش بیشتری خلق می‌شود.
داتین به واسطه اینکه بخشی از هلدینگ فناپ است و سال‌هاست که فناپ به عنوان بنگاه مادر، حاکمیت شرکتی مطلوبی را در هلدینگ پیاده کرده است، این معاونت را در مشارکت با فناپ پیش می‌برد. به این معنا که اگر بخواهیم وارد کار مشارکت یا سرمایه‌گذاری در شرکتی شویم، برای ارزیابی وضعیت اقتصادی آن شرکت از فناپ کمک می‌گیریم و بعد از آن کسبوکار جدید را در فضای کسب‌وکاری داتین می‌نشانیم. عملاً برای هر مشارکت و سرمایه‌گذاری در داتین، نظر و تأیید فناپ اخذ می‌شود تا مطمئن باشیم با سیاست‌های کلان هلدینگ هماهنگ و هم‌راستا هستیم و دوباره‌کاری در هلدینگ اتفاق نمی‌افتد.
نحوه تعامل‌تان با شرکت‌ها به چه شکل است؟ فراخوان می‌دهید؟
مدل فعالیت ما چندان فراخوانی نیست. قطعاً اگر شرکتی به ما مراجعه کند، در سطوح مختلف ارزیابی می‌شود. اما مسیر مهم‌تری که این معاونت شکل داده شده، این است که خودمان بازار را رصد کنیم، تمام شرکت‌ها و استارتاپ‌ها و بازیگران را بشناسیم و در هر لحظه انطباق اینها با آن هفت محوری که قبل‌ترگفتم، نخ تسبیح و توسعه عمودی و افقی‌مان چک می‌شود.
ممکن است استارتاپ‌هایی باشند که امروز در آنها ورود نکنیم اما آنها را رصد می‌کنیم که روزی که به آن بلوغ لازم رسیدند و ارزش‌افزوده‌های مورد انتظار ما را ایجاد کنند، اگر لازم باشد به سراغ‌شان برویم و پیشنهاد همکاری ارائه دهیم. به این ترتیب، روزی که پای میز مذاکره می‌نشینیم، تاریخچه مجموعه و سرعت رشدش را می‌دانیم. تصور می‌کنم که اگر سه سال دیگر نگاهی به شرکت‌هایی که در آنها مشارکت و سرمایه‌گذاری کرده‌ایم، بیندازیم، عمده‌شان از آن دسته شرکت‌هایی باشند که خودمان رصد کرده و به سراغ‌شان رفته‌ایم.
منبع
هفته‌نامه کارنگ