پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
وبینار روش‌های جدید سرمایه‌گذاری در دنیا با حمایت مزدکس برگزار شد / بلاکچین، توکن‌های اوراق بهادار و یک دنیای جدید
وبینار روش‌های جدید سرمایه‌گذاری در دنیا به همت صرافی رمزارز مزدکس و با حضور پوریا بختیاری، کارشناس و فعال حوزه سرمایه‌گذاری و مبین سوسن‌آبادی، مدیر توسعه کسب‌وکار مزدکس برگزار شد.
بختیاری در ابتدای این وبینار به ویژگی‌های سرمایه‌گذاری در بازار سنتی اشاره و تأکید کرد یک سرمایه‌گذار سنتی برای اعتماد به سرمایه‌گذاری در یک دارایی، نیاز دارد که دارایی را مستقیماً مشاهده کند. به گفته او این یکی از تفاوت‌های اساسی میان بازار سنتی و بازار مدرن است.
او در این‌باره به مثال‌هایی نیز اشاره کرد: «شما امروز می‌توانید در طلا سرمایه‌گذاری کنید، بدون آنکه یک گرم طلا در خانه داشته باشید؛ در سال‌های گذشته مردم پول را هم در خانه نگهداری می‌کردند و بسیاری از آنها حتی به بانک‌ها اعتمادی نداشتند، اما این روش‌های سنتی ریسک‌های قابل توجهی دارد. از جمله این ریسک‌ها عبارت‌اند از: پایین‌بودن نقدشوندگی دارایی، احتمال بالای به سرقت رفتن و ریسک نگهداری، احتمال بالای تقلب و راحت‌نبودن تبدیل دارایی‌ها به یکدیگر.»
او همچنین توضیح داد که سرمایه‌گذار سنتی بیشتر نگاهی گذشته‌نگر دارد و به آینده بی‌توجه است، در حالی که طبق دیدگاه‌های متأخر، پیش‌بینی آینده بر اساس روندهای گذشته، قطعاً با خطا همراه است.
او پس از بیان این مقدمه درباره مقایسه بازارهای سنتی و مدرن، به روش‌های جدید سرمایه‌گذاری پرداخت و اشاره کرد که در دنیای امروز طبقات یا کلاس‌های دارایی بسیار متنوع شده‌اند؛ انواع رمزارزها، بازار سرمایه، اوراق، طلا، ارز، مسکن، خودرو وغیره .
در ادامه بختیاری مقایسه جالبی درباره سرمایه‌گذاری سنتی و سرمایه‌گذاری مدرن در یک دارایی مشخص مانند خودرو انجام داد: «یک سرمایه‌گذار سنتی برای خرید یک خودرو عموماً وام می‌گیرد، اما سرمایه‌گذار جدید می‌تواند سهام آن خودرو را بخرد و پولی را که در بازار سنتی برای بازپرداخت وام هزینه می‌کند، صرف خرید سهام خودرو می‌کند.
مقایسه بازار خودرو و بازار سهام در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که سود بازار سهام حتی در زمانی که در اوج خود قرار ندارد، چندبرابر سودی است که از افزایش قیمت خودرو به دست آمده است. در میان کسانی که به سرمایه‌گذاری سنتی معتقدند، اعتماد به بازار رمزارز بسیار کم است. این افراد معمولاً ریزش کریپتو در کوتاه‌مدت را در نظر می‌گیرند و از نظرشان سرمایه‌گذاری در این بازار زیان‌ده است. در صورتی که در بازه‌های زمانی بلندمدت، میزان سود بازار مدرن با بازار سنتی قابل مقایسه نیست.»
ابزارهای جدید سرمایه‌گذاری
سپس این کارشناس حوزه سرمایه‌گذاری به‌صورت اجمالی ابزارهای جدید سرمایه‌گذاری را معرفی کرد: «این ابزارها فراوان هستند و به ما کمک می‌کنند که یا از تورم پیش بیفتیم یا دست‌کم از آن عقب نباشیم.» به گفته او امروزه سرمایه‌گذاری به دو صورت انجام می‌شود؛ 1. سرمایه‌گذاری مستقیم که افراد باتجربه که مهارت این کار را دارند، به آن روی می‌آورند و 2. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم که افراد فرایند سرمایه‌گذاری خود را به افراد یا گروه‌هایی واگذار می‌کنند که دانش و تجربه این کار را دارند.
ابزارهایی که در این بخش معرفی شدند، می‌توانند در سرمایه‌گذاری غیرمستقیم نیز به افراد کمک زیادی کنند، اما این ابزارها چه هستند:
- شرکت‌های سبدگردان: این شرکت‌ها سوابق‌شان در دسترس است. در میان آنها، هم شرکت‌هایی حضور دارند که زیان داده‌اند و هم شرکت‌هایی وجود دارند که سابقه خوبی در سرمایه‌گذاری ثبت کرده‌اند.
- شرکت‌های مدیریت دارایی: این شرکت‌ها بر اساس سطح ریسک، چشم‌انداز، تجربه و میزان دارایی یک فرد به او مشاوره می‌دهند. افراد سرمایه‌گذار همچنین می‌توانند مدیریت دارایی خود را به این شرکت بسپارند و از تجربه آنها برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری (سهام، طلا، درآمد ثابت، مختلط، خطرپذیر، سرمایه‌گذاری خصوصی و غیره): این صندوق‌ها امن هستند و زیر نظر بانک مرکزی و بازار بورس فعالیت می‌کنند. از جمله این صندوق‌ها عبارت‌اند از:
- صندوق‌های سهام که عموماً از شاخص تورم بسیار جلوتر هستند.
- صندوق‌های درآمد ثابت که به جای سپرده‌گذاری در بانک پیشنهاد می‌شوند.
- صندوق‌های مختلط که دارایی‌های گوناگونی (طلا، درآمد ثابت، سهام و…) را به شما پیشنهاد می‌دهند.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر که جایگزینی برای سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا هستند.
- صندوق‌های تأمین مالی جمعی که برای سرمایه‌گذاری روی ایده‌هایی هستند که فرد صاحب ایده سرمایه لازم برای اجرای آن را ندارد. البته ریسک این صندوق‌ها بالاست.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی که برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی هستند که ورشکست شده‌اند یا در بورس نیستند.
همچنین در بورس کالا فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. برای مثال به جای اینکه هنگام گران‌شدن برنج یا زعفران به سراغ خرید آنها برویم، می‌توانیم به سراغ بورس آن کالا برویم.
- استیک‌کردن در صرافی؛
- توکن‌های بهادار؛
- معاملات دوطرفه؛
- انواع شاخص‌های مختلف و ابزارهای تحلیلگری؛
- دریافت اعتبار و معاملات اهرمی.
نوآوری در بازارهای مالی
در ادامه این وبینار مبین سوسن‌آبادی با اشاره به این نکته صحبت خود را آغاز کرد که یک اصل اساسی در بازار سرمایه این است که سرمایه‌گذاری می‌تواند در چند لایه از دارایی‌ها اتفاق بیفتد. او تأکید کرد: «ما باید سبدی از سرمایه‌گذاری داشته باشیم؛ مسکن، سهام، طلا، کالا و غیره. اگر در بازار رمزارز نیز فقط روی یک رمزارز سرمایه‌گذاری کنیم، ریسک سرمایه‌گذاری بالا می‌رود. با وجود اینکه حدود 10 سال است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران راه افتاده‌اند، خیلی‌ها هنوز آنها را نمی‌شناسند. این امر به‌دلیل ضعف زیرساخت‌هاست.
در این بازار نهاد مالی تنها به فکر کارمزد خود است و سود و زیان سرمایه‌گذار برایش اهمیت چندانی ندارد. در حالی که برای مثال در اروپا چنین نیست. بر خلاف شهروندان ایرانی که با آزمون‌وخطا در بازارهای مدرن سرمایه‌گذاری می‌کنند، در اروپا اما با کمک شرکت‌های نوآور حوزه فین‌تک با استفاده از ابزارهای مالی و سنجیدن ریسک‌های موجود، برای افراد یک سرمایه‌گذاری شخصی‌شده به وجود می‌آورند.»
سوسن‌آبادی دو راهکار برای رفع ضعف ساختاری در بازار ایران پیشنهاد داد:
1. رصد نحوه فعالیت کشورهای اروپایی و آمریکایی و تلاش برای ایجاد امکانات زیرساختی مشابه در ایران؛
2. بلاکچین
به گفته سوسن‌آبادی بلاکچین راه‌حل‌هایی را برای تطابق ظرفیت‌های فناوری در بازارهای مالی فراهم می‌آورد: «تا پیش از این بانک‌ها محدودیت‌های فراوانی را برای تبدیل ارز به وجود می‌آوردند. قرار است از ظرفیت بلاکچین برای رفع محدودیت‌ها و فرایندهای دست‌وپاگیر تمرکزگرایانه در بازارهای مالی استفاده شود. چنان که امروز دولت‌ها نمی‌توانند در بازار بیت‌کوین قانون و ممنوعیت خاصی را وضع کنند، اما در بازار سرمایه چنین اتفاقی نمی‌افتد.»
سوسن‌آبادی پس از اشاراتی به سیر نوآوری‌ها در دهه‌های گذشته، این سؤال را مطرح کرد که تصور از آینده دنیا چگونه است؟ پاسخ او به این سؤال آن بود که جهان آینده از منظر مالکیت متحول می‌شود: «به یک روستا فکر کنید که در آن زمینی دارید. در این روستا، افراد صرفاً با دیدن اینکه شما در این زمین کار می‌کنید، شاهد مالکیت شما بر آن زمین هستند، اما با گسترده‌شدن جهان نیاز به نهاد و مجوز و سند مالکیت به وجود آمد. امروز به کمک فناوری در حال بازگشتن به آزادی پیشین و مالکیت مستقل هستیم، یعنی من می‌توانم مالکیت خود بر اوراق هویتی و املاک و آثارم را به توکن تبدیل کنم و هیچ نهادی توانایی سلب آن را از من ندارد.»
به گفته او بلاکچین موجب می‌شود که در جهان آینده تغییراتی به وجود آید، از جمله:
- حوزه مالی تغییر خواهد کرد.
- دارایی و حقوق به توکن تبدیل خواهد شد.
- وب 3 و متاورس گسترده خواهد شد.
یک نکته مهم این است که هم‌اکنون خیلی‌ها درباره پشتوانه توکن‌ها تردید دارند. سوسن‌آبادی می‌گوید این نقد صحیح و با توکن‌های بهادار قابل حل است: «ارزش اقتصاد دنیای واقعی در مقایسه با بازار کریپتو قابل مقایسه نیست و اگر این ترکیب رخ ندهد، اقتصاد دیجیتال محدود و کوچک باقی می‌ماند. بر اساس چنین ایده‌ای، توکن‌های بهادار به وجود آمدند. پیش‌بینی می‌شود که حجم معاملات توکن‌های بهادار در سال 2030 بسیار زیاد خواهد بود؛ بنابراین اگر هر دارایی بهادار به یک توکن تبدیل شود، در فضای دیجیتال قابل معامله خواهد بود. بر این اساس، هر توکنی که در دنیای واقعی یک پشتوانه داشته باشد، توکن بهادار است.»
او خاطرنشان کرد که توکن‌های بهادار به‌دلیل پیوندی که میان بازار واقعی و بازار دیجیتال برقرار می‌کنند، مستلزم نظارت قانونی نیز هستند. در سال 2017، حدود 90 درصد از توکن‌ها پروژه کلاهبرداری بوده‌اند؛ بنابراین به گفته سوسن‌آبادی باید توجه داشته باشیم که قانون‌گذاری در بازار رمزارز بی‌فایده نیست و امنیت سرمایه‌دار را تأمین می‌کند.
عرضه توکن اوراق بهادار (STO) مثال روشنی بود که سوسن‌آبادی درباره آن توضیح داد. به گفته او عرضه توکن اوراق بهادار به دارایی‌ها ویژگی بلاکچینی می‌دهد و موجب می‌شود که در زمینه دارایی‌ها:
- شفافیت به وجود آید.
- اعتماد افزایش یابد.
- مالکیت مستقل وجود داشته باشد.
- محدودیت‌های مربوط به مرز و زمان از میان برداشته شود.
چرا توکن اوراق بهادار؟
عرضه توکن اوراق بهادار به عرضه اولیه عمومی (IPO) شبیه است. اما به گفته سوسن‌آبادی مهم‌ترین تفاوتش این است که عرضه اولیه عمومی بلاکچینی نیست و متمرکز است. به گفته مدیر توسعه کسب‌وکار مزدکس «ایده عرضه توکن اوراق بهادار این است که به ازای هر سهام یک توکن نیز منتشر و در صرافی‌ها فهرست شود. برای مثال فرض کنید بتوانید توکن سهام دیجی‌کالا را در صرافی‌ها معامله کنید؛ چنان که هم‌اکنون در جهان دارایی‌های مختلف مانند سهام و املاک و بسیاری از کالاهای باارزش به توکن تبدیل می‌شوند و افراد در فضای بلاکچینی در آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند.
اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم، خروج ارز به ما ضربه زده است؛ ما نتوانستیم در ساختار موجود ورود ارز داشته باشیم و کسب‌وکارها را در سطح بین‌المللی تأمین مالی کنیم. شاید بخشی از این وضعیت مربوط به تحریم باشد، اما زیرساخت لازم برای ورود سرمایه‌گذاری خارجی نیز در ایران وجود ندارد. ایده ما در مزدکس این بود که از مزایای بازار دیجیتال برای ورود سرمایه خارجی استفاده کنیم. این کار همچنین موجب می‌شود که تبدیل بین دارایی‌ها نیز به‌سادگی امکان‌پذیر باشد.
همان‌طور که اشاره شد، برای تحقق این پروژه نیاز به نظارت و حمایت قانون‌گذار وجود دارد و این کار مستلزم ارائه گزارش‌های حسابرسی به نهاد نظارتی است و موجب می‌شود سرمایه‌گذار از وجود پشتوانه برای توکن‌هایی که خریداری می‌کند، اطمینان داشته باشد. از مزایای این پروژه آن است که کسب‌وکارهای کوچک به توکن تبدیل می‌شوند و حتی سرمایه‌گذاران خارجی نیز می‌توانند با سرمایه‌گذاری از آنها حمایت کنند.»
این کار، مجددا تمرکز را به فضای ارز دیجیتال وارد می کند و به تبع آن، همۀ ضربه هایی که در چند سال اخیر، دولت و قانونگذاران ایران به بازار سرمایه وارد کردند، تکرار می شود.