پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
در مراسم رونمایی از مارکتپلیس آرتانیوم حقوق انافتی و بازار هنر بحثوبررسی شد
منیره شاهحسینی / در مراسم رونمایی از مارکتپلیس آرتانیوم، دو پنل با موضوع اقتصاد و انافتی هنر و حقوق انافتی برگزار شد که در پنل اول به موضوع بازار و اقتصاد هنر پرداخته شد که میتوان از طریق فناوریهای جدید و کسبوکارهای نوآورانه مانند آرتانیوم برای گسترش و شفافیت آن اقدام کرد.
در پنل دوم نیز بیشتر به مباحث حقوقی انافتی هنر پرداخته شد. در این مراسم، رضا جمیلی، سردبیر هفتهنامه رمزارز به این نکته اشاره کرد که بخش انافتی همانند بخش رمزارزها بازار رگولهشدهای نیست و هنوز مبانی حقوقی، سیاستگذاری و تنظیمگری آن که یک سر آن دولتها و یک سر دیگرش صنفهای مختلف و جامعه هنری و… هستند، هنوز نتوانستهاند قوانین و مقررات و حقوق مرتبط با این فضا را بهطور کامل تنظیم کنند.
در پنل اول ابراهیم حقیقی، گرافیست و نقاش؛ دلارام عسگری، کارشناس اقتصاد هنر و برنا مهاجری، بنیانگذار پلتفرم 0X به بحث درباره کاربردها و انافتی برای بازار هنر پرداختند.
باید به حوزههای جدید بازار هنر خوشامد بگوییم
رضا جمیلی با طرح این پرسش از ابراهیم حقیقی که چه مکانیسمها و دسترسیهایی برای بازار هنر ایران تعریف شده، این سؤال را مطرح کرد که فناوریها و ابزارهایی مانند توکنها و انافتی چقدر میتوانند به شفافیت این بازار کمک کنند و اهمیت توجه به بازارهای جدید در حوزههای مختلف را گوشزد کرد.
حقیقی در پاسخ گفت: «وقتی هنرمند شروع به خلق یک اثر هنری میکند، احتمالاً مقصودش از کشیدن اثر، فروش اثر نیست؛ زیرا هدفش خلق اثر جدید است. اگر خریدند چهبهتر، اما اگر فروش نرفت نیز خدشهای به کار او وارد نمیشود. اما رفتهرفته با وجود گالریها، مکانیسمهای خریدوفروش در این حوزه تعریف شد و کلکسیونرها باعث شتاب این فروش شدند.»
حقیقی اضافه کرد: «این فضا که پیشتر ترسیم شد، نسبت به فضایی که انافتی دارد، برای هنرمند ملموستر و مشخصتر است، اما قطعاً سیستم نوآورانه انافتی نیز ناگزیر، راه خود را خواهد رفت و خریدوفروش در آن به جریان خواهد افتاد، اما اگر قرار است نوآورانه فکر و عمل کنیم، باید راهکارهای نو را هم در کنار راهکارهای قبلی تجربه کنیم. هرچند هنوز مشخص نیست کلکسیونرها و خریداران این آثار چه کسانی میتوانند باشند. افراد زیادی وارد میشوند، اما مشخص نیست در این حرکت باقی بمانند یا نه. سالها طول کشید تا فرهنگ خریدوفروش و جمعآوری کلکسیون اتفاق بیفتد و سالها طول کشید تا مجموعهداران متوجه شوند چگونه باید ارتباط درستی با هنرمند برقرار کنند. سازوکار هنرهای تجسمی بسیار متفاوت است، اما برای این فضا نیز قطعاً راهی پیدا میشود و چگونگی موفقیت انافتی در وادی هنر به سرانجام میرسد.»
در این پنل برنا مهاجر به ارائه نظرات خود در عرصه مالکیت آثار هنری و غیرقابلانکار بودن آن پرداخت و توضیح داد: « انافتی مسئله مالکیت را ورای هنر در عرصه دیجیتال حل خواهد کرد و این مزیتی است که بازار هنر هم میتواند از آن بهره بگیرد.»
دلارام عسگری، کارشناس اقتصاد هنر هم در ادامه این پنل گفت: «خریداری یا جابهجایی مالکیت یک اثر هنری در محیط دیجیتال بسیار راحتتر و امنتر شده است؛ زیرا با خرید انافتی آن اثر هنری، هرچند نمیتوانید آن اثر را لمس کنید، اما میتوانید مالک آن اثر هنری شوید.»
او با طرح انتقادی که به انافتیها وارد میشود، افزود: «با اینکه در طول سالهای اخیر توجهات زیادی به سمت انافتی جلب شده، اما عدهای اعتقاد دارند انافتیهاعمر طولانی نخواهند داشت و این رشد را یک حباب میبینند. البته این موضوع را گذشت زمان مشخص میکند، اما چیزی که نمیتوان از آن چشم پوشید، توجه به این نکته است که انافتیها تأثیر زیادی روی هنر امروز و حتی هنر آینده خواهند داشت. عدهای جزء طرفداران دوآتشه انافتی هستند و عدهای نیز با آن مخالفاند، اما به نظر میرسد رویکرد صحیحتر این است که مزایا و معایب آن (هر دو) دیده شود و شرایط خود را باتوجهبه هدفی که داریم (سرمایهگذاری یا کلکسیونری) بسنجیم و بعد وارد این بازار شویم.»
در قسمت دوم برنامه رونمایی از پلتفرم آرتانیوم، با تأکید بر حقوق انافتی آثار فیزیکال هنری، سؤالاتی درباره حقوق انافتی مطرح شد و درباره این مسئله که حق انافتی یک اثر هنری از آن کیست؟ (هنرمند، مجموعهدار یا خریدار اثر) تبادل نظر شد. در این پنل، مهدی کوهیان، کارشناس ارشد حقوق هنر؛ خدایار سعید وزیری، مشاور حقوق استارتاپها و حقوق فناوریهای نوین و میثاق نعمتگرگانی، همبنیانگذار آرتانیوم با مدیریت رضا جمیلی حضور داشتند.
حقوق انافتی آثار هنری از آن کیست؟
مهدی کوهیان در ابتدا در این مورد که خالقی که پشت سر هر اثری قرار دارد، مالک آن اثر محسوب میشود، گفت: «وقتی یک اثر هنری ارزشگذاری میشود، در حقوق مالکیت معنوی آن اثر تأثیر دارد. هر اثر با هر میزان ارزش، اثر هنری محسوب میشود؛ بنابراین در قانون تعریف شده مالکیت مادی قابل انتقال، اما مالکیت معنوی اثر هنری هیچگاه قابل انتقال نیست.»
کوهیان ادامه داد: «مالکیت آثار هنری به دو گونه قابلیت انتقال دارد؛ یکی اینکه هنرمند در ابتدا اثر را خلق کرده باشد و اثر ناشی از خلاقیت خودش باشد و بعد از خلق، حقوق مادی اثر را واگذار میکند. در این بخش باتوجهبه قانون حقوق مؤلفین نیازمند صراحت هستیم. یعنی ما بهعنوان خالق اثر، وقتی مالکیت یک اثر را منتقل میکنیم، چه چیزی را منتقل میکنیم. نوع دیگری از قابلیت انتقال مالکیت این است که یک اثر هنری توسط فرد سرمایهگذار سفارش داده شود و بعد نسبت به خلق آن اقدام شود. در این حالت صراحتاً تمام حقوق مادی اثر به مدت 30 سال متعلق به سفارشدهنده است؛ بنابراین حقوق انافتی آنها هم متعلق به خریدار یا همان سفارشدهنده است.»
کوهیان در ادامه گفت: «در مورد آثار هنری جدیدی که خریداری میشود، این امکان وجود دارد که وقتی یک اثر هنری خریداری میشود، انافتی آن نیز باید خریداری شود، اما در مورد آثاری که قبلاً خریداری شده، این تردید میان حقوقدانان وجود دارد که بتوان انافتی اثر را نیز خریداری کرد و چون قانونی دراینخصوص وجود ندارد، باید از طریق تفسیر نظر داد. اما به نظر من، امروز انافتی انافتی بهعنوان یک فناوری خلق شده و همه ما از وجود آن مطلع هستیم، برای اینکه خریدار اثر هنری بتواند آن را انافتی کند، باید حقوق ناشی از انافتی آن اثر را نیز خریداری کند.»
خدایار سعید وزیری هم تأکید کرد که برای موضوع انافتی باید قوانین مالکیت فکری و معنوی را بهروز کرد و نیازمند مقررات جدید در این حوزه هستیم، اما نه با دیدگاه بیشتر کردن قوانین دستوپاگیر.
در پایان پنل، پرسشهایی از سوی شرکتکنندگان مطرح شد و مهمانان و بنیانگذاران پلتفرم آرتانیوم به این پرسشها پاسخ دادند.