گره‌گشایی در گرو همدلی دولت و استارتاپ‌ها

وحید والی، مدیرعامل هلدینگ نیک‌اندیش / سال‌های نه‌چندان دور تا همین 10، 12 سال پیش، مفهومی مانند استارتاپ هنوز جایگاهی در ایران نداشت و حتی در دنیا نیز مفهوم جدیدی بود. ولی حالا در نقطه‌ای قرار داریم که به همت همین استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپایی که شاید روزی کسی آنها را به رسمیت نمی‌شناخت، فناوری در حوزه‌های مختلف (با وجود تحریم‌ها علیه کشورمان) رشد کرده است.

سال‌های سال بود مفاهیمی مانند Recurring Payments یا همان پرداخت‌های دوره‌ای و Credit Card  یا کارت‌های اعتباری، عملاً در اجرا به بن‌بست خورده بود. ایران جزء کشورهایی است که سیستم قانون‌گذاری آن در مواجهه با یک پدیده فناورانه جدید، با قهرآمیزترین روش عکس‌العمل نشان می‌دهد. اما پس از فراگیر شدن، به‌ناچار با آن همراه می‌شود.

پربیراه نیست که بگوییم اگر همین استارتاپ‌ها نبودند و همه‌چیز به دولت واگذار می‌شد، هنوز هم باید همچنان قبض‌هایمان را در بانک پرداخت می‌کردیم. به همت همین شرکت‌های نوپا و استارتاپ‌های فعال در حوزه فین‌تک است که در حال حاضر پرداخت‌های دوره‌ای که سال‌های سال با موانع جدی مواجه بود، در حال انجام است.

شرکت‌های مختلف هم‌اکنون به‌صورت اعتباری با مشتریان‌شان کار می‌کنند و در حال هموار کردن راه برای ارائه کردیت‌کارت توسط بانک‌ها هستند. هرچند مطابق انتظار هرازگاهی هم سنگ‌های بزرگی از سمت نهادهای اجرایی و نظارتی بر سر راه آنها قرار می‌گیرد، اما مردم ایران نشان داده‌اند همیشه به‌دنبال فناوری‌های جدید بوده و از این فناوری‌ها استقبال کرده‌اند.

مدتی پیش با برخی مدیران چند شرکت که در حوزه لندتک فعالیت می‌کنند، صحبت می‌کردم، اتفاقاً برخلاف انتظار بسیاری از مسئولان بانکی، مردم در این سیستم‌ها حتی قبل از موعد نیز بازپرداخت وام‌شان را انجام می‌دهند و برای خدشه‌دار نشدن اعتبارشان، به‌صورت کاملاً مسئولانه اقدام می‌کنند. سال‌های سال است مفاهیمی مانند کیف ‌پول‌های الکترونیکی مانند پی‌پال، وب‌مانی و پرفکت‌مانی در دنیا وجود دارد و استفاده از این کیف پول‌ها علاوه بر تسهیل مراودات مالی، هزینه‌ها را نیز به‌طور چشم‌گیری کاهش داده‌اند. ولی با سیاست‌های بعضاً منفعلانه نهاد‌های حاکمیتی توسعه و رشد این فناوری‌ها همیشه با چالش همراه بوده است.

رمزارزها و مفاهیم جدید آن مانند متاورس که می‌تواند به‌عنوان برگ برنده‌ای برای رشد و پیشرفت کشور استفاده شود، تا‌به‌امروز با سیاست‌هایی نامشخص مواجه بوده و هنوز حاکمیت نتوانسته یا نخواسته که سیاست کلی خود را در خصوص آن ابراز و اجرایی کند. به نظر می‌رسد هنوز در حال بررسی و تحلیل آن است. متأسفانه کمتر از بخش خصوصی فعال در این حوزه برای تصمیم‌گیری و مشاوره استفاده کرده است. قطعاً در صورتی که این حوزه با نگاهی سلبی مواجه شود، به‌جز فرصت‌هایی که از دست می‌رود، تهدیدات و چالش‌های جدی را نیز می‌تواند به همراه داشته باشد.

بر اساس تجربه 10 سال گذشته کشور و با تبدیل استارتاپ‌ها به شرکت‌های بزرگی که نبودشان را نمی‌توان متصور شد، همراهی دولت و مسئولان با شرکت‌های نوپا و استارتاپ‌ می‌تواند هم گره‌گشا باشد، هم به رشد و توسعه اقتصادی کشورمان کمک کند.

شرکت‌هایی مانند دیجی‌کالا و اسنپ دیگر یک استارتاپ کوچک نیستند که بود و نبودشان فرقی نداشته باشد، بلکه شرکت‌هایی هستند که امور روزانه مردم به آنها وابسته شده است. این سیر تکاملی در این شرکت‌ها و سایر شرکت‌هایی که امروز حرفی برای گفتن دارند، نشان داده که حمایت و تزریق سرمایه در استارتاپ‌ها تا چه اندازه می‌تواند به اقتصاد کشور و تسهیل امور مردم و اشتغال‌زایی کمک کند.

طی سال‌های گذشته نگرانی‌های اقتصادی و معیشتی مردم همواره جزء دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب نیز بوده است و شعارهایی که ایشان برای هر سال انتخاب می‌کنند، بر محور اقتصاد و تولید است. امسال یکی از تأکیدات ایشان بر مسئله دانش‌بنیان بوده است. عموم شرکت‌هایی که در حوزه‌های مربوط با فناوری‌های نوین مالی در حال فعالیت هستند، شرکت‌هایی‌اند که بر مبنای علم و دانش شکل گرفته و کارکنان آنها نیز جزء نخبگان دانشگاهی کشور هستند.

در شرایطی که متأسفانه با سیلی از مهاجرت نخبگان به خارج از کشور مواجه هستیم، حمایت و همدلی با شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند به جلوگیری از خروج نیروی انسانی متخصص کمک شایانی کند و حتی شاهد جذب نخبگان از کشورهای همسایه نیز باشیم.

به عقیده بنده و اگر از نگاه آینده‌نگری به سیر تکاملی زندگی انسان بنگریم، اکنون در دوره حساسی از تاریخ زندگی بشر قرار داریم و به‌زودی بسیاری از استانداردهای زندگی انسان و نحوه تعاملش با دیگران و دنیا با ظهور مفاهیمی مانند متاورس و بلاکچین دچار تغییرات اساسی خواهد شد. تصورم بر این است که اگر امروز تصمیمات صحیحی اتخاذ کنیم، می‌توانیم جزء کشورهای پیشرو در حوزه‌های نوین باشیم.

قطعاً همراهی و همدلی دولت، بانک مرکزی و سایر نهادهای تصمیم‌گیر با بخش خصوصی می‌تواند سبب خیر و عافیت برای کشور شود.