پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
چگونه از کلاهبرداریهای حوزه رمزارزها اجتناب کنیم؟
کسری حسنی / بسیاری از سرمایهگذاران معتقدند که رمزارزها قابل اعتماد نیستند و از آن بهعنوان یک کلاهبرداری یاد میکنند. صحبت آنها بر سر این است که فضای رمزارزها که در روزهای جوانی خود به سر میبرد، اعتماد گستردهای ایجاد نمیکند.
در بازار رمزارزها با بالا رفتن قیمتها، سرمایهگذاران خیالشان راحت میشود و با افت قیمتها، سطح بیاعتمادی در آنها افزایش مییابد؛ درست مانند نوامبر و ژانویه گذشته. در بازار رمزارزها همهچیز در مورد ترس از دست دادن است. شور و هیجان رمزارزها در نوامبر سال گذشته، سبب تقویت این ایده شد که رمزارزها فقط به بیتکوین محدود میشوند، در حالی که این صنعت بسیار بزرگتر از بیتکوین و سایر رمزارزها مثل اتریوم، شیبا، تتر و دوجکوین است. سیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) یکی از نمونههایی است که حاصل این صنعت بزرگ است. بهطور کلی این نوع از سیستم مالی شامل وامها و سایر داراییهای پیچیده میشود که تمام جنبههای سیستم مالی سنتی را دربر دارد، با این تفاوت که تمام واسطهها حذف میشوند و موانع ورود به این سیستم از میان میروند. با توجه به این موضوع، عواملی که رمزارزها و امور مالی غیرمتمرکز را جذاب و منحصربهفرد میکنند، در عین حال آنها را در برابر کلاهبرداران آسیبپذیرتر جلوه میدهند.
طبق گزارش کمیسیون تجارت فدرال، از ژانویه 2021 تا مارس 2022 حدود 46 هزار نفر گزارش دادهاند که در مجموع بیش از یک میلیارد دلار در زمینه رمزارزها ضرر کردهاند. بهعنوان مثال، سقوط اخیر UST و لونا بیش از 55 میلیارد دلار سرمایه را از بین برد و بسیاری از سرمایهگذاران خرد را به مرز نابودی کشاند. کلاهبرداریها در این صنعت بهسرعت در حال افزایش هستند.
در صنعت رمزارزها، روزانه صدها پروژه جدید ایجاد میشود. به گفته CoinGecko، بیش از 13400 سکه در گردش هستند. این رقم را در مقابل 180 ارز فیات در 195 کشور در نظر بگیرید. دولتها یکپارچگی ارزهای خود را از طریق بانکهای مرکزی تضمین میکنند، اما سلامت رمزارزها و سایر پروژههای رمزنگاری، تضمین نشده است. در این روزها هر کسی میتواند بدون مشکل خاصی، یک توکن ایجاد کند. در این ارتباط، برخی وبسایتها، آموزشهای ویدئویی در مورد نحوه ایجاد یک سکه سریع و ارزان ارائه میدهند.
در ادامه این مطلب قصد داریم پنج موردی را که سرمایهگذاران باید در ارزیابی یک پروژه در نظر داشته باشند، معرفی کنیم. توجه داشته باشید که این موارد تنها عوامل اعتبارسنجی یک ارز یا پروژه نیستند و مانند هر سرمایهگذاری دیگری، بررسی و تحقیق دقیق بهترین ابزار برای سرمایهگذاران است.
1. حامیان پروژه یا توکن مورد نظر چه کسانی هستند؟
در دنیای امروز رمزارزها، ناشناسبودن بر خلاف گذشته یک اصل ضروری نیست. بررسی و تحقیق درباره مؤسس هر پروژهای یکی از ضروریترین اقداماتی است که سرمایهگذاران باید انجام دهند. هویت و سابقه بنیانگذار یا بنیانگذاران، مدیریت و هیئتمدیره سازمان پشت سکه یا پروژه بسیار حائز اهمیت است. «پیتر ابرل»، رئیس و مدیر سرمایهگذاری Castle Funds، Point Richmond و Calif میگوید: «موفقیت گذشته ممکن است به معنای پیشبینی یا موفقیت در آینده نباشد، اما تقلب در گذشته دلیل خوبی برای شکست پروژه در آینده است.»
ابزارهایی مانند حسابرسیهای قرارداد هوشمند و شناسایی مشتری یا KYC برای تأیید صحت پروژهها مفید هستند. یک قرارداد هوشمند کارآمد، احتمالات مخرب در پروژه را بررسی میکند. بررسی این احتمالات در جهت عدم سرقت داراییهای شماست. KYC هویت و پیشینه اعضای سازنده یک پروژه را به تأیید میرساند. در ژانویه 2022، سرمایهگذاران پروتکل مالی غیرمتمرکز Wonderland (TIME) متوجه شدند که «مایکل پاترین»، مدیر ارشد مالی، یک مجرم و یکی از بنیانگذاران صرافی منحلشده رمزارزی QuadrigaCX در کاناداست. مایکل ویلسون، رئیس و مدیرعامل پلتفرم تجاری Zug در اینباره میگوید: «تولید یک سکه به معنای تولید یک نوع ارز است و اتکا به رهبری ناشناس روش خوبی برای جلب اعتماد و تأیید پروژه نیست.» Ronghui Gu، یکی از بنیانگذاران و مدیر اجرایی CertiK توصیه میکند: «پیش از هر چیزی، شفافیت و پاسخگویی یک تیم را بررسی کنید. کلاهبرداریها اغلب توسط تیمهای ناشناس که نمیتوانند پاسخگو باشند، رخ میدهد. پروژههای واقعی مشتاق خواهند بود تا به سرمایهگذاران و کاربران اطمینان دهند که با حسننیت عمل میکنند و به این ترتیب، آنها معمولاً فرهنگ شفافیت را در مورد پروژههای خود پرورش میدهند.»
2. هدف پروژه چیست؟
دوام و پایداری پروژههای رمزارزی منوط به ادعای آنها در راستای حل مشکلات است. آنها چه ارزشی در اقتصاد ایجاد میکنند؟
«کنت گودوین»، مدیر امور نظارتی و نهادی در گروه هوشمند بلاکچین در ونکوور میگوید: «پروژهها باید بهوضوح تأثیر اجتماعی ایجاد کرده و ریسکهای مالی بالقوه را در کنار پاداشهای مالی بالقوه برای سرمایهگذاران مشخص کنند.» وی همچنین معتقد است که یک پروژه باید دارای شفافیت باشد و آغوشش را به روی قوانین باز کند. عدم وجود هدف و برنامه کاربردی در یک پروژه، میتواند به معنای علامت خطر باشد.
3. سنگ بزرگ نشانه نزدن است
مراقب پروژههایی که نوید بازدههای بزرگ را میدهند، باشید. وسوسهانگیزترین موضوع برای کلاهبرداران، صحبت در مورد بازده سالانه بسیار بالاست. در اوایل کار این پروژهها، ممکن است سرمایهگذاران جذب صحبتهایی مبنی بر 7 الی 10 برابر بازده در یک دوره کوتاهمدت شوند.
«پیتر ابرل» در اینباره میگوید: «اگر بازده شما با توجه به ریسک خیلی بزرگ به نظر میرسد، شاید شما همه ریسک را نمیبینید. در حالتی که نرخ وام مسکن 30ساله حدود پنج درصد است، سود 20درصدی یک پروژه غیرمتمرکز، تعجببرانگیز است.» «مارک فیدلمن»، مؤسس SmartBlocks، استراتژیست بازاریابی میامی میگوید: «ارزهای بیتجربه که وعدههای بزرگی میدهند، یک علامت خطر بزرگ هستند.»
4. آیا اطلاعات بهراحتی در دسترس و واضح هستند؟
به وبسایت پروژه بروید. عدم وجود وایتپیپری که اهداف پروژه، خطرات، اطلاعات مربوط به مدیریت و موارد دیگر را با دقت شرح دهد، یک مشکل بزرگ است. سرمایهگذاران باید ماهیت محصول یا پروژهای را که در آن سرمایهگذاری میکنند، درک کنند.
همچنین سرمایهگذاران باید توجه داشته باشند که تمامی اطلاعات در وایتپیپر ذکر شده باشد. «الکس کونانیخین»، بنیانگذار و مدیرعامل Unicoin، یک رمزارز با پشتوانه سهام میگوید: «بینظمی در وبسایت و عدم ارائه اطلاعات دقیق، دلایلی هستند که میتوانند صلاحیت یک گروه را از بین ببرند؛ چراکه کلاهبرداران برای اجرای طرح خود، زمان و هزینه زیادی صرف رسیدگی به این موارد نمیکنند.»
ادعاهای موجود در وبسایت باید توسط اشخاص ثالث اثبات شوند. بنیانگذاران پروژههای رمزنگاری باید تأییدیه افراد یا شرکتهایی که میتوانند اعتبار آنها را تضمین کنند، ارائه دهند. همچنین سرمایهگذاران بالقوه باید پوشش رسانهای چنین پروژههایی را بررسی کنند تا ببینند آیا سؤالاتی مطرح شده است یا خیر. برخی از طرحها همچنین از تبلیغات بیش از حد تهاجمی در رسانههای اجتماعی استفاده میکنند. نامشخصبودن اهداف و زمانبندی پروژه و مبهمبودن اطلاعات و صحبتهای فنی درباره سؤالات ساده، میتواند نشانگر یک کلاهبرداری باشد.
5. حسابرسی و امنیت
سرمایهگذاران باید نسبت به پروژههایی که حسابرسی نمیشوند، بسیار محتاط باشند. «گابریلا کوس» از گروه دارایی دیجیتال جهانی میگوید: «حسابرسی و تضمین یک پروژه غیرمتمرکز از سمت شخص ثالث، امری ضروری است.»
حسابرسیها همچنین میتوانند مسائل امنیتی را شناسایی کنند. پروژههای واقعی امنیت خود را در دسته مسائل مهم قرار میدهند و توجه ویژهای به آن دارند؛ چراکه شرکتهای معتبر نیز در معرض خطرات هکشدن قرار دارند.
در ژانویه 2022، Qubit Finance، یک پلتفرم غیرمتمرکز که به کاربران اجازه میدهد تا با تغییرات قیمت رمزارزها وام بگیرند و پیشبینیهای خود را ارائه دهند، هک شد. به گفته مقامات این پلتفرم، در 27 ژانویه، هکرها 206809 سکه بایننس به ارزش 80 میلیون دلار را سرقت کردند. پیش از این، Crypto.com، یکی از بزرگترین پلتفرمهای مبادلاتی، قربانی سرقت بیتکوین و اتریوم با ارزش کل بیش از 35 میلیون دلار شده بود.
«نیکلاس دونارسکی»، مؤسس ORE System، ارائهدهنده خدمات مرتبط با بلاکچین میگوید: «مهمترین موضوعات در مورد تیم، ابزار، نقشهراه، جامعه و فناوری است. افراد تمایل دارند در تیمهایی که چشمانداز عالی برای فناوری خود و نحوه حل مشکلات بزرگ دارند، سرمایهگذاری کنند.»
فراموش نکنید که برای شروع سرمایهگذاری خود در پروژههای رمزنگاری و رمزارزها، تمامی این موارد را بررسی کنید.