پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کسری حسنی / هرج‌ومرج در بازار رمزارزها موضوع چندان جدیدی نیست. در دهه گذشته سقوط ارزش ارزهایی چون بیت‌کوین و اتریوم یکی از ویژگی‌های عادی این بازار بوده، اما سقوط شش ماه گذشته رمزارزها طبق استانداردهای رمزنگاری‌شده نیز سرسام‌آور است.
از نوامبر سال گذشته چیزی حدود 1.5 تریلیون دلار از ارزش رمزارزها از بین رفته است. بیت‌کوین و اتریوم، پیشروان این بازار، هر دو حدود 60 درصد نسبت به بالاترین حد خود کاهش یافته‌اند و از همه مهم‌تر، استیبل‌کوین Terra و توکن خواهرش، لونا که شش هفته پیش در مجموع حدود 60 میلیارد دلار ارزش داشتند، در عرض چند روز به‌کلی نابود شدند و اکنون اساساً بیارزش هستند.
بسیاری معتقدند که دلیل این فروش بزرگ، شامل چندین عامل مهم می‌شود. تورم و نرخ بهره در حال افزایش یکی از این مواردند، گرچه قرار بود رمزارزها در مقابل تورم مقاوم و نسبت به دنیای ارزهای فیات بی‌تفاوت باشند. از دیگر عوامل می‌توان به فروش سهام اشاره کرد. در این رابطه نیز باید بگوییم که یکی از ادعاهای رمزارزها، عدم ارتباط آنها با سایر دارایی‌ها بود. گذشته از همه اینها یک توضیح ساده‌تر برای این وضع وجود دارد؛ ایمان و باور افراد نسبت به رمزارزها متزلزل شده و رمزارزها بیشتر از اصول به ایمان افراد متکی هستند.
به هر حال، رمزارزها با دارایی‌هایی مانند زمین کشاورزی، سهام یا حتی املاک متفاوت هستند. اگر قصد خرید یک قطعه زمین کشاورزی دارید، می‌خواهید بدانید چه مقدار پول از محصولاتی که می‌توانید در آن زمین کشت کنید، به دست می‌آورید. اگر قصد خرید یک آپارتمان داشته باشید، می‌خواهید بدانید در 30 سال آینده (یا هر بازه زمانی دیگر) چقدر می‌توانید از مستأجران خود درآمد داشته باشید و اگر در حال خرید سهام در یک شرکت هستید، می‌خواهید بدانید که در آینده چه مقدار پول نقد همراه با ارزش دارایی‌هایی که در حال حاضر در اختیار دارد، خواهید داشت.
محاسبات ارزش ذاتی همیشه تخمینی هستند و همچنین همیشه نادرست هستند؛ زیرا هیچ راهی برای پیش‌بینی کامل آینده وجود ندارد، اما نکته جالب توجه اینجاست که دارایی‌ها ارزشی دارند که از آنچه دیگران برای آنها پرداخت می‌کنند، مستقل هستند. به‌عنوان مثال اگر در حال حاضر مالک تمام اپل بودید، در سال اول حداقل 100 میلیارد دلار سود دریافت می‌کردید، اما این تمام ماجرا نیست؛ چراکه اگر روند صعودی خود را حفظ کنید در آینده این رقم افزایش خواهد یافت.
با این حال، ارزش‌گذاری رمزارزها معمولاً بر اساس یک اصل متفاوت است؛ ارزش ذاتی مهم نیست. ارزش یک دارایی به استفاده آن در دنیای واقعی یا توانایی آن برای تولید وجه نقد در آینده بستگی ندارد. در عوض، ارزش یک دارایی به ارزش آن بستگی دارد. این یک نوع بینش پست‌مدرن است؛ هیچ ارزش «واقعی» وجود ندارد، فقط روایت‌هایی از ارزش وجود دارد که به‌طور جمعی می‌سازیم و انتخاب می‌کنیم که به آن باور داشته باشیم یا نه. همان‌طور که نیک تومینو، سرمایه‌گذار رمزارزها و ان‌اف‌تی‌ها در پاییز سال گذشته بیان کرد: «اگر گروهی از افراد در اینترنت معتقد باشند چیزی ارزش دارد، ارزش دارد. ما در جهانی هستیم که در آن باور برابر است با ارزش.»
البته بازارهای دیگری نیز وجود دارند که ارزش در آنها به باور بستگی دارد. به‌عنوان مثال می‌توان به طلا، هنرهای متنوع و کلکسیون‌ها اشاره کرد. این نکته حائز اهمیت است که طلا با داشتن سابقه هزاران‌ساله در میان مردم به‌عنوان پول پذیرفته شده است. آنچه در مورد بازار رمزارزها قابل توجه است اینکه از همین طریق، در کمتر از یک دهه بیش از یک تریلیون دلار ارزش بدون پشتوانه کسب کرده است.
یکی از واضح‌ترین مثال‌های این موضوع، میم‌کوین مشهور دوج‌کوین است. این میم‌کوین در سال 2013 به‌عنوان یک شوخی ایجاد شد و هیچ ارزشی در دنیای واقعی نداشت. حتی هیچ شخصی برای خریدوفروش به دوج‌کوین نیاز ندارد؛ چراکه این کوین حتی کمیاب هم نیست. استخراج دوج‌کوین (بر خلاف بیت‌کوین که مقدار محدودی از آن در دسترس خواهد بود و با گذشت زمان سخت‌تر استخراج می‌شود)، به معنای واقعی آسان است و تمام ماجرای صعود ارزش آن به توییت ایلان ماسک و یاد کردن از آن به‌عنوان «رمزارز مردم» مربوط می‌شود.
نمونه دیگر این موضوع ترا و لونا هستند. این ارزها حدود سه سال پیش معرفی شدند و تا سال 2021، مجموعاً کمتر از یک میلیارد دلار ارزش داشتند، اما ناگهان در عرض یک سال، 60 میلیارد دلار ارزش گذاری شدند. ارزش ترکیبی این ارزها از آگوست 2021 تا مارس سال جاری، بیش از سه‌برابر رشد کرده است. ترا برای به نمایش درآوردن نام کمپانی خود در استادیوم واشنگتن نشنالز، حدود 40 میلیون دلار هزینه کرد. دلیل رشد لونا استفاده مردم از آن یا پیشرفت کسب‌وکارهای زیربنایی ترا نبود. تنها تغییری که اتفاق افتاد، راه‌اندازی اپلیکیشنی به نام Anchor بود که شروع به ارائه سود 20درصدی برای سپرده‌ها کرد. این موضوع باعث شد مردم ترا خریداری کرده و سپس آن را سپرده‌گذاری و 20 درصد سود دریافت کنند. این امر بسیاری از سرمایه‌گذاران جدید را جذب کرد. در همین راستا برخی کارشناسان هشدار داده بودند که ترا با خروج سرمایه عظیمی مواجه می‌شود و همین موضوع دلیل سقوط ناگهانی ترا را روشن می‌کند.
همین سقوط‌های ناگهانی هستند که سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها را به تجربه‌ای وحشتناک تبدیل می‌کنند. در دنیایی که باورها ارزش را تعیین می‌کنند، هرگز نمی‌توانید از سرمایه‌گذاری خود مطمئن شوید. این سقوط ناگهانی حتی در مورد سایر ارزها نیز صادق است. اتریوم در دنیای بلاکچین ارزش استفاده واقعی دارد و بیت‌کوین به‌عنوان طلای رمزارزها، جدای از تراکنش‌های غیرقانونی، اعتبار زیادی نزد سرمایه‌گذاران دارد، اما با همه اینها، دو ارز مشهور دنیای رمزارزها نیز درگیر این سقوط بی‌سابقه شدند. این موضوع، توصیف کارل مارکس و فریدریش انگلس از تأثیر سرمایه‌داری بر روابط اجتماعی را تجسم می‌بخشد: «هر آنچه جامد است، ذوب و در هوا نیست می‌شود.» پس جای تعجب نیست که دارندگان رمزارز همیشه یکدیگر را تشویق می‌کنند که باور کنند تا اعتماد جمعی خود را حفظ کنند. بنابراین زمانی که ارزش رمزارزها، محصول اراده جمعی سرمایه‌گذاران است، ضروری است سعی کنیم آن را دست‌نخورده نگه داریم.
با همه این تفاسیر متوجه می‌شویم که اصلی‌ترین سؤال در اینجا این است که آیا سقوط این بازار سبب از میان رفتن اعتماد و باور سرمایه‌گذاران می‌شود یا خیر؟ باورها به سرعتی که شکل می‌گیرند، از میان می‌روند. در هر حال از بین رفتن ترا و لونا یادآوری قدرتمندی بود که سرمایه‌گذاری در بیشتر رمزارزها معادل باور و پذیرش افراد و بازیگران این عرصه است.
منبع
آتلانتیک