پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه داتین در گفت‌وگو با راه پرداخت / رشد حوزه‌های مالی در ایران متوازن نیست
شاید تا چند سال پیش اینکه یک شعبه بانک در نزدیکی منزل یا محل کار قرار داشت، یک مزیت محسوب می‌شد تا بتوانیم بسیاری از کارهای مالی خود را در طول هفته و در ساعات مشخص انجام دهیم؛ اما شرایط امروز و ورود فناوری به فضای خدمات مالی باعث شده تا انتظارات دیگر به‌مانند گذشته نباشد. دیگر کسی اهمیت نمی‌دهد یک شعبه بانک در نزدیکی منزل یا محل کارش وجود داشته باشد، بلکه به‌دنبال آن است که چگونه می‌تواند خدمات مالی خود را به‌راحتی با یک تلفن همراه و در هر ساعت از شبانه‌روز انجام دهد. اتفاقی که شاید تا چند سال پیش به‌آسانی قابل‌باور نبود، اما امروزه می‌توان از افتتاح حساب گرفته تا دریافت کارت و دریافت و پرداخت تسهیلات و همچنین بسیاری از کارهای دیگر را بدون حضور به یک شعبه بانک انجام داد؛ اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا این شرایط برای همه وجود دارد؟ آیا همه در هر نقطه‌ای از جهان یا حتی ایران می‌توانند به این خدمات دسترسی داشته باشند؟ واقعیت آن است که بحث فراگیری مالی نه‌تنها در جهان، بلکه در ایران یکدست نیست و هنوز بسیاری برای دسترسی به همین خدماتی که اکنون برای بسیاری عادی به نظر می‌رسد، با مشکلات جدی مواجه هستند.
نقش فناوری در فراگیری مالی
مهدیه نوروزیان، معاون برنامه‌ریزی و توسعه داتین در گفت‌وگو با راه پرداخت از نقش فناوری در بحث توسعه فناوری مالی می‌گوید و معتقد است: «فراگیری یا شمول مالی در سطح سیاست‌‌گذاری‌های جهانی، اولین‌بار در محافل سازمان ملل و در واکنش به شکاف مالی، به‌عنوان یکی از عوامل مهم فقر و نابرابری در جهان مطرح شد. کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان نیز در سالهای نخستین قرن بیست‌ویک اهمیت آن را تا تبدیل‌شدن به یکی از عوامل تعیین‌کننده در توسعه کشورها بالا برد. همزمانی طرح این مفهوم در سطح جهانی با دوره‌ای که شاهد ورود و آشکار شدن تأثیر فناوری به معنی فناوریهای اطلاعاتی در زندگی روزمره افراد جامعه هستیم؛ خود نشان‌دهنده تأثیر و اهمیت فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در فراگیری مالی است. من معتقدم نسبت میان فناوری و فراگیری مالی، فراتر از نقش و سهم یکی در دیگری است. به بیان دیگر مفهوم فراگیری مالی مطرح شد، چون فناوری امکان طرح آن را فراهم کرده بود. بدون فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی «دسترسی کافی، به‌موقع و مقرون‌به‌صرفه به محصولات و خدمات مالی و استفاده فعالانه از آنها توسط همه اقشار جامعه» به رؤیایی دور و دست‌نیافتنی شبیه‌تر بود تا برنامه‌‌ای جامع و قابل رصد و پایش توسط نهادهایی همچون بانک جهانی یا سازمان ملل.»
او در ادامه تأکید کرد: «علت این ارتباط ذاتی هم آشکار است. فناوری اطلاعاتی و ارتباطی در درجه اول دسترسی و در درجه دوم برخورداری را امکان‌پذیر می‌سازد. فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی با از میان برداشتن محدودیت‌های مربوط به بُعد مسافت «دسترسی» و با توان بهره‌برداری مطلوب از داده‌‌های اطلاعاتی، امکان «برخورداری» از محصولات و خدمات مالی را برای اقشار مختلف جامعه فراهم می‌کنند.»
اثرگذاری فناوری در حوزه فراگیری مالی
نوروزیان در پاسخ به این سؤال که فناوریهای مربوط به حوزه فراگیری مالی تا چه حد توانسته بر زندگی بشر در سراسر جهان اثرگذار باشد، گفت: «در سراسر جهان، قاعدتاً فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، اتفاقات متفاوتی را رقم زده‌اند. تأثیری که فناوریهای فراگیری مالی بر زندگی یک فرد ساکن شهر لوزان سوئیس داشته، با تأثیراتی که این فناوری‌ها بر زندگی فردی ساکن یکی از روستاهای جنوب سودان داشته، قابل مقایسه نیست. طبعاً پاسخگویی دقیق به این سؤال نیازمند بررسی جامع و کاملی است، اما من معتقدم آنچه اثرگذاری فناوری بر زندگی بشر را تعیین می‌کند، فراتر از نوع یا سطح پیچیدگی فناوری است. در درجه اول مواردی همچون نظام اقتصادی حاکم، نهادها و سازوکارهای رفاه اجتماعی، توزیع جمعیت در سطح سرزمین و نسبت شهرنشینی، درآمد سرانه، شاخص جینی و مواردی از این دست و در سطح بعد مواردی از جنس زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی، بستر نوآوری و مساعدت حقوقی و قانونی برای کسب‌وکارهای نوآورانه و مبتنی بر فناوری و… عواملی هستند که خود بر درجه و نوع تأثیر فناوری بر زندگی بشر اثرگذار می‌شوند.»
او در ادامه گفت: «در نهایت باید این نکته را بگویم که تأثیر فناوریهای مرتبط با فراگیری مالی بر زندگی بشر، متأثر از منظومه‌ای از عوامل بالادستی، طیفی از میزان اثرگذاری را ایجاد می‌کند؛ از ایجاد دسترسی اولیه، قاعدتاً در کشورهای توسعه‌نیافته تا برخورداری کاملاً منطبق با نیازها و خواسته‌ها در سطح فردی در کشورهای توسعه‌یافته.»
اثر فناوری بر فراگیری مالی در ایران
معاون برنامه‌ریزی و توسعه داتین با اشاره به بحث اثرگذاری فناوری بر فراگیری مالی در ایران نیز گفت: «در ایران هم مجموعه‌ای از عوامل، نقش فناوری در فراگیری مالی در کشور را متأثر کرده‌اند. از جمله زیرساخت‌های ارتباطی نسبتاً پیشرفته در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه و منطقه، نظام اقتصادی کشور که سیاست‌های رفاه اجتماعی را در دستور کار قرار می‌دهد، شبکه بانکی با وسعت جغرافیایی بالا و… است؛ اما در مجموع، فناوری در ایران و در این مقطع از زمان بیشتر در ایجاد دسترسی به خدمات پایه بانکی و پرداخت موفق بوده و البته در این زمینه موفقیت و رشد حاصل‌شده در چند سال اخیر قابل توجه است، اما در برخوردار کردن اقشار مختلف جامعه از محصولات و خدمات مالی تا امروز شاهد موفقیت چشم‌گیری نبوده‌ایم؛ هرچند نشانه‌هایی از تلاش گروه‌های مختلف در این زمینه دیده می‌شود. تلاش‌هایی که با هدف فراتر رفتن از ایجاد دسترسی و ارائه محصولات مالی متناسب با نیاز اقشار مختلف جامعه صورت می‌پذیرد.»
نقش فناوری در توسعه فرهنگ فراگیری مالی
نوروزیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بحث توسعه فرهنگ فراگیری مالی و نقش فناوری در این خصوص اشاره کرد و گفت: «ایده فراگیری مالی به‌عنوان مفهومی جهانی و قابل پایش و رصد با گسترش و اقتصادی‌شدن فناوری در جوامع مختلف همزمان بود. قاعدتاً می‌توان فراگیری مالی را بدون فناوری هم تصور کرد، اما همان‌طور که اشاره شد، تصویری بسیار پرهزینه و غیراقتصادی حاصل حذف فناوری از ایده فراگیری مالی است؛ بنابراین چه در ایران و چه در سایر کشورها فناوری عامل پیش‌برنده در تحقق فراگیری مالی بوده و خواهد بود.»
عدم توازن در توسعه خدمات مالی
او در بخش پایانی صحبت‌های خود با اشاره به عدم توازن در بلوغ حوزه‌های مالی مختلف گفت: «در ایران حوزه‌های مالی مختلف به لحاظ بلوغ فناوری مشابه یکدیگر نیستند. در اینجا هم عوامل متعددی اثرگذار بوده‌اند؛ از نحوه ورود و اثرگذاری فناوری بر فرایندها و مدل‌های کسب‌وکار سنتی در حوزه‌های مختلف مالی تا نقش نهاد ناظر و قانو‌ن‌گذار در تسهیل و تسریع بهره‌گیری از فناوری در این حوزه‌ها. من معتقدم امروز در ایران، صنعت بانکداری در مقایسه با سایر حوزه‌های مالی عملکرد قابل دفاعی در این زمینه داشته است. اگرچه اقدامات و پیشرفت‌های صورت‌پذیرفته در سالهای اخیر در بازار سرمایه و همین‌طور بیمه خبر از فراهم‌آمدن زمینه و فرصت‌های بیشتری برای ورود و ایفای نقش فناوری در این حوزه‌ها می‌دهد.»