پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
انتصاب صالح‌آبادی بانک مرکزی را به کدام مسیر می‌برد؟ / چالش‌های یک انتخاب
وحید صیامی، آلبرت بغزیان، علی کرمانشاه، نسیم توکل و ولی‌اله فاطمی در این گزارش دیدگاه خود را نسبت به حضور علی صالح‌آبادی در بانک مرکزی بیان کردند.
ابوالفضل رجبی / آخر هفته پیش بود که رئیس جدید بانک مرکزی انتخاب شد؛ علی صالح‌آبادی نامی بود که از قبل هم گمانه‌زنی‌هایی بر سر انتخاب او به‌عنوان رئیس‌کل بانک مرکزی در دولت رئیسی صورت گرفته بود و گزینه محتملی به حساب می‌آمد تا اینکه در جلسه صبح روز چهارشنبه هیئت دولت در تاریخ ۱۴ مهر، علی صالح‌آبادی به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت وزیران، به‌عنوان رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منصوب شد. این انتصاب واکنش‌های گسترده‌ای در پی داشت و بسیاری از موافقان و مخالفان او در فضاهای مختلف به نقد و بررسی سابقه و دیدگاه اقتصادی او پرداختند. صالح‌آبادی، دانش‌آموخته دکتری مدیریت مالی دانشگاه تهران و دارای مدرک کارشناسی ارشد در همین رشته از دانشگاه امام صادق است. او در یک دوره ریاست سازمان بورس و اوراق بهادر را بر عهده داشت و بعد از آن مدیرعامل بانک توسعه صادرات شد. موافقان صالح‌آبادی، او را برآمده از بازار سرمایه می‌دانند و معتقدند حضور او می‌تواند باعث رونق دوباره این بازار شود و در طرف دیگر مخالفان صالح‌آبادی، او را فردی با تفکر اقتصاد کلان‌محور نمی‌دانند و معتقدند حضور او نمی‌تواند بانک مرکزی را در محور اصلی که کمک به رشد سیستمی نظام پولی کشور است، قرار دهد. با این همه، دو طیف موافقان و مخالفان او انتظارت مشترکی از صالح‌آبادی دارند که مهم‌ترین آنها توجه به استقلال بانک مرکزی، شفاف‌سازی حساب‌های بانک‌ها و بازپس‌گیری منابع دریافتی از بدهکاران عمده بانک‌هاست. در ادامه با چند تن از استادان دانشگاه و صاحب‌نظران عرصه اقتصاد در رابطه با انتصاب صالح‌آبادی، به‌عنوان رئیس بانک مرکزی و نگاه او به بازارهای پولی و سرمایه و همچنین آینده‌نگری در رابطه با عرصه فین‌تکی کشور به گفت‌وگو پرداخته‌ایم.
صالح‌آبادی به معجزه شفافیت اطلاعات باور دارد
وحید صیامی، کارشناس صنعت بانکداری، در رابطه با انتصاب علی صالح‌آبادی، به‌عنوان رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: «در ابتدا برای جناب آقای صالح‌آبادی، آرزوی موفقیت می‌کنم. از ابتدای دهه 50، ما در کشور بورس و بازار سرمایه داشته‌ایم و این بازار نیز تحت سیطره دولت بوده است. آقای صالح‌آبادی، عضو برجسته تیمی بودند که دست به بازسازی حکمرانی در بازار سرمایه زدند؛ این همان چیزی است که بازار پول کشور سخت بدان نیازمند است. ایشان جرئت و جسارت این کار را داشتند؛ جسارت قبولاندن ضرورت تغییرات به بالادستی‌ها و جرئت در اعتماد کردن و واگذاردن اجرای نقشه به پایین‌دستی‌ها. آقای صالح‌آبادی، بازسازی نظام حکمرانی را به سرانجام قابل قبولی رساندند و این ممکن نشد مگر با باور داشتن به واگذاری کار به بخش خصوصی و حمایت از تشکیل کانون‌های مختلف و تخصصی فعالان بازار سرمایه و انتقال آنها به ساختار جدید و همچنین نامحرم‌ندانستن بخش خصوصی در زمینه دسترسی به اطلاعات.»
او همچنین در ادامه گفت: «هرچند محدود، آقای صالح‌آبادی ادبیات عرصه بین‌المللی را می‌شناسند و در این فضا نیز تجربیاتی دارند. این درست در نقطه مقابل رئیس قبلی بانک مرکزی است که تنها فضای قابل درک برایشان وضعیت داخلی (و نه حتی مطلوب) بود. آقای صالح‌آبادی در سازمان بورس معجزه شفافیت و افشای عمومی را دیده است. بر خلاف گذشته که «اطلاعات‌ندادن» را به‌عنوان یک فن مدیریتی می‌دانستند، ایشان رویکرد متفاوتی دارد.»
او همچنین در آخر به تجربه بین‌المللی و آشنایی صالح‌آبادی، با ادبیات جهانی اشاره کرد و گفت: «آشنایی سران بوروکراسی کشور با ادبیات عرصه جهانی، موضوع تعیین‌کننده‌ای است. حداقل تا زمانی که رئیس بانک مرکزی کشور ادبیات تعاملات بانکی بین‌الملل را نشناسند، هرگونه برجام و هرگونه تلاش سایر بخش‌ها در واردکردن ایران به شبکه جهانی کشورهای نرمال بی‌معنی است. این را مقایسه کنید با رئیس قبلی که بنا را بر آمار ندادن گذاشته بود و در آخر کار که اطلاعات وضعیت مالی و پولی کشور را برای صندوق بین‌المللی پول فرستاد و دیگر هیچ حرف و توضیحی را از جانب صندوق بین‌المللی پول پذیرا نبود و وام را حق ایران می‌دانست و تا آخر هم متوجه نشد که شرط صندوق برای اعطای وام ارسال اطلاعات با ایمیل و سی‌دی و امثالهم نیست؛ بلکه افشای عمومی اطلاعات وضعیت پولی و مالی اقتصاد ملی و بخش عمومی است.»
رئیس بانک مرکزی باید اقتصاددان باشد
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران، در رابطه با انتصاب صالح‌آبادی معتقد است: «رئیس بانک مرکزی باید اقتصاددان باشد، چون بحث سیاست‌های پولی و ارزی در بانک مرکزی بسیار تخصصی‌تر از تصمیم‌گیری برای بخش مالی است که شامل ارتباط این مجموعه با سازمان بورس و همکاری با دیگر شرکت‌ها می‌شود. در این سطح از تصمیم‌گیری نیاز به نگاه کلان و سیستمی به اقتصاد بیشترین نفع مالی را به همراه دارد. اما با توجه به عملکرد و گفته‌های آقای صالح‌آبادی به نظر می‌رسد نگاه ایشان به اقتصاد بیشتر خرد است. امیدواریم ایشان حداقل در بحث معاونت‌های ارزی و اقتصادی از اقتصاددانان استفاده کنند.»
بغزیان در پایان به نقش تفکر سیستمی در مدیریت بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: «در توانایی آقای صالح‌آبادی در مدیریت بازار سرمایه شکی نیست، اما در زمینه تفکر سیستمی که بخشی از آن تعیین رژیم ارزی کشور است و همچنین اقتدار عملکردی در هدایت بانک‌ها، باید توجه ویژه‌ای نشان دهند. بانک مرکزی باید تبعات سیاست‌های مالی دولت را بر بخش پولی و ارزی و به‌خصوص تورمی ببیند و دیگر اینکه بانک مرکزی باید استقلال خود از بانک‌ها را حفظ کند. ما در گذشته از جانب عدم استقلال بانک مرکزی، ضربه خوردیم و نتیجه‌اش در امروز نیز قابل مشاهده است و هنوز هم بدهکاران بانکی و حساب بانک‌ها روشن و شفاف‌سازی نشده است.»
هماهنگی میان سیاست‌های پولی و مالی کشور
علی کرمانشاه، استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، در ارتباط با انتصاب صالح‌آبادی به مدیریت بانک مرکزی گفت: «ایشان سال‌ها تجربه مدیریت بورس و بازار سرمایه را در کارنامه دارند و در سال‌های اخیر هم در سیستم بانکی کشور مدیریت بانک توسعه صادرات را بر عهده داشتند. به نظرم این تجربه اندوخته می‌تواند به هماهنگی میان سیاست‌های پولی و مالی کشور بینجامد. از طرفی از آنجا که بانک مرکزی باید در کنار دیگر مجموعه‌ها به توسعه و رونق اقتصادی کشور کمک کند، تجربه مدیریت ایشان در بانک توسعه صادرات می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
او در پایان با اشاره به توجه صالح‌آبادی به فناوری‌های نوین اقتصادی گفت: «به نظرم ایشان فردی تحول‌گرا هستند و با توجه به شناخت اندکی که از ایشان دارم، به نقش شتاب‌دهنده فناوری‌های نوین توجه کافی دارند. برای مثال در زمان مدیریت بانک توسعه صادرات، با توجه به رویکرد فناوری‌محور، بانکداری باز را عملیاتی کردند. امید داریم این نگاه باعث تحول در بانک مرکزی در زمینه توسعه فناوری‌های نوین شود و به ظرفیت‌های بانکداری دیجیتال نیز توجه کنند.»
امیدواریم رئیس جدید بانک مرکزی از عصر بازاریابی عبور کرده باشند
«نسیم توکل»، کارشناس و فعال اقتصادی، در ابتدا درباره انتصاب صالح‌آبادی در بانک مرکزی گفت: «اکنون بر کسی پوشیده نیست که دانشگاه و دبیرستان امام صادق مکتبی ایجاد کرده که مؤسسان و استادان آن تفکر خاصی را دنبال می‌کنند که فارغ‌التحصیلان اقتصادی این دانشگاه نیز از این تفکر پیروی می‌کنند. این نگاه و تفکر در مواردی بر خلاف نگاه علمی به اقتصاد در جهان است و بنیان‌های فکری خاصی را دنبال می‌کنند. اکنون ما منتظریم تا ببینیم این تفکر که اکنون بر سه قوا مسلط شده، چه نتایجی در پی خواهد شد و کشور را به کدام سمت می‌برد.»
توکل در ادامه افزود: «در حال حاضر اکثر اقتصاددانان معتقدند اصلاً رزومه ایشان و اینکه چه عملکردی داشته‌اند و چه کتابی نوشته‌اند و در کجا درس خوانده‌اند، محل بحث نیست، بلکه باید صلابت و ایستادگی ایشان در نه گفتن به قدرت‌های بیرون از بانک مرکزی را ببینیم و اینکه آیا توان برخورد با تقاضاهای افزایشی و کاهشی را دارند و همچنین آیا می‌توانند از ایجاد رانت‌های مختلف جلوگیری کنند؟»
او در خاتمه با توجه به عبور از عصر بازاریابی، نیاز به تحول دیجیتال را جدی دانست و گفت: «امیدواریم رئیس جدید بانک مرکزی از عصر بازاریابی عبور کرده باشند و به عصر تحول دیجیتال و اقتصاد آنلاین توجه بیشتری نشان دهند و به جای تقابل با سیستم‌های جدید مالی آنها را بپذیرند و به پارادایم شیفتی که در جهان صورت گرفته، توجه داشته باشند.»
امیدوارم تعادلی به نظام پولی بدهند
در انتها سید ولی‌اله فاطمی، بنیان‌گذار توسن نیز با اشاره به تفکر بورسی رئیس جدید بانک مرکزی گفت: «به نظر می‌رسد جریان بازار و تأثیرات تصمیم‌گیری‌های بانک مرکزی برای ایشان مهم است، چون تجربه کار در فضای بازار سرمایه را دارند و می‌دانند که یک تصمیم ناگهانی چگونه می‌تواند روی این بازار تأثیر نامطلوبی بگذارد. نظام پولی ما در این سال‌ها یک‌طرفه بوده و کسب‌وکار مردم و بازار، ارتباطی با تصمیمات نظام پولی نداشته و در بسیاری از مواقع یک‌طرفه‌بودن تصمیمات بدون در نظر گرفتن صلاح عمومی و بازار به چشم آمده است. امیدوارم آقای صالح‌آبادی، تعادلی به نظام پولی بدهند و از دل همین تعامل، پویایی نظام پولی هم بیشتر شود و از حالت دستوری صرف، خارج شود. همچنین انتظار می‌رود ایشان برای سایر روش‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی کسب‌وکارها اهمیت ویژه‌ای قائل شده و در نهایت با رشد بیشتر فین‌تک‌ها، رشد اقتصادی بهتری را محقق کنند.»
