توکن NFT چیست؟ / بررسی توکن‌غیرمثلی از منظر حقوقی

محمدجعفر نعناکار، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری / رمزینه غیرمعوض یا همان (Non-fungible token) گونه‌ای جدید از رمز پایه‌ها هستند که برخلاف رمزارزها قابلیت استخراج نداشته و برای اعتبارسنجی و اصالت‌سنجی محصولات (کالا و خدمات) مورد استفاده قرار می‌گیرند، رمزینه‌های غیرمعوض می‌توانند برای بسیاری از محصولات و مدارک (اسناد حقوقی) مورد استفاده قرار گیرند.

مثلاً می‌توان از آن‌ها برای رمزینه کردن دارایی‌هایی چون سهام و اوراق قرضه استفاده کرد و یا محصولات را بر اساس آن شناسنامه‌دار کرده و به‌جای نقل‌وانتقال محصول مورد نظر، رمزینه غیرمعوض آن را مورد تبادل قرار داد، در هرصورت رمزینه‌ غیرمعوض (NFT) از منظر حقوقی سندی دیجیتالی است که دارنده آن، مالک محصول و سند تطابق داده شده با آن رمزینه، شناخته می‌شود و با انتقال آن از یک شخص به شخص دیگر این مالکیت نیز در قالب‌های گوناگون منتقل می‌شود.

ابزارهای رمزینه غیرمعوض می‌تواند تمامی دارایی‌های مادی و معنوی موجود در عالم را تحت پوشش خود قرار داده و بسیاری از پیچیدگی‌های شناسایی و نقل‌وانتقال این نوع مالکیت‌ها را بر اساس زیرساخت‌های زنجیره بلوکی مرتفع سازد، درواقع عدم امکان جعل، انکار و تردید در این نوع بهامهرهای رمزینه شده‌ غیرمعوض اموال، بستری مهیا خواهد کرد تا مالکان آثار و محصولات و اسناد بدون دغدغه در خصوص اصالت‌سنجی و صیانت فیزیکی از اسناد و مدارک مالکیت خود، اقدام به انتقال این‌گونه دارایی‌ها کنند.

بر این اساس از منظر حقوقی می‌توان تمام مالکیت‌ها را رمزنگاری کرده و بر بستر زنجیره بلوکی آن‌ها را برای عرضه، ارائه کرد، حال فرقی نمی‌کند که دارایی دارای ما‌به‌ازای فیزیکی در دنیای محسوسات است یا صرفاً یک دارایی معنوی و فکری در دنیای غیرمحسوسات، آنچه مهم است این است که مالکیت خالقین آثار به شیوه‌ای انکارناپذیر قابلیت ثبت دارایی خود را دارا خواهد شد.

در این میان دارنده رمزینه غیرمعوض می‌تواند مالکیت خود را با قبضِ (استیلاء بر مبیع) بهامُهر تخصیص داده‌شده به محصول موردنظر اثبات و از منافع مال خود به هر نحو برخوردار شود، به طور مثال با انتقال یک رمزینه غیرمعوض می‌توان مالکیت یک موسیقی، اثر هنری، مالکیت حق نشر یک اثر چاپی یا مالکیت یک مال منقول یا غیرمنقول فیزیکی مانند خانه و زمین را به شخص دیگری منتقل کرد.

رمزینه‌های غیرمعوض یا همان (NFT) ها را می‌توان برای مقاصد بسیار گوناگونی استفاده کرد، این استفاده می‌تواند در انواع عقود معوض و غیرمعوض مورداستفاده قرار گیرد و یا به عنوان تضامین در دادگاه‌ها، بانک‌ها و مراجع قانونی و شخصی مورد توجه قرار گیرد و یک انقلاب و دگرگونی در حوزه حقوق به وجود آورد، تحولات حقوقی از زمانی که دارایی‌های رقومی پا به عرصه زیست اجتماعی نهاده است.

همواره با دگردیسی‌های متفاوتی روبه‌رو بوده تا به آنجا که غالباً در کشورهای مبتنی بر قوانین و مقررات نوشته محور، یک عقب‌ماندگی مفهومی و عملیاتی فی‌مابین حقوق‌دانان، مهندسان و استفاده‌کنندگان از ابزارهای دیجیتالی خلق شده بر لبه فناوری به وجود آمده است که امید است با کاهش این شکاف، شاهد استفاده‌های مثمر ثمر و مؤثر این‌گونه ابزارها در زمینه‌های متفاوت باشیم.