پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
تامین مالی جمعی بر بستر بلاکچین، چه تجربه‌ای برای ققنوس و فرابورس دارد؟ / مسیر سخت مجوزدهی
با اینکه شرکت ققنوس توانسته مجوز تامین مالی جمعی بر بستر بلاکچین را از فرابورس دریافت کنند، اما باتوجه به پیچیدگی‌های موضوع یا مغایرت شدید قوانین بالادستی کشور موافقت‌های اولیه برای دیگر سکوها در فرابورس صادر نشده است
شرکت ققنوس از میزبانان شبکه ققنوس، به تازگی به عنوان پنجمین شرکت فعال در حوزه تامین مالی جمعی مجوز فعالیت خود را از فرابورس دریافت کرد. با صدور این مجوز به‌زودی این طرح در سکوی تأمین مالی ققنوس به‌عنوان بستر امن و شفاف تأمین مالی کسب‌وکارهای نوپا در کشور اجرا می‌شود. این اولین بار است که در بازار سرمایه به یک کسب‌وکار فعال در زمینه بلاکچین مجوز داده می‌شود تا از این طریق تأمین مالی جمعی انجام دهد.
نکته‌ای که ققنوس در این راستا به آن توجه دارد، این است که سرمایه‌گذاران در این بستر می‌توانند با شفایت در تراکنش‌ها و مشاهده گواهی‌های شراکت فروخته شده دغدغه‌های کمتری با استارت‌آپ‌ها داشته باشد، اما ایجاد این تأمین مالی طبق گفته مدیران ققنوس و فرابورس پیچیدگی‌های زیادی در خصوص قوانین داشته است، چراکه تاکنون این مسیر برای بازار سرمایه مسیر جدیدی بوده و از سوی دیگر ارزیابی فرایندها نسبت به دیگر طرح‌های تأمین مالی فرایند طولانی‌تری را طی کرده است.
با این حال پس از کش و قوس‌ها این سامانه آماده بهره‌برداری شده و باید دید که چه تجربه‌ای هم برای بازار سرمایه و هم برای کسب‌وکارهای نوپا رقم می‌خورد. به همین بهانه راه پرداخت گفت‌وگویی با محمد طهرانی، مدیر توسعه کسب‌وکار ققنوس و عارف علیقلی‌پور، مدیر نهادهای مالی و نوآوری فرابورس داشته که در ادامه می‌خوانید.
ایجاد شفافیت برای سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها
طهرانی درخصوص اینکه اجرای تأمین مالی جمعی بر بستر بلاکچین چه فرصتی را برای کسب‌وکارها و استارت‌آپ‌ها فراهم می‌کند، گفت: «در دنیای پر جنب‌وجوش فناوری، از یک‌سو بسیاری از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان برای طرح‌های توسعه محصولات یا توسعه بازار خودشان نیاز به منابع مالی دارند و از سوی دیگر بسیاری از افرادی که ریسک‌پذیر هستند، مایلند روی این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین یکی از دغدغه‌هایی که همواره برای سرمایه‌گذاران وجود دارد، اطمینان از هزینه‌کرد درست منابع جمع‌آوری‌شده است. اگر سازوکاری وجود داشته باشد که سرمایه‌گذاران بتوانند به‌صورت شفاف در جریان روند کار طرح قرار بگیرند، می‌توانند با آسودگی بیشتری در آن طرح‌ها مشارکت کنند.»
آنطور که طهرانی توضیح داد، شبکه ققنوس در حال حاضر اولین و بزرگ‌ترین شبکه مبتنی بر فناوری دفتر کل توزیع‌شده کشور است که از به هم پیوستن هلدینگ‌های فناوری اطلاعات بانک‌های ملی، ملت، تجارت، پارسیان، پاسارگاد، شرکت تکوست و شرکت ققنوس شکل گرفته است. این سکوی تأمین مالی بر بستر شبکه ققنوس راه‌اندازی شده و کلیه تراکنش‌های آن روی سرورهای میزبان‌های این شبکه به‌صورت امن و شفاف ذخیره می‌شود.
وجود فرایندی سخت‌گیرانه و طولانی برای ارزیابی مجوز
او فرایند ارزیابی مجوز سکوی تأمین مالی جمعی ققنوس در کارگروه ارزیابی را با توجه به حساسیت‌هایی که وجود داشت، یکی از طولانی‌ترین و سخت‌گیرانه‌ترین فرآیندها دانست و در این باره گفت: «مجموعه مدیران و کارشناسان شرکت فرابورس ایران در طول این مسیر مشفقانه در کنار ما بودند و کمک کردند تا این فضای اعتماد و همکاری بین بازار سرمایه و شبکه ققنوس شکل گیرد. در بسیاری از موارد نکات خوبی را به ما گوشزد کردند که با رعایت آن‌ها توانستیم نگرانی‌ها را کاهش دهیم. تجربه نشان داده که هر جا بین فعالان بازار و رگولاتور چنین تعاملی شکل بگیرد، حتماً نتایج ارزنده‌ای به دست می‌آید.»
تمامی تراکنش‌های توکن قابل مشاهده است
مدیر توسعه کسب‌وکار ققنوس با اشاره به اینکه شفافیت هدف مشترکی است که بازار سرمایه و شبکه ققنوس توأمان به دنبال آن هستند و خوشحالیم که توانستیم این سکو را در همین راستا راه‌اندازی کنیم، گفت: «ازآنجا که این سکو بر بستر فناوری دفتر کل توزیع‌شده استقرار دارد، از شفافیت ذاتی این فناوری بهره‌مند شده است. هر گواهی شراکت در یک طرح به‌صورت توکن در اختیار کاربران قرار می‌گیرد و تمامی تراکنش‌های آن توکن نه‌تنها برای رگولاتور و نهاد ناظر، بلکه برای عموم مردم قابل‌مشاهده است. یعنی هر کاربر با بررسی دفتر کل ققنوس می‌تواند ببیند که تاکنون چند گواهی شراکت فروخته‌شده و چقدر باقی‌مانده و تمام جزئیات فرایند فروش را مشاهده کند. به علاوه از این سکو گزارش‌های منظم از پیشرفت طرح‌ها نیز منتشر می‌شود که کاربران را در جریان پیشرفت کار قرار می‌دهد.»
طهرانی با بیان اینکه گواهی‌های شراکت به‌صورت توکن در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، توضیح داد: «به همین دلیل امکان برقراری تعامل دوسویه میان استارت‌آپ و مشارکت‌کنندگان به وجود خواهد آمد و استارت‌آپ می‌تواند با تعریف سازوکارهای جذاب برای مشارکت‌کنندگان، آن‌ها را به نخستین کاربران وفادار سامانه خود تبدیل کند. به علاوه، حضور شرکای راهبردی شرکت ققنوس از شرکت‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر در بانک‌های مختلف در کنار این سکو به‌عنوان متعهد پوشش جذب سرمایه، به استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان این اطمینان خاطر را می‌دهد که در صورت عدم جذب کل سرمایه مورد نیاز برای اجرای طرح، این شرکای راهبردی الباقی سرمایه مورد نیاز را تأمین کرده و در اختیار استارت‌آپ قرار می‌دهند.»
کسب‌وکارها چگونه می‌توانند وارد تأمین مالی جمعی ققنوس شوند؟
او درباره سازوکار این تأمین مالی جمعی و اینکه کسب‌وکارها چگونه می‌توانند از طریق آن فعالیت کنند، گفت: «صاحبان طرح و ایده می‌توانند با مراجعه به سایت crowdfunding.kuknos.ir و ثبت جزئیات طرح، مدل کسب‌وکار و سایر اطلاعات درخواست شده در سکوی تأمین مالی ققنوس این فرآیند را آغاز کنند. پس از آن طرح‌ها توسط ققنوس و شرکت‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر طرف قرارداد ارزیابی‌شده و در صورت تأیید، مدارک تکمیل شده و جهت ارزیابی نهایی به نهاد ناظر ارسال می‌شود. پس از تأیید نهاد ناظر، طرح مزبور برای فرابورس ارسال شده و فروش گواهی مشارکت آن آغاز می‌شود.»
به‌گفته طهرانی پس از طی دوره عرضه اولیه، با توجه به پیشرفت طرح، منابع جمع‌آوری‌شده به‌تدریج در اختیار صاحب طرح قرار می‌گیرد و صاحب طرح باید به طور منظم و در بازه‌های زمانی از پیش اعلام شده، گزارش‌هایی از وضعیت پیشرفت طرح خود در اختیار کاربران، ققنوس و نهاد ناظر قرار دهد. پس از خاتمه طرح نیز کاربران می‌توانند با مراجعه به کیف توکن ققنوس و ابطال گواهی شراکت خود، اصل پول و سود حاصل از سرمایه‌گذاری را دریافت کنند.
منتظر مشاهده خروجی‌های این سکو هستیم
مدیر نهادهای مالی و نوآوری فرابورس در خصوص فرایند مجوزدهی به شرکت ققنوس به راه پرداخت توضیح داد: «اکنون شرایط اعطای مجوز در دستورالعمل تأمین مالی جمعی برای متقاضیان عاملیت تأمین مالی جمعی مشخص شده و شرکت ققنوس نیز به عنوان یکی از متقاضیان دریافت مجوز فعالیت، اقدام به ثبت درخواست کرده بود و دبیرخانه کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی با دریافت مستندات اولیه و برنامه کسب‌وکاری اعلامی اقدام به بررسی درخواست‌ها کرد.»
عارف علیقلی‌پور نیز مانند طهرانی به پیچیده بودن فرایند مجوزدهی اشاره کرد و توضیح داد: «باتوجه به پیچیدگی‌های کسب‌وکاری مورد نظر ققنوس مسیر دریافت مجوز نسبت به سایر متقاضیان طولانی‌تر شد که با بازنگری شرکت ققنوس در مدل کسب‌وکاری خود، پاییز ۱۳۹۹ کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی موافقت اصولی برای سکو ققنوس صادر کرد و در سی‌امین جلسه کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی مورخ اسفندماه ۱۳۹۹، شرکت فناوری‌های اطلاعاتی و مالی توزیع شده یکتا ققنوس پارس، موفق به اخذ مجوز فعالیت از کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی شد.»
او درباره اولین تجربه اعطای مجوز به انجام تأمین مالی جمعی بر بستر بلاکچین توضیح داد: «از منظر تجربه، باید منتظر مشاهده خروجی‌های این سکو بود. این شرکت در ابتدای مسیر فعالیت است. امیدواریم که این شرکت درکنار سایر سکوهای تأمین مالی دارای مجوز بتواند نقش به سزایی در توسعه اقتصاد دانش بنیان و شرکت‌های نوپا ایفا کند.»
دانش خوب مجموعه نیروی انسانی ققنوس، فرصتی برای رفع موانع
علیقلی‌پور در پاسخ به این سؤال که آیا در این رابطه با چالش‌هایی و موانعی هم روبه‌رو بوده‌اند یا نه، گفت: «یکی از سخت‌ترین جلسات کارگروه موضوع بررسی درخواست شرکت ققنوس بود، چرا که تکنولوژی دفتر کل توزیع شده ابهامات متعددی داشت و از طرفی قابلیت‌های این تکنولوژی بعضاً با قوانین و مقررات بازار سرمایه مطابقت نداشت. شاید بتوان دانش خوب مجموعه نیروی انسانی موجود در این شرکت را یکی از فرصت‌های رفع این موانع و چالش‌ها عنوان کرد که جا دارد از این متخصص جوان و با انگیزه تشکر کنم که در یک فضای تعاملی با کارگروه ارزیابی توانستند سامانه مورد نظر را مطابق قوانین و دستورالعمل‌های بازار سرمایه طراحی و راه‌اندازی کنند.»
به‌گفته او یکی از بزرگ‌ترین موانع وجود سایر توکن‌های شبکه ققنوس بود که به دلیل عدم تنظیم‌گری بازار سرمایه در این حوزه‌ها، باید توکن گواهی شراکت مستثنا از سایر توکن‌های موجود در شبکه ققنوس طراحی می‌شد که دوستان فنی این موارد و سایر موضوعاتی که شاید در فرصتی دیگر باید صحبت کرد را در مدل نهایی پیاده کردند.
توکن‌سازی اوراق بهادار، تجربه‌ای جدید برای بازار سرمایه
طبق نظر دبیر کمیته ارزیابی تأمین مالی جمعی فرابورس فعالیت ققنوس در زمینه توکن‌سازی اوراق بهادار را یک فرصت برای بازار سرمایه می‌داند، چراکه این تکنولوژی یکی از پایه‌های تحول اقتصاد دهه پیش‌رو خواهد بود. از طرفی نیز بازار سرمایه باید با این تجربه‌های جدید آشنا می‌شد که به‌نظر می‌رسد باتوجه به سایز تأمین مالی جمعی و پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری در این ابزار توسط سرمایه‌گذاران، گواهی شراکت بهترین ابزار برای این کار بوده است. از طرفی نیز جزو ماموریت‌های فرابورس ایران حمایت از طرح‌های نوآور و دانش است، که باید به درخواست‌های نوآورانه پاسخ‌گو می‌بودیم.
علیقلی‌پور بیان کرد که تجربه‌های فعالیت ققنوس در زمینه تأمین مالی جمعی می‌تواند امکان استفاده از این ابزار در بحث‌های نظارتی، معاملاتی یا توکن‌سازی سایر ابزارها از جمله دارایی فکری که از مصادیق NTFهای به شمار می‌آید، فراهم و موجبات توسعه بازار سرمایه شود.
موافقیت اولیه برای دیگر سکوهای بر بستر بلاکچین صادر نشد
او درباره فرصتی که این نوع تامنی مالی جمعی برای کسب‌وکارهای نوپا فراهم می‌کند، توضیح داد: «از بعد کسب‌وکارهای نوپا نیز فرصت تأمین مالی گسترش پیدا کرده، چرا که قبلاً چهار سکو در بازار تأمین مالی جمعی فعالیت می‌کردند که این تعداد افزایش پیدا کرده و در آینده نه‌چندان دور بیشتر نیز خواهد شد.»
مدیر نهادهای مالی و نوآوری فرابورس اعلام کرد که هم‌اکنون نزدیک به ۷۰ درخواست عاملیت تأمین مالی جمعی توسط سکوهای مختلف در سامانه تأمین مالی جمعی فرابورس درحال تکمیل مستندات و مدارک اولیه هستند، که از این تعداد قریب به شش سکو در حال دریافت مجوز فعالیت و هفت سکو در حال دریافت موافقت اصولی هستند. بقیه درخواست نیز درنوبت بررسی قرار دارند یا نقضی پرونده داشتند که درحال رفع نقضی پرونده هستند. در این باره نیز در اسرع وقت به درخواست این سکوها خواهیم پرداخت.
او اشاره کرد که در فرابورس ایران میزبان سکوهای دیگری با تکنولوژی دفتر کل توزیع شده بود که باتوجه به پیچیدگی‌های موضوع یا مغایرت شدید قوانین بالادستی کشور نتوانسته‌ایم موافقت‌های اولیه به این سکوها صادر شود.
