انقلاب احراز هویت دیجیتالی

در فروردین و اردیبهشت‌ماه 1399 بود که تب بورس روزبه‌روز در کشور بیشتر و بیشتر می‌شد. شاید برای بسیاری از ما این اتفاق رخ داده باشد که پدر و مادران‌مان از گنجه‌ها یا کیف‌های قدیمی خود برگه‌های سهامی را که سال‌ها پیش خریداری کرده یا شرکت محل کارشان به آنها داده بود، خارج کردند.

برای بسیاری از همین پدر و مادران این سؤال مطرح شده بود که این برگه‌های سهام که آن را فقط به‌مثابه یک تکه‌کاغذ می‌دیدند، چه اتفاقی برایشان افتاده است. برخی احساس می‌کردند در این رشد بورس باید سهام‌شان چندین‌برابر شده باشد یا برعکس برخی که حتی روی سهام‌شان هیچ حسابی باز نمی‌کردند، به‌ناگاه با ارزش چندین میلیونی سهام خود مواجه شدند.

برای برخی دیگر پس از آزادسازی سهام عدالت بورس جذاب شده بود. همگی بورس را به چشم سفره‌ای می‌دیدند که باید سهم خود را از آن برداشت کنند. بورس برای بسیاری در آن دوران سورپرایز و برای برخی طمع به همراه داشت.

اما پس از همه این اتفاقات موضوع دیگری به میان آمد؛ پدران و مادران‌مان که دیگر سن و سالی از آنها گذشته بود باید کد معاملاتی دریافت می‌کردند. حتی برخی که در گذشته کد معاملاتی قدیمی داشتند نیز مجبور بودند کد جدید و احراز هویت حضوری انجام دهند. در ابتدای امر و ماه‌های فروردین و اردیبهشت صف‌های طولانی در دفاتر پیشخوان برای دریافت کد بورسی وجود داشت. بسیاری ساعت‌ها در صف‌های طولانی ایستادند تا نوبت‌شان شود و کد بورسی دریافت کنند.

ولی بسیاری نگران آن بودند که در شرایط شیوع ویروس کرونا، پدران و مادران و افراد پا به سن‌ گذاشته، در این صف‌های طولانی حاضر نشوند؛ زیرا احتمال شیوع ویروس کرونا در این صف‌ها و به‌خصوص محیط‌های بسته پیشخوان‌های دولت بسیار قابل توجه بود. سامانه‌های به‌شدت کُند این دفاتر و عدم پاسخگویی سازمان بورس به حجم درخواست برای دریافت کد معاملاتی نیز خود دردسر دیگری را به وجود آورده بود. شاید بسیاری، ساعت‌ها در این دفاتر نشستند تا کد تأیید هویت دریافت کنند، ولی در برخی موارد این کدها در آن روز به موبایل‌ها ارسال نمی‌شد و مجبور بودند روز دیگر مجدداً به دفاتر مراجعه کنند.

اما یک اتفاق مهم، همه این موضوعات را تحت‌الشعاع قرار داد. بحث احراز هویت دیجیتالی یک تحول جدی را به وجود آورد. سیگنال اولین اپلیکیشنی بود که احراز هویت دیجیتالی را ارائه داد تا کمک قابل توجهی در کاهش مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان حاصل شود.

نکته جالب توجه این بود که برای همین پدران و مادران که کمتر با فضای دیجیتالی آشنا بودند، یک محیط امن را برای دریافت کد معاملاتی ایجاد کرد. بسیاری از فرزندان برای پدر و مادران یا نوه‌ها برای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها شروع به احراز هویت دیجیتالی کردند. برای کسی باورکردنی نبود که روزی بتوان چنین احراز هویتی را با دقتی نزدیک به 99 درصد انجام داد، یا حتی امکان تقلب را سلب کند و صف‌های جلوی دفاتر پیشخوان را از بین ببرد.

چه بخواهیم، چه نخواهیم، کرونا کمک کرد که ساختار سنتی تن به اجرای یک احراز هویت غیرحضوری بدهد و دیگر مردم برای کاری که به‌راحتی و غیرحضوری می‌توانست انجام شود، از خانه خارج نشوند. شاید اگر به همین مدیران تا دو سال پیش می‌گفتید احراز هویت را می‌توان به شکل غیرحضوری انجام داد، با مقاومتی جدی و قابل توجه مواجه می‌شدید. حتی مطرح‌کردن آن حکم گناه کبیره داشت. ولی کرونا همین مدیران را مجبور کرد برای قطع‌کردن زنجیره کرونا این موضوع را بپذیرند.

احراز هویت دیجیتال در سامانه سجام یک انقلاب بزرگ را در کشور ایجاد کرد و ‌نوعی خط‌شکن در این مسیر بود. حالا بانک‌ها بیش از هر زمان دیگری به فکر راه‌اندازی احراز هویت غیرحضوری هستند؛ زیرا نمی‌خواهند از بازار سرمایه عقب بمانند. قوه قضائیه نیز با سامانه ثنا تمام کارهای خود را غیرحضوری کرده تا رفته‌رفته از این طریق جلوی ازدحام جمعیت در دفاتر مربوط به قوه قضائیه گرفته شود. احراز هویت دیجیتالی نشان داد که ظرفیت فنی در کشور به‌خوبی وجود دارد، ولی این تفکرات سنتی هستند که باید تغییر کنند.