پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ارز دیجیتال بانک مرکزی چه جایگاهی دارد؟ / CBDCها می‌توانند ابزاری برای مقابله با پولشویی باشند
محسن رضایی صدرآبادی: عمده افراد، نگاه تهدیدی محور به موضوع دارند یعنی اگر حرف رمزارزها باشد سریعاً نگاه پولشویی و جرائم به موضوع دارند که دراین‌باره باید نگاه فرصت محور داشته باشیم و باید عدم ترس نسبت به تحولات داشته باشیم
محسن رضایی صدرآبادی، همکار پژوهشی مرکز پژوهش‌های مجلس و کارشناس اقتصاد فضای مجازی، در رویداد «ارز دیجیتال بانک مرکزی، تهدید، فرصت یا ضرورت» به سخنرانی خود با موضوع، جایگاه CBDC در قانون جدید نظام بانکی و پولی پرداخت.
به گزارش راه پرداخت، او در ابتدای سخنان خود گفت: «با توجه به اینکه در عصرهای مختلف یک سری از تکنولوژی‌ها توسط بشر به وجود آمدند، در بعضی موارد تحول بین عصری اتفاق افتاده است و با توجه به مطالعات، پیش‌بینی ما این است که یک عصر جهان مجازی رخ بدهد. با بررسی این تغییر و تحول در حوزه اقتصاد به تغییر و تحول نظام پولی خواهیم رسید. از سال ۲۰۰۸ تغییر و تحول نظام پولی با معرفی بیت‌کوین آغاز شد که با توجه به تغییرات این نظام پولی بازیگران جدیدی با نقش‌های جدیدی به وجود می‌آیند. در خود ارزهای مجازی هم یکسری تحولاتی وجود دارد که امروزه کشورها به این سمت حرکت می‌کنند. مفهوم جدیدی در نظام بانکداری در دنیا از سال ۲۰۱۸ به نام بانکداری باز آغازشده است که بانکداری باز به این معنا است که بانک دسترسی به شرکتهای فین‌تکی شخص ثالث که خدمات بانکی را ارائه بدهند.»
او در ادامه افزود: «این نوع جدید از بانکداری باعث شده است تا یکسری از هزینه‌ها کاهش و خدماتی نیز بهبود پیدا کند. امروزه یکسری از قوانین و مقرراتی دیده‌شده که بانک‌ها بیایند و خدماتشان را به شرکتهای فین‌تکی بدهند و شرکت‌ها به نحو احسن و با هزینه‌ها کمتر خدمات را ارائه کنند. با توجه به قانون پولی کشور که در سال ۵۱ داشتیم تا به الآن فقط دچار تغییرات بسیار جزئی شده است که این قانون اگر قرار باشد به همین شکل وجود داشته باشد با قوانین رمزارز بانک مرکزی فعلاً تناقض دارد. در طرح جدید بانکداری امیدوار بودیم که مباحث رمزارزها جدی باشد و به مسئله رمزارزها اشاره کند که در فصل ۱۹ این طرح، به مباحث رمزارزها، شرکتهای فین‌تکی و بحث بانکداری باز اشاره‌هایی شده است اما اشاره مستقیمی به خود ضوابطی که بیاید و جزییاتی را مطرح کند صورت نگرفته و این وظیفه به یک شورای فناوری که هنوز شکل نگرفته است سپرده‌شده است.»
به عقیده رضایی صدرآبادی اگر بخواهیم نکاتی از جایگاه CBDC ها در خصوص جزییات طرح بانکداری بگوییم باید گفت که این طرح توجهی به ارز دیجیتال بانک مرکزی نداشته است. در قانون پولی به آن اشاره‌شده اما بانک مرکزی آیین‌نامه‌ای یا دستورالعملی در این خصوص ارائه نکرده است و همچنین در طرح جدید نیز به آن اشاره‌ای نشده است. نکته دیگر این است که لزوم تغیر قانون پولی کشور ضرورت است یعنی اگر بخواهیم ناظر به آن تحولات قانون پولی کشور را داشته باشیم باید قانون به‌روزرسانی شود.
نظام بانکداری‌مان قدیمی است
محسن رضایی صدرآبادی با اشاره به بانکداری سنتی در کشور افزود: «ما با یک واقعیتی روبه‌رو هستیم که نظام بانکداری ما قدیمی است و بانک‌های جهانی با بانکداری ما مشکلاتی دارند به همین خاطر رویکردی که در طرح بانکداری است، بحث neobanking است که اصلاً به بحث بانکداری باز و مباحث فین‌تک‌ها و گسترش آن‌ها توجهی ندارد لذا این عدم توجه به تحولات نظام بانکی مبتنی بر بانکداری باز بسیار مهم است که در مرکز پژوهش‌های مجلس به دنبال این موضوع هستیم تا این قانون را تغییر بدهیم. تحولات پول مجازی و بازطراحی نظام پولی یکی از دیگر از نکات مهم است که در خصوص رمزارز بانک مرکزی می‌توانیم طرح‌های مختلفی داشته باشیم و اگر این طرح‌ها و مدل‌های مختلف را اجرا و امتحان کنیم و به‌عنوان نمونه ارز مجازی ملی بررسی کنیم می‌توان از این فرصت‌ها زودتر استفاده کرد.
عدم پیش‌بینی مشکلات آتی در نظام بانکی با گسترش بانکداری باز این نکته وجود دارد که پیش‌بینی ما بر این است که با توجه به تحولات، در آینده اگر بانک‌های ما بخواهند با بانک‌های خارجی همکاری داشته باشند، نمی‌توانند باهم همکاری کنند به این دلیل که نظام بانکداری ما سنتی است و چون‌که بانک‌های دیگر کشورها قوانین و سازوکار متفاوتی دارند همکاری نمی‌توانند داشته باشند.»
کارشناس اقتصاد فضای مجازی در ادامه صحبت‌های خود گفت: «در پیشنهادها و راهبردها مسئله‌ای که وجود دارد این است که عمده افراد، نگاه تهدیدی محور به موضوع دارند یعنی اگر حرف رمزارزها باشد سریعاً نگاه پولشویی و جرائم به موضوع دارند که دراین‌باره باید نگاه فرصت محور وعدم ترس نسبت به تحولات داشته باشیم. همچنین باید آینده‌پژوهی و نگاه به اقتصاد فضای مجازی داشته باشیم. اگر آینده را نبینیم، نمی‌توانیم بررسی کنیم که تحولات دنیا چه خواهد بود. نکته دیگر این است که تصمیم‌گیری سریع و قانون‌گذاری مناسب بسیار مهم است. متأسفانه تقریباً از سال ۹۴ مباحث ارزهای مجازی مطرح‌شده است اما نه بانک مرکزی نه شورای عالی فضای مجازی و یا مجلس شورای اسلامی برای این موضوع قوانینی مصوب نکردند.»
او افزود: «راهبرد اصلی که در این تغییر و تحولات به نظر می‌رسد، باید بدون ترس، نقش و جایگاه بازیگران اصلی نظام پولی و بانکی را تصاحب کنیم. یک مسئله دیگری که در پیشنهادها وجود دارد این است که با توجه به مخالفان این حوزه به این نتیجه خواهیم رسید که با توجه به تحولات بلاکچین، ما می‌توانیم یک ارز مجازی بانک مرکزی داشته باشیم ولی در مورد ارز مجازی، پیشنهادی که داریم این است با پشتوانه طلا، سایر فلزات گران‌بها و دارایی‌های فیزیکی باشد. قانون پولی با توجه تحولات باید صورت گیرد چون‌که قوانین قدیمی در این زمینه پاسخگو نیستند. در طرح بانکداری باید به این موضوع دقت کرد که مجلس باید بندهایی را مستقل از واگذار کردن به بانک مرکزی، بیاورد.»
رضایی در پاسخ به این سؤال که آیا CBDC ها ابزاری برای مقابله با پولشویی هستند یا خیر گفت: « CBDC ها به‌راحتی با توجه به شفافیت که شبکه بلاکچینی دارد می‌تواند ابزاری برای مقابله پولشویی باشد که این فرصت بسیار خوبی است و می‌تواند قابل انجام باشد.»
چرا قانون‌گذاری در حوزه اقتصادی و بانکی و به‌خصوص فناوری مالی به‌کندی پیش می‌رود و ریشه این موضوع در چیست سؤال دیگری بود که مطرح شد و رضایی در پاسخ گفت که ریشه این موضوع می‌تواند در نظام بافت سنتی تصمیم گیران باشد چون تصمیم گیران سنتی هستند و مقابله سرسختانه‌ای دارند. یکی دیگر از موضوعات سرعت زیاد فناوری نسب به سرعت تصمیم گیرانی است که داریم و باید در این خصوص نظام تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری‌مان ماهم متحول بشود.
