پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
محمدجواد صمدی‌راد، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت ققنوس در رویداد «ارز دیجیتال بانک مرکزی، تهدید، فرصت یا ضرورت» که به صورت آنلاین در حال برگزاری است، درباره مفهومی به نام جنگ ارزی و ارز دیجیتال چین صحبت کرد. صمدی‌راد در ارائه خود علاوه بر توضیحاتی درباره شکل‌گیری پروژه پول دیجیتال کشور چین، از چگونگی ایجاد یوآن دیجیتال و ویژگی‌های آن گفت.
جنگ ارزی ابرقدرت‌ها
صمدی‌راد در ابتدای صحبت‌هایش به تحلیلی از مجله اکونومیست در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد که در آن به آنچه جنگ‌های آتی را شکل خواهد داد، پرداخته شده بود. در این مقاله اکونومیست تعارض منافع ابرقدرت‌ها در آینده موردبررسی قرار گرفته بود. یکی از نکات جالب توجه در مقاله این بود که به ارزهای دیجیتال هم به عنوان یکی از موضوعاتی که می‌تواند جنگ‌های آینده را ایجاد کند، اشاره شده بود.
ورود دلار به دنیای کریپتوکارنسی‌ها
صمدی‌راد در صحبت‌هایش ماجرای ورود دلار به فضای رمزارزها را اینطور تعریف کرد: «بعد از شکل‌گیری بازار رمزارزها، ارز تتر هم وارد این فضا شد. ارز تتر مبتنی بر شبکه اتریوم و معادل یک دلار است. بدون حضور فدرال رزرو و به واسطه شکلی از فین‌تک‌ها، دلار دیجیتال وارد فضای کریپتوکارنسی شد. تا به امروز حجم مارکت تتر، برگترین حجم مارکت است و به لحاظ ارزش بازار، تتر جایگاه دوم را دارد.» بعد از این اتفاق بود که سایر ابرقدرت‌ها هم شروع به برنامه‌ریزی برای ورود به دنیای کریپتوکارنسی‌ها کردند.»
DCEP دولت چین
ماجرای ورود دولت چین به این حوزه هم درست بعد از جدی شدن فضای تتر در حوزه رمزارزها، آغاز شد. بانک مرکزی چین (PBoC) در سال ۲۰۱۴ پروژه‌ای به اسم Digital Money (پول دیجیتال) را شروع کرد و تا سال ۲۰۱۷ فعالیت‌های مختلفی در این حوزه شکل گرفت.
قائم‌مقام مدیرعامل ققنوس ادامه داستان شکل‌گیری و ورود ارز دیجیتال چین به بازار را اینطور توضیح می‌دهد: «در سال ۲۰۱۷ اولین نمونه ارز دیجیتال بانک مرکزی وارد بازار شد. این ارز دیجیتالی در ابتدا در حوزه اوراق تجاری و تسویه اوراق تجاری هدف‌گذاری شده بود. اما از سال ۲۰۱۸ این پروژه رنگ‌وبوی دیگری به خودش گرفت.»
به گفته صمدی‌راد، ماجرا به مطرح شدن ایده لیبرا توسط فیس‌بوک مربوط است که دارایی کشورهای مختلف را به عنوان پشتوانه خودش گرفته بود. براساس آخرین وایت‌پیپر منتشرشده از لیبرا، قرار شد که ۵۰ درصد پشتوانه لیبرا دلار و ۵۰ درصد دیگر، باقی ارزهای دنیا غیر از یوآن چین باشد. این اتفاق برای دولت چین بسیار تحریک کننده بود و از سال ۲۰۱۸ فعالیت این کشور در حوزه ارز دیجیتال شتاب مضاعفی پیدا کرد.
در سال ۲۰۲۰ چین به طور رسمی اعلام کرد که وارد فضای پایلوت دیجیتال کارنسی یوآن با نام Digital Currency Electronic Payment (DCEP) خواهد شد و آن را در چهار استان، پایلوت کرد.
ثبت بیش از ۱۶۰ پتنت در حوزه ارز دیجیتال
به گفته صمدی‌راد یکی از نکات بسیار مهم در پروژه پول دیجیتال چین این است که از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸، ۸۱ عنوان پتنت در این حوزه در چین به ثبت رسیده و از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ هم ۸۴ عنوان پتنت دیگر اقدام به ثبت شده است. یعنی درمجموع بیش از ۱۶۰ عنوان پتنت و ثبت اختراع در حوزه دیجیتال کارنسی در چین اتفاق افتاده است که می‌تواند دنیا تغییر دهد. به گفته او همه اینها نمودهای مشخصی از فین‌تک و نوآوری در فضای کسب‌وکاری بانکی است؛ موضوعی که ما در ایران افسوسش را می‌خوریم و از این قافله عقب هستیم زیرا ما به جای اینکه وارد فضای حمایتی شویم، با مجموعه‌ای از سدها مواجه خواهیم شد و نوآوری را در نطفه خفه می‌کنیم.
DCEP چیست و چه اهدافی دارد؟
ناشر DCEP بانک مرکزی چین است. DCEP یوآن دیجیتال است؛ به عبارتی اسکناس یوآن در فضای دیجیتال عرضه شده و معادل اسکناس به شمار می‌رود. به ازای هر DCEP که منتشر می‌شود، یک یوآن در خزانه بانک مرکزی چین رزرو گرفته می‌شود. به لحاظ معماری فنی، DCEP یک مدل دو لایه است. لایه صادرکنندگی آن مربوط به بانک مرکزی است. لایه بعدی، لایه توزیع است که در این بخش بانک‌های تجاری نقش کانال‌های توزیع را عهده‌دار هستند. به این ترتیب پولی که توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود، از طریق بانک‌های تجاری در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد و کاربران می‌توانند از طریق کیف‌پول‌های اختصاصی به یوآن دیجیتالی دسترسی داشته باشند.
به گفته قائم‌مقام ققنوس هدف از راه‌اندازی DCEP علاوه بر تسریع تحول و اقتباس دیجیتال، رهایی افراد از جسم فیزیکی به اسم اسکناس است. او در این باره توضیح می‌دهد: «چیزی نزدیک به ۹۰ درصد پرداخت‌های خرد در چین توسط موبایل و اپلیکیشن‌های علی‌پی و وی‌چت انجام می‌شود اما چین برای اینکه بتواند همین جزء محدود از اسکانس که در گردش است را مدیریت کند، پول دیجیتال را به عنوان یک ابزار تکمیلی در کنار سایر ابزارهای موجود پیشنهاد داده است. کاهش هزینه‌های تولید، توزیع و امحا اسکناس نیز از دیگر اهداف ایجاد DCEP در چین عنوان شده است.»
ویژگی‌های DCEP
براساس توضیحات قائم‌مقام ققنوس، DCEP درست مانند اسکناس قابلیت استفاده آفلاین به صورت Dual side را دارد. به همین خاطر در زمان پرداخت ضرورت ندارد که افراد به شبکه اینترنتی یا شبکه خاصی متصل باشند. در فضای صدور که در اختیار بانک مرکزی است، از فناوری DLT استفاده شده است اما در لایه توزیع هیچ شاخص فنی مشخصی اعلام نشده و بانک‌ها این اجازه را دارند که براساس نوع کاربرانشان بتوانند فناوری مناسب برای توزیع را انتخاب کنند.
همچنین پیش‌بینی پشتیبانی حداقل ۳۰۰ هزار تراکنش در ثانیه برای DCEP شده است و به لحاظ حجم عرضه نیز هیچ محدودیتی برایش وجود ندارد.
از دیگر نکاتی که باید در خصوص DCEP گفت این است که مبتنی بر ولت هستند و ولت‌ها در چین احراز هویت می‌شوند. صمدی‌راد در توضیح بیشتر در این باره می‌گوید: «بانک‌های تجاری علاوه بر عرضه این ولت‌ها، آنها را احراز هویت هم می‌کنند بنابراین هر‌آنچه در ولت وجود دارد، مانند DCEP احراز می‌شود. به این ترتیب منشا، مبدا و مقصد انتقال پول در آن مشخص است. همین موضوع باعث شده تا مسائل مربوط به تامین مالی تروریسم و پولشویی نیز درباره این DCEPها برطرف شود. همچنین دسترسی بهDCEP برای کسانی خواهد بود که ولت احرازشده داشته باشند.»
صمدی‌راد در پاسخ به این سوال که آیا ارزهای دیجیتال باعث بیشتر یا کمتر شدن پولشویی می‌شود، توضیح داد: «DCEP لزوما از بلاکچین و DLT استفاده نمی‌کند و این اجازه را در اختیار بانک‌های تجاری قرار داده‌اند که براساس نوع کاربرانی که دارند از یک فناوری خاص استفاده کنند. DCEP حتما به عنوان یک ابزار پولشویی به کار گرفته می‌شود. امیدوارم کسانی که در حوزه CBDC در کشور ما و کشورهای همسایه کار می‌کنند، این موضوع را مدنظر قرار دهند که CBDCها قطعا ابزاری برای مبارزه با پولشویی خواهند بود.»
