پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نجمه نوذر عضو جامعه آزاد کسب و کار هوشمند خاورمیانه و شمال آفریقا- منا – MSBC Group / شاید سوال باشد که ماهیت کلود چیست؟ انواع مدل‌های آن کدام است؟ ارائه کنندگانش کدام کمپانی‌ها هستند؟ آیا در دنیا بانک‌ها از خدماتش استفاده می‌کنند؟ اصطلاح بانک به‌عنوان سرویس به چه معناست؟ این نوشتار سعی دارد پاسخ سوالات فوق را مشخص کند و امید است مفید واقع شود.
از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که کلود برای سیستم‌ها فراهم می‌آورد این است که Time to market را کاهش می‌دهد. با به‌کارگیری آن دغدغه برای توسعه‌دهندگان کاهش پیدا کند. بسته به نوع سرویس کلود، هزینه‌های زیرساختی را کاهش داده و نظارت بر مشکلات و بخش بزرگی از نگرانی‌های امنیتی را واگذار می‌کند. شرکت‌های خدمات مالی تلاش می‌کنند راه‌حل‌های انعطاف‌پذیری را برای تعامل با مشتریان ارائه کنند. کلود این نیازها را سریع‌تر و شفاف‌تر ارائه می‌کند.
استفاده از سرویس‌های خارجی به‌جای استفاده از فناوری‌های داخلی، بسیاری از هزینه‌های سرمایه (Capex) را به هزینه‌های عملیاتی (Opex) منتقل می‌کند.
البته می‌بایست محدودیت‌های کلود را نیز در نظر داشت؛ به‌عنوان نمونه سرویس‌های کلود اغلب از طریق اینترنت در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرند و لذا ملاحظات خاص خود را دارند. قراردادهای کلود می‌بایست خیلی محکم منعقد شوند.
مدل‌های خدمات کلود به‌طورکلی به سه صورت زیر هستند:
نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS)
نوعی مدل ارائه نرم‌افزار است به‌طوری‌که نرم‌افزار و اطلاعات مربوط به آن روی کلود مستقر شده و دسترسی کاربران به آن از طریق یک مرورگر وب امکان‌پذیر خواهد بود. برنامه‌هایی مانند حسابداری، مدیریت روابط با مشتریان و مدیریت منابع انسانی می‌تواند به‌راحتی توسط این مدل سرویس ارائه شود. بانک‌های معتبر دنیا اغلب سیستم‌های بانکداری غیر core خود به کلودها در قالب قراردادهای SaaS برون‌سپاری می‌کنند.
امروز بسیاری از فعالیت‌های روزمره ما به خدماتی بستگی دارد که تحت مدل نرم‌افزار به‌عنوان سرویس SaaS دریافت می‌کنیم. مانندGmail؛ از طریق وب از سرویس نرمافزاری آن استفاده می‌کنیم اما خود نرم‌افزار و داده‌های ما کجا هستند را نمی‌دانیم.
بانک HSBC در سال ۲۰۱۷ مدیریت HR خود را با ۳۵۰۰۰مدیریت خطوط و ۲۳۰۰۰۰ پرسنل در ۷۱ کشور جهان را به‌صورت SaaS برون‌سپاری کرد و خیال خود را از عملیات مسیریابی، بهینه‌سازی بار شبکه، افزایش سرعت و اعتماد را با حداقل هزینه، آسوده کرد. خبرها حاکی از آن است که این بانک core خود را نیز به کلود منتقل کرد.
پلتفرم به‌عنوان سرویس (PaaS)
تعدد تحویل (Delivery) در سیستم‌های بانکی زیاد است.PaaS با ارائه زیربنایی مقرون‌به‌صرفه، به بهبود روند تحویل و خودکارسازی کمک می‌کند. تنظیم و ارکستراسیون کانتینرها و مدیریت زیرساخت در این سرویس صورت می‌گیرد. وظایف متعددی از جمله نظارت بر عملکرد برنامه‌های کاربردی، زمان پاسخ‌دهی، زمان تأخیر، امنیت و نظارت بر بازیابی اطلاعات در حوادث احتمالی و کنترل موفقیت برنامه‌های در حال کار توسط این سرویس انجام می‌شود.
زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS)
ارائه کنندگان این مدل خدمات ابری، سرور و تجهیزات، سیستم‌های ذخیره‌سازی و شبکه را از طریق مجازی‌سازی به مصرف‌کننده ارائه می‌کنند. IaaS برای دسترسی و نظارت به رایانه‌ها، شبکه، ذخیره‌سازی و سایر خدمات کاملاً سلف‌سرویس است؛ به کسب‌وکار این امکان را می‌دهد تا منابع موردنیاز را به‌جای خرید فقط سخت‌افزار، کامل خریداری کنند. IaaSها از منابع محاسباتی بسیار مقیاس‌پذیر و خودکار ساخته شده‌اند.
این سرورهای ابری معمولاً از طریق داشبورد یا API در اختیار سازمان قرار می‌گیرند و به مصرف‌کنندگان امکان کنترل کامل کل زیرساخت‌ها را می‌دهند. IaaS فناوری‌ها و قابلیت‌های مشابه مرکز داده سنتی را بدون نیاز به نگهداری یا مدیریت فیزیکی تمام آن فراهم می‌کند. آمازون، مایکروسافت، گوگل، آی بی ام و شرکت‌های متعدد دیگر این نوع سرویس رو ارائه می‌کنند.
AWS آمازون رهبر بی‌چون‌وچرای کلود است که ۱۲.۲ میلیارد دلار درآمد (۵۱.۸ درصد سهم بازار) کسب کرده است. گارتنر توضیح می‌دهد که این رشد فقط از طریق مشتریانی نیست که زیرساخت‌های سنتی خود را به فضای ابری منتقل می‌کنند، بلکه از مشتریانی است که پروژه‌های جدید تحول دیجیتال را آغاز می‌کنند.
خدمات مختلفی وجود دارد که می‌تواند به‌صورت سرویس موردی و کاربردی تحت کلود ارائه شود. موارد زیر نمونه‌های از این خدمات می‌باشند:
پایگاه داده به‌عنوان سرویس (DBaaS)
DBaaS پایگاه داده مبتنی بر کلود است که طی آن بانک درگیر انجام عملیات زیرساختی و ادمینی و نگهداری پایگاه داده نمی‌شود. AWS شرکت آمازون انواع متفاوتی از این سرویس با سطوح مختلف عملیاتی و مدیریتی را ارائه می‌کند. سطوح مختلف عملیاتی مانند تبدیل داده، تکرار داده، امنیت تو کار، تهیه نسخه پشتیبان، آرشیو و تأمین منابع انعطاف‌پذیر، دسترس‌پذیری بالا و سایر سرویس‌های مربوطه می‌تواند به‌صورت سرویس‌های DBaaS به سازمان‌ها ارائه شود و آنها را از این دغدغه‌ها آسوده کند. طبیعی است آزاد شدن این زمان‌ها کمک می‌کند که بانک‌ها بر خدمت نوآورانه متمرکز شوند.
آمازون یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌هایی است که سرویس پایگاه داده رابطه‌ای (RDS) را ارائه می‌کند.
امنیت به‌عنوان سرویس (SECaaS)
بر اساس نوع کسب‌وکار و میزان محرمانگی داده‌ها و حساسیت سیستم‌ها می‌توان از راهکار امنیت به‌عنوان سرویس استفاده کرد. فیلترسازی ترافیک و شبکه، کنترل امنیت فنی، پیکربندی ایمن، کنترل ریسک، بررسی و تحلیل رویدادهای امنیتی با کنترل لاگ و مانیتورینگ از جمله خدماتی است که می‌تواند در قالب SECaaS ارائه شود. به‌عنوان نمونه کلود مایکروسافت (Azure) این سرویس را ارائه می‌کند.
هر چیز به‌عنوان سرویس (XaaS)
به سرویس ارائه محصولات و خدمات کاملاً شخصی‌سازی شده، مبتنی بر داده و Responsive ، XaaS اطلاق می‌شود که کاملاً توسط مشتری کنترل می‌شود.
و اما بانک به‌عنوان سرویس (BaaS) چیست؟
در سال‌های اخیر برخی بانک‌های بزرگ دنیا، خدمت «بانک به‌عنوان سرویس» ارائه می‌کنند؛ به این معنی که دسترسی به خدمات بانکی نوآورانه را در پلتفرم باز بانک ممکن می‌سازند. بانک BBVA یکی از بانک‌هایی است که با پلتفرم باز خود، به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد که مدل‌های خود را با سرویس‌های بانکی پیاده کنند. به‌عنوان نمونه پرداخت‌ها را با مدل‌های کسب‌وکار خود طوری یکپارچه کنند که مرز آن برای کاربر محسوس نباشد و تجربه خوبی را ایجاد کند.
بانکداری به‌عنوان یک سرویس فرایندی است که اجرای کامل خدمات مالی ارائه شده از طریق وب را ممکن می‌سازد. چنین خدمات بانکی دیجیتال به‌صورت تقاضا در دسترس است و در یک بازه زمانی مشخص عمل می‌کند. BaaS یکی از عوامل بقای بانک‌ها در عصر تحول دیجیتال است و باعث می‌شود بانک‌ها بتوانند وقت خود را برای ورود به محیط‌های جدید تسریع کرده و به‌سرعت نیازها و انتظارات مصرف‌کنندگان دیجیتال را برآورده کنند.
بانک BBVA را می‌توان نخستین بانک دیجیتال آمریکایی دانست که این سرویس را تحت پلتفرم ارائه کرده است.
شکل زیر BaaS را به تصویر کشیده است:
جامعه آزاد کسب و کار هوشمند خاورمیانه و شمال آفریقا- منا – MSBC Group