پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
صندوق‌های سرمایه گذاری نوسانات هیجانی در بازار سرمایه را کاهش می‌دهند
مونا حاجی علی اصغر، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری پرتوی آفتاب کیان در گفت‌وگو با راه پرداخت: اگر سرمایه‌گذاری اشخاصی که تخصص و فرصت کمتری برای بررسی کامل‌تر در بازار سرمایه دارند، از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام شود ما شاهد کارایی بیشتری در بازار خواهیم بود
بازار سرمایه در حال حاضر به خانه بزرگی از سرمایه‌گذاری عده زیادی از مردم تبدیل شده است، اما بیشتر افراد به سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت در بازار سرمایه فکر می‌کنند و ممکن است آنهایی که هیجانی وارد بازار شده‌اند، در آخر خروجی ناامیدکننده‌ای داشته باشند. شاید به همان مقدار که درباره سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس صحبت می‌شود، درباره سرمایه‌گذاری غیرمستقیم صحبتی نمی‌شود. همین امر باعث شده که این نوع سرمایه‌گذاری در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد و اگر هم سرمایه‌گذاری غیرمستقیم نتیجه بهتری در بازدهی سرمایه‌گذاری داشته باشد، به دلیل اینکه نتوانسته اعتماد افراد را به خود جلب کند، با استقبال زیادی روبه‌رو نشده است.
با اینکه بسیاری از مسئولان به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم توصیه می‌کنند، اما از اینکه چگونه باید این سرمایه‌گذاری را انجام داد کمتر گفته شده است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس، صندوق‌هایی هستند که به‌صورت غیرمستقیم سرمایه‌گذاری می‌کنند. اگر به آمار مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که اکنون ۲۰۹ صندوق در حال فعالیت هستند. همانطور که برای ورود مستقیم به بازار سرمایه و انجام معامله نیاز است که یک کارگزاری را انتخاب و در آن ثبت‌نام انجام دهید، برای ورود به این صندوق‌ها نیز باید وارد فرایند ثبت‌نام آن شوید. صندوق‌ها بر اساس مجوزی که از سازمان بورس و اوراق بهادار می‌گیرند، ترکیب دارایی‌های مشخصی دارند و با روش مشخصی فروخته می‌شوند.
اینکه صندوق‌ها اکنون چه عملکردی دارند و چرا مورد توجه مردم در بازار سرمایه قرار نگرفته‌اند، از جمله سوالاتی است که در گفت‌وگو با مونا حاجی علی اصغر، مدیرعامل و نایب رئیس هیات‌مدیره شرکت سرمایه‌گذاری پرتوی آفتاب کیان به آن پاسخ داده شده است.
در دو سال گذشته رشدی در تعداد صندوق‌ها نداشته‌ایم
حاجی علی اصغر درباره حجم سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری توضیح داد: «درحال حاضر ارزش کل سهام شرکت‌های لیست شده در بازارهای بورس و فرابورس حدوداً 8.170 هزار هزار میلیارد تومان است. همانطور که ملاحظه می‌کنید حجم کل صندوق‌های سهام نسبت به ارزش کل سهام لیست شده در بازارهای بورس و فرابورس حدوداً ۰.۸ درصد است. این درصد نشان می‌دهد لازم است در بازار ظرفیت بیشتری برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام ایجاد شود.»
به‌گفته او تعداد صندوق‌های سهام در دو سال گذشته تقریباً افزایش نداشته و فقط شاهد بالا رفتن سقف این صندوق‌ها بوده‌ایم، در این خصوص لازم است اقدامات فعال‌تری برای گسترش تعداد و سقف صندوق‌های سرمایه‌گذاری صورت پذیرد.
اساس سرمایه‌گذاری در بورس، بلندمدت است
حاجی علی اصغر یکی از دلایل نوسانات هیجانی در بازار سرمایه را خریدوفروش مستقیم افراد غیر متخصص در بازار دانست و در این باره توضیح داد: «این افراد معمولاً دید کوتاه‌مدت دارند و با شروع سیر صعودی شاخص کل سرمایه خود را وارد بازار می‌کنند و با مشاهده سیر نزولی منابع خود را از بازار خارج می‌کنند. درحالی‌که سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه لازم است کاملاً با دید بلندمدت و توسط افراد متخصص انجام شود و فرآیند ورود و خروج شاید کاملاً برعکس شرایطی است که این افراد عمل می‌کنند. اگر سرمایه‌گذاری اشخاصی که تخصص و فرصت کمتری برای بررسی کامل‌تر در بازار سرمایه دارند، از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام شود ما شاهد کارایی بیشتری در بازار خواهیم بود.»
حدود یک ماه پیش به صندوق‌های با درآمد ثابت فشار آورده شد تا سقف سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. در این دوره بود که بورس شروع به ریزش کرد. آیا این فشار می‌تواند عاملی برای این ریزش باشد؟ حاج علی اصغر در پاسخ به این سال گفت:«به نظر می‌رسد عوامل تاثیرگذار در نوسانات پیش آمده در شاخص کل بورس در هفته‌های گذشته را می‌توان عدم برنامه‌ریزی مناسب درخصوص اوراق سلف نفت، صندوق دوم دولت برای عرضه سهام شرکت‌های پالایشی و پتروشیمی متعلق به دولت، گمانه‌زنی‌ها درخصوص تغییر نرخ بهره، تغییر ابلاغیه‌های سازمان بورس برای اعطای اعتبار کارگزاری‌ها و حدنصاب خرید سهام صندوق‌های با درآمد ثابت، صحبت‌های غیرکارشناسی افراد در مطبوعات و رادیو و تلویزیون اشاره کرد.»
خروج افراد در زمان کاهش شاخص کل، در صندوق‌ها هم دیده می‌شود
او با اشاره به اینکه بخشی از سرمایه‌گذاران متاسفانه نگاه کوتاه‌مدتی برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه دارند، توضیح داد: «با این رویکرد عملاً با اولین کاهش در شاخص کل بورس از بازار خارج می‌شوند. عملاً با این نوع سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها هم روبه‌رو هستیم. معمولاً شرکت‌ها سعی دارند با ارائه توضیحات کارشناسی سرمایه‌گذاران را از رفتار شتاب‌زده منصرف کنند، اما در برخی از مواقع این موضوع موفقیت‌آمیز نیست و افراد در زمان نامناسب از بازار خارج می‌شوند.
فرایند احراز هویت الکترونیکی صندوق‌ها هنوز فراهم نشده است
بحثی که در ورود به سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها وجود دارد، احراز هویت مشتریان است. درحالی‌که احراز هویت برای مشتریان کارگزاری‌ها به‌صورت الکترونیکی فراهم شده، اما این نوع احراز هویت برای ثبت‌نام در صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم نشده است.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری پرتوی آفتاب کیان در این باره توضیح داد: «در حال حاضر سرمایه‌گذاری در برخی از صندوق‌ها از طریق تارنمای صندوق و اپلیکشن‌های مدیر صندوق با رعایت مقررات مدنظر سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود. اقدام دیگری که مطرح شده، ثبت‌نام در سامانه سجام و دریافت کد سجام برای سرمایه‌گذاران همه صندوق‌ها حتی اشخاصی که در صندوق‌های صدور و ابطالی (غیر لیست شده در بورس‌ها) سرمایه‌گذاری می‌کنند، است. این موضوع از سال قبل مطرح شده، اما هنوز مکانیزم اجرایی چک کردن کامل از طرف نرم‌افزارهای صندوق‌ها وجود ندارد که بعد از اجرایی شدن آن عملاً احراز هویت افراد به شیوه کامل انجام می‌شود.»
در کدام صندوق‌ها سرمایه‌گذاری بیشتری صورت می‌گیرد؟
او در پاسخ به این سؤال که اکنون سرمایه‌گذاری در کدام صندوق‌ها با استقبال بیشتری برخوردار است، گفت: «عملاً هر کدام از صندوق‌های فعال فعلی یعنی صندوق‌های بادرآمد ثابت، سهام، مختلط و طلا در هر مقطعی مخاطب خود را دارند. صندوق‌های سهام و طلا معمولاً برای اشخاص ریسک پذیرتر و صندوق بادرآمد ثابت معمولاً برای اشخاص محافظه‌کارتر مناسب است. صندوق مختلط با توجه به ترکیب (40-60 درنظر گرفته شده در امیدنامه، به انتخاب مدیر سرمایه‌گذاری و متناسب با شرایط بازار 40 درصد در سپرده بانکی و اوراق بهادار بادرآمد ثابت تعریف شده در امیدنامه و 60 درصد در سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های لیست شده در بورس و فرابورس و یا برعکس. ضرایب بنابر صلاحدید مدیر سرمایه‌گذاری انتخاب می‌شود) برای افراد در طیف میانه ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی مناسب است.
نگاه سرمایه‌گذار بر کیفیت اداره صندوق‌ها باشد، نه تضمین سودآوری
نایب رئیس هیات‌مدیره شرکت سرمایه‌گذاری پرتوی آفتاب کیان در رابطه با اینکه از چه راهکاری برای فرهنگ‌سازی و استقبال از صندوق‌ها می‌توان استفاده کرد، گفت: «از سال‌های گذشته سعی شده اطلاع‌رسانی متنوعی از صندوق‌ها از طرف شرکت‌هایی که مدیر صندوق هستند یا از طریق سیاست‌گذاران بازار سرمایه انجام شود. همچنان لازم است این اطلاع‌رسانی انجام شود.»
او درباره چگونگی تضمین و شکل‌گیری اعتماد به صندوق‌ها توضیح داد: «نگاه به این صندوق‌ها نباید از جنبه تضمین سودآوری باشد، تضمین سودآوری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعلی تعریف نشده است. نگاه سرمایه‌گذار لازم است بر کیفیت اداره صندوق‌ها باشد که افراد این موضوع را می‌توانند با مراجعه به تارنمای هر صندوق و مرور بازدهی صندوق و صورت‌های مالی آن مشاهده کنند. همچنان می‌توانند به آدرس تارنمای www.fipiran.com مراجعه و مقایسه صندوق‌های فعال را از ابعاد مختلف مرور کنند.»
با چه سرمایه‌ای می‌توان به صندوق‌ها ورود کرد؟
حاج علی اصغر در پاسخ به این سوال که حداقل و حداکثر میزان سرمایه گذاری در صندوق به چه میزان است گفت: «صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاری با مبالغ متفاوت امکانات مناسبی را فراهم کرده است. در هر صندوق حداقل و حداکثر سرمایه‌گذاری مشخص شده است. اشخاص می‌توانند این شرایط را از مطالعه اساسنامه و امیدنامه صندوق که در تارنمای آن وجود دارد یا با سؤال از مدیر صندوق متوجه شوند. معمولاً در بسیاری از صندوق‌ها حداقل سرمایه‌گذاری یک واحد در نظر گرفته شده که قیمت واحد را می‌توان روزانه از تارنمای صندوق مشاهده کرد.»
