پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آمادگی برای رقابت / اهمیت رتبه‌بندی‌های نیلسون ریپورت برای شرکت‌های پی‌اس‌پی ایرانی چیست؟
گزارش جدید نیلسون ریپورت با تمرکز بر خاورمیانه و آفریقا در حالی خبر از پیشتازی شرکت‌های پی‌اس‌پی ایرانی نسبت به سایر شرکت‌های حاضر در منطقه می‌دهد که طی دو سال گذشته ایران تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته و عملاً بسیاری از مبادلات مالی بین‌المللی ایران با مشکل مواجه شده است
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۷ / دنیای امروز دنیای انتشار داده‌هاست و سال‌هاست در دنیا سازمان‌های مختلفی دست به انتشار داده‌هایی زده‌اند تا بتوانند دید کاملی از صنعت مورد نظر خود را به مخاطبان‌شان ارائه کنند. نشریه نیلسون ریپورت نیز حدود ۵۰ سال است که به‌صورت اختصاصی در زمینه سیستم‌های پرداخت دنیا منتشر می‌شود و آمار و ارقامی از صنعت پرداخت در دنیا ارائه می‌دهد و سال‌هاست که در صنعت پرداخت الکترونیکی ایران نیز به گزارش‌های آن استناد می‌شود و شرکت‌های پی‌اس‌پی کشور برای نشان‌دادن عملکرد خوب خود از آن استفاده می‌کنند.
به‌تازگی این نشریه جدیدترین شماره خود (ژوئن ۲۰۲۰) را منتشر کرده که در این گزارش علاوه بر معرفی پذیرندگان برتر خاورمیانه و آفریقا، نگاهی به تراکنش‌های انجام‌شده روی شبکه کارتی دنیا، حجم خریدهای انجام‌شده و… داشته است.
نکته مهم اما درباره منبع آمارهای نیلسون ریپورت این است که ویزا، مسترکارت و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت بین‌المللی منبع اصلی آمارهای این نشریه هستند، در نتیجه به‌دلیل متصل‌نبودن سیستم پرداخت کشور به سیستم‌های پرداخت بین‌المللی، منبع آمارهایی که در خصوص شرکت‌های ایرانی آورده می‌شوند، تراکنش‌های داخلی آنهاست.
طبق این شماره از نشریه نیلسون ریپورت، برترین پذیرندگان منطقه خاورمیانه و آفریقا شرکت‌های ایرانی معرفی شده‌اند. «به‌پرداخت ملت»، «پرداخت الکترونیک سامان»، «تجارت الکترونیک پارسیان»، «آسانپرداخت پرشین»، «کارت اعتباری ایران‌کیش»، «پرداخت الکترونیک سداد» و «پرداخت الکترونیک پاسارگاد» به‌ترتیب هفت شرکت پی‌اس‌پی هستند که پذیرندگان برتر خاورمیانه و آفریقا را تشکیل می‌دهند و در سال ۲۰۱۹ توانستند 22.51 میلیارد پرداخت کارتی به ارزش 599.64 میلیارد دلار را پردازش کنند؛ این در حالی است که ویزا و مسترکارت در ایران پذیرش نمی‌شوند. طبق آمارهای نیلسون ریپورت، تراکنش‌های انجام‌شده توسط این پذیرندگان در سال ۲۰۱۹، رشد 24.1 درصدی داشتند و تمامی این تراکنش‌ها در شبکه پرداخت شاپرک انجام شده‌اند.
آمارها نشان می‌دهد که هر کدام از این شرکت‌های پذیرنده برتر ایرانی توانستند پرداخت‌های کارتی بیشتری نسبت به پذیرندگان برتر ویزا و مسترکارت در خاورمیانه و آفریقا انجام دهند؛ با این حال وقتی به جدول صفحه ۱۰ این شماره از نیلسون ریپورت نگاهی می‌اندازیم، مشاهده می‌کنیم با وجود اینکه بیشترین میزان تراکنش‌های انجام‌شده در خاورمیانه و آفریقا توسط شرکت‌های پذیرنده ایرانی انجام شده است، اما با توجه به اینکه کارت‌های ویزا و مسترکارت در کشور پذیرش نمی‌شوند، رتبه شرکت‌های ایرانی نسبت به دیگر شرکت‌هایی که ویزا و مسترکارت را پذیرش می‌کنند، در ردیف‌های پایینی جدول قرار گرفته است.
با چهار مورد از شرکت‌های پی‌اس‌پی کشور که به‌عنوان چهار پذیرنده برتر منطقه خاورمیانه و آفریقا معرفی شده‌اند، درباره اهمیت رتبه‌بندی این نشریه و توان رقابتی بین‌المللی آنها گفت‌وگو کردیم و از برنامه‌هایشان برای دوران بعد از تحریم‌ها پرسیدیم.
به‌پرداخت ملت
محمدرضا نمازی، مدیرعامل شرکت به‌پرداخت ملت درباره اهمیت رتبه‌بندی نیلسون ریپورت برای شرکت به‌پرداخت ملت، گفت: «رتبه‌بندی نیلسون ریپورت از منظر اینکه عملکرد شرکت ما از طرف یک نهاد معتبر بیرونی و بین‌المللی در کنار سایر شرکت‌های معتبر جهانی مورد ارزیابی قرار گرفته و عملکرد ما در سطح جهان منتشر می‌شود، موضوع مهمی است.
به عبارت دیگر اهمیت این گزارش از این جهت است که از یک سو ما می‌توانیم جایگاه و عملکرد خود را در سطح بین‌المللی با رقبای بین‌المللی ارزیابی کنیم و از سوی دیگر جایگاه و نقش خود و کشورمان را به‌عنوان نماینده در صنعت پرداخت با قدرت و افتخار به جهان عرضه کنیم. این عرضه قدرتمند از توانمندی، قدرت ما و کشور ما را در تمامی مذاکرات تجاری، کسب‌وکاری، عملی و سیاسی و غیره بالا می‌برد.»
نمازی در خصوص اقدامات به‌پرداخت برای داشتن جایگاه برتر در این گزارش گفت که شرکت به‌پرداخت ملت به‌طور مستقیم اقدام و برنامه‌ریزی خاصی در خصوص این گزارش و گزارش‌های مشابه ندارد؛ بلکه واقعیت این است که تمام تمرکز، اقدامات و برنامه‌ریزی شرکت به‌پرداخت ملت روی ارائه خدمات خوب، مناسب و پوشش‌دادن نیازهای کلیدی ذی‌نفعان و مشتریان به شکل نوآورانه و برد ـ برد در زمان کنونی و آینده است. نتیجه این اقدامات است که به‌صورت غیرمستقیم و به‌عنوان نمره عملکرد شرکت در گزارش نیلسون ریپورت و سایر گزارش‌های خارجی و داخلی متجلی می‌شود.
مدیرعامل به‌پرداخت سپس در رابطه با چالش‌های متصل‌نبودن به شبکه‌های بین‌المللی به چهار چالش مهم اشاره کرد؛ چالش اول مرتبط با کسب‌وکارهای عمومی است که در اثر متصل‌بودن رونق پیدا می‌کنند و به تبع آن بازیگران سود می‌برند که از نمونه این صنعت‌ها می‌توان به توریسم اشاره کرد. چالش دوم عدم امکان تعریف کسب‌وکار جدید و توسعه راه‌حل‌های فنی و کسب‌وکاری با بخش‌های صنعتی و فناوران مالی کشورهای دیگر است. چالش سوم عدم امکان استفاده از زیرساخت‌های فنی موجود شرکت‌های بین‌المللی است و چالش چهار نیز عدم انتقال دانش تجربی است.
نمازی سپس درباره داشتن توان رقابت با شرکت‌های بین‌المللی توضیح داد: «شرکت‌هایی مانند به‌پرداخت ملت همان‌طور که در آمارهای جهانی نشان داده می‌شود، توان رقابت با شرکت‌های بین‌المللی را دارا هستند و اتفاقاً ما به‌دلیل تحریم‌ها امکان حضور در بازارهای بین‌المللی را از دست داده‌ایم و در اثر برداشته‌شدن تحریم، به بازارهای جدیدی در سطح بین‌المللی ورود خواهیم کرد.
در ضمن باید به این نکته توجه کرد که به‌طور کلی اتصال به سیستم‌های پرداخت بین‌المللی در هر کشوری دارای یکسری بازیگر اصلی شامل شبکه‌ها و اسکیماهای بین‌المللی از قبیل ویزا، مسترکارت، رگولاتور یا قانون‌گذار از قبیل بانک مرکزی و شرکت شاپرک، شرکت‌های دارای خدمات پرداخت و گیرنده و پذیرنده فروشگاهی، پردازشگران از قبیل شرکت شاپرک، پذیرندگان فروشگاهی، دارندگان کارت و بانک‌های متصل به شبکه و فین‌تک‌ها هستند. شرکت به‌پرداخت ملت در نقش بازیگر شرکت دارای خدمات پرداخت با توجه به سهم بازار و شناخت و برتری‌های محیطی توان بالایی بابت رقابت در کشور با رقبای خارجی دارد.»
مدیرعامل به‌پرداخت ملت در ادامه صحبت‌هایش به تمهیدات مورد نیاز برای رقابت با شرکت‌های بین‌المللی اشاره کرد. به گفته او، شرکت به‌پرداخت ملت در خرید تجهیزات، توسعه محصولات نرم‌افزاری و ارائه خدمات کسب‌وکاری خود، همیشه شاخص‌های ارزیابی و استانداردهای بین‌المللی‌بودن را لحاظ می‌کند؛ به‌نحوی که بتوان در کمترین زمان امکان حضور در بازارهای بین‌المللی را به دست آورد؛ اما در هر حال پیش‌نیازهایی از قبیل قوانین رگولاتوری و کسب‌وکاری و همچنین دریافت مجوزهای بین‌المللی وجود دارد که برنامه‌ریزی و تمهیدات دقیق را متأثر می‌سازد.
پرداخت الکترونیک سامان (سپ)
اصغر اطمینان، معاون مالی شرکت پرداخت الکترونیک سامان درباره اهمیت رتبه‌بندی‌ها و آمار و ارقام ارائه‌شده توسط نشریه نیلسون ریپورت گفت که آمار و ارقام ارائه‌شده توسط این نشریه از این جهت حائز اهمیت هستند که علاوه بر اطلاعات و رتبه‌بندی‌های ماهانه‌ای که توسط شرکت شاپرک ارائه می‌شود که عموماً مصرف داخلی دارند، اطلاعات منتشرشده در این نشریه از شرکت‌های ایرانی، می‌تواند نشان‌دهنده پتانسیل‌های بالقوه این شرکت‌ها و از طرفی نشان‌دهنده وجود فرصت‌های بی‌نظیری در کشورمان از دید سرمایه‌گذاری‌های مشترک و انتقال فناوری جهت حضور در عرصه‌های بین‌المللی باشد.
هرچند در حال حاضر به علت وجود تحریم‌های ظالمانه دولت ایالات متحده علیه کشورمان، استفاده از این ظرفیت‌ها با مشکلاتی مواجه است، ولی شرکت سپ جهت حفظ و ارتقای جایگاه فعلی خود در بازار پرداخت‌های الکترونیکی نقشه‌راه بلندمدتی را تدوین کرده و با توجه به چشم‌انداز و مأموریت خود که شامل ارزش‌افزایی برای مشتریان با ارائه راهکارهای راحت، سریع و قابل اعتماد پرداخت و ارائه راهکارهای جامع پرداخت به‌عنوان واسط مسلط بین بانک‌ها، دارندگان و پذیرندگان است، به‌طور مرتب نتایج حاصل از عملیات را با اهداف از پیش تعیین‌شده جهت کنترل و نیل هرچه سریع‌تر به اهداف رصد می‌کند.
او در خصوص آمادگی شرکت پرداخت الکترونیک سامان برای رقابت بین‌المللی توضیح داد: «با توجه به سابقه درخشان شرکت پرداخت الکترونیک سامان در صنعت پرداخت الکترونیکی، این شرکت همواره پیشرو در حوزه فناوری اطلاعات و امنیت اطلاعات است و همواره سعی کرده در لبه فناوری حرکت کند، از این رو تمامی زیرساخت‌های مرتبط با شبکه پرداخت شامل تجهیزات سخت‌افزاری، مراکز داده، نرم‌افزارهای تولیدشده یا خریداری‌شده و لایسنس‌های تهیه‌شده با نگاه به آینده و اهداف آینده که یکی از این اهداف اتصال به شبکه بین‌المللی پرداخت است، طراحی و پیاده‌سازی شده؛ بنابراین با توجه به چابکی و توانمندی نیروهای متخصص شرکت و زیرساخت‌های تهیه‌شده و اقدامات اولیه و تست موفقیت‌آمیزی که در این خصوص انجام پذیرفته است، به‌طور کامل آماده رقابت با رقبا در این حوزه هستیم.»
تجارت الکترونیک پارسیان
مهدی انوشه، معاون طرح و برنامه شرکت تجارت الکترونیک پارسیان با بیان اینکه کسب رتبه‌های برتر در جداول نشریه نیلسون ریپورت باعث معرفی بیشتر شرکت تجارت الکترونیک پارسیان در دنیا می‌شود و زمینه مشارکت در حوزه‌های مختلف با سایر شرکت‌های دنیا را فراهم و تسهیل می‌کند، توضیح داد: «با توجه به شرایط تحریم، کشور ایران در حال حاضر به شبکه پرداخت بین‌المللی متصل نیست و در واقع رقابتی با سایر کشورها ندارد و معیار رتبه‌بندی ارائه‌شده تنها تراکنش‌های داخلی هستند.
در نتیجه شرکت تجارت الکترونیک پارسیان از حداکثر پتانسیل خود برای کسب سهم بیشتر از تراکنش‌های داخلی، نه‌تنها با هدف کسب رتبه در نشریه نیلسون ریپورت؛ بلکه برای کسب رتبه برتر در میان شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت کشور استفاده می‌کند.»
انوشه در این‌باره ادامه داد: «در این راستا شرکت تجارت الکترونیک پارسیان علاوه بر افزایش تعداد دستگاه‌های کارت‌خوان، نوسازی پایانه‌ها، بهینه‌سازی نرم‌افزارهای کارت‌خوان‌ها، ارائه سرویس‌های جدید در پایانه‌ها و بهینه‌سازی زیرساخت و تجهیزات، اقدام به ارائه راهکارهای نوین پرداخت از قبیل پرداخت مبتنی بر کیوآرکد، اپلیکیشن پرداخت، کیف پول الکترونیکی، پرداخت مبتنی بر دستگاه‌های اندرویدی برای صنوف مختلف، راهکارهای نوین پرداخت قبض و خرید شارژ و… می‌کند.»
به گفته معاون طرح و برنامه شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، ورود حدود پنج میلیون گردشگر خارجی به ایران به‌صورت سالیانه، بازار بین‌المللی باارزشی برای صنعت پرداخت محسوب می‌شود. از این رو عدم پذیرش کارت‌های بین‌المللی از قبیل ویزا و مسترکارت در ایران و در حالت کلی عدم اتصال به شبکه‌های بین‌المللی پرداخت جزء بزرگ‌ترین چالش‌های بازیگران صنعت پرداخت و بانکداری است.
شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، در راستای اتصال به شبکه‌های پرداخت بین‌المللی اقداماتی در جهت پیاده‌سازی استاندارد EMV در حوزه پذیرندگی از قبیل خرید دستگاه‌های کارت‌خوان منطبق با استاندارد سطح اول و دوم EMV، مشارکت با وندورهای داخلی و خارجی جهت تولید سوئیچ پذیرندگی منطبق با استاندارد EMV و ارتقای شبکه و تجهیزات پرداخت جهت پذیرش تراکنش‌های بین‌المللی کرده است.
او درباره لزوم آمادگی شرکت‌های پرداخت برای اتصال به شبکه‌های پرداخت بین‌المللی گفت: «علاوه بر لزوم ایجاد آمادگی در شرکت‌های پرداخت برای اتصال به شبکه‌های پرداخت بین‌المللی؛ تدوین قوانین و مقررات داخلی در این زمینه و ایجاد هماهنگی میان شرکت‌های پرداخت و بانک‌ها توسط بانک مرکزی به‌منظور کاهش هزینه‌های پیاده‌سازی، شفاف‌سازی اقدامات مورد نیاز، پیاده‌سازی و ارتقای مدیریت ریسک و مدیریت تقلب از الزامات ورود به بازار بین‌المللی پس از برداشته‌شدن شرایط تحریم است.
همچنین ارائه مجوز به همراه نظارت کامل بر راهکارهای موقت پیشنهادی یا پیاده‌سازی‌شده توسط شرکت‌های پرداخت و بانک‌ها در راستای پذیرش کارت‌های بین‌المللی یا صدور کارت‌ها یا اپلیکیشن‌های قابل پذیرش در شبکه بین‌المللی در شرایط تحریم می‌تواند میزان کمی از بازار ازدست‌رفته بین‌المللی را جبران کند.»
آسان پرداخت پرشین
بهرنگ فاطمی، معاون بازاریابی و فروش سازمانی شرکت آسانپرداخت پرشین نیز با اشاره به اینکه چهارمین مرچنت اکوایر در آفریقا و خاورمیانه، شرکت آسانپرداخت است، توضیح داد: «مرچنت اکوایر را ترجمه نکنیم بهتر است، چون الزاماً در مفهوم پذیرندگی نیست، اما در هر حال یکی از ویژگی‌های گزارش نشریه نیلسون ریپورت، فراوانی مطالعه آن بین بازیگران صنعت پرداخت در دنیاست.
در آسانپرداخت نیز به ازای هر دوره، داده‌ها و بینش‌های به‌دست‌آمده از گزارش نیلسون ریپورت به‌عنوان ورودی سیستم هوش تجاری شرکت با نسبت وزنی بالا به انضمام سایر داده‌های درون/برون‌سازمانی در تصمیم‌گیری برای شاخص‌های کلیدی عملکرد مورد بهره‌جویی قرار می‌گیرد.»
البته طبق صحبت‌های فاطمی، گزارش‌های دوره‌ای نیلسون ریپورت صرفاً و به‌تنهایی برای شرکت آسانپرداخت یک هدف کلان نیست؛ بلکه روی سایر اهداف بومی و راهبردی شرکت تأثیر می‌گذارد. رویکردهای جدید شرکت آسانپرداخت پرشین مبنی بر تغییر تمرکز از «ارائه‌دهنده خدمات پرداخت» به «تجارت الکترونیک»، همکاری استراتژیک با کسب‌وکارهای بانکی/غیربانکی، تمرکز بر پرداخت‌های غیرتماسی و حذف وابستگی به ابزارهای سخت‌افزاری پرداخت، نمونه‌هایی از برآیند این دانش است.
معاون بازاریابی و فروش سازمانی شرکت آسانپرداخت پرشین بر این عقیده است که هر کشوری بسته به میزان دستیابی‌اش به فناوری و جسارتش در به‌کارگیری آن در صنایع خود از نظام پرداختی تبعیت می‌کند. نیلسون ریپورت گزارشی فراگیر و جذاب است، اما نباید به‌عنوان یک الگو از آن پیروی شود. اما فارغ از آن به‌دلیل شرایط و از جمله تحریم‌های اقتصادی سال‌های گذشته و عدم اتصال کشور ایران به شبکه‌های بین‌المللی کارت اعتباری، انتقال وجوه به/از ایران چالش‌ها و هزینه‌های گاهاً گزافی دارد؛ به‌ویژه محدودیت‌های پرداخت در صنعت گردشگری که گردشگران خارجی به مقصد ایران و دانشجویان و سایر شهروندانی را که قصد سفر به سایر کشورها را دارند، ناگزیر به حمل پول نقد و مسائل امنیتی و ایمنی مرتبط با آن می‌کند.
فاطمی در این‌باره توضیح داد: «شرکت آسانپرداخت پرشین در کارنامه فعالیت‌های خود همواره یک گام فراتر از سایر فعالان صنعت حرکت کرده است. از این رو، تلاش‌های زیادی در راستای پوشش خلاء کارت‌های اعتباری بین‌المللی در برنامه‌های توسعه‌ای خود داشته و خواهد داشت.
همچنین این شرکت معتقد است که در عصر حاضر، رقابت از طریق اتحاد استراتژیک و بهره‌برداری از نوآوری باز، قابل استحصال است که این هم‌افزایی منجر به سرعت‌بخشیدن برای ورود به بازار بین‌المللی، افزایش فروش، ادغام دانش و مهارت‌ها، انعطاف‌پذیری در انجام امور و افزایش کانال‌های توزیع و جامعه مشتریان خواهد شد.»
یکپارچه‌سازی کیف پول الکترونیکی اپلیکیشن آپ با برخی از کسب‌وکارهای شناخته‌شده در داخل کشور، تمرکز بر ایجاد فرهنگ جایگزینی کیف پول الکترونیکی با کارت بانکی فیزیکی، بهره‌برداری از زیرساخت اعتبارسنجی راهکارهای اعتباری بهینه‌کاوی‌شده با خدمات فیزیکی و مجازی آپ، ورود به عرصه بانکداری دیجیتال با هدف یکپارچه‌سازی درگاه‌های خدمات بانکداری الکترونیکی مؤسسات اعتباری و بانک‌های دولتی و خصوصی در اپلیکیشن آپ و راه‌اندازی بازارگاه اینترنتی و بستر خریدوفروش امن، برخی از فعالیت‌های شرکت آسانپرداخت پرشین برای لمس بازار جهانی و الگوبرداری از نمونه‌های موفق جهان است.
طبق صحبت‌های فاطمی، سهم قابل توجه شرکت آپ در ابزارهای فیزیکی و الکترونیکی پرداخت نیز تسهیلگر این مشارکت در بازار داخلی خواهد بود. از جمله نمونه‌های تأثیرگذار جهانی اتحاد استراتژیک در صنعت پرداخت الکترونیک و کارت اعتباری، می‌توان به شرکت اپل و مسترکارت اشاره کرد که این همکاری منجر به بهره‌مندی از مزیت‌های رقابتی برنده ـ برنده مانند افزایش سهم بازار، رشد مشارکت در رسانه‌های اجتماعی، دستیابی به داده‌های ارزشمند تحلیل رفتار کاربران و بهبود تجربه جامعه مشتریان هر یک از طرفین شده است.
به‌دلیل جامعه کاربران فعال آسانپرداخت، به‌‌جرئت می‌توان گفت که این شرکت بهترین پلتفرم ارائه خدمات در صورت ورود هر بازیگر خارجی در این حوزه را در اختیار دارد که با در نظر گرفتن ملاحظات رگولاتوری و مختصات این صنعت در کشور امکان ارائه خدمات را دارد.
بهرنگ فاطمی
نویسنده / مترجم
مینا حاجی