پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
دیروز دومین پالیسی‌لایو درباره توسعه سندباکس‌ها در کشور با حضور رضا قربانی رئیس هیات‌مدیره راه پرداخت و حسین میرزاپور بنیان‌گذار آزمایشگاه داده و حکمرانی به میزبانی سعید سلیمانی پژوهشگر سیاست‌گذاری برگزار شد و در آن درباره روند شکل‌گیری سندباکس‌ها در ایران صحبت شد. رضا قربانی در بخش اول این لایو، با ارائه تعریفی از سندباکس صحبت‌های خود را آغاز کرد. به گفته قربانی، وقتی درباره سندباکس صحبت می‌کنیم درواقع داریم درباره رگولاتوری صحبت می‌کنیم. «سندباکس یا محیط‌های آزمون در فضای رگولاتوری یعنی من کسب‌وکار هم نمی‌دانم و رگولاتور هم نمی‌داند. سندباکس یعنی قبول کنیم نمی‌دانیم و برای توسعه در یک فضای برابر باید به هم کمک کنیم.»
برای بسیاری از حوزه‌ها به رگولاتور احتیاج نداریم
رئیس هیات‌مدیره راه پرداخت با بیان اینکه در کشور حدود ۶ هزار و ۳۰۰ صنف وجود دارد، گفت: «اصنافی که برای هر چیز کوچکی شکل گرفته‌اند، می‌گویند که چارچوبی وجود دارد و هیچ کسب‌وکاری نمی‌تواند خارج از این چارچوب‌ها کاری انجام دهد. در نتیجه این یک مدل است و می‌توانیم در این مدل بمانیم و بگوییم که همه چیز فرموله‌شده و دقیق است و کسب‌وکار از رگولاتوری مجوز بگیرد و شروع به کار کند اما وقتی فضای وب در دنیا شکل گرفت، روندهای فناوری ایجاد و کسب‌وکارهایی خلق شدند که نه مردم و نه رگولاتوری نمی‌دانست با این کسب‌وکارها چه رفتاری کند. با این حال اولین رویکرد رگولاتوری در برابر این کسب‌وکارهای جدید این بود که جلوی کسب‌وکار را می‌گرفت و می‌گفت که منتظر بمانید تا مشخص کنم شما چه صنفی هستید؛ به مرور اما رگولاتوری در دنیا به این نتیجه رسید که این مدل دیگر جواب نمی‌دهد و ایده سندباکس مطرح شد. درواقع سندباکس فضایی است که شیوه قانون‌گذاری و اجرای قانون را برای حوزه‌هایی که متن مکتوب قانونی وجود ندارد، تسهیل می‌کند.»
سلیمانی در ادامه این گفت‌وگو به دو اتفاق عمده‌ای که در حوزه سندباکس در کشور افتاده است، اشاره کرد. اولین اتفاق خرداد ۹۷ بود که هیات‌دولت بانک مرکزی را موظف به ایجاد سندباکس در حوزه پرداخت الکترونیکی کرد و دو سال بعد از آن در تیرماه ۹۹ شرکت ملی انفورماتیک اسناد مناقصه‌ای منتشر کرد تا مشاوره‌ای را برای راه‌اندازی این سندباکس انتخاب کند. دیگری نیز مربوط به دی ۹۸ و مصوبه مرکز ملی فضای مجازی برای ایجاد نظام مدیریت یکپارچه سندباکس در کشور است که در هر دو این موارد، نگاه حاکمیتی در آنها وجود دارد. سوال سلیمانی از قربانی این بود که رگولاتورهای سنتی چطور می‌خواهند وظیفه توسعه سندباکس را به عهده بگیرند در حالیکه با کسب‌وکارهای نوین در تعارض هستند؟
قربانی برای پاسخ به این سوال اینطور توضیح داد: «در کشور ۶۰ سال بانکداری داشتیم ولی بانک مرکزی نداشتیم. اولین بانک در ایران اواخر قرن ۱۳ شکل گرفت که بانک شاهی بود. سال‌ها در ایران کار بانکداری انجام و پول در کشور چاپ می‌شد ولی بانک مرکزی وجود نداشت و مشکل خاصی نیز نبود. ما در کشور در دهه ۸۰، حدود ۱۰ سال پرداخت الکترونیکی داشتیم ولی نهاد رگولاتوری در این حوزه نداشتیم. بنابراین این تصور که اگر در حوزه‌ای رگولاتور نداشته باشیم، کسب‌وکارها نمی‌توانند فعالیت کنند را باید کنار بگذاریم و به این تفاهم برسیم که ما برای بسیاری از حوزه‌ها به رگولاتور احتیاج نداریم بلکه به چارچوب نیاز داریم.»
به عقیده رئیس هیات‌مدیره راه پرداخت، رگولاتور باید عادت کند که اگر روند و یا تکنولوژی جدیدی آمد، نگوید که اول من باید آیین‌نامه بنویسم و سپس کسب‌وکارها شروع به فعالیت کنند؛ بلکه باید از روز اول با بخش‌های جدید تعامل داشته باشد.
قربانی با اشاره به اینکه سندباکس مخالفان و موافقانی دارد، درباره منتقدین ایده سندباکس صحبت کرد و گفت: «منتقدین سندباکس می‌گویند که رگولاتور با سندباکس، کسب‌وکارها را خفه می‌کند و سندباکس نه‌تنها نمی‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند بلکه باعث می‌شود کسب‌وکارها در چارچوب‌هایی که حاکمیت می‌گذارد، گرفتار شوند و نتوانند به جلو حرکت کنند. با این حال چه مخالفان و چه موافقان سندباکس سر یک موضوع توافق دارند و اینکه باید چارچوب مکتوب وجود داشته باشد.»
نیاز به سندباکس در کشور وجود ندارد
مهمان دومین بخش این لایو، حسین میرزاپور بنیان‌گذار آزمایشگاه داده و حکمرانی بود. به عقیده او، سندباکس یک تکنولوژی است و هنوز نیاز به آن در کشور ایجاد نشده است. میرزاپور در این باره توضیح داد: «من نه‌تنها فکر می‌کنم که نیاز به سندباکس در کشور وجود ندارد بلکه نگران این هستم که سندباکس به مانعی برای فعالیت شرکت‌های نوآور نیز تبدیل شود. یعنی تاکنون شرکت‌های فناور به‌صورت چراغ خاموش داشتند فعالیت می‌کردند و خود را توسعه می‌دادند ولی یک مرتبه با شکل‌گیری سندباکس، جلوی فعالیت آنها گرفته خواهد شد.»
او ادامه داد: «من با این موضوع که سندباکس محصولی است در دنیای فناوری که باعث می‌شود مشکل رگولاتور سنتی با نوآوری‌ها حل شود، موافق نیستم و چنین فهمی از سندباکس ندارم.»