پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کارگزاران آنلاین استانداردهای تازه‌ای برای واسطه‌گری سهام تعریف می‌کنند / کمیسیون صفر با تریدینگ ۲۱۲
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۵ / سه دهه بعد از فراگیر شدن اینترنت، به‌تدریج خدمات خریدوفروش آنلاین به یکی از ضرورت‌های زندگی مردم در سراسر جهان تبدیل می‌شود. شهروندان با استفاده از گوشی‌های هوشمند همراه خود یا رایانه‌های شخصی خیلی راحت‌تر از گذشته می‌توانند کالا و خدمات سفارش دهند و با حذف بیشتر واسطه‌ها و کاهش هزینه‌های رفت‌وآمد و تبادل پول، بسیاری از خدمات آنلاین از رقبای سنتی خودشان ارزان‌تر می‌شوند، اما تا همین چندی پیش در حوزه بازار بورس و خریدوفروش سهام، همچنان مشتریانی که مایل به خریدوفروش آنلاین سهام بودند، باید هزینه سرسام‌آوری را برای هر معامله به واسطه‌ها و کارگزاری‌هایی که خدمات آنلاین معامله سهام می‌دهند، پرداخت می‌کردند.
این واقعیت چند سالی است که در حال تحول است. به‌تدریج خدمات آنلاینی مانند تریدینگ ۲۱۲ (Trading 212) وارد بازار می‌شوند که هزینه واسطه‌گری برای معامله سهام را تا سقف مشخصی کاملا حذف می‌کنند. این شرکت‌ها برای میزان مشخصی از معاملات در ماه از کاربران‌شان هیچ کمیسیونی دریافت نمی‌کنند و اجازه می‌دهند هر منفعتی از معامله سهام به‌صورت کامل به جیب کاربر برود، به اضافه اینکه حتی اگر کاربر هم بخواهد بیشتر از سقف مشخصی معامله کند، باز هم هزینه‌ای که به واسطه پرداخت می‌کند، بسیار کمتر و یک‌بیستم تا یک‌دهم ارزان‌تر از کارگزاران سنتی و بزرگ است.
تریدینگ ۲۱۲ از سال ۲۰۱۷ با ارائه نرم‌افزار خریدوفروش سهام رایگان خود، برای اولین‌بار این امکان را برای کاربران بریتانیایی ایجاد کرد تا بدون پرداخت یک پنی بتوانند هر سهمی را خواستند از روی گوشی هوشمند یا مرورگر رایانه خود خریدوفروش کنند. این اولین‌بار در اروپا بود که یک شرکت کارگزاری آنلاین خدمات رایگان خریدوفروش سهام را در اختیار کاربرانش قرار می‌داد. هر کاربری در هر جای دنیا با یک حساب ارزی می‌توانست بدون پرداخت هزینه‌ای برای ثبت‌نام در سایت و بدون نیاز به پرداخت حق واسطه‌گری، کمیسیون و کارمزد، هر معامله‌ای را در بورس لندن تا سقف ۱۰ هزار پوند، به‌صورت رایگان انجام دهد؛ فرصتی تازه برای همه شهروندان تا بتوانند با کمترین میزان سرمایه، سرمایه خود را در بورس از طریق ساده‌ترین ابزارهای در اختیارشان مانند گوشی هوشمند به گردش دربیاورند.
پایگاه اینترنتی تریدینگ ۲۱۲ حتی ویدئوهای آموزشی تولید می‌کند که به کاربرانش می‌آموزد چگونه با یک پوند سرمایه، وارد بورس شوند، اولین معامله‌های خود را انجام دهند و با زیروبم بورس و بورس‌بازی و نحوه سود بردن از معاملات سهام آشنا شوند.
واسطه‌های بی‌انصاف
«ایوان آشمینوف»، بنیان‌گذار شرکت تریدینگ ۲۱۲ معتقد است که اصولا کمیسیونی که کارگزاران برای دلالی سهام دریافت می‌کنند، بسیار بالاست و این رقم باید به‌تدریج کاهش پیدا کند تا به صفر برسد. آشمینوف می‌گوید که کمیسیون بالای دریافتی کارگزاران باعث شده تا بخش زیادی از مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار بورس بی‌میل باشند، اما خدماتی مانند نرم‌افزار تریدینگ ۲۱۲ این امکان را ایجاد می‌کنند که معامله سهام در بورس‌ها دموکراتیزه شود.
ایوان آشمینوف می‌گوید: «ما اولین شرکتی بودیم که معامله بدون کمیسیون سهام را در اختیار کاربران قرار دادیم، ما معتقدیم که اصولا هزینه سنگین کمیسیون واسطه‌گری به‌تدریج توجیه خود را از دست می‌دهد و بسیاری از کارگزاران عملا پول اضافه برای معامله سهام از سرمایه‌گذاران دریافت می‌کنند.» ایوان آشمینوف و همکارانش دو سال پیش از خدمات اپ خریدوفروش سهام تریدینگ ۲۱۲ رونمایی کردند. آنها معتقد بودند که چنین خدماتی باعث می‌شود کارگزاران دیگر بازار سهام هم از سهم کمیسیون خود کم کنند و اجازه دهند معامله‌گران تازه‌کار و سهام‌داران خرد جدید بیشتر وارد عرصه بورس شوند.»
آشمینوف می‌گوید: «فناوری به‌روز شرکت ما اجازه می‌دهد که عملا هزینه یک معامله به حدی ناچیز شود که خریدوفروش سهام برای کاربران پرمنفعت‌تر باشد و در نتیجه اگر سودی در نتیجه یک معامله حاصل می‌شود، بخش اعظم آن به جای آنکه صرف هزینه‌های واسطه‌گری و کارمزد شود، مستقیما به جیب سرمایه‌گذار برود.»
آشمینوف می‌گوید: «ما خریدوفروش سهام و صندوق‌های قابل معامله را دموکراتیزه کرده‌ایم تا همه شهروندان بتوانند از منافع بلندمدت سهام‌داری بهره‌مند شوند. به نظر من خیلی زود بسیاری دیگر از کارگزاران هم مجبور می‌شوند هزینه کمیسیون معامله را حذف کنند.»
از زمانی که تریدینگ ۲۱۲ در بریتانیا خدمات خود را آغاز کرده تاکنون تعدادی دیگر از کارگزاری‌ها هم به روش‌های مشابه برای جذب مشتریان روی آورده‌اند؛ روندی که پیش از بریتانیا در آمریکا آغاز شده بود و شرکت‌هایی مانند رابین‌هود گزینه خریدوفروش رایگان سهام را در اختیار کاربران‌شان می‌گذاشتند.
اما در اروپا، تریدینگ ۲۱۲ اولین شرکتی بود که این خدمات را ارائه داد. هنوز شرکت‌های بسیار بزرگ کارگزاری مانند بارکلیز و هارگریوز، همچنان هزینه کمیسیون را از هر معامله کاربران‌شان کسر می‌کنند، اما آشمینوف می‌گوید: «ما یک دیدگاه بلندمدت داریم. ما ابتدا قصد داریم تعداد کاربران خودمان را گسترش دهیم و بعد از آن سرویس‌های غیررایگان اضافه در اختیار کاربرانی که مایل باشند از آنها استفاده کنند، قرار می‌دهیم.»
تریدینگ ۲۱۲ از کجا پول درمی‌آورد؟
قاعدتا یک شرکت واسطه، اگر قرار باشد که از طرفین معامله کمیسیون دریافت نکند، هیچ منبع درآمد دیگری ندارد. خدمات تریدینگ ۲۱۲ هم به شکلی تنظیم شده‌اند که تا سقف مشخصی برای کاربر رایگان باشند. کاربران برای ثبت‌نام در این نرم‌افزار نباید هزینه‌ای بدهند و می‌توانند به رایگان ۱۰ معامله در ماه هر کدام تا سقف ۱۰ هزار پوند انجام دهند. برای تعداد معاملات بیشتر و بالاتر از ۱۰ هزار پوند، کاربران باید حساب کاربری خود را به حساب‌های «ممتاز» ارتقا دهند و برای این کار باید هزینه‌ای به تریدینگ ۲۱۲ پرداخت کنند.
اما نهایتا وقتی که تریدینگ ۲۱۲ از کاربرانش مبلغی دریافت می‌کند، این مبلغ چندان زیاد نیست. با استفاده از فناوری‌هایی که این شرکت برای انجام سریع و بدون واسطه معامله انجام داده است، کل مبلغ پرداختی کاربر برای حساب‌های کاربری ممتاز در هر معامله کمتر از یک پوند است، در حالی که رقبای بزرگ بازار بورس لندن، نزدیک به ۲۰ پوند برای هر معامله کمیسیون می‌گیرند.
تریدینگ ۲۱۲ کار خود را به‌عنوان یک اپلیکیشن معامله ارز آغاز کرده بود و وقتی وارد بازار بورس لندن شد، ده‌ها هزار مشتری ثابت برای مبادله ارز داشت. بسیاری از کاربران پیشین تریدینگ ۲۱۲ با توجه به صرفه معاملات از طریق این بستر، پیش از این در بازار خریدوفروش ارز حساب‌های کاربری ممتاز ساخته‌اند و در نتیجه این مدل کسب درآمد برای تریدینگ ۲۱۲ نسبتا امتحان‌شده و جواب پس‌داده است.
تفاوت تریدینگ ۲۱۲ با رقبا
دیگر رقبای تریدینگ ۲۱۲ تا دو سال پیش همین میزان معامله را هم بدون پرداخت حق واسطه‌گری امکان‌پذیر نمی‌کردند. در دهه ۱۹۹۰ زمانی که معاملات آنلاین سهام تازه آغاز شده بود، هر معامله آنلاین برای کاربر نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ پوند آب می‌خورد، اما به‌تدریج این رقم‌ها در طول سال‌های اخیر خیلی پایین‌تر آمده است. در حال حاضر بسیاری از کارگزاران آنلاین برای کاربران پرمعامله خودشان تخفیف‌های زیادی قائل می‌شوند، اما با همین تخفیف‌ها هم یک کاربر بسیار پرمعامله مجبور است دست‌کم پنج پوند در هر معامله به واسطه پرداخت کند.
البته این رقم‌های کلان حق واسطه‌گری به‌تدریج به چالش کشیده شده‌اند. در اروپا اولین گام را شرکت «دگیرو» (Degiro) در هلند برداشت. این شرکت برای معامله سهام در بورس لندن برای هر معامله 75.1 پوند به اضافه 0.004 درصد حق کمیسیون و برای سهام شرکت‌های بورس‌های آمریکایی فقط 5.0 دلار دریافت می‌کرد. همین سرویس دگیرو باعث شد که خرید سهام آمریکایی برای کاربران بریتانیایی بسیار ارزان‌تر و به‌صرفه‌تر از معامله سهام بریتانیایی باشد. ادامه این رویه باعث می‌شد که بسیاری از سهام خرد، از بازارهای بورس بریتانیا به آمریکا فرار کنند.
دگیرو مدت‌ها وعده داده بود امکان خریدوفروش رایگان سهام را ایجاد کند، اما نهایتا سال ۲۰۱۷ شرکت تریدینگ ۲۱۲ بود که این خدمات را خیلی زودتر ارائه کرد. زمانی که تریدینگ ۲۱۲ کارش را با ارائه خدمات رایگان برای ۱۰ معامله در ماه آغاز کرد، کارگزاری مانند «هارگریوز لنس‌داون» (Hargreaves Lansdown) 95.11 پوند برای هر معامله از کاربران دریافت می‌کرد، بارکلیز استاک‌بروکرز نیز 95.11 پوند و تی‌دی واترهاوس 5.12 پوند از هر کاربر برای هر معامله دریافت می‌کرد.
جذب سرمایه‌گذاران جدید
گرچه بسیاری از کارگزاران بزرگ بورس‌های جهان روی سرمایه‌گذاران کلان و مشتری‌های نهادی خود حساب باز کرده‌اند و امید دارند که حجم کلان دارایی‌های سرمایه‌گذاران بزرگ بتواند درآمد دائمی آنها را تضمین کنند، اما کارگزاران تازه‌کارتر و کوچک‌تری همچون تریدینگ ۲۱۲ روی مشتریان جدید و ورود کاربران جدید به بازار خریدوفروش سهام حساب باز کرده‌اند. برای تریدینگ ۲۱۲، معامله رایگان سهام یک فرصت است تا بسیاری از شهروندانی را که هرگز سرمایه‌گذاری در بورس را تجربه نکرده‌اند، با این محیط آشنا کند.
در واقع تریدینگ ۲۱۲ برای جذب مشتریان جدید، یک برنامه آموزش کم‌خرج برای پول درآوردن از طریق بورس در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد. هرچند در این برنامه تاکید می‌شود که هیچ تضمینی برای سود بردن از معامله سهام وجود ندارد، اما دست‌کم، مجموعه‌ای از آموزش‌های آنلاین ویدئویی به کاربران ارائه می‌دهد مبنی بر اینکه چگونه با استفاده از نرم‌افزار تریدینگ ۲۱۲ می‌توانند فقط با یک پوند، سهام بخرند و چگونه آن را معامله کنند.
برای بسیاری از شهروندان عادی با درآمدهای متوسط، سرمایه‌گذاری در بازار سهام، یک اقدام پرریسک، پیچیده و ترسناک است، اما وقتی فقط با یک اسکناس یک‌پوندی این فرصت را داشته باشند تا سهام واقعی یک شرکت سهامی عام را خریداری کنند و با روند معامله آن، نحوه دریافت سود و روش‌های تبدیل سهام خود آشنا شوند، آنگاه به‌تدریج عده بیشتری ترس‌شان از معامله در بازار بورس می‌ریزد و عده بیشتری سرمایه‌های خود را به جای پس‌انداز در بانک‌ها برای کمک به تولید و خدمات به بازارهای سهام می‌برند تا سود احتمالی بیشتری دریافت کنند.
نمایش زنده قیمت‌ها
تحلیل داده‌ها یکی از ویژگی‌های یک سرمایه‌گذار هوشیار است. چه سرمایه‌گذاران خرد و چه نهادهای سرمایه‌گذاری کلان برای خریدوفروش سهم نیازمند اطلاعاتی از رویه قیمت‌های سهمی هستند که قصد خرید یا فروش آن را دارند. روند تغییر قیمت‌ها، امکان پیش‌بینی سود و زیان حاصل از معامله را بسیار تقویت می‌کند.
در حالی که در بورس لندن برنامه‌های نرم‌افزاری شرکت‌های بزرگ دلالی سهام مانند هارگریوز یا بارکلیز از مشتری می‌خواهند که قیمت خود را برای خرید سهام یا از فروشنده برای فروش سهام مشخص کند و مدتی آن را به‌عنوان رقم پیشنهادی نمایش می‌دهند، تریدینگ ۲۱۲ این امکان را در اختیار همه کاربرانش قرار می‌دهد که به‌صورت زنده و مستقیم و مستمر تمامی قیمت‌های پیشنهادی و قیمت لحظه‌ای خریدوفروش یک سهم را برای تصمیم‌گیری بهتر مشاهده کنند. تریدینگ ۲۱۲ این امکان را در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد که آگاهانه انتخاب کرده و با اطلاعات کافی برای معامله اقدام کنند.
بسترهای آنلاین و تحول در بازار سهام
«دیوید بلک»، تحلیلگر سرمایه خرد به «فایننس مگنتس» می‌گوید: «بسترهای آنلاین معامله سهام هیچ‌گاه به این اندازه جذاب نبوده‌اند. نوآوری‌ها و ابتکارها در بسترهای برخط بسیار توسعه یافته‌اند. خدمات‌دهندگان بیشتری وارد بازار می‌شوند و به شکل مستمر مرزها را جابه‌جا می‌کنند. افتتاح سرویس‌هایی مانند تریدینگ ۲۱۲ و خدمات معامله بدون کمیسیون سهام، یک واقعه بی‌سابقه در عرصه معاملات آنلاین بورس بود.»
بسترهای آنلاین خریدوفروش سهام، امکانات بالقوه بسیار زیادی را برای کاربران بسیار وسیع‌تری فراهم کرده‌اند و با ارزان‌تر شدن و حتی رایگان‌شدن خریدوفروش سهام از طریق این بسترها، نه‌تنها اجازه می‌دهند که تعداد بیشتری از سهام‌داران خرد وارد بازار بورس شوند؛ بلکه با رونق‌دادن به بورس باعث افزایش سرمایه در گردش بازارهای بورس و افزایش امکان جذب سرمایه توسط شرکت‌های سهامی عام از تعداد بسیار بیشتری از کاربران می‌شود.
علاوه بر این بسترهای آنلاینی همچون تریدینگ ۲۱۲ این فرصت را در اختیار سرمایه‌گذاران خرد قرار می‌دهند که سبدی وسیع‌تر از سهام بورس‌های کشورهای مختلف را برای خریدوفروش پیش روی خود داشته باشند. این خدمات امکان انتخابی بسیار وسیع‌تر برای معاملات آگاهانه‌تر و پرمنفعت‌تر در اختیار کاربران قرار می‌دهد و اجازه می‌دهد محدودیت خریدوفروش در بازار مشخصی برای آنها وجود نداشته باشد.
آیا بسترهای رایگان خریدوفروش سهام امن‌اند؟
تریدینگ ۲۱۲ یک شرکت بریتانیایی است و به‌عنوان کارگزار رسمی سهام در بورس لندن ثبت شده است. این شرکت کاملا تحت نظارت FCA (اداره کل نظارت مالی) فعالیت می‌کند و مانند همه کارگزاران دیگر بورس مجبور به رعایت مقررات است. در نتیجه همان مقرراتی که بر دیگر کارگزاران حاکم است، بر این بستر هم حاکم است. چنین حمایت‌های دولتی به این معنا نیست که سرمایه‌گذار با استفاده از خدمات معامله این کارگزاران ضرر نمی‌کند؛ بلکه همچنان ریسک معامله بر عهده خریدار است، اما در عین حال شفافیت مالی و عدم سوءاستفاده از اطلاعات شخصی در این کارگزاری به تایید همان نهادهایی می‌رسد که دیگر کارگزاران را تحت کنترل دارند.
نویسنده / مترجم
مهرو ساعی