پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
دلار دیجیتال؛ پاسخ آمریکا به رمزارز چین و لیبرا / ویروس کرونا و فیس‌بوک نمایندگان آمریکایی را وادار به واکنش کردند
شیوع کووید ۱۹، رونمایی از ارز دیجیتال دولت چین، پروژه لیبرا و شعارهای برنی سندرز در کارزار تبلیغاتی‌اش برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، عواملی بودند که نمایندگان آمریکا را به فکر رونمایی از یک ارز دیجیتال بانک مرکزی جدید در آمریکا انداختند، اما آیا آمریکا آمادگی عملیاتی‌کردن این ایده را دارد و به‌زودی شاهد رواج دلار دیجیتال خواهیم بود؟
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۴ / ایده دلار دیجیتال که این روزها در کنگره آمریکا پیگیری می‌شود، باعث موج تازه‌ای از گفت‌وگوها در مورد یک ارز دیجیتال بانک مرکزی جدید در آمریکا شده است. بحث دلار دیجیتال از مباحثی ریشه گرفت که پیش از این نمایندگان کنگره در مورد پروژه لیبرای فیس‌بوک و توزیع کمک‌های مالی میان شهروندان آمریکا به‌دلیل رکود اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا داشتند.
در حال حاضر دو طرح در کنگره آمریکا در مورد دلار دیجیتال وجود دارد که هر یک از آنها هدف متفاوتی دارند. رویدادهای مرتبط با تحقیق و تفحص کنگره آمریکا در مورد پروژه لیبرا در شرکت فیس‌بوک، کلید طرح اول را در سنا زد. کمیته بانکداری سنای آمریکا اردیبهشت‌ماه سال گذشته جلسه‌ای برای بررسی موضوع «حقوق حریم خصوصی و جمع‌آوری داده‌ها در اقتصاد دیجیتال» برگزار کرد.
فیس‌بوک به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان و میزان درآمدی که از طریق جمع‌آوری داده‌ها از حساب‌های کاربری کسب کرده، به اصلی‌ترین موضوع این جلسه تبدیل شد. سه روز بعد سنای آمریکا در نامه‌ای به مارک زاکربرگ، مدیرعامل و بنیان‌گذار فیس‌بوک از او خواست تا اطلاعات بیشتری در مورد پروژه جدید این شرکت با عنوان «پروژه لیبرا» در اختیار کنگره قرار دهد.
دو ماه بعد دیوید مارکوس، مدیر بخش کالیبرا در شرکت فیس‌بوک که مسئول مستقیم طراحی زیرساخت‌های مرتبط با لیبراست، به کمیته بانکداری سنا آمد تا برای نمایندگان در مورد این پروژه توضیح دهد. دو هفته بعد کمیته بانکداری سنا یک جلسه استماع با عنوان «بررسی چارچوب‌های قانونی برای ارزهای دیجیتال و بلاکچین» برگزار کرد. پروفسور «مهرسا برادران» در جلسه استماع سنا برای نمایندگان توضیح داد: «مسائل مرتبط با ناکارآمدی و نابرابری که بیت‌کوین و دیگر رمزارزها برای حل آن پدید آمده‌اند، مسائلی مرتبط با سیاست‌های مالی و اقتصادی هستند، نه مسائل مرتبط با فناوری. این مسائل باید در این مجلس حل‌وفصل شوند، نه در اتاق یک کسب‌وکار نوپای فناوری یا در اوراق فنی یک پروژه توسط یک نویسنده بی‌نام و نشان.»
بانکداری برای همه
۲۴ مارس سال جاری، اوایل فروردین‌ماه بود که سناتور «شرود براون»، نماینده بلندپایه کمیته بانکداری سنا از ایالت اوهایو، طرحی با عنوان «بانکداری برای همه» را به کمیته آورد. در این طرح موضوع ایجاد دلار دیجیتال و کیف پول دیجیتال دلار مطرح شده بود.
بر اساس توضیحاتی که در بیانیه این سناتور مطرح شده بود، کیف پول دیجیتال دلار یک «حساب فدرال پس‌انداز» برای هر شهروند آمریکایی است که می‌تواند از طریق آن پول دریافت کند، برای خرید پرداخت انجام دهد و پول نقد برداشت کند. بر اساس طرح این سناتور، حساب‌های پس‌انداز فدرال به همه شهروندانی که صلاحیت دریافت کمک‌های مرتبط با بیماری کرونا دارند، اجازه می‌دهد تا به‌سرعت و بدون نگرانی از پرداخت کارمزد، کمک‌های دولتی را دریافت کنند. در نتیجه شهروندان آمریکایی نباید نگران هزینه کارمزد برای نقد کردن چک‌هایشان یا دیگر هزینه‌ها برای خدمات مالی باشند.
یکی از کسانی که در تهیه این طرح نقش داشت، پروفسور برادران، استاد دانشگاه ارواین کالیفرنیا بود که در جلسه کمیته بانکداری به نیاز برای سیاست‌گذاری‌های جدید مالی در کنگره اشاره کرده بود. او اعتقاد دارد هرچند رمزارزها موضوع تراکنش بدون بانک را مطرح کرده‌اند، اما این کنگره و خزانه‌داری فدرال آمریکا هستند که باید موضوعات مرتبط با مقررات این حوزه را بررسی کنند.
یکی از اهداف برادران این بود که مساله تراکنش بدون بانک از طریق ایجاد حساب‌های بانکی فدرال در همکاری دولت با خدمات پست آمریکا حل‌وفصل شود. برادران در جلسه استماع کمیته بانکداری سنا گفت: «با استفاده از یک حساب پس‌انداز دیجیتال فدرال، مردم می‌توانند به‌سادگی از خدمات بانکداری همراه و خدمات فین‌تک بهره‌مند شوند.»
اما دومین طرح کنگره در خصوص دلار دیجیتال در مجلس نمایندگان مطرح شد. «رشیده طالب» و «پارمیلا جایاپال» دو نماینده‌ای بودند که طرح «قانون محرک خودکار برای جوامع محلی» را به صحن مجلس بردند. این قانون اواخر فروردین‌ماه به مجلس نمایندگان رفت. این طرح هم مشابه طرح سنا مفهوم دلار دیجیتال و یک حساب پس‌انداز فدرال نزد خزانه‌داری کل فدرال آمریکا را مطرح می‌کند که با یک حساب نقدی نزد خزانه آمریکا با عنوان کیف پول الکترونیک پشتیبانی می‌شود.
سیاست‌گذاری پولی مدرن
طرح قانون محرک خودکار همچنین بر اساس سیاست‌گذاری پولی جدید تحت عنوان «سیاست‌گذاری پولی مدرن» (Modern Monetary Theory) یا MMT طراحی شده است. این شکل از سیاست‌گذاری پولی پیش از این در کارزار انتخاباتی برنی سندرز، نامزد پیشین حزب دموکرات برای انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح شده بود. این طرح بر اساس نظریه‌ای حقوقی از سوی «روهان گری» از موسسه ارز دیجیتال فیات طراحی شده است.
این کارشناس دو سکه پلاتین ضرب‌شده توسط ضرابخانه ایالات متحده را طراحی گرده که به ارزش یک تریلیون دلار در اختیار خزانه‌داری کل قرار می‌گیرد و نقدینگی حاصل از آن در یک حساب خزانه آمریکا واریز می‌شود تا در نتیجه پول مورد نیاز برای توزیع کمک‌های مالی دو هزار دلاری به شهروندان آمریکایی و یک‌هزار دلار در ماه به‌مدت ۱۲ ماه برای شهروندان آسیب‌دیده از شیوع ویروس کرونا تأمین شود.
برای کسانی که پیش از این در حوزه ارزهای دیجیتال و بلاکچین مطالعه کرده‌اند، روشن است که استفاده از دلار دیجیتال تا چه اندازه می‌تواند تسهیل‌کننده باشد، اما واقعیت این است که به نظر نمی‌رسد این طرح در حال حاضر برای واکنش به آثار اقتصادی بیماری کووید ۱۹ عملیاتی شود.
«کوین ورباچ»، استاد مطالعات حقوقی و اخلاق در دانشگاه وارتون و نویسنده کتاب «بلاکچین و معماری نوین اعتماد» می‌گوید: «در حقیقت ایالات متحده نمی‌تواند به‌موقع دلار دیجیتال را برای واکنش به آثار اقتصادی کووید ۱۹ عملیاتی کند، اما شرایط کنونی به روشنی نشان می‌دهد که چرا آمریکا نیازمند حرکت به سمت ارزهای دیجیتال مدرن بر مبنای فناوری بلاکچین است.»
ورباچ پیش از این در دوران ریاست‌جمهوری بیل کلینتون به‌عنوان مشاور کمیسیون فدرال ارتباطات (FCC) فعالیت کرده و در دوران باراک اوباما هم به‌عنوان یکی از اعضای هیات بازنگری در عملکرد FCC منصوب شد.
فرایندی ناگزیر
«هنری ارصلانیان»، مدیر ارشد رمزارز جهانی موسسه PwC معتقد است که عملیاتی‌کردن شتاب‌زده ارزهای دیجیتال می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای دولت آمریکا داشته باشد. او می‌گوید: «عملیاتی‌شدن هر شکل از ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) برای اقتصاد خرد یک روند بسیار پیچیده است که ممکن است نتایج بسیار متفاوتی داشته باشد. اقدام شتاب‌زده به‌ویژه در سایه شرایط کنونی حاصل از ویروس کرونا، قطعاً ضروری نیست و بهترین گزینه پیش رو نخواهد بود.» ارصلانیان تاکید می‌کند که علاوه بر شرایط حاصل از رکود اقتصادی، عوامل دیگری هم باعث نیاز به ارزهای دیجیتال شده‌اند.
به گفته او «در طول یک سال گذشته پروژه لیبرا توسط فیس‌بوک و یوآن دیجیتال دولت چین این مساله را به اولویت اصلی بانک‌های مرکزی تبدیل کرده است. کووید ۱۹ نه‌تنها به‌دلیل نیاز به رساندن فوری پول به دست نیازمندان؛ بلکه به‌دلیل سیاست‌گذاری‌های عمومی بهداشتی هم به‌عنوان کاتالیست گرایش به ارزهای دیجیتال عمل کرده است؛ چراکه بسیاری از کارشناسان معتقدند که پول نقد می‌تواند باعث افزایش انتقال ویروس شود.»
به گفته این کارشناس ارزهای دیجیتال؛ «به نظر من هر شهروند آمریکایی باید از ایجاد دلار دیجیتال خوشحال شود؛ چراکه این ابزار پرداخت یک راهکار امن و ساده است که بر خلاف کیف پول‌های فیزیکی قابلیت پشتیبانی‌گیری دارد و در صورت گم‌شدن قابل بازیابی است.»
با وجود استقبال بسیاری از کارشناسان از ایجاد یک واحد پول دیجیتال برای تبادل دلار، به نظر می‌رسد که گفت‌وگو و بحث در مورد دلار دیجیتال به ماه‌های اخیر محدود نشود و برای مدت‌ها ادامه پیدا کند. با این حال گرایش به سمت ارزهای دیجیتال یک فرایند ناگزیر است که دیر یا زود آمریکا هم باید به آن بپیوندد.
نویسنده / مترجم
جیسون برت