پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رادین؛ راهکار چابک حصین برای نظام بانکداری و پرداخت
در محیط هلدینگ بزرگی مثل حصین، تصمیم‌گیری چابک خیلی سخت اتفاق می‌افتاد که با ماهیت این واحد در تضاد بود که باعث شکل‌گیری شرکت رادین به‌عنوان یک شرکت مستقل در هلدینگ حصین شد.
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۱ و ۳۲ / شرکت طرح و توسعه «حصین ایمن» به‌عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ حصین در سال 1387 با هدف فعالیت در زمینه امنیت فناوری اطلاعات تاسیس شد. خدمات این شرکت طی این سال‌ها در حوزه نرم‌افزار، ارزیابی امنیت زیرساخت‌ها و شبکه و در حوزه سخت‌افزار؛ ارزیابی امنیت تجهیزات خاص بانکی و مخابراتی بود.
یکی دیگر از واحدهای کسب‌وکاری هلدینگ حصین، «نوین تلکام» است که در سال ۱۳۸۳ تاسیس شد. تمرکز این واحد نیز بر توسعه و راه‌اندازی راهکارهای نرم‌افزاری سازمانی در صنعت بانکی بوده و در این سال‌ها به بانک‌ها، پی‌اس‌پی‌ها و اپراتورها، سرویس‌های نرم‌افزار سفارشی ارائه می‌داده است.
پس از 14 سال از تاسیس نوین تلکام و 10 سال از آغاز به کار حصین ایمن، این دو در سال ۱۳۹۷ با یکدیگر ادغام شدند و شرکت رادین تاسیس شد. بعد از گذشت نزدیک به یک سال از فعالیت این شرکت با میثم رجبی، مدیرعامل شرکت پیشرو فناوری اطلاعات رادین و مدیر توسعه کسب‌وکار گروه «حصین» به گفت‌وگو نشستیم تا ببینیم در سالی که گذشت چه کرده‌اند.
رادین در سال 1398 چه عرضه کرد؟
طبیعی است که وقتی صحبت از رادین باشد، اولین سوال درباره راهکارهای نرم‌افزاری باشد. میثم رجبی در این‌‌‌باره می‌گوید: «ما راهکارهای نرم‌افزاری حوزه بانک و پرداخت را از بدو تاسیس حصین ایجاد کردیم. این فعالیت از سال 1383 با تاسیس حصین شروع و در سال‌های بعدی به یک کسب‌وکار واحد تبدیل شد. در سال 1397 آن واحد کسب‌وکار را به یک شرکت ادغام‌شده در مجموعه حصین تبدیل کردیم که کار امنیت در حوزه فناوری اطلاعات را انجام می‌داد.»
وی در رابطه با مهم‌ترین دستاوردهای شرکت رادین در نزدیک به یک سالی که گذشت، توضیح می‌دهد: «مهم‌ترین دستاورد ما در سال 1398 در حوزه امنیت مربوط به «میکرو اچ‌اس‌ام» است؛ ابزاری که می‌توان با آن کیف پول سخت‌افزاری ایجاد کرد؛ با این تفاوت که ابزار ما می‌تواند در اسلات سیم‌کارت بنشیند و تجربه کاربری کاملا متفاوتی نسبت به دیگر کیف پول‌های سخت‌افزاری ایجاد کند.»
رجبی می‌افزاید: «دستاورد دیگرمان مربوط به اومنی‌چنل می‌شود. ما معتقدیم برای اولین‌بار یک پلتفرم بومی اومنی‌چنل را توسعه داده‌ایم که در بانک مسکن مرحله پایلوت را طی کرده و اکنون در حال نهایی‌سازی و استقرار است. در سال 1398 بحث بانکداری باز خیلی مطرح شده و در سال‌های بعد نیز روند مهمی خواهد بود و ما از این حیث پیشتاز هستیم.»
مدیرعامل شرکت پیشرو فناوری اطلاعات رادین در رابطه با دستاوردهای این شرکت در حوزه ارزش افزوده بانکی می‌گوید: «موبایل‌بانک ما قابلیت‌های خاصی مثل امکان اتصال به اومنی‌چنل خودمان را دارد و همچنین می‌توان سرویس‌های آتی مثل بانکداری شرکتی را به موبایل‌بانک و اینترنت‌بانک افزود، چون هر دو از موتور مشترکی استفاده می‌کنند. این امکانات از چندی قبل نیز روی سایت بانک مسکن فراهم شده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «یکی از دستاوردهایی که مستقیما مرتبط با فضای بانکی نیست، ولی در فضای پرداخت تاثیر دارد OTA است. بسیاری از اپراتورها می‌توانند در حوزه پرداخت ایفای نقش کنند، ولی زیرساخت لازم را برای آن ندارند. اکنون در حال تحویل OTA همراه اول هستیم و احتمالا بلافاصله به سمت SIM OTP خواهیم رفت تا کلافگی در فضای رمز یک‌بارمصرف را از بین ببریم.»
رجبی ادامه می‌دهد: «اتفاق خوب دیگر در شرکت رادین این بود که در بخش دیتای ما دو محصول متولد شد. ما یکسری خط کسب‌وکاری داریم که چه از حیث تولید محصول و چه فروش و مدیریت منابع، مستقل عمل می‌کنند. یکی از خطوط کسب‌وکاری که در رادین متولد شد «تحلیل داده» نام داشت که دو محصول دارد؛ یکی اینکه راهکاری به نام مدیریت پول نقد و اسکناس در عابربانک مبتنی بر هوش مصنوعی در ارتباط با مدیریت خودپرداز خودمان برای بانک مسکن ایجاد کردیم که میزان پول‌گذاری را از طریق هوش مصنوعی پیش‌بینی می‌کند. محصول دیگر، مدیریت تقلب به‌عنوان یک زیرمجموعه کشف تقلب مبتنی بر یادگیری ماشینی است. اینها بزرگ‌ترین دستاوردهای ما در سال 1398 بودند.»
مدیر توسعه کسب‌وکار گروه «حصین» در رابطه با مهم‌ترین ارزش افزوده رادین در سال 1398 اظهار می‌دارد: «ما به سراغ راهکارهایی رفته‌ایم که هزینه توسعه و نگهداری در بخش فناوری اطلاعات را برای بانک‌ها و اپراتورها کاهش دهد؛ به گونه‌ای که دیگر درگیر راه‌اندازی یک فرایند در کانال‌های مختلف و انجام توسعه‌های متعدد نشوند. زیرساخت اومنی‌چنل ما نیز هزینه حوزه بانکی را بسیار کاهش می‌دهد.»
او می‌افزاید: «راهکار مدیریت پول نقد و اسکناس در عابربانک ما ده‌ها میلیارد صرفه‌جویی فقط برای یک بانک به‌دنبال خواهد داشت. تمرکز ما روی کاهش و بهینه‌سازی هزینه مشتریان است. ارزش افزوده اصلی غالب محصولات ما رهبری بازار در زمینه مدیریت هزینه است. حتی در کیف پول سخت‌افزاری که اکنون نمونه اولیه‌اش آماده شده و به‌صورت «دانگل» رقیبی برای Ledger است، قیمت محصول ما یک‌سوم یا یک‌چهارم محصول مشابه است. در حقیقت در شرایط اقتصادی کنونی کشور، توانسته‌ایم مشتریان را با رویکرد مدیریت هزینه راضی نگه داریم.»
مهم‌ترین چالش 1398
سال 1398 سال مهمی برای رادین بود. درست است که عقبه این شرکت به بیش از یک دهه می‌رسد، اما به هر حال رادین خط جدید و مستقلی در مجموعه حصین محسوب می‌شود.
رجبی درباره این سال می‌گوید: «سال 1398 برایمان بسیار پرچالش بود؛ زیرا یکی از خطوط کسب‌وکار داخلی «حصین» را به یک شرکت تبدیل کردیم. ایجاد سازوکارهای شرکتی و همچنین دادن استقلال فیزیکی، هویتی و کسب‌وکاری به آن شرکت باعث شده که همکاران احساس کنند در فضایی کاملا متفاوت و مستقل مشغول به کارند. در عین حال چالش ادغام را نیز پیش رو داشتیم که خوشبختانه پشت سر گذاشتیم و اکنون روال‌های کاری‌مان تحت کنترل هستند. چالش مرتبط دیگر مربوط به مدیریت جریان نقدی شرکت بوده که انرژی زیادی می‌برد.»
وی در رابطه با برنامه‌های آتی، 1399 را به نام «سال سرمایه‌گذاری مجدد در فضای بانک و پرداخت» می‌خواند: «در سال 1399 قوانین و مقررات بانک‌ها و پرداخت‌ها تغییر خواهد کرد و همین اکنون نیز اتفاق‌هایی در این رابطه افتاده است. فرضا تاکنون کسی رمز یک‌بارمصرف را جدی نمی‌گرفت، ولی اکنون که جدی شده، بعضی محصولات به بازنگری نیاز دارند و توسعه برخی محصولات تازه توجیه‌پذیر می‌شود. برنامه سال 1399 ما، سرمایه‌گذاری روی توسعه محصول در فضای بانک و پرداخت خواهد بود. در حوزه‌های دیگری مثل «امنیت» بیشتر به‌دنبال رشد فروش هستیم.»
این متخصص فناوری اطلاعات در رابطه با ارتباط محصولات آتی شرکت رادین با فناوری‌های نوینی مثل هوش مصنوعی، بلاکچین و داده‌کاوی تصریح می‌کند: «بیشترین تغییر و بهروزرسانی در سوئیچ پرداخت ما اتفاق خواهد افتاد؛ اکنون ترافیک پرداخت تغییر کرده و در آینده نیز همچنان روند صعودی خواهد داشت؛ پس عملکرد سوئیچ‌ها اهمیت زیادی داشته و به تغییر فناوری نیاز دارد.»
او می‌افزاید: «باید معماری سوئیچ را به‌طور کامل تغییر دهیم. با تغییر معماری سوئیچ، سرویس‌هایی هم که روی آن سوار می‌شوند، متفاوت خواهند بود. این موضوع فقط مختص ما نیست و در سال آینده بسیاری از پی‌اس‌پی‌ها سراغ آن می‌روند. دیگر محصولاتی که به تغییر فناوری و بازنویسی نیاز دارند، چندان بزرگ نیستند، چون اکثر محصولات اصلی ما به‌روز هستند؛ شاید فقط لازم باشد درگاه پرداخت اینترنتی خود را به‌روز کنیم.»
رجبی می‌گوید: «محصول «مدیریت کانال» خود را نیز باید با تغییر اساسی تبدیل به ESB کنیم. این تغییر هم به سوئیچ مربوط می‌شود. بعضی تغییرات هم به‌دلیل شرایط محیطی، نه فقط به ما؛ بلکه به همه شرکت‌های مشابه تحمیل می‌شود؛ مثلا تحریم‌های جدی حوزه iOS ما را ناچار به استفاده از فناوری PWA می‌کند و ما نیز اکنون استارت آن را زده‌ایم و محصول مرتبط در حوزه موبایل‌بانک را در اردیبهشت‌ماه تحویل خواهیم داد.»
راهکار؛ اومنی‌چنل
رجبی در رابطه با سند تحول دیجیتال و بانکداری دیجیتال که در سال 1398 توسط «وزارت اقتصاد» به انتشار رسیده و هنوز خروجی خاصی نداشته، اظهار می‌دارد: «زیرساخت اصلی بانکداری باز را باید راهکار اومنی‌چنل دانست. اصلی‌ترین محصول ما در حوزه بانک و پرداخت همین اومنی‌چنل است. کار روی راهکارهای دیگری را هم آغاز کرده‌ایم که باعث می‌شود بانک‌ها از نقش پیشخوان فاصله بگیرند و فقط زیرساخت فراهم کنند.»
او می‌افزاید: «کار بانک، تجهیز منابع و تخصیص منابع با رویکرد مدیریت ریسک است. بانک‌ها در تمام فرایندهای فرانت‌آفیس تا بک‌آفیس درگیر جزئیاتی هستند که می‌توانند آن را به فناوری بسپارند تا سرویس‌های حضوری و دستی به حداقل برسد و پلتفرم‌هایی برای آن شکل بگیرد؛ مثلا پلتفرم‌های تشخیص ریسک اعتباری بر اساس داده که نیاز به تشخیص اعتبار افراد توسط نیروی انسانی را کاهش می‌دهد.»
او ادامه می‌دهد: «اکنون میزان اعتبار هر مشتری را یک نیروی انسانی بانکی تشخیص می‌دهد. فعلا به خاطر دغدغه‌های رقابتی نمی‌توانم اشاره‌ای به محصولات‌مان کنم، ولی به‌دنبال کاهش تصدی‌گری نیروی انسانی در اعتبارسنجی مشتریان بانکی هستیم. دومین دسته راهکارهای ما برای توصیه و جذب مشتری هستند. اکنون این نقش را شعب بر عهده دارند. در یک شعبه که رئیس و کارمندان پشت باجه قوی باشند، حوزه جذب منابع و بقیه امور به‌خوبی پیش می‌رود و در جایی که رئیس شعبه ضعیف باشد، دستاورد شعبه هم ضعیف خواهد بود.»
رجبی می‌افزاید:« اکنون تحلیل رفتار مشتریان می‌تواند به‌صورت خودکار انجام گیرد. اهداف اصلی ما همین سه حوزه هستند؛ راهکارهای حوزه اعتبارسنجی، رفتارسنجی و اومنی‌چنل. شما می‌توانید با سنجش اعتبار مشتریان اقدام به تخصیص وام کنید. رفتارسنجی برای توصیه، ایجاد ربات‌های مشاور و باکس‌های بانکداری مکانیزه خواهد بود که به آن «بانکداری یک در یک» هم می‌گویند و به‌صورت سلف‌سرویس می‌توانید تمام کارهای یک شعبه بانکی را شخصا انجام دهید.»
سال سختی که گذشت
میثم رجبی، مهم‌ترین چالش مشترک کسب‌وکارهای توسعه فناوری در حوزه بانک و پرداخت را «مدیریت جریان نقدی» می‌داند و تصریح می‌کند: «بنگاه‌های بزرگی که چندده‌میلیارد فروش سالانه دارند و هزینه نیروی انسانی بالایی می‌پردازند، به‌سختی می‌توانند جریان نقدی خود را مدیریت کنند. یکی از راهکارهای خودمان استفاده از مشارکت در همکاری در بخش تولید و تامین بوده. راه‌حل دیگرمان دریافت وام‌های منطقی برای افزایش فروش ـ و نه برای توسعه محصول ـ بوده است.»
او ادامه می‌دهد: «در هر صورت، سال سختی را پشت سر گذاشتیم و سال آینده نیز سه چالش جدی پیش رو خواهیم داشت؛ یکی مدیریت جریان نقدی، دوم حفظ نیروی انسانی نخبه که در سطح جهانی هستند و به‌راحتی مهاجرت می‌کنند و سوم دستمزد بالایی که بعضی از آن نیروها مطالبه می‌کنند و تولید محصول از توجیه می‌افتد.»
رجبی می‌گوید: «به اعتقاد من دستمزد توسعه‌گران نرم‌افزار در سال آینده حدود 30 درصد افزایش خواهد داشت و این رقم برای شرکتی که 40 الی 60 درصد از هزینه‌هایش مربوط به نیروی انسانی می‌شود، قابل توجه خواهد بود. چالش توسعه محصول را نیز تجربه می‌کنیم؛ زیرا بانک‌ها و مشتریان بزرگ حوزه پرداخت مثل پی‌اس‌پی‌ها دچار کسری منابع خواهند بود و هزینه‌های توسعه فناوری اطلاعات خود را بالا نمی‌برند. در سال 1399 برای اقتصاد ایران، استراتژی حفظ وضعیت فعلی را داشتیم و در سال 1399 بدتر هم می‌شود. »
او می‌افزاید: «به نظر من در سال 1399 نظام بانک و پرداخت ما یک سال از فناوری عقب می‌افتد و فقط سعی در حفظ و نگهداری وضعیت فعلی سامانه‌هایش خواهد داشت؛ به‌خصوص با فشارهایی که بانک مرکزی جهت پیاده‌سازی استانداردهای بازل وارد می‌آورد. اغلب بانک‌ها بر اصلاح مدل‌های قرارداد، حسابداری، تجهیز منابع و افزایش سرمایه متمرکز می‌شوند تا زیان انباشته خود را پوشش دهند. بنابراین سال آینده سال خوبی برای فضای فناوری اطلاعات بانک‌ها نخواهد بود.»
میثم رجبی در رابطه با مزایا و معایب تبدیل کسب‌وکار رادین به یک شرکت زیرمجموعه هلدینگ حصین ابراز می‌دارد: «دلیل اینکه کسب‌وکار «نوین تلکام» را به یک شرکت مستقل تبدیل کردیم، چالش‌هایی بود که در دل حصین برایش به وجود می‌آمد. در محیط هلدینگ بزرگی مثل حصین، تصمیم‌گیری چابک خیلی سخت اتفاق می‌افتاد. از یک سو به‌دنبال چابک‌سازی این واحد بودیم و از طرفی می‌خواستیم مزایایی مثل برند حصین را حفظ کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «هر جا می‌رویم تاکید می‌کنیم که سابقه شرکت ما همان سابقه حصین است. شرکت نوپایی مثل رادین به اندازه حصین سابقه و اعتبار ندارد؛ بنابراین در بعضی مناقصات با مشارکت حصین شرکت می‌کنیم. از حیث تامین مالی نیز حصین بخشی از ضمانت‌نامه‌های مورد نیازمان را تامین می‌کند.»
رجبی می‌گوید: «به نظر من در کنار مزایای مشارکت حصین برای «نوین تلکام» دو عیب بزرگ هم در آن هلدینگ وجود داشت که به خاطر ماهیت هلدینگی‌اش قابل درک بود؛ یکی ریسک‌پذیری کم آنها به‌دلیل عدم تمرکز و دوم کند بودن تصمیم‌گیری‌هایشان به خاطر ابعاد بزرگ و صورت‌مساله‌های متفاوت در هلدینگ. جدا شدن شرکت رادین تصمیم هوشمندانه خود حصین بود، چون می‌خواستند عوارض جانبی قرار گرفتن آن کسب‌وکار در دل یک شرکت بزرگ را برطرف کنند.»