پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
به بازار بورس خوش آمدید / آینده فناوری‌های مدیریت ثروت متحول می‌شود
اگر بازار بورس را همانند جاده‌ای در نظر بگیریم و خودمان در ابتدای این جاده قرار بگیریم، مسلما چیزی که پیش رویمان می‌بینیم یک مسیر پرپیچ‌وخم است که برای پیمودن این مسیر، توان پردازشی کامپیوترها و معاملات الگوریتمی می‌توانند نقش موثری داشته باشند.
حامد حدادی، مدیرعامل کوانت‌کن، ماهنامه عصر تراکنش شماره 27 / تا به حال به جذاب‌ترین صحنه‌های فیلم‌های ابرقهرمانی دقت کرده‌اید؟ قهرمان فیلم در وسط میدان ایستاده، بالغ بر 10 نفر از رقیبان به سمتش یورش می‌برند و ابرقهرمان با آکروبات بسیار، دفع خطر می‌کند و به لطف کارگردان، چند خراش و آسیب‌دیدگی جزئی بیشتر نمی‌بیند.
تصور کنید در میانه میدان ایستاده‌اید و 500 نفر، هر کدام به دستور هزاران نفر دیگر، در حال اجرای حرکاتی هستند که بعضا آسیب‌زننده و بعضا مفید است و این شما هستید که باید نحوه حرکت آنها را به‌دقت زیر نظر گرفته و انتخاب کنید که کدام‌یک در این مقطع به شما آسیب نمی‌زند و مسیر حرکت خود را از میان این افراد پیدا کنید.
بله، به بازار بورس خوش آمدید. 500 نماد مختلف که عرضه و تقاضای هزاران نفر تعیین‌کننده حرکات قیمتی نماد هستند، در مقابل چشمان شما در حال حرکت هستند و اگر تصمیم اشتباه بگیرید، بلافاصله ثروت شما از دست‌تان می‌رود.
هیچ انسانی از کامپیوتر بهتر نیست!
خنده‌دار است اگر تصمیم گرفته‌اید بدون استفاده از توان پردازشی کامپیوتر از این مسیر پرپیچ‌وخم راه خود را پیدا کرده و گذر کنید. فناوری‌های مدیریت ثروت، به شما کمک می‌کنند بهره‌وری بسیار بیشتری داشته باشید؛ چنان که مجله فوربس در یادداشتی در سال 2016 می‌نویسد: «هیچ انسانی از کامپیوتر بهتر نیست، جز انسان دیگری که از توان کامپیوتر استفاده می‌کند.»
معاملات الگوریتمی به شما کمک می‌کند داده‌های بیشتر را با سرعت و دقت بیشتری پردازش کنید که این مهم باعث می‌شود محاسباتی بسیار پیچیده‌تر از تحلیل‌های سنتی تکنیکال و بنیادی وارد بازار سرمایه شود. از جمله این روش‌ها، روش‌های آماری و هوش مصنوعی است.
برای توضیح بیشتر روش‌های آماری، فرض کنید سهام شما یک موجود آماری است که به‌صورت روزانه و احتمالی، قدم‌هایی برمی‌دارد. مثلا ساعت 12:30 دقیقه هر روز ظهر، نسبت به نقطه‌ای که در آن ایستاده پنج درصد رو به جلو یا پنج درصد رو به عقب یا هر گام کوچک‌تری برمی‌دارد.
شرکت ای‌تورو
ای‌تورو یک شرکت کارگزاری چنددارایی و سوشال‌تریدینگ است که تمرکزش را روی ارائه سرویس‌های کپی‌تریدینگ قرار داده و در کشورهای مختلفی از جمله انگلیس و قبرس دفاتر رسمی دارد. این شرکت در سال 2006 تاسیس شد و در سال 2010 پلتفرم سرمایه‌گذاری اجتماعی ای‌تورو اوپن‌بوک خود را راه‌اندازی کرد. این شرکت توانسته بین سال‌های 2007 تا 2013 و در چهار مرحله تامین سرمایه، 31.5 میلیون دلار جذب سرمایه داشته باشد.
منطقا این موجود آماری برای حرکت خود دلایلی دارد که ممکن است این دلایل را با ما در میان بگذارد یا نه و این دلایل از نظر ما منطقی و عاقلانه باشد یا خیر، اما تصمیم نهایی با این موجود است که در چه جهتی و به چه مقداری حرکت کند.
فرض کنید شما به مدت 1000 روز است که در حال تماشای این موجود و حرکات آن هستید و متوجه شده‌اید تعداد گام‌های رو به جلوی این موجود به تعداد گام‌های رو به عقبش است، اما مسافت‌ها هیچ ارتباطی با هم ندارند. اکنون روز هزار و یکم است و این موجود گامی رو به عقب برمی‌دارد و تا گام 1300، اما فقط 50 گام رو به جلو برداشته؛ در حالی که 250 گام رو به عقب نیز در مسیر خود ثبت کرده است.
اگر شما به تحلیل خود بر اساس 1000 گام اول باور داشته باشید، انتظار دارید این موجود تمام 200 گام باقی‌مانده تا رسیدن به گام 1500 را به سمت جلو بردارد تا بتواند با رسیدن به گام 1500، همچنان رفتار خود را حفظ کرده باشد؛ رفتاری که مبتنی بر برداشتن تعداد گام‌های مساوی رو به جلو و رو به عقب بود. در واقع به زبان ریاضی، شما به‌دنبال پیدا کردن تابع توزیع احتمال قابل اتکای این موجود آماری هستید و انتظار دارید با کشف آن، احتمال رشد یا نزول قیمت را کشف کنید.
ابهام در «کار مفید»
اگر الگوریتم‌های معاملاتی را محدود به معاملات پربسامد (High frequency trading) ندانیم و تعریف جامع‌تری از آن ارائه دهیم، به نحوی که HFT، الگوریتم‌های سیگنال‌دهی، الگوریتم‌های اجرای معاملات و الگوریتم‌های تحلیلی را دربر گیرد، قسمت عمده‌ای از فناوری‌های مدیریت ثروت در طبقات مختلفی از الگوریتم‌های معاملاتی قرار می‌گیرد.
باید در نظر داشت معاملات پربسامد که در دنیا سهم عمده معاملات الگوریتمی را شامل می‌شوند، در ایران به‌دلیل ساختار کارمزد معاملات از نظر سودآوری امکان‌پذیر نیست؛ حال آنکه زیرساخت فنی آن آماده است. به عبارتی شما می‌توانید به محض اینکه دارایی را خریداری کردید، آن را در قیمت دیگری به فروش برسانید، اما برای اینکه معاملات شما در طبقه HFT قرار بگیرد، باید در هر ثانیه حداقل سه جفت معامله (شش خریدوفروش) انجام دهید.
معرفی انواع الگوریتم‌های معاملاتی
هر معامله خودکار می‌تواند در نقطه‌ای از طیف معاملات الگوریتمی قرار گیرد. اگر بخواهیم این طیف را بر اساس عملکردهای آن طبقه‌بندی کنیم، می‌توانیم دسته‌بندی زیر را معرفی کنیم:
– الگوریتم‌های معاملاتی اجرای معاملات؛
– الگوریتم‌های سیگنال‌دهی؛
– الگوریتم‌های مانیتورینگ یا پایش بازار؛
– الگوریتم‌های کم‌بسامد؛
– الگوریتم‌های HFT یا پربسامد.
با توجه به اینکه ساختار کارمزد معاملات در بازار سرمایه ایران درصدی از ارزش معامله است، این مهم به لحاظ سودآوری امکان‌پذیر نیست؛ زیرا باید نماد در کمتر از یک ثانیه، بیش از 3.7 درصد قیمتی داشته باشد تا شما کارمزد معاملات را پرداخت کنید. در کشورهایی که سهم عمده معاملات الگوریتمی به کمک HFT صورت می‌پذیرد، عمدتا نرخ کارمزد به ازای هر معامله ثابت و غیروابسته به ارزش معاملات است؛ در نتیجه با افزایش ارزش معامله بهای تمام‌شده خرید کاهش پیدا کرده و با کوچک‌ترین تغییر قیمت امکان سودآوری فراهم می‌شود.
باید در نظر داشت معاملات پربسامد مزایا و معایبی دارد. از جمله معایب آن که از سمت منتقدان در طبقه معایب اخلاقی این سبک سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرد، ابهام در «کار مفید» است. منتقدان می‌گویند در معاملات پربسامد، کار مفید و دارای ارزش افزوده‌ای انجام نمی‌شود و در نتیجه اگر سودآوری داشته باشد، در طبقه دلالی و کارهای بی‌ارزش قرار می‌گیرد. بنابراین از نظر منتقدان سازمان‌های بورس به‌منظور فراهم‌کردن عدالت در دسترسی به ابزارها، باید به مقابله با آن بپردازند.
از جمله روش‌های پیشنهادی، هماهنگ‌شدن معاملات در بازه‌های ناپیوسته یک‌ثانیه‌ای (به‌طور نمونه) است. از طرف دیگر، موافقان HFT استدلال می‌کنند که عموما معاملات پربسامد اولا نقدشوندگی بازار را به‌شدت افزایش می‌دهند و به‌عنوان سندی دال بر تایید سخنان خود، نمودارهای افزایش تعداد معاملات و ارزش معاملات را نشان می‌دهند و از طرف دیگر، ادعا می‌کنند بازار در قیمت‌گذاری به بهره‌وری بیشتری می‌رسد، زیرا معامله‌‌گرانی در بازار، کوچک‌ترین ناکارآمدی قیمتی را به کمک الگوریتم‌های بعضا آربیتراژ از بین می‌برند، بنابراین نه‌تنها معاملات پربسامد فعالیتی مفید و قابل پذیرش به‌شمار می‌رود، بلکه قسمتی حیاتی از هر بازار مالی به‌شمار رفته و در بهینه‌سازی قیمت‌گذاری در بازار نقش مهمی دارند.
لازم به گفتن نیست که از نظر نگارنده در بازار سرمایه ایران سطح موافقت و مخالفت با معاملات الگوریتمی در این محدوده نیست و به توان فنی زیرساخت‌های معاملاتی محدود می‌شود، بنابراین سازمان بورس اوراق بهادار با معاملات الگوریتمی به‌دلیل عدم توانایی پاسخگویی به توان پردازشی هسته معاملات بعضا مخالفت می‌کند؛ حال آنکه با ظرفیت فعلی و بدون معاملات الگوریتمی در شکل فراگیر آن نیز دچار مختل‌بودن سفارش‌پذیری کارگزاری‌ها هستیم.
آینده مدیریت ثروت
از جمله الگوریتم‌های معاملاتی که در مدیریت ثروت در دنیا نقش بسزایی داشته‌اند، الگوریتم‌های بازار بدهی هستند. فرض کنید شما برای بازه‌ای دوساله، قصد نگهداری اوراق درآمد ثابتی را در پورتفوی خود دارید. در حالت اول شما با خریداری اوراق مورد نظر، حساب معاملاتی را بسته و پس از دو سال به آن بازگشته و به اوراق سر می‌زنید.
احتمالا چون اوراق شما درآمدثابت بوده و ریسک خاصی نیز متوجه آنها نشده، نرخ پیش‌بینی‌شده خود را تمام و کمال دریافت می‌کنید. در حال دوم، شما مدیریت فعالانه‌تری روی پورتفوی اوراق خود دارید؛ به این صورت که در لحظاتی که بازده یکی از دیگری بیشتر می‌شود، وزن این اوراق را در سبد دارایی‌های خود بیشتر می‌کنید. این مهم به کمک الگوریتم‌های معاملاتی صورت می‌پذیرد.
شرکت رابین‌هود
رابین‌هود یک شرکت خدمات مالی آمریکایی است که در سال ۲۰۱۳ توسط ولادیمیر تنف و بیجو بات در کالیفرنیا تاسیس شد. تنف و بات دو هماتاقی بودند که بعد از فارغالتحصیلی از دانشگاه استنفورد به نیویورک رفتند و در آنجا به ساخت پلتفرمهای تجاری برای برخی از بزرگ‌ترین نهادهای مالی دنیا مشغول شدند. آنها متوجه شده بودند شرکت‌های معاملات الکترونیکی سهام، برای انجام معاملات خود در بازار تقریبا هیچ مبلغی نمیپردازند و برای هر معامله تنها ۱۰ دلار به سرمایهگذاران می‌دهند. از همین‌جا ایده راه‌اندازی رابین‌هود شکل گرفت. این اپلیکیشن هوشمند به هر فردی امکان میدهد در شرکت‌های سهامی عام و صندوق‌های ارزی بورس آمریکا سرمایه‌گذاری کند، بدون اینکه کمیسیون ۶۵دلاری برای هر معامله را بپردازند.
اگر بخواهیم تعریف دقیق‌تری از مدیریت ثروت ارائه دهیم، می‌توان گفت مدیریت ثروت، نوعی مشاوره مالی است که مشاوره‌دهنده با دریافت نیازهای سرمایه‌گذار، نوعی از سرمایه‌گذاری را به وی پیشنهاد می‌کند که رفاه سرمایه‌گذار را حداکثر کند. از جمله مهم‌ترین تغییرات حوزه مدیریت ثروت می‌توان به ربات‌های مشاور اشاره کرد که فناوری‌های مدیریت ثروت را دچار تغییر پارادایم و ارائه مدل‌های با کیفیت بیشتر ضمن کاهش کارمزدها و هزینه‌ها کرده است.
به نوشته مجله فوربس، آینده فناوری‌های مدیریت ثروت در چند دسته مختلف دچار تحولات فراوانی می‌شود، از جمله کارگزاری‌های مجازی مثل رابین‌هود و ای‌تورو، ربات‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی، فناوری‌های سرمایه‌گذاری خرد و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص.
در ایران نیز در حوزه‌های مختلف مدیریت ثروت استارت‌آپ‌های فراوانی ایجاد و در حال ارائه خدمات و تغییر آینده هستند، از جمله این استارت‌آپ‌ها می‌توان به کوانت‌کن، تحلیلگر امید، بدان، صدتحلیل، استلار و سهامیاب اشاره کرد که به‌ترتیب در زمینه زیرساخت معاملات الگوریتمی، بازارگردانی خودکار، پردازش اطلاعات مالی، پلتفرم مشاوره سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک و شبکه اجتماعی بازار سرمایه فعالیت می‌کنند.