پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
امروزه تصور بانکداری بدون فناوری اطلاعات ناممکن است. به این ترتیب فناوری اطلاعات محور اصلی خلق ارزش در سیستم بانکداری به شمار می‌رود. تاثیر این فناوری چنان است که علاوه بر شکل‌گیری نظام بانکی بر محور فناوری اطلاعات هنوز این فناوری پیشران اصلی بانکداری نوین به شمار می‌رود.
به گزارش روابط عمومی شرکت توسن، در این راستا و به بهانه برگزاری ششمین نمایشگاه صنایع بومی پدافند غیرعامل، گفت‌وگوی کوتاهی انجام داده‌ایم با روح‌الله فاطمی، مدیرعامل شرکت توسن که در ادامه می‌خوانید.
نقش فناوری‌های نوین اطلاعاتی در توسعهاقتصاد هوشمند را چگونه ارزیابی می‌نمایید؟
به نظر من، تحقق اقتصاد هوشمند یعنی ایجاد وضعیت بهینه در حوزه‌های استراتژی، نیروی انسانی و فرهنگ، فرآیند و فناوری. اگرچه پرداختن به تمامی این حوزه‌ها برای تحقق اقتصاد هوشمند، امری اجتناب‌ناپذیر است اما در یک سیستم اجتماعی، هستند عواملی که تاثیرات زود بازده دارند و در تحقق اقتصاد هوشمند، فناوری همین جایگاه را دارد. با توجه به تجربه بیست ساله توسن در صنعت بانکداری در ابتدای امر، از نقطه دید بانکی بررسی را آغاز می‌کنم؛ مرور تجربه زندگی روزمره مردم، به‌صورت آشکار نشان خواهد داد که بانک، دیگر بدون فناوری معنایی ندارد.
خیلی دور نیست آن روزهایی که برای انجام یک عملیات ساده بانکی می‌بایست ساعت‌های طولانی در صف شعبه‌های بانک معطل می‌ماندیم. اما امروز طیف گسترده‌ای از خدمات مالی در کسری از زمان و در هر مکان بر روی تلفن‌های همراه و سایر ابزارهای ارتباطی در اختیار کاربران است. تجربه کاربران امروز، به نسبت زمانی که از آن تحت عنوان دوره بانکداری الکترونیک یاد می‌شود به‌شدت بهبود یافته است چون‌که هدف فناوری در خلال این سال‌ها تغییر یافته و صرفاً مکانیزه‌سازی تراکنش نیست و ارتقای تعامل‌پذیری کاربران و سامانه‌ها به شدت مورد تاکید است.
نقش داده‌هایی که مولد بوده و راهبر کسب‌وکار باشند امروز در صنعت بانکی غیرقابل انکار است و حجم زیادی از داده‌ها در انبارهای داده مورد پالایش قرار می‌گیرند تا تبدیل به دانش راهبردی از وضعیت کسب‌وکار و همچنین بازگوکننده علایق و سلایق مشتریان باشند.
اما آیا همین مسیر در سایر بازارهای مالی وجود دارد؟ در دوره گذار از «اقتصاد سنتی» به «اقتصاد دیجیتال» و در شرایطی که تمام جهت‌گیری‌ها به سمت بهره‌مندی از فناوری اطلاعات در قالب «انقلاب صنعتی چهارم» معطوف است، بانکداری به‌عنوان موتور محرک اقتصاد، در کنار سایر ارکان اقتصاد نظیر بورس، بیمه، سازمان امور مالیاتی و سایر دستگاه‌های ذیربط در این زمینه باید پیشرو باشند اما به وضوح شاهد شکاف دیجیتال میان این بازارها هستیم. با در نظر گرفتن این نکته که این بازارها نیازمند تبادل سرویس و داده بین خود هستند، ارتقای بلوغ سایر بخش‌ها می‌تواند موجب افزایش هم‌افزایی دیجیتال و تسریع در تحقق اقتصاد هوشمند و افزایش شکوفایی در خلق ارزش شود.
خلق ارزش مبتنی بر هم‌افزایی در اقتصاد هوشمند، چگونه قابلیت بومی‌سازی دارد؟
با نگاه به اقتصادهای توسعه یافته می‌بینیم شناسایی رفتار مشتریان، نیاز به «هوش مصنوعی» و «یادگیری ماشینی» را در اقتصاد هوشمند برانگیخته است چون که پردازش اطلاعاتی که کنترل اصالت منبع آن در اختیار اقتصاد هوشمند نیست بدون این فناوری بعید به‌نظر می‌رسد. این موجودیت نیاز دارد به فناوری برای تحلیل و خلق دانش تکیه کند. باید به تمام موجودیت‌ها به‌مثابه منبع داده نگریسته شود.
«اینترنت اشیاء» ایجاد امکان صحبت کردن تمام اجزای زیرساخت اقتصاد هوشمند با یکدیگر است و هر زیر سیستم، از این گفت‌وگوها برای درک ارزش مورد انتظار، خلق ارزش و تعامل ارزش منتفع می‌شود. حرکت به سمت بهبود تجربه مشتریان تا جایی پیش می‌رود که فناوری «پردازش تصویر» امکان بارگذاری مدارک احراز هویت را برای مشتری نهایی فراهم می‌کند و در کسری از زمان، ضمن کنترل اصالت مدارک، تمام اطلاعات مورد نیاز برای شناسایی مشتری به‌وسیله این فناوری تکمیل می‌شود.
مشخصات شغلی از طریق وب‌سرویس تعبیه شده با اتصال به پروفایل «لینکدین» مشتریان دریافت شده و شماره بیمه، از طریق گفت‌وگوی سیستمی با پایگاه داده دولت چک می‌شود. همزمان، سابقه مالی مشتری با زیرساخت اعتبارسنجی که علاوه بر سابقه مراودات بانکی، اطلاعات وضعیت سهام، ترکیب بیمه‌نامه‌های مشتری اعم از عمر و سرمایه‌گذاری و سایر تعهدات، ارزش دارایی‌های منقول و غیرمنقول را در خود جای داده است کنترل می‌شود. سهولت این تجربه به‌خاطر ایجاد دو مفهوم بنیادین است: «هویت دیجیتال» و «دارایی دیجیتال». به بیان دقیق‌تر، هرآنچه بتواند فناوری‌های شکل دهنده مفاهیم هویت دیجیتال و دارایی دیجیتال را توسعه داده و به‌صورت همزمان، آسیب پذیری آن در برابر عوامل برهم زننده خارجی را بر پایه توان داخلی کاهش دهد مقصود ما است.
بسیاری از مفاهیم نظیر نوآوری باز و بانکداری باز در اقتصاد هوشمند مطرح می‌شود. آیا این مفاهیم با فلسفه امنیت در تناقض نیست؟ آیا این سطح از گشودگی را تهدید نمی‌دانید.
من به این سؤال شما جور دیگری نگاه می‌کنم. یکی از فعالیت‌هایی که ما به‌صورت مستمر انجام می‌دهیم، آینده‌پژوهی و رصد افق‌های کسب‌وکار است. این امر در کنار جلسات تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی محیط به ما کمک می‌کند تا روندهای غالب را خوب بشناسیم و برای آن پاسخ‌های راهبردی طراحی کنیم. «نوآوری باز» و «بانکداری باز» به‌عنوان رهیافت‌های اساسی توسن در طراحی محصولات، سیاست‌ها و پایه‌ریزی رویکردهای کسب‌وکاری، مقوله‌ای است که از ابتدای شکل‌گیری توسن در کلیه اجزای سازمانی نهادینه شده است.
این روند از دیرباز بوده تا امروز و پیدایش و شکل‌گیری «ققنوس» در حوزه ارزهای دیجیتال در قالب مشارکت راهبردی و یا پیدایش کنسرسیوم «سپندار» در پروژه پرداخت الکترونیکی عوارض آزادراه‌ها که آن هم در قالب مشارکت بود. تحول دیجیتال صنعت بانکداری مقوله‌ای است که بدون مشارکت حداکثری مقرون به صرفه نخواهد بود.
از زمانی که ما واحد خودگردان بانکداری دیجیتال را در توسن ایجاد کردیم، پیش از آنکه به این موضوع به‌عنوان ابزار فناوری نگاه کنیم، به‌ضرورت تفکر دیجیتال و بازاندیشی در صنعت بانکداری اعتقاد داشته‌ایم. به نظر مشارکت در ایجاد درکی درست از «تفکر دیجیتال» از بروز بسیاری از کج‌فهمی‌ها جلوگیری می‌کند. این رویکرد مشارکت‌پذیری، مصداقی از گشودگی است. حوزه فناوری هم به همین شکل است؛ واقعیت این است که «امنیت» مقوله‌ای است که باید در ذات نرم افزار یعنی از همان ایده‌های نخستین و بعد از آن در طراحی منطقی آن در نظر گرفته شود.
به‌عبارت دیگر توسعه یک سامانه که بر اساس اصول امنیتی بنا شده باشد کار درست‌تری است. بدیهی است که این موضوع به‌عنوان یک پیش‌فرض اساسی در طراحی و توسعه نسل‌های بعدی محصولات نیز اهمیت بالایی داشته و دارد. با استانداردسازی و حصول اطمینان از حاکمیت فناوری اطلاعات، ریسک‌هایی که از منظر برداشتن مرزها برای برخی از بازیگران زیست‌بوم کسب‌وکار وجود دارد مدیریت خواهد شد. این راهی است که در اقتصادهای توسعه‌یافته جواب داده است.
به‌نظر شما آیا اقتصاد هوشمند قابلیت خودایمنی در برابر وقوع تحریم‌های بین‌المللی را دارد؟
تأثیر تحریم‌ها بر فضای نهادهای مالی، مقوله‌ای اجتناب ناپذیر است زیرا مسیر کسب درآمد آنها را مورد تأثیر قرار می‌دهد اما خوشبختانه، در زمینه فناوری نرم‌افزاری، از آن‌جایی که بخش عمده‌ای از اکوسیستم بانکی و پرداخت کشور بر فناوری‌های بومی استوار است، ریسک‌های عملیاتی ناشی از تحریم به حداقل رسیده است. البته بعضی از بانک‌ها به‌خاطر مشکلات تحریم، در تعامل با پیمانکاران خارجی خود دچار برخی مشکلات شده‌اند.
در واقع، خودکفایی در حوزه‌های راهبردی ریسک‌های تحریم را کاهش می‌دهد؛ به‌ویژه اهمیت دسترس‌پذیری و استمرار خدمات مالی- به‌واسطه تأثیر مستقیمی که در کیفیت زندگی می‌گذارند- طی این سال‌ها عزم ما را جزم کرده که بتوانیم با ارزش آفرینی و نوآوری، رسالت خود را به انجام برسانیم. البته تحریم‌ها در حوزه فناوری نیز منجر به پیدایش برخی عوارض نامطلوب شده‌اند که بیشتر ذیل افزایش بهای تمام شده تجهیزات زیرساختی نظیر سرورها و سایر تجهیزات سرمایه‌ای است که در مقایسه با آسیب‌های سایر صنایع نظیر نفت، گاز و پتروشیمی این عارضه‌ها قابل چشم‌پوشی است.