پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رویداد «چالش‌های راهبردی و سرمایه‌گذاری بذری» توسط «مجموعه ۱۰۰ استارت‌آپ» سه‌شنبه ۱۶ مهرماه در ساختمان آرشیو ملی برگزار شد.
«۱۰۰ استارت‌آپ» مجموعه‌ای متشکل از صندوق بذرمایه، شبکه راهبری و سازمان پشتیبانی است. صندوق بذرمایه این مجموعه برنامه دارد که هر سال روی ۱۰۰ استارت‌آپ حداقل ۲۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کند. این مجموعه امیدوار است این سرمایه‌گذاری‌ها به شکوفایی و تولد بیشتر استارت‌آپ‌های محصول محور و فعال شدن موج کارآفرینی منجر شود.
.
نیاز صنایع حوزه نفت و گاز به استارت‌آپ‌ها
در ابتدای رویداد «سلسله گردهمایی موج سوم زیست‌بوم کارآفرینی» سعید معروفی، مدیرعامل شرکت اندیشه گستر مبین به بیان چشم‌اندازی از مسیر پرچالشی که توسط صنایع سنتی حوزه نفت و گاز، برای ورود به بازار کسب‌وکارهای مدرن باید طی شود پرداخت.
او با تاکید بر اینکه مولفه‌ها و سنتی بودن مدل کسب‌وکارهای حوزه صنایع نفتی باعث ایجاد مقاومت برای ورود نوآوری به این حوزه شده، گفت: «سال ۹۰ فعالیت خود در حوزه صنعت نفت را آغاز کردیم. ادبیات این صنعت در کشور سنتی است و این باعث شده فعالان آن با تفکر کسب‌وکارهای مدرن آشنا نباشند. در این شرایط سعی کردیم از طریق روشی نو خلق ارزش کنیم.»
او با اشاره به اینکه معمولا کسب‌وکارهای باسابقه شانس ورود به حوزه صنایع نفتی را دارند، گفت: «در فضای سنتی ورود به این حوزه نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین دارد. هدف ما فراهم کردن بستری برای ورود کسب‌وکارهای نوپاها به حوزه صنایع نفتی بود تا بتوان با کمترین امکانات خلق ارزش کرد؛ بنابراین در قدم اول کسب‌وکارهای های‌تک را شناسایی کردیم.»
سال ۹۱ بحران ارزی شرکت‌های صنایع پتروشیمی را با مشکل مواجه کرد و این اتفاق بستری را برای سرمایه‌گذاری بر روی استارت‌آپ‌ها فراهم کرد. او با بیان این مطالب گفت: «شرکت اندیشه گستر مبین با تأمین عملگرهای شیرآلات صنعتی نفت و گاز (Actuator) توانسته، در سال ۱۰ میلیون یورو تقاضا را رد کند. خلاهای بسیاری در صنایع حوزه نفت و گاز کشور وجود دارد و با توجه به اهمیت این حوزه باید ادبیات شرکت‌هایی که به سمت سرمایه‌گذاری بر روی استارت‌آپ‌ها رفته‌اند را گسترش داد.»
.
استارت‌آپ‌ها چگونه موفق می‌شوند؟
در ادامه این گردهمایی پنل «سرمایه‌گذاری و بازار» با حضور شهاب جوانمردی، مدیرعامل فناپ، حامد قنادپور، مدیر عامل شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا، محمدمهدی عباسخانی، مدیرعامل شرکت حرکت اول و حمزه قطبی‌نژاد، مدیرعامل توسعه کارآفرینی بهمن برگزار شد.
میثم زرگرپور، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه سیناتک به عنوان مدیر پنل سؤال کرد که چگونه مجموعه 100 استارت‌آپ می‌تواند به شکل‌گیری استارت‌آپ‌های موفق کمک کند، قنادپور در پاسخ به این سؤال گفت: «تا چند سال گذشته هیجان کارآفرینی در کشور وجود داشت. حدوداً دو سالی می‌شود که به دلیل شرایط اقتصادی از شدت این هیجان کاسته شده و بیشتر استعدادها برای شروع و ادامه فعالیت به فکر مهاجرت به خارج از کشور افتاده‌اند. یکی از دلایل این اتفاق این است که منابعی که در اختیار کارآفرینان قرار می‌گرفت کم‌رنگ شده است. اگر مجموعه 100 استارت‌آپ بتواند دوباره هیجان را به وجود آورد برای سرمایه‌گذاران می‌تواند مفید باشد. یکی از چالش سرمایه‌گذاران خطرپذیر برون‌سپاری (insourcing) است. باید سرچشمه‌ای وجود داشته باشد تا آنها بتوانند ایده‌های برتر را انتخاب کنند. دانشگاه یکی از این سرچشمه‌هاست که متأسفانه افول کرده است.»
پیشنهاد ما به مجموعه ۱۰۰ استارت‌آپ این است که با همکاری مجموعه‌هایی که تجربه خوبی دارند، فعالیت‌های ترویجی همانند رویداد امروز را گسترش دهد. او با بیان این مطالب، افزود: «با مشاوره و انتقال تجربه باید بنیاد استارت‌آپ‌ها شکل گیرد تا بتوان اکوسیستم موفق آنها را دوباره احیا کرد.»
همراه اول در راستای سیاست‌های خود در زمینه سرمایه‌گذاری حوزه دیجیتال، اقدام به راه‌اندازی واحد سرمایه‌گذاری خطرپذیر خود تحت برند «حرکت اول» کرده است. به گفته عباسخانی اقدام همراه اول به این معنی نیست که باید استارت‌آپ‌های برتر را به زنجیره تکمیل خود اضافه کند. او گفت: «اکوسیستم استارت‌آپی باید بومی‌سازی شود و برای تمرکز روی مشکلات لازم است به آموزش توجه کرد. در این راستا سه مرکز رشد و نوآوری در سه دانشگاه برتر کشور (هاب دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه شیراز و دانشگاه صنعتی اصفهان) به عنوان زیرمجموعه‌های حرکت اول تأسیس شده است. تمرکز ما بیشتر در حوزه کسب‌وکارهای نوپای حوزه ارتباطات و فناوری است.»
جوانمردی در ادامه با تاکید بر اینکه بازیگران اکوسیستم کسب‌وکاری با در نظر گرفتن ریسک‌های موجود در تمامی مراحل باید نقش خود را در این اکوسیستم به خوبی ایفا کنند، گفت: «شکست تیم‌های استارت‌آپی جز الزامات مسیر رشد آنهاست. در واقع هر اتفاقی که در این مسیر می‌افتد باید بتواند ما را به مقصد نهایی نزدیک کند. برای همکاری با استارت‌آپ‌ها باید به ادبیات مشترکی برسیم. در بسیاری از مواقع ایده آنها بسیار خوب است؛ اما مسیر آنها با ما یکی نیست. سرمایه‌گذاری بر روی استارت‌آپ‌ها در فیناپ زمانی رقم می‌خورد که زنجیره ارزش ما را تکمیل کند.»
قطبی‌نژاد در پاسخ به این سؤال که چه عواملی باعث می‌شود تا شاهد سرمایه‌گذاری مجدد بر روی استارت‌آپ‌ها باشیم، گفت: «اگر شاخص‌ها نشان دهد که استارت‌آپ با رویکرد درستی به کار خود ادامه می‌دهد، با توجه به منابع خود روی آن مجدداً سرمایه‌گذاری می‌کنیم. ممکن است استارت‌آپ‌ها بتوانند با تبلیغات اشتباه کاربران زیادی را جذب کنند؛ اینکار هزینه‌زا خواهد بود. باید به شاخص بازگشت سرمایه توجه کرد زیرا درگیرکردن مخاطب مهم‌تر از تعداد کاربران اپلیکیشن‌های استارت‌آپ‌هاست.»
او در ادامه با تاکید بر اینکه در مراحل اولیه تیم تشکیل‌دهنده یک استارت‌آپ مهم‌تر از ایده و محصول آن است، گفت: «طبیعتاً تیم با تجربه‌تر را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنیم. بسیاری از کسانی که کارآفرینی شده‌اند با تسلط به حوزه خاصی به حل مسائلی پرداخته‌اند که ابتدا برای خود آنها دغدغه ایجاد کرده است.»
استارت‌آپ‌ها چگونه می‌توانند فرصت همکاری با مجموعه‌های بزرگ را به دست آورند، عباسخانی در پاسخ به این سؤال گفت: « بسیاری از استارت‌آپ‌ها ایده‌های تکراری را در قالب پلتفرم ارائه می‌دهند و اثرگذاری خاصی ندارند. ایده‌هایی که کسب‌وکارها را از حالت سنتی به مدرن تبدیل کند و قابلیت اجرا در مقیاس انبوه را داشته باشد جز اولویت همراه اول برای سرمایه‌گذاری است.»
.
حمایت فینوتک از استارت‌آپ‌ها
قنادپور در پاسخ به این سؤال که تفکر کسب‌وکاری ارتباط فردا برای حمایت از استارت‌آپ‌ها چیست، گفت: «حمایت از استارت‌آپ‌ها تنها به معنی فراهم کردن فضای کار و تأمین منابع مالی آنها نیست. استارت‌آپ‌ها امکاناتی می‌خواهند تا بتوانند به درستی جریان‌سازی کنند. در مرکز فینوتک فضای سندباکسی شکل گرفته تا تمامی فعالان اکوسیستم استارت‌آپی بتوانند از سرویس‌هایی همانند بانک و بورس برای خلق ایده و محصولات جدید استفاده کنند.»
او گفت: «در واقع باید ابزارهایی را در اختیار آنها قرار داد که نوآوری شکل بگیرد. یکی از مسائلی که هم‌اکنون وجود دارد این است که استارت‌آپ‌های کشور ایده‌ها را از خارج کپی می‌کنند. یکی از دلایل این اتفاق نبود ابزارهاست. اگر مجموعه‌های فعال در این اکوسیستم بر روی بومی‌سازی تمرکز کنند به رفع این مشکل و خلق ایده‌های نو کمک می‌کند. فینوتک هم سعی کرد با نگاه نوآوری باز اینکار را انجام کند.»
.
معرفی مجموعه ۱۰۰ استارت‌آپ
علی زواشکیانی، مدیر شرکت مشاوره مدیریت پم‌کو و هم‌بنیان‌گذار ایران نالج در ادامه مدل فعالیت این مجموعه ۱۰۰ استارت‌آپ را معرفی کرد.
مجموعه «۱۰۰ استارت‌آپ» با هدف سرمایه‌گذاری بر روی استارت‌آپ‌ها تأسیس‌شده است. او با بیان این مطلب گفت: «این مجموعه در دو رده پیش بذری و بذری بر محورهای مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند و همچنین با مجموعه‌های دیگر مانند صندوق‌های جسورانه و شرکت‌هایی مانند شرکت سرمایه‌گذاری سلیم، شرکت شناسا، معاونت علمی، بنیاد برکت و موسسه تبیان همکاری دارد.»
زواشکیانی افزود: «تلاش می‌کنیم تا در سوژه و ایده‌های استارت‌آپ‌ها تنوع ایجاد کنیم. در این راستا نهادهایی همچون شتابدهنده‌ها، فضاهای کار اشتراکی، مجموعه‌های مشاوره و منتورینگ، شرکت‌هایی با خدماتی در راستای افزایش ارزش کسب‌وکارها و مجموعه‌های نیازمند به نوآوری نیز با مجموعه 100 استارت‌آپ همکاری دارند.»
به گفته او اولویت‌های سرمایه‌گذاری ۱۰۰ استارت‌آپ روی کسب‌وکارهایی با موضوعات هوش مصنوعی، فین‌تک، سلامت الکترونیکی، معدن، نفت و انرژی و محیط زیست و فناوری‌های کشاورزی، تولیدات شیمیایی و پلیمری، اینترنت اشیا و هوشمندسازی،مدیریت و خدمات شهری و حمل‌ونقل، محتوا و سرگرمی است.
.
آیا استارت‌آپ‌ها برای موفقیت نیازی به منتورینگ دارند؟
در ادامه رویداد سلسله گردهمایی موج سوم زیست‌بوم کارآفرینی، پنل «راهبری و منتورینگ» با حضور مونا ناصری، هم‌بنیان‌گذار شتابدهنده بانا، سعید ذکائی، مدیرعامل شرکت پارسا پلیمر شریف، مهدی مظاهری، مدیر سرمایه‌گذاری سرو ونیچر و رضا روحی، نماینده هیات امنای گروه سرمایه‌گذاری نیک‌اندیش کارایا برگزار شد.
امیر شکوهی نیا، هم‌بنیان‌گذار شتابدهنده هاردتک به عنوان مدیر پنل سوال کرد نقشی که منتورها در موفقیت استارت‌آپ‌ها ایفا می‌کنند، چیست. ذکائی در پاسخ به این سوال گفت: «وجود منتور حرفه‌ای کمک می‌کند تا با حداقل‌ترین امکانات تیم‌ها بازدهی بیشتری داشته باشد. استارت‌آپ‌ها می‌خواهند در کوتاه‌ترین زمان موفق شوند اما این امر ممکن نیست. در بسیاری از موارد ایده استارت‌آپ به بلوغ رسیده اما هنوز بازار عرضه و تقاضا با آن همگام نشده است؛ بنابراین نمی‌توان گفت که چه زمانی طول می‌کشد تا استارت‌آپ‌ها بتوانند به موفقیت برسند.»
مظاهری در ادامه با تاکید بر اینکه عدم تجربه بیشترین مشکلات را برای استارت‌آپ‌ها به وجود می‌آورد، گفت: «منتورهای که در حال حاضر وجود دارند از دید خود به دغدغه کسب‌وکارها نگاه می‌کنند. برای به دست آوردن تجربه علاوه بر توجه به منتورینگ باید فعالیت‌های پویایی را در فضای کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری تجربه کرد.»
ناصری در پاسخ به این سؤال که شتابدهنده‌ها چگونه باعث رشد کسب‌وکارها می‌شوند، گفت: «شتابندهنده‌ها به شروع یک کسب‌وکار و ادامه فعالیت آن کمک می‌کنند. در بسیاری از موارد استارت‌آپ‌ها ایده‌های بزرگی دارند اما توانایی اجرای آن را ندارند و از دور رقابت خارج می‌شوند. سعی می‌کنیم واقعیت‌ها را به آنها بگوییم و از توانایی آنها برای خلق ایده‌های بهتری کمک بگیریم.»
روحی در ادامه گفت: «اعتقادی ندارم منتور بودن شغل است زیرا بیشتر آنها تجربه راه‌اندازی یک کسب‌وکار را نداشتند و تنها به طور تئوری در این زمینه تجربه کسب کرده‌اند.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا مدل سرمایه‌گذاری smart money (پول هوشمند)، در کشور می‌تواند موفق عمل کند یا خیر، گفت: «پول هوشمند ابتدا یک اصطلاح در قمار بود و به شرط‌بندی‌هایی گفته می‌شد که توسط قماربازان با سابقه موفقیت بالا بسته شده است. در واقع در این مدل باید سرمایه‌گذار از نبوغ خاصی برخوردار باشد در صورتی که در کشور این مفهوم برعکس شده و افراد فکر می‌کنند باید به سراغ کارآفرینی بروند که باهوش است.»
